جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 846
قاعده لطف و ادله نقلی آن
نویسنده:
جمال الدین موسوی، محمدتقی شاکر اشتیجه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
«لطف»، به عنوان یکی از قاعده های مهم و تأثیرگذار در علم کلام، عبارت است از هر آنچه که مکلف با آن، به انجام فعلِ طاعت نزدیک، و از معصیت دور گردد و در اصل توان مکلف بر انجام فعل، دخیل نبوده و به حد اجبار نرسد. معتزله از طرف داران این قاعده هستند و اکثر آنان فعل لطف را بر خداوند واجب می دانند. اشاعره در مقابل، منکر این قاعده هستند و اساسا چیزی را بر خداوند واجب ندانسته و به تبع، لطف را نیز بر خداوند واجب نمی دانند. اکثر علمای امامیه، قایل به وجوب لطف بر خداوند هستند و مسائلی مانند وجوب نبوت و وجوب وجود امام معصوم در هر عصر و زمان را با آن اثبات می کنند. کاربرد این قاعده در علم کلام گسترده بوده و کسانی که قایل به وجوب لطف هستند، وجوب تکلیف شرعی، حسن آلام ابتدایی، وجوب وعده و وعید، وجوب عصمت انبیا، وجوب بعثت انبیا و وجوب نصب امام را با این قاعده اثبات می کنند. آیات فراوانی از قرآن وجود دارد که به غایات و مبادی لطف اشاره دارد، اما اکثر آنها دلالت بر وجوب لطف بر خداوند ندارد. روایات فراوانی در باب بعثت انبیا و خالی نبودن زمین از حجت خدا وجود دارد که دلالت بر لطف بودن این افعال از جانب خدای متعال می کند، اما دلالت بر وجوب این افعال و وجوب هرگونه لطف به گونه عام از جانب خداوند متعال ندارد. روش پژوهش این مقاله تحلیلی توصیفی می باشد.
صفحات :
از صفحه 27 تا 41
معناشناسی اسماء از دیدگاه مفسران فریقین با تاکید بر آیه خلافت
نویسنده:
عمران عباسپور، علی نصیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,
چکیده :
ویژگی تعلیم اسماء باعث شده است که انسان مقامی بالاتر از مقام فرشتگان مقرب خدا داشته باشد. این مقاله در صدد بررسی چیستی اسماء مورد اشاره در آیه 31 بقره با استفاده از تحلیل سخنان مفسران فریقین است. مفسران شیعه سه نظریه را در مورد اسماء مطرح کرده اند: الفاظی که به اشیاء خارجی اشاره دارد، حقایق عینی و خارجی که واسطه خلقت تمام ممکنات عالم می باشند و ذخایر غیبی که منشا پیدایش جهان هستند. مفسران اهل سنت دو نظریه تشابه این آیات و وسیله ایجاد ارتباط و ادامه حیات در روی کره زمین برای انسان را مطرح کرده اند. تطبیق دیدگاه های تفسیری فریقین بیانگر آن است که اختلاف مفسران در تفسیر این آیات برآمده از اختلاف ایشان در مبانی و منابع تفسیری است.
صفحات :
از صفحه 43 تا 60
بررسی جاودانگی عذاب کفار در جهنم از منظر صفت رحمت الهی
نویسنده:
فرهاد زینلی بهزادان، کاظم قاضی زاد، حسین هوشنگی، نهله غروی اصفهانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
از منظر تجربه دينی، ذات خدا به وصف اخلاقی رحمت متصف می شود و نظريه معلولی معنا که در حوزه معناشناسی فلسفی مطرح است اين امکان را به وجود می آورد که وصف اخلاقی رحمت، به همان معنای انسان انگارانه آن، يعنی دلسوزی و مهربانی، درباره ذات خدا به کار رود. با توجه به مفاد نظريه معلولی معنا، می توان ادعا کرد که مهربان و دلسوز بودن خداوند منافی با تنزه و بساطت ذات او نيست. معناشناسی کفر در قرآن کريم نشان می دهد که کفار همان ظالمان پايمال کننده اخلاق هستند که تا حد ممکن و تا زمانی که مايل اند بر مظلومان ظلم روا می دارند. رحمت خدا يا همان دلسوزی او برای مظلومان اقتضا می کند که داد آن ها را از کفار بازستانده و آن ها را تا زمانی که مايل است در جهنم عذاب کند. اين شيوه از عذاب، دقيقا بسان روش کفار در ظلم به مظلومان است. وسعت فراگير رحمت خداوند به دار دنيا اختصاص دارد اما در دنيای ديگر، رحمت خداوند به مومنان محدود است و مانع عذاب جاودانه کفار در جهنم نيست.
صفحات :
از صفحه 29 تا 50
بررسی تحلیلی معنای اسم در علوم اسلامی عقلی و نقلی
نویسنده:
کاوس روحی برندق
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : دانشگاه قم,
چکیده :
اسماء و صفات الاهی، از مباحث بسیار پردامنه الاهیاتی است و واژه «اسم» و مشتقات آن از واژه‌های بسیار پرکاربرد در علوم اسلامی (اعم از علوم نقلی و عقلی) است. بحث از مفهوم «اسم خدا» نقش تعیین‌کننده‌ای در موضوع گزاره‌های مربوط به مباحث اسمای الاهی دارد. این مقاله، پس از بررسی معنای اسم خدا در علوم مختلف اسلامی، از جمله علم کلام، فلسفه و عرفان اسلامی، تفاوت این معانی را می‌کاود. افزون بر نتایج مختلف درباره ارتباط معانی اسم خدا در علوم مختلف اسلامی به این نتیجه می‌رسد که اصطلاح کلامی اسم خدا با اصطلاح حکمت متعالیه و عرفان اسلامی آن متفاوت است. در علم کلام مقصود از اسم خدا، لفظ مأخوذ از صفت و فعل است، اما در اصطلاح حکمت متعالیه و عرفان اسلامی اسم به عنوان یک امر عینی در برابر ذات، صفت و فعل الاهی کاربرد دارد.
صفحات :
از صفحه 121 تا 140
آیا اراده خداوند از صفات ذات است، یا از صفات فعل؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
یکی از بحث‌های قدیمی و پر چالش علم کلام مسئله اراده و اختیار است. مسئله اراده از دو جهت مورد بحث قرار گرفته است؛ یکی اراده‌ای که در انسان‌ها وجود دارد، و دیگری اراده داشتن خدا است؛ به این معنا که یکی از صفات خداوند مرید بودن او است، بحث اراده انسان د بیشتر ...
بررسی و نقد دیدگاه صاحبان تفسیر المنار درباره قاعده بلاکیف
نویسنده:
عبدالله میراحمدی، نصرت نیلساز، نهله غروی نایینی، کاووس روحی برندق
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تفویض یکی از دیدگاه‌ های تنزیهی در معناشناسی صفات الاهی است. بیشتر اهل حدیث و عالمان حنبلی‌ مذهب پیرو این رویکرد هستند. این گروه در رویارویی با مشبهه، قاعده‌ی بلاکیف را مطرح کردند. این قاعده پس از چندی نزد اشاعره، برای رهایی از مشکل تشبیه، به‌صورت جدی استفاده شد. در ادامه، وهابیان با ارائه‌ی قرائتی جدید از بلاکیف، ضمن اثبات وجود کیفیت برای صفات، علم به آن کیفیت را تفویض کردند. قرائت آن‌ها از بلاکیف، برخلاف اهل حدیث و اشاعره، نه‌تنها راه‌‌حلی برای مشکل تشبیه نیست، بلکه به تجسیم نیز منجر می‌شود. محمد عبده از مفسران معاصر، با وجود پرهیز از پرداختن به اختلافات مذهبی، رویکردی دوگانه از قرائت قاعده‌ی بلاکیف دارد. رشید رضا هم مانند او، قرائتی متناقض از این قاعده ارائه می‌دهد. این قرائت‌ها از یک‌ سو، متمایل به دیدگاه اشاعره است و از سوی دیگر، به‌دلیل تأثیرپذیری از مبانی سلفیه، مشابه رویکرد وهابیان است.
صفحات :
از صفحه 133 تا 158
اراده ی خدا نسبت به افعال انسان از منظر فخر رازی و طبرسی
نویسنده:
حسن نقی زاده، اکرم ده پهلوان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
دیری است که متکلمان مسلمان در خصوص تعلق اراده خداوند به افعال انسان به منازعه برخاسته اند و این نزاع در کاوش های تفسیری نیز به ظهور رسیده است. در این میان، رویکرد دو مکتب اشعری و شیعی در نگاه دو مفسر، «فخر رازی» و «طبرسی» نسبت به موضوع یادشده در خور تامل است. از نظر فخر رازی، خداوند خالق همه کائنات و از جمله اعمال انسان و تحقق بخش همه آن هاست و بی آن که فرقی بین اعمال خوب یا بد انسان باشد، همه آن ها مشمول قضا و اراده الاهی واقع شده اند. اما طبرسی تعلق اراده خدا به شرور (و از جمله اعمال ناپسند انسان) را مطلقا نفی می کند. جای این پرسش است که آیا اختلاف پدیدآمده لفظی است یا واقعی، اگر به فرض، مراد اشاعره از تعلق اراده خدا به کفر و ایمان، اراده تکوینی باشد و مراد طبرسی از عدم تعلق اراده خدا به کفر، اراده تشریعی، کلام هر دو در جای خود صحیح خواهد بود. این مقاله، ضمن بحثی کلامی ـ قرآنی، به تبیین و تحلیل دیدگاه های دو مفسر پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 83 تا 110
ذات‌‌‌گرایی در عرفان اسلامی
نویسنده:
یدالله یزدان‌پناه، محمدعیسی جعفری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
پیوند بین وحدت (وجودی) و کثرت (اعیانی)، از مهم‌‌‌ترین مشکلاتی است که فراروی عارفان قرار دارد. طرح وجود یگانه و نفی وجود از دیگر موجودات، این پندار را به وجود می‌‌‌آورد که در عرفان، وجودات خارجی، چیزی جز هیچ و پوچ بودن، به دست نمی‌‌‌دهند. با توجه به مبانی مسلم عارفان در هستی‌‌‌شناسی عارفانه و با تکیه بر منابع اصیل عرفانی، به دست می‌‌‌آید که پندار یادشده، با واقعیت همگونی ندارد. در اثبات این مدعا، پس از نگاه اجمالی به دیدگاه‌‌‌های ذات‌‌‌گرایانه برخی مکاتب دیگر، در آغاز، تبیین وجود محض (حق تعالی) مطابق دیدگاه هستی‌‌‌شناسی عرفانی، ضروری می‌‌‌نماید. سپس در مرتبه نازل‌‌‌تر، حیثیات و شؤون آن وجود، یعنی اسماء الاهی، حلقه واسطه میان وجود صرف و ذوات و ماهیات (اعیان ثابته) معرفی می‌‌‌شوند؛ و در نهایت، پیوند و رابطه ذوات و ماهیات با وجود مطلق، تبیین می‌‌‌گردد. در نتیجه، به دست می‌‌‌آید که عارفان مسلمان با مبانی خاص خود، ذات‌‌‌گرایی را در تفسیر منحصربه‌‌‌فرد می‌‌‌پذیرند؛ که این ذات‌‌‌گرایی، هم با وجود محض بودن حق تعالی (وحدت شخصی وجود) سازگار و هم با لوازم دیدگاه عرفانی، همسو است. عارفان با تبیین دقیق هستی، برای ذوات، نفس‌‌‌الأمر قائل می‌‌‌شوند و آن‌‌‌ها را هیچ و پوچ نمی‌‌‌دانند.
صفحات :
از صفحه 5 تا 28
تجلی توحید در ادعیه
نویسنده:
محمد شریفانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
توحید و دعاهای معصومین(ع) به ویژه ادعیه امام سجاد(ع) رابطه تنگاتنگ از جهت علمی و عملی دارند. این دعاها هم توحید و مراحل و اقسام آن را آموزش می‌دهند و هم خود تجلی‌گاه خالصانه‌ترین توحید نظری و عملی هستند. این مقاله می‌کوشد ظهور و حضور توحید و ابعاد آن را در دعاهای مأثوره از معصومین(ع) مورد بررسی قرار دهد. از این رو، پس از تبیین نقش محوری توحید در اسلام و اهمیت و حقیقت دعا، با استناد به فقراتی از ادعیه امام سجاد(ع) نشان می‌دهد که دعا در عین حال که نردبان توحید خود جلوه‌ای از توحید عملی نیز به شمار می‌آید.
صفحات :
از صفحه 41 تا 68
بررسی مسأله اراده خداوند از منظر حکمت متعالیه و مکتب تفکیک
نویسنده:
علی‌‌‌‌‌ارشد ریاحی، زهره نصر
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
در اندیشه صدرالمتألهین، اراده الاهی، علم او به نظام اصلح و از صفات ذات است. خداوند، علت تامه مخلوقات است و صدور فعل از او، ضروری می‌‌‌‌‌باشد. در مقابل دیدگاه صدرا، به باور اهل تفکیک، اراده الاهی نه به معنای علم، بلکه به معنای قدرت و سلطه بر فعل و ترک است؛ و در نتیجه، از صفات فعل به شمار می‌‌‌‌‌آید. با چنین توصیفی، خداوند، فاعل مختار است و نتیجه قول به علت تامه بودن او، فاعل موجب بودن او است. از جمله اشکالاتی که پیروان مکتب تفکیک بر دیدگاه ملاصدرا وارد کرده‌‌‌‌‌اند، اشکال به معنای اراده و ضروت علی و معلولی میان خداوند و مخلوقات است که منجر به فاعل موجب بودن خداوند می‌‌‌‌‌گردد. در این نوشتار، دیدگاه صدرالمتألهین در تقابل با مکتب تفکیک در باب اراده الاهی، بررسی شده و به اشکالاتی پاسخ داده شده است که پیروان مکتب تفکیک در این باره بر صدرا وارد کرده‌‌‌‌‌اند.
صفحات :
از صفحه 51 تا 70
  • تعداد رکورد ها : 846