جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فهم درست مراد از« تقوا» در آیات قرآن کریم ، میتواندبه معرفتبیشتر ازحدوداینامر الهی منجر شود . این معرفتنیز بالقوه زمینه سازی برای عملی کردنو بهره مندی از آثار آندر زندگی فردی و اجتماعیمومنانمحسوب میشود.مراد از معناشناسی تقوی در اینجا معناشناسی مصطلح و جدید نیست ، بلکه مقصود از معناشناسی تبیین ابعاد مختلف معنایی واژه تقوی با توجه به کاربرد‌های مختلف آن در سیاق آیات قرآن و نیز آثار و موانع یاد شده برای آن در قرآن می‌باشد.بدیهی است برای رسیدن به این منظورلازم است در ابتدا معنای لغوی واژه تقوا در بین مردم عرب قبل و بعد از اسلام و تحول معنایی آن مورد بررسی قرار گیرد ، سپس با این پیش زمینه برای تبیین چیستی تقوا و معنای حقیقی آن در قرآن ،کاربرد‌های مشتقات تقوا در قرآنبا توجه به سیاق و دلالت معنایی آیات آنهابررسی می شود.

پایان نامه حاضر، از منظر قرآنی و روایی راهکارهای دستیابی به سلامت و بهداشت روانی را بررسی می‌کند. نویسنده در پنج فصل ضمن شناسایی اجمالی نفس و روح آدمی و بیان دیدگاه قرآن کریم در مقوله روح و روان انسان، به تبیین دیدگاه‌های دانشمندان روان‌شناسی درباره سلامت روانی انسان و ماهیت نفس وی پرداخته و آن‌ها را با نظریات قرآن کریم در همین موضوع مقایسه کرده است. او در فصل اول ابتدا با اشاره به اهمیت علم‌النفس یا همان علم روان‌شناسی جدید، زوایایی از تاریخ این علم، موضوع این علم، نسبت بین روان و نفس، میدان‌های علم روان‌شناسی، رابطه بین بیماری‌های جسمی و بیماری‌های روانی با مشکلات اخلاقی را بیان می‌کند. فصل دوم به مفهوم علم در نصوص اسلامی اختصاص دارد و دیدگاه قرآن در مسأله علوم جدید مانند روان‌شناسی، سلامت جسم و روان انسان و برخی بیماری‌های شایع امروز همچون: اضطراب (استرس)، وسواس و ضعف شخصیت بررسی شده است. در فصل سوم ضمن آشنایی با بیماری‌های خودکم‌بینی (عقده حقارت)، دیدگاه روان‌شناسان غرب، مانند فروید وآلفرد آدلر درباره مبانی علم روان‌شناسی و عقده حقارت (کهتری) و اقسام آن، عوامل حقارت فردی و اجتماعی، اهمیت تربیت فرزندان و آثار آن در شکل‌گیری شخصیت آن ها را نیز با رویکردی تحلیلی می‌خوانیم. در فصل چهارم دیدگاه خاص قرآن کریم در زمینه انسان و ماهیت وی، ویژگی‌های روح و روان انسان مانند هوای نفس، سعادت و شقاوت نفس انسانی، راه‌های علاج هوای نفس، سیر تکاملی نفس، عقل و جهل و دنیاطلبی نفس به تصویر کشیده شده است. فصل پنجم نیز به احساس حقارت و خودکم‌بینی در انسان از منظری قرآنی اختصاص یافته و نقش معرفت، عشق و محبت الهی، عبادت، حرکت به سمت کمال و لذت مشروع، ترس از خداوند، امید به خداوند، تعادل در آمال و آرزوها در کاهش عقده حقارت و ریشه‌کنی آن از دیدگاه قرآن بررسی گردیده و عوامل حقارت و آثار آن، روش‌های برخورد با عقده حقارت و دستورهای قرآن برای رسیدن به بهداشت و آرامش روانی مستمر با توجه به برخی آیات مربوط به این موضوع بیان می‌شود.

در این نوشتار که مشتمل بر شش فصل می‌باشد واژگان تفکّر، تدبّر و تعمّق از منظر قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق این پایان نامه مبتنی بوده بر استخراج آیاتی از قرآن که هر یک از این سه واژه در آن وجود داشته، و سپس تحلیل محتوای آن آیات براساس برخی تفاسیر منتخب. این سه واژه در عین شباهت ظاهری دارای تفاوت‌های مفهومی بنیادین می‌باشند. تفکّر مفهومیست که ناظر به مقدمات و ابتدا می‌باشد، و تدبّر بر دقّت و عاقبت و آخر کار، و تعمّق (بنابر روایات اهل بیت:) افراط و از حدّ گذشتن است. نشانه‌های خداوند به عنوان موضوع تفکّر در همه آیات تفکّر معرفی شده و اهل تفکّر اهل ادراک این آیات و به این واسطه متوجّه خداوند می‌باشند. تدبّر اصطلاح ویژه‌ای است که وحی قرآنی آن را برای ژرف اندیشی در کل قرآن به کار برده و کاربردی جز در قرآن شناسی ندارد. چنانچه تدبّر در قرآن به معنای تأمّل در جنبه‌های شگفت محتوای قرآن و اعجاز بیانی دانسته شده، امّا کسی که قلب پاک و آماده ندارد و به معرفت امام عصر خویش نائل نشده نمی‌تواند دریافت درستی از حقایق قرآن داشته باشد. تعمّق که بنابر فرمایش امیرالمومنین7 نهایت تلاش هر کس که در معرفت خداوند سبحان تعمّق ورزد، اعتراف به ناتوانی از ادراک معرفت آفریدگار است. لذا تفکّر باید در آلاء پروردگار باشد نه در ذات، زیرا تفکّر در ذات الهی به دلیل نامحدود بودن این قلمرو ممنوع و مذموم است.

پرسش از معنای زندگی و چگونگی وصول به آن، یکی از مهمترین موضوعات فلسفی در دوران جدید است، که برای هر کسی که فراتر از روزمرگی‌های زندگی می‌اندیشد، مطرح می‌شود. مسئله‌ی معنای زندگی امری ذو-وجوه است و از چشم‌اندازهای گوناگونی چون فلسفه، روانشناسی، و دین می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد، اما بررسی تمام جنبه‌های آن، در حد این نوشتار نیست. دو رویکرد کلی به معنای زندگی می‌توان داشت: طبیعت‌گرایی و فراطبیعت‌گرایی. از آنجا که دین یگانه پناهگاه اصلی در این گونه نگرانی‌های بشر بوده است، ادیان هنوز یکی از مهم‌ترین مراجع پاسخگویی به این پرسش‌ها از منظر فراطبیعت‌گرایی هستند. در رساله‌ی حاضر با تکیه بر دین اسلام و مسیحیت معناداری زندگی از منظر آیات و مفاهیم روح بخش قرآن و همچنین آیات عهد جدید (انجیل) مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با هدف تبیین معنای زندگی در قرآن و عهدجدید سعی نموده با طرح برخی از مسائل از دیدگاه این کتب مقدس، نگرش آنان درباره‌ی معنای زندگی، و راهکارهای هر یک را برای زندگی بهتر، توصیف و تحلیل نماید. سوالات پژوهش عیارتند از اینکه، از دیدگاه قرآن چه چیزی به زندگی معنا می‌بخشد؟ از دیدگاه عهد جدید چه چیزی به زندگی معنا می‌بخشد؟ آیا معنای زندگی جعل می‌شود یا صرفا کشف می‌شود؟ روش پژوهش در این رساله توصیفی تحلیلی، و براساس مطالعات کتابخانه‌ای انجام گرفته است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که، از نظر قرآن و عهدجدید هدف نهایی زندگی دستیابی به سعادت، می‌باشد و با ایمان و عمل صالح می‌توان به این مقام رسید. لیکن عهدجدید سعادت را،لذت از رویت سعیده خداوند در زندگی پس از مرگ می‌داند، اما قرآن سعادت را رسیدن به قرب الهی می‌داند. و اینکه کشف معنای زندگی و جعل آن مکمل یکدیگرند؛ یعنی ابتدا معنای زندگی کشف، و سپس هدف زندگی جعل می‌شود. با بررسی کتب مقدس فوق نیز به این نتیجه رسیده‌ایم که نمی‌توان مسئله کشف و جعل معنای زندگی را از هم تفکیک کرد.

انسان‌شناسی حیاتی‌ترین موضوعی است که از دیرباز در کانون توجه دانش‌پژوهان و محققان بوده است، اما با همه تلاشها، هنوز هم سایه تاریکی ناشی مادی‌گرایی و منافع استعماری حاکم بر روابط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جوامع بشری، موانع زیادی در مسیر شناخت و معرفت درست انسان ایجاد نموده است. از سوی دیگر وجود زوایای مبهمو تاریک در مبانی علمی و نظری مطرح شده در حلقه‌های فکری و دانش بشری سبب گردیده، دست‌یابی به حقایق ذات و ماهیت انسان را با مشکلاتی عدیده‌ای مواجه سازد. از این‌رو هرگاه به تاریخ علوم انسانی در فرهنگ‌های مختلف ملت‌ها مراجعه شود، متوجه خواهیم شد که نگرشی به انسان از دید و زاویه خاص، نه تنها به کشف حقایق ذات انسان نینجامیده، بلکه پیامدها و عواقب ناگوار و آموزه‌های منفی را برای ملتها درپی داشته است که منجر به فجایع و مصائب زیادی شده است. با پذیرش این واقعیتهای تلخ، جنانچه در راستای تعریف جامع از انسان، تبیین چگونگی پیدایش او و دست‌یابی به ابعاد و زوایای وجودی‌اش، توفیق حاصل نمایم، ما را بیش از پیش به حقایق نهفته در ذات انسان نزدیکتر و به وظایف و مسئولیت‌هایمان آشناتر خواهد کرد. طبعا وظایف و مسئولیت‌های انسان در چهارچوب حقیقت تعریف شده از ماهیت انسانی تحت معیار و ضوابط مشخص و هدفمند، تبیین خواهد شد و سعادت و کمال آدمی، نیز در تمامی مراحل زندگی و شئون اجتماعی تحت چنین معیار ارزشی و هدفمند، تحقق می‌یابد. بدون شک تحقق این هدف و دسترسی به حقایق وجودی انسان در نگاه قرآن و جهان‌بینی توحیدی اسلام میسر خواهد شد و بس. گامی که ما در این مسیر برخواهیم داشت، باتوجه و عنایت به واقعیت‌ها و حقایق نهفته در ذات انسان و بررسی چگونگی خلقت و پیدایش او از منظر آیات قرآن کریم است.که موضوع تدوین رساله حاضر قرار داده شده که ابتدا، تحقیق با یک مقدمه که دربردارنده هدف و انگیزه تحقیق است، آغاز می‌شود، انگاه موضوع تحقیق در ضمن سه فصل که هر فصل چند بند را شامل می‌شود، ادامه می‌یابد که در فصل اول به کلیات امرتحقیق می‌پردازد و در آن معانی و مفاهیم موضوع تحقیق از نظر کتب لغت و تفسیر، بررسی شده که مراد پیدایش انسان از مبدنیست که اصل و ریشه آن را خاک تشکیل می‌دهد. سپس اهمیت و ضرورت موضوع مطرح گردیده که سه غرض اساسی و مهم در رابطه با موضوع تحقیق، نیاز به تحقیق پیرامون آن را ضرورت و اهمیت بیشتری بخشیده است.آنگاه موضوع بلحاظ پیشینه تاریخی در نظر گرفته شده که چنانکه به تاریخ زندگی گذشتگان مراجعه نماییم درخواهیم یافت، انسان‌شناسی و جهان‌شناسی همواره مورد توجه و علاقه جوامع بشری، در طول تاریخ بوده است. در همین ارتباط، سابقه تحقیق را مدنظر قرار دادیم و اینکه موضوع آفرینش انسان به قدمت و سابقه‌ پیدایش انسان مورد توجه همگان بوده است.از این‌رو، دانش‌پژوهان تحقیقات وسیع و گسترده‌ای را در این زمینه انجام داده‌اند به طوریکه پیرامون شناخت انسان عموما و چگونگی پیدایش او خصوصا، ده‌ها و صدها اثر و تحقیق از خودبرجای گذارده‌اند.اصولا هر تحقیقی براساس فرضیه‌هایی، در مسیر دسترسی به هدف نهایی خود، به پیش می‌رود، و لذا با ملاحظه‌ای فرضیه‌های موجودی که در متن در نظر گرفته شده، مطالب آن جمع‌آوری و سپس دسته‌بندی نهایی صورت گرفته است. در فصل دوم:کیفیت و چگونگی پیدایش انسان نخستین و نسل او را از نظر آیات و روایات مدنظر قرار داده‌ایم، آنگاه آراء و نظرات علماء و بزرگان را متذکر شده‌ایم و این نتیجه را بدست داده است که آفرینش نخستین انسان از گل در طی 3 مرحله و پیدایش نسل او در طی 6 مرحله تحقق یافته است.در این رابطه، نظریه تکامل انواع و طرح خلقت مستقل را مطرح نموده، دلایل طرفداران دو نظریه ارائه شده را یادآور شده‌ایم که در مجموع، از نظر آیات و روایات نظریه خلقت مستقل بشر به واقعیت نزدیک است تا نظریه تکامل انواع در پایان این فصل به حقیقت روح و پدیده های آن و اقوال مطرح در این رابطه، کاربرد و موارد استعمال آن، مراتب و ابعاد آن از نظر آیات و روایات، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته که از نظر قرآن و روایات ائمه معصومین روح موجود است مجرد، شفاف، نوری و از مخلوقات خداوند که به عنایت او به جسم انسان تعلق گرفته است. در فصل سوم: به غایت آفرینش انسان از دیدگاه آیات و روایات توجه شده است و نتیجه اینکه انسان در مقام عبودیت و بندگی و تقرب به خدا در پرتو عمل صالح، مقام خلیفه‌اللهی انسان و سجده فرشتگان برای آدم، علم و آگاهی انسان از اسماء و مخازن عالم غیب نشان دهنده این امر است که موجودی با چنین جایگاه و عظیمتی، تحقیقا از خلقت و آفرینش او هدف و غایتی مراد است. سپس به تفاوتهای ذاتی بین انسان و فرشتگان و انسان و شیطان پرداخت شده و علل امتناع شیطان از سجده بر آدم یادآوری گردیده که به 3 مورد اشاره شده: 1-تکبر و فخر شیطان.2-کفر باطنی شیطان3-عدم شناخت صحیح از انسان.

مسأله اساسی این تحقیق عبارت است از جستجوی ماهیت و انواع قصه‌های قرآن با این محوریت که میزان راهیافتگی تخیل و تمثیل و اسطوره در قصص قرآنی تا چه حد است. منشأ این مسأله آن است که هنر و ادبیات بشری اصولا ریشه در واقعیت‌ها دارد؛ اما از تخیل و اسطوره نیز تأثیر می‌پذیرد و عناصر نمادین در آن راه می‌یابند.اکنون باید دید آیا هنر قرآنی نیز مشمول چنین تعریفی می‏شود و با توجه به این که خداوند آن را متناسب با فهم بشر نازل فرموده، آیا می‌توان گفت که همین عناصر نمادین و تخییلی و تمثیلی، برخی یا همه، در قصه‌های قرآن که بارزترین وجه هنری قرآن کریم است، راه یافته‌اند یا خیر. مبهم‌ترین وجه این مسأله آن است که اگر همه قصه‌های قرآن واقعی باشند، مرز دقیق قصه با حکایت و گزارش چه می‏شود و اگر خیال یا تمثیل در آن راه یافته باشند، آن گاه با واقعی بودن کلام خدا و وحی چگونه سازگار است؟ به عبارت دیگر، چگونه می‌توان هم به جنبه ادبی و هنری قصص قرآن کریم ملتزم بود و از آن‌ها راهیافتی برای ادبیات انسانی برگرفت و هم آن‌ها را کاملا واقعی و صرفا روایتی از وقایع رخ داده دانست.بدین ترتیب، می‌توان گفت که در این رساله، به سه سوال اصلی پاسخ داده می‌شود:1. انواع قصه‌های قرآن کریم چیست و اهم تفاسیر در باره آن چگونه است؟2. خیال و تمثیل و نماد در قصه‌های قرآن چه جایگاهی دارند و میان وحیانی بودن قصص قرآن و این بحث چه ارتباطی است؟3. مرز قصه‌های بشری و قرآنی کجاست؟موضوع مورد بحث این رساله را از دو زاویه می‌توان نگریست؛ یکی مقوله زبان قرآن؛ و دیگری مباحث مربوط به قصص از جنبه فرم و زبان.از این روی، فصول پنج‌گانه این رساله را چنین سامان داده‌ایم: در فصل یکم این رساله، به بحث زبان قرآن پرداخته و دو رویکرد اصلی در این زمینه را مطالعه کرده‌ایم. می‌توان گفت که این فصل، به منزله تمهید بر رهیافت‌های اصولی در زمینه زبان قصه‌های قرآن است. در فصل دوم، به مباحث مربوط به قصص وارد شده، کلیاتی در باره قصه‌های قرآن، از جمله تعریف و واژه‌شناسی قصه در قرآن، مقصود از قصه‌گویی قرآن، و رابطه قصص قرآن با گزارش‌های تاریخی و بشری آورده‌ایم. در فصل سوم، رویکردهای کلی در باره انواع قصه‌های قرآن را در دو بخش واقع‌نما و ابرازگرا مطالعه کرده‌ایم. در فصل چهارم، یکی از دو گونه مهم رویکرد ابرازگرا، یعنی رویکرد نمادین را بررسی کرده و ضمن مطالعه تعریف و پیشینه زبان نمادین، به اقسام تمثیل در قرآن و دیدگاه‌های مهم در این زمینه پرداخته‌ایم. در فصل پنجم، گونه مهم دیگر رویکرد ابرازگرا، یعنی رویکرد اسطوره‌ای را کاویده، شواهد قائلان به این نظریه را به نقد نهاده‌ایم.

«محکم و متشابه»، «نسخ» و «قرائات» از موضوعات مهم علوم قرآنی است. آیت الله معرفت در هر سه موضوع ضمن نقد دیدگاههای گذشته و رایج، به ارائه نظریاتی بدیع پرداخته اند. تعریف روشن از محکم و متشابه، تفاوت بین متشابه و مبهم، طبقه بندی تشابه به ذاتی و عرضی و ضابطه مند ساختن معانی تأویلی و باطنی، از جمله نوآوری های آیت الله معرفت در حوزه محکم و متشابه به شمار می رود. در موضوع نسخ، شاهد دو قرائت از نسخ در آثار آیت الله معرفت هستیم؛ قرائت نخست، پذیرش نسخِ مطلق، با رویکرد کاستن از شمار آیات منسوخ است و قرائت دوم، انکار نسخِ مطلق و توسعه ی نسخ در دو حوزه ی «نسخِ مشروط» و «نسخِ تمهیدی» است. در بحث قرائات، ایشان روایات «سبعه احرف» را از احادیث ضعیف دانسته که در صورت صحت نیز به «اختلاف لهجه ها» برمی گردد. همچنین ایشان «قرآن» و «قرائات» را دو حقیقت متمایز به شمار آورده و منشأ اصلی اختلاف قرائات را نیز اختلاف «مصاحف الأمصار» دانسته اند. ایشان با بررسی نقادانه ضوابط قرائت ابن جزری، تنها قرائت صحیح را «قرائت عامه المسلمین» می داند که نماینده آن قرائت «حفص بن سلیمان» است.

در رابطه با تربیت کتب مقالات زیادی به رشته تحریر در آمده اما آن چه در این مجموعه به آن پرداخته شد بررسی تربیت دین کودک آن هم به طریق دینی از منظر قرآن و روایات است در این مجموعه سعی شده راهکارها و روشهای مناسب برای تربیت دینی کودک در اختیار جامعه و خانواده قرار داده شود از آن جا که بهترین‌هادی و راهنما برای خانواده‌ها برنامه‌های تربیتی قرآن و روایات است بیشتر به تربیت از این دیدگاه پرداخته شده است به طور کلی این مجموعه به سه بخش تقسیم شده در بخش اول به بررسی مفاهیم کلّی در رابطه با تربیت از جمله تعریف تربیت، ریشه تربیت و همچنین ضرورت تربیت دینی و... پرداخته شده است در فصل دوم سعی شد. روشهایی را که در تربیت کودک موثر است به صورت مرحله‌ای توضیح دهد از جمله روش فطری، روش الگویی، روش تنبیه و... و روش مناسب را برای تربیت فرزند که همان روش تربیت دینی دین است برگزیند در فصل سوم، بررسی عوامل موثر بر تربیت از محیط خانه گرفته تا آخرین محیط که محیط اجتماعی است پرداخته شده و نقش والدین، معلم و جامعه را در تربیت کودک مورد بررسی قرار داده است علت اینکه این موضوع را برای تربیت فرزندانشأن نمی‌دهند و وقتی علت را جویا شدم اینگونه پاسخ می‌دادند که چگونه به تربیت این فرزندمان بپردازیم و علت دیگر این بود که برای ساخت جامعه دینی سالم باید از خشت اول جامعه که همان تربیت دینی کودک است شروع کرد و با رفتن به کتابخانه‌های مختلف و مراجعه به کتبی در این زمینه نوشته شده به جمع مطالب در این زمینه پرداختیم

ترقى و شکوفایى جامعه وابسته به وجود امام و رهبر است و از این جهت، مسئله امامت، از دیدگاه شیعه از ارکان دین و اصول اعتقادى مى باشد که معرفت و شناخت در آن بر هر فرد واجب است و تقلید در آن ارزش و اعتبارى ندارد.البته امامت از دیدگاه اهل سنت از فروع دین مى باشد. این پایان نامه، از پنج فصل تشکیل شده است:فصل اول، درباره کلیات پژوهش است.فصل دوم، به بررسى شرایط امام از دیدگاه اهل سنت و شیعه مى پردازد که از منظر شیعه عبارت است از: انتصابى بودن، عصمت، اعلمیت، و افضلیت. و از منظر اهل سنت، دیدگاههاى متفاوتى ذکر مى شود. فصل سوم، اوصاف امام را از منظر قرآن بررسى مى نماید که عبارت است از: عدم سوء استفاده از مقام، سعه صدر داشتن، اهل تکلّف نبودن، اهل مدارا، اهل یقین، صابر، صادق، عدم توقع مادى، بى نیاز بودن از هدایت دیگران، عالم و حکیم، اهل سخاوت و انفاق، و مصداق نور الهى.همچنین اوصاف امام را در احادیث مورد بحث قرار مى دهد که عبارت است از: حاکم بر هوسهاى خود، شجاع، علاقه نداشتن او به دنیا، تردید نکردن، پیشگام بودم، اعلمیت، آگاه به فلسفه تاریخ، قوى تر و لایق تر از همه، تحت تأثیر قرار نگرفتن او، سابقه فضیلت، و رسیدگى به شکایات مردم.فصل چهارم، به بررسى پیرامون ولایت امام مى پردازد و از اقسام ولایت (تکوینى و تشریعى)، و ولایت و امامت خاصه در قرآن بحث مى کند. و فصل پنجم، وظایف امام را مورد بررسى قرار مى دهد که از دیدگاه قرآن عبارت است از: هدایت انسانها، سرپرستى امور جامعه اسلامى، تفسیر قرآن و تبیین احکام، و استقرار عدالت اجتماعى.

مقدمه: رواج تفسیر موضوعی قرآن نیازمند تدوین و شناسایی مبانی معرفتی و روشی است. چون «ابناء بشر از زمان نزول قرآن تا قیامت مخاطبند و باید بتوانند پیامها و معارفِ متفاوت آن را بفهمند» و «علوم بشری بر نحوه فهم انسانها از مسائل و میزان معرفت به معارف قرآنی تأثیر می گذارند»، می توان ضرورت توسعه فهم متون مقدس، نظام مندی فهم و تفسیر، و استخدام علوم در استنطاق و فهم موضوعی معارف قرآنی را نتیجه گرفت. بنابراین، روشهایی کارآیی دارند که در لایه های مختلف ارائه پیام، در سطوح مختلف فهم و در زمانهای مختلف کارآ باشند مانند روش تحلیل مفهومی که می تواند (با ملاحظاتی معرفتی و روشی) در حوزه معناشناسی و مفردات، هرمنوتیک و تفسیر موضوعی قرآن به کار رود. هم اکنون با پیشرفت فنآوریِ علوم پزشکی و امکان باروری با روشهای کمکی، موضوعاتی نوپدید مانند «رحم جایگزین»، «اهداء اسپرم»، «اهداء تخمک»، «تغییر جنسیت»، «شبیه سازی»، و «نَسَب» پیش آمده اند و تلاش فقها و مجتهدین را در استخراج نظرگاه قرآنی به چالش کشیده اند.هدف پایان نامه «تبیین چگونگی به کارگیری روش تحلیل مفهومی در فهم و تفسیر موضوعی و استخراج نظرگاه قرآنی درباره شش موضوع فوق» بود. این پژوهشِ توصیفی-تبیینی با فیش برداری از منابع کتابخانه ای و تحلیل داده ها انجام گرفت و در چهار فصل به «بیان ضرورت، اهداف، پیش فرضها و سوالات»، «تبیین مبانی نظری تحلیل مفهومی و بنیانهای معرفتی مباحثی کلیدی در حوزه تفسیر و علوم قرآن»، «تعیین ملاحظات روش شناختی فهم و تفسیر قرآن و تحلیل مفهومی و تبیین نسبت میان آنها»، «پژوهش موضوعی قرآن با روش تحلیل مفهومی در شش مسأله فوق و تعیین نظرگاه قرآنی با استفاده از یافته های تفسیری» پرداخته است.