جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«لطائف غیبیة» یا آیات العقائد نام کتابى است که مرحوم امیر سید احمد بن زین العابدین علوى عاملى در موضوع عقائد با استفاده از آیات قرآنى به زبان عربى در قرن یازدهم هجرى تألیف نموده است. مؤلف در آغاز کتاب ابتدا به موضوع علم عرفان پرداخته و فرق موضوع این علم را با موضوع علم کلام را ذکر نموده است. مؤلف مقصود از تألیف این کتاب را که بعد از بیان موضوع علم توحید آورده اثبات وجود بارى معرفى کرده است وى همچنین اثبات صفات ذات و صفات و ذات و صفات افعال حق تعالى و اثبات نبوت و معاد و امامت را با استفاده از آیات قرآن از اهداف این کتاب برشمرده است‏. دیگر مباحثی که در این کتاب به آن پرداخته شده است در قالب پنج رکن که هر رکن داراى چند میقات است مى ‏باشد. ارکان خمسه عبارتند از: 1- اثبات وجود خدا 2- عدل و حکمت 3- نبوت 4- امامت 5- مبداء و معاد.

«دلائل الصدق لنهج الحق» تالیف محمد حسن مظفر، کتابی است به زبان عربی در اثبات عقاید شیعی علامه حلی در کتاب «نهج الحق» و نقد و رد دیدگاه های فضل ابن روزبهان خنجی در کتاب «ابطال الباطل». مظفر در ابتدای کتاب مقدمه ای نسبتا مفصل در باب نقل روایات آورده و طی آن به بررسی صحاح سته اهل سنت پرداخته است. مظفر، در ادامه نقل علامه حلی را آورده و سپس قول فضل بن روزبهان را آورده و در نهایت به تبیین و توضیح می‌ پردازد. مؤلف در شکل‌ گیری این اثر از منابع مهم اهل سنت بهره برده و به آنها استناد کرده است.

«دلائل الصدق لنهج الحق» تالیف محمد حسن مظفر، کتابی است به زبان عربی در اثبات عقاید شیعی علامه حلی در کتاب «نهج الحق» و نقد و رد دیدگاه های فضل ابن روزبهان خنجی در کتاب «ابطال الباطل». مظفر در ابتدای کتاب مقدمه ای نسبتا مفصل در باب نقل روایات آورده و طی آن به بررسی صحاح سته اهل سنت پرداخته است. مظفر، در ادامه نقل علامه حلی را آورده و سپس قول فضل بن روزبهان را آورده و در نهایت به تبیین و توضیح می‌ پردازد. مؤلف در شکل‌ گیری این اثر از منابع مهم اهل سنت بهره برده و به آنها استناد کرده است.

«دلائل الصدق لنهج الحق» تالیف محمد حسن مظفر، کتابی است به زبان عربی در اثبات عقاید شیعی علامه حلی در کتاب «نهج الحق» و نقد و رد دیدگاه های فضل ابن روزبهان خنجی در کتاب «ابطال الباطل». مظفر در ابتدای کتاب مقدمه ای نسبتا مفصل در باب نقل روایات آورده و طی آن به بررسی صحاح سته اهل سنت پرداخته است. مظفر، در ادامه نقل علامه حلی را آورده و سپس قول فضل بن روزبهان را آورده و در نهایت به تبیین و توضیح می‌ پردازد. مؤلف در شکل‌ گیری این اثر از منابع مهم اهل سنت بهره برده و به آنها استناد کرده است.

«دلائل الصدق لنهج الحق» تالیف محمد حسن مظفر، کتابی است به زبان عربی در اثبات عقاید شیعی علامه حلی در کتاب «نهج الحق» و نقد و رد دیدگاه های فضل ابن روزبهان خنجی در کتاب «ابطال الباطل». مظفر در ابتدای کتاب مقدمه ای نسبتا مفصل در باب نقل روایات آورده و طی آن به بررسی صحاح سته اهل سنت پرداخته است. مظفر، در ادامه نقل علامه حلی را آورده و سپس قول فضل بن روزبهان را آورده و در نهایت به تبیین و توضیح می‌ پردازد. مؤلف در شکل‌ گیری این اثر از منابع مهم اهل سنت بهره برده و به آنها استناد کرده است.

«معالم الفلسفة الإسلامية»، اثر محمدجواد مغنيه است كه در آن، مباحثى مقدماتى براى دانشجويان در جهت آشنايى با مباحث و تاريخ كلام، فلسفه و عرفان و تصوف اسلامى مطرح كرده است. نام كامل اين اثر عبارت است از: «معالم الفلسفة الإسلامية نظرات في التصوف و الكرامات». آغاز و انجام نگارش اين اثر، متأسفانه مشخص نشده است. كتاب حاضر به زبان عربى جديد نوشته شده است. نويسنده در اين اثر، روش يگانه رايج در فلسفه؛ يعنى استدلال عقلى را مراعات نكرده و روش فلسفى و كلامى را در هم آميخته است.

«مرآة العقول»، شرح علامه مجلسی بر کتاب کافی (اثر شیخ کلینی) است. او در این کتاب، پس از بحث درباره سند حدیث و رده‌ بندی آن بر اساس تقسیم‌ بندی متأخران، به شرح معنای حدیث می‌ پردازد و نکات دقیق آن را باز می‌ گوید. مجلسی در ابتدای کتاب توضیح می‌ دهد که در درازنای زمان، به مناسبت مذاکرات علمی با شاگردان و طالبان علوم دینی، حواشی فراوانی بر کتاب‌ های حدیثی نگاشته‌ است. نگرانی نسبت به از بین رفتن یا فراموش شدن آنها در اثر گذر زمان او را واداشته که این یادداشت‌ ها را جمع آوری کند. مرحوم مجلسی در کتاب «مرآة العقول» روایات کافی را به تفصیل شرح داده‌ اند. ایشان در ذیل هر روایت در ابتدا میزان اعتبار سند آن را مورد توجه قرار داده و سپس محتوای آن را شرح می‌ دهند. «مرآة العقول فى شرح اخبار آل الرسول» جزو كامل ترين شروح كافى است. اين كتاب به زبان عربى و شامل اصول و فروع مى باشد. مؤلف علاوه بر احاطه و تسلط بر اخبار و احاديث معصومين علیهم السلام مضامين عالى و نكات برجسته شروح معروف ديگر از جمله شرح ملاصدراى شيرازى و ملامحسن فيض كاشانى را در آن آورده و بر اهميت و ارزش كارش افزوده است. در احاديث بيشتر نظرهاى فقها و محدثين بيان شده است و اقوال و وجوهى كه وى در احاديث مى آورد، تنها به شرح او اختصاص دارد.

«مرآة العقول»، شرح علامه مجلسی بر کتاب کافی (اثر شیخ کلینی) است. او در این کتاب، پس از بحث درباره سند حدیث و رده‌ بندی آن بر اساس تقسیم‌ بندی متأخران، به شرح معنای حدیث می‌ پردازد و نکات دقیق آن را باز می‌ گوید. مجلسی در ابتدای کتاب توضیح می‌ دهد که در درازنای زمان، به مناسبت مذاکرات علمی با شاگردان و طالبان علوم دینی، حواشی فراوانی بر کتاب‌ های حدیثی نگاشته‌ است. نگرانی نسبت به از بین رفتن یا فراموش شدن آنها در اثر گذر زمان او را واداشته که این یادداشت‌ ها را جمع آوری کند. مرحوم مجلسی در کتاب «مرآة العقول» روایات کافی را به تفصیل شرح داده‌ اند. ایشان در ذیل هر روایت در ابتدا میزان اعتبار سند آن را مورد توجه قرار داده و سپس محتوای آن را شرح می‌ دهند. «مرآة العقول فى شرح اخبار آل الرسول» جزو كامل ترين شروح كافى است. اين كتاب به زبان عربى و شامل اصول و فروع مى باشد. مؤلف علاوه بر احاطه و تسلط بر اخبار و احاديث معصومين علیهم السلام مضامين عالى و نكات برجسته شروح معروف ديگر از جمله شرح ملاصدراى شيرازى و ملامحسن فيض كاشانى را در آن آورده و بر اهميت و ارزش كارش افزوده است. در احاديث بيشتر نظرهاى فقها و محدثين بيان شده است و اقوال و وجوهى كه وى در احاديث مى آورد، تنها به شرح او اختصاص دارد.

«الحور العين» كتابى است از ابوسعيد بن نشوان الحميرى، متوفى 573 قمرى كه در زمينه‏ هاى مختلفى سخن گفته، اما چون بيشتر مسائل آن شرح و توضيح فرقه ‏هاى مختلف اعتقادى است، لذا جزء كتب كلامى قرار گرفته است و الا مباحث اين كتاب را مى ‏توان چنين بيان كرد: از لغت و عروض و قافيه بحث مى ‏شود، از بعضى وقايع تاريخى صحبت مى ‏شود، در بعضى از فصول كتاب از بعضى معتقدات و عادات عرب؛ و اخلاق زمان جاهليت سخن گفته شده است، از اعراب به تنهايى نامى آورده نشده، بلكه از هنود و فارس و روم و معتقدات آنان مطالبى ذكر كرده شده است. همچنين فصولى از كتاب را به ذكر مذاهب بشرى، مباحث فلسفى در باب اصل عالم طبق نظر طبيعيين و فلاسفه و أطباء و حتى مذاهب و فرق اسلامى، نصرانى، يهودى، مجوسى، صابئى و... را معرفى نموده است. از مباحث مهمى كه مولف درباره آن تحقيق جالبى به عمل آورده است، اصل تسميه شيعه و اشتقاق اسم آن و ابتدا ظهور شيعه و مسائلى از اين قبيل است. از باب مثال درباره نام گذارى اين فرقه مى‏ نويسد، لمشايعتهم على بن أبى طالب و أولاده عليهم السلام. درباره ابتداء ظهور شيعه مى‏ گويد: شيعه كه على (ع) را بر قتال طلحه و زبير و عائشه و معاويه و خوارج در زمان حياتش مشايعت كردند، سه گروه بودند: 1- فرقه ‏اى از آنها كه قسمت كثيرى را شامل مى‏ شوند بر اين اعتقادند كه امامت ابى‏ بكر و عمر و عثمان بر سيره پيامبر نيست. 2- فرقه ‏اى ديگر كه تعدادشان كمتر از گروه قبلى است، مى ‏گويند: امام بعد از رسول (ص) ابابكر سپس عمر و سپس على است و براى عثمان امامتى قائل نمى ‏باشند. 3- گروه آخر كه به نظر وى عده قليلى مى‏ باشند، قائلند: بعد از رسول الله (ص) على أولى به امامت امت پيامبر است و امامت ابى‏ بكر و عمر را از طرف مردم، بر وجه راى و شورى مى‏ دانند؛ مولف مى‏ گويد: اين سه فرقه باقى بودند تا زمان كشته شدن حسين بن على (ع) كه در اين زمان باز سه گروه گشتند: أ- اماميه: وجه نامگذارى گروه به اين دليل است كه اين گروه قائلند كه امام بعد از حسين بن على (ع) فرزندش على بن حسين (ع) است كه با نص امام اول مشخص شده، اين امامت ادامه دارد، و زمين خالى از حجت نمى‏ گردد. ب- واقفيه، و بعد از آن زيديه كه بعد از حسين بن على (ع)، زيد بن على بن حسين را امام به حق مى ‏دانند. ت- كيسانيه؛ اين گروه بعد امام سوم، أبوحنيفه را امام مى‏ شمرند. سپس آقاى نشوان الحميرى به ذكر گروه هايى كه بعد از اين فرق پيدا شده ‏اند، مى‏ پردازد.

یکی از ویژگیهای امامان معصوم علیهم السلام، عدالت به ویژه عدالت اجتماعی است؛ چراکه اگر ایشان از این ویژگی برخوردار نباشند، نمیتوانند به مسئولیت ها و وظایف خویش عمل کنند. این نوشتار میکوشد با روش اسنادی و تحلیلی، با توجه به روایات نقل شده از امام رضا علیه السلام ضرورت، راه کشف، آثار و ابعاد عدالت امام با تأکید بر عدالت اجتماعی را بیان، و تفاوت آن را با دیدگاه های کلامی غیرشیعه روشن نماید. توجه به روایات امام رضا علیه السلام از این جهت حایز اهمیت است که در زمان ایشان، مسائل اساسی اسلام بیشتر مورد گفت وگو قرار میگرفت. همچنین ایشان به حسب ظاهر مدتی منصب «ولیعهدی» داشته که این دو عامل، زمینه را برای گفت وگو درباره عدالت اجتماعی امام فراهم ساخته است.