جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 312
بازتاب افکار اسماعیلیه در آثار ناصر خسرو
نویسنده:
پروین تاجبخش
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
برای فهم هر شاعر و نویسنده ای درک زمینه های فکری او لازم است. نویسنده در این مقاله می کوشد بازتاب اندیشه های اسماعیلیه را در آثار ناصرخسرو به اجمال بررسی کند و توضیحی مختصر آنگونه که علاقه مندان را به کار آید ارائه دهد.
صفحات :
از صفحه 261 تا 281
تعامل خلفای نخستین عباسی (از منصور تا مامون)با فرق کلامی و واکنش ائمه ع
نویسنده:
جعفر رحمیی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده:تاریخ‌نگاری از دغدغه‌های مهم اندیشمندان سلف بوده است از این روی مورخین، بسیاری از وقایع مهم تاریخی را مضبوط کرده‌اند. با وجود اینکه آنان در ضبط وقایع تاریخی زحمات فراوانی متحمل گشته‌اند، متأسفانه در نگارش تاریخ اندیشه، کوتاهی بزرگی صورت گرفته است، به طوری‌که باید اذعان کرد کتابهای تاریخی، خصوصاً مصادر اولیه از تاریخ اندیشه تهی‌اند.خاندان‌های بزرگی مانند امویان که حدود یک قرن و بنی العباس که قریب به پنج قرن عهده‌دار حاکمیت و خلافت جامعه اسلامی بودند، هر کدام گرایش‌های عقیدتی متفاوتی را داشتند. در درون آنها نیز تفاوتهای عمد? عقیدتی مشهود است، شخصیتی مانند معاویه بن ابی سفیان کاملاً جبری مسلک است و در مقابل، یزید بن ولید بن عبدالملک، خلیفه اموی، خود از مقتدرترین و نامدارترین رهبران فرقه قدریه به شمار می‌آید. همچنانکه عمر بن عبدالعزیز با سران قدریه دوستی عمیقی ایجاد کرده بود. انصاف حکم می‌کند در نسبت دادن عقیده‌ای به یک خاندان تأمل کنیم و گرفتار این اشتباه نشویم که همه آنان دارای عقیده واحد بوده‌اند و نباید عقید? معاویه و یزید بن معاویه را به تمامی امویان تسری داد.خاندان بنی العباس نیز گرایشات متفاوتی داشته‌اند. گاهی تفاوت عقیدتی آنان به اندازه‌ای عمیق می‌شود که نمی‌توان دو خلیفه عباسی را در محدود? فرقه واحد جای داد. شخصیتی مانند منصور عباسی، جبری مسلک، گریزان از مباحث کلامی، علاقمند به اهل حدیث، مخالف سرسخت شیعه خصوصاً شاخه حسنی آن است و با شاکله اصلی شیعه نیز رفتاری خصمانه داشته است. او در مسأل? امامت نظریه‌ای بر خلاف شیعه و حتی اهل سنت مطرح می‌کند و چهارچوب عقیدتی بنی العباس را بر همین اساس پایه‌ریزی می‌کند. در همین خاندان شخصیت بزرگ تاریخی، مأمون عباسی به خلافت می رسد. او متکلمی زبردست، اهل مناظره و مباحثات کلامی است. رفتار او با شیعه کاملاً متفاوت با رفتار خلفای قبلی است تا جایی که امام شیعیان را به عنوان ولی عهد منصوب می‌کند و در زمان خلافتش شیعیان با آسودگی زندگی می‌کنند. او از جبر گریزان و جایگاه عقل را شناخته، قائل به خلق قرآن است. خلفای عباسی با شیعیان خصوصا شاخه حسنی آن رابطه تندی داشته‌اند و با زیدیه همواره در حال جنگ بودند. در مقابل آنان رابطه خوبی با معتزله برقرار کردند و در ادامه حکومتشان یعنی پس از سفاح و در زمان منصور کم کم به تفکر اهل حدیث نزدیک شدند. هر چند ائمه شیعه با بنی العباس در برخی موارد درگیری سیاسی نیز داشته‌اند، اما اختلافات اعتقادی ایشان با خلفای عباسی از اهمیت فراوانی برخوردار است. ائمه شیعه توانستند آراء و اندیشه‌های کلامی اهل بیت را به مردم معرفی کرده علاوه بر این میراث گرانقدری از احادیث اعتقادی برای آیندگان به جای گذاشتند. آنان موفق شدند در مقابل اندیشه‌های مخالف زمانشان،آراء و عقاید اهل بیت را بیان کنند و با تصحیح، رد یا قبول اندیشه‌ها در برابر مخالفین واکنش نشان می‌دادند.
الحاد ابن راوندی؛ اتهام یا واقعیت (بررسی انتقادی آثار الحادی ابن راوندی)
نویسنده:
نجم الدین مروجی طبسی، عباس میرزایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن راوندی مشـهورترین مـتکلم از جریـان معتزلیـان شـیعه شـده در سـده سـوم هجـری اسـت کـه بـا رویگرداندن از اعتزال مذهب امامیه را پذیرفت و در کنار نقد اندیشه‌های اعتزال به دفـاع و تبیـین از آمـوزه‌های امامیه پرداخت. معتزلیان هموار این تغییر مذهب را انکار و تهمـت‌هـای فراوانـی بـه او زده انـد. الحـاد مشهورترین اتهامی است که معتزلیان مطرح کرده و یکی از پایه‌های این اتهام آثار است که معتزلیان بر این باورند که ملحدانه نگارش یافته است. سوال اصلی این است که آیا می‌توان بر سخن معتزلیان اعتمـاد و ایـن آثار را الحادی و ابن راوندی را متکلمی ملحد دانست؟ فرضیه مطرح این است که احتمالا ابن راونـدی ایـن آثار را در نقد اندیشه‌های توحیدی و عدلی اعتزال نگاشته و همین زاویه داشتن با مواضع معتزلیان زمینه این اتهام را فراهم کرده است. هم از این روست که معتزلیان، در راستای تخریب ابن راوندی، آنـان را ملحدانـه تصویرسازی کرده و یکی از ادله مدعای خود مطرح کرده‌اند. با بررسی گزارش‌های مربوط به هـر کـدام از این آثار، که در متون کلامی، رجالی و فهرستی بر جای مانده این نتیجه به دست آمد که این آثـار اکثـرا در نقد اندیشه‌های معتزلی یا با رویکرد فیلسوفانه نگارش یافته که بـا نظـام معرفتـی معتزلیـان همانـگ نبـوده است. در دسته‌ای دیگر از این آثار نیز ابن راوندی نظرات مخالفان را در کنار نظرات موافق آورد هو همـین باعث سوء استفاده معتزلیان شده که آراء مخالفان را نظـرات خـود وی معرفـی کـرده و روش او را پوششـی برای بیان اندیشه‌های کفرآمیزش معرفی کرده‌اند.
صفحات :
از صفحه 119 تا 144
فخر رازی بر سر دو راهی جبر و اختیار
نویسنده:
احمد بهشتی، علیرضا فارسی نژاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
مساله ی جبر و اختیار یکی از مسایل مهم در حوزه ی افعال الاهی است که همواره ذهن انسان ها را از ابتدای تاریخ تاکنون به خود مشغول داشته است. در این میان، جهمیه را طرف داران جبر محض، اشاعره را طرف داران جبر محض در یک مرحله و طرف دار کسب در مرحله ی دیگر، معتزله و قدریه را طرف داران اختیار محض و امامیه را طرف داران امر بین الامرین یاد کرده اند. بر این اساس، فخر رازی نیز به منزله ی یکی از برجسته ترین متکلمان اشعری، جبرگرا دانسته شده است. نگارنده در این مقاله، با جست وجوی کامل در آثار فخر رازی، موضع وی در قبال نظریات فوق را به دست آورده و نشان داده است که فخر رازی نه یک جبرگرای محض است و نه یک اختیارگرای محض، بلکه ضمن قادر و مختار دانستن انسان از یک طرف، و قول به عمومیت قضا و قدر الاهی از طرف دیگر، سعی کرده است تا میان این دو قول جمع نماید، ولی با وجود آن که همواره در جست وجوی راهی میان جبر و اختیار بوده و برای فرار از جبر و توجیه اختیار و مسوولیت انسان، همانند سایر اشاعره، به نظریه ی کسب گراییده، چون آن را ناتمام یافته، به نظریه ی امر بین الامرین روی آورده است. البته در تبیین این نظریه نیز توفیقی نیافته و آن را طوری تبیین نموده که به جبر منجر شده است. بنابراین به رغم اعتراف به اختیار انسان، بر سر دو راهی تردید میان جبر و اختیار باقی مانده، ضمن معرفی انسان به منزله ی مضطری در صورت مختار، قائل به غموض و پیچیدگی مساله شده و افراد را از خوض در این مسایل غامض بر حذر داشته است.
صفحات :
از صفحه 19 تا 48
امر ارشادی و مولوی در اصول شیعه
نویسنده:
علی اکبر فرح زادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اقسام حکم و تقسیمات واجب از مباحث اصولی شناخته شده ای است که از دیرباز مورد توجه دانشمندان علم اصول قرار داشته است. با این حال تقسیم امر به ارشادی و مولوی از مسائلی است که مدت زیادی از راهیابی آن به علم اصول فقه شیعه نمی گذرد. در میان اهل تسنن نیز، به دلایلی که در این مقاله بیان شده، اساسا بحث از امر ارشادی و مولوی مطرح نشده است. بازشناسی امر ارشادی از امر مولوی از آن جهت اهمیت دارد که امر مولوی جنبه انشائی داشته و اقتضای اطاعت مستقل می کند، در حالی که امر ارشادی ماهیتا جنبه اخباری دارد و از مصلحت فعل مورد ارشاد گزارش می دهد و در نتیجه امتثال یا معصیت آن، ثواب یا عقابی جداگانه ندارد. در مورد ملاک امر ارشادی و مولوی میان اندیشمندان اتفاق نظر به چشم نمی خورد. مقاله حاضر دیدگاههای مختلف در این زمینه را طرح و ارزیابی نموده، برای ارائه راه حلی قابل قبول تلاش می کند و به مباحثی از علم اصول که امر ارشادی و مولوی در آن مورد توجه واقع شده، اشاره می نماید.
صفحات :
از صفحه 65 تا 92
عوامل پیدایش فرقه کلامی معتزله
نویسنده:
سعیده سادات شهیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق(ع),
چکیده :
فرقه کلامی معتزله در قرون ابتدایی شکوفایی دین مبین اسلام، در پی سلسله عوامل داخل جامعه مسلمین و خارج از آن ظهور کرد. این فرقه کلامی که در طول سالیان پایانی‌اش به رشد قابل توجهی رسید، متأثر از شرایط اعتقادی، اجتماعی و سیاسی زمانه بود. برخی مستشرقین با اغراق‌‌‌گویی، عوامل شکل‌گیری این فرقه را به عوامل خارجی منحصر کرده‌اند؛ حال آنکه با سیر در اوضاع و شرایط درون جامعه اسلامی در آن دوران، نمی‌توان نقش آن را در شکل‌گیری این فرقه نادیده گرفت. حتی می‌توان در فرقه معتزله نیز عواملی را جست که سبب بروز اختلافات درون فرقه‌ای گشته‌اند. در این نوشتار عوامل پیدایش فرقه کلامی معتزله و کلام درون فرقه معتزلی مورد بررسی قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 138 تا 159
مسائل أبی الولید ابن رشد المجلد 1
نویسنده:
محمد بن احمد ابن رشد؛ محقق: محمد حبیب تجکانی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
بیروت: دار الجيل,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
کتاب «مسائل ابن رشد» نوشته محمد بن احمد ابن رشد است. این کتاب، جواب‌ ها و فتاوی ابن رشد به سؤالاتی است که از او پرسیده شده یا سؤالاتی که در محضر او طرح شده و جواب داده است. او در جواب سؤالات به فتاوی پیشینیان نیز نظر داشته و جواب می‌ دهد. این کتاب در مجموع، 358 مسئله اصلی و گاهی فروعی دارد که ابن رشد به آنها جواب داده است. جلد اول در سه باب نوشته شده است: باب اول حیاة ابن رشد، باب دوم کتب ابن رشد و اتجاهاتها العامة و باب سوم مسائل ابن الولید ابن رشد است.
مسائل أبی الولید ابن رشد المجلد 2
نویسنده:
محمد بن احمد ابن رشد؛ محقق: محمد حبیب تجکانی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
بیروت: دار الجيل,
چکیده :
کتاب «مسائل ابن رشد» نوشته محمد بن احمد ابن رشد است. این کتاب، جواب‌ ها و فتاوی ابن رشد به سؤالاتی است که از او پرسیده شده یا سؤالاتی که در محضر او طرح شده و جواب داده است. او در جواب سؤالات به فتاوی پیشینیان نیز نظر داشته و جواب می‌ دهد. این کتاب در مجموع، 358 مسئله اصلی و گاهی فروعی دارد که ابن رشد به آنها جواب داده است. جلد دوم ادامه مسائل ابن الولید آمده است. این کتاب حاوی مسائل پنج گانه زیر است: نوازل قضائیه تتصل بنزاع معروض علی القضاء، تطلب فیه المشوره من لدن قاضی الموضوع، و هذه اغلبیه المسائل. نوازل غیر قضائیه و هی اما متصله بنزاع لم. شروح حول نصوص من الکتب المعتمده فی الفتوی و القضاء لدی المالکیه، یومذاک، کالمدونه، و العتبیه، و الواضحه، و النوادر، و التلقین، و الموازیه و المبسوطه، و الموطا، و احکام ابن سهل، کما تتناول شرح نصوص من القرآن و من السنه و ... مناقشات بین المذاهب الفقیه کالمالکیه و الحنفیه، او المالکیه و الظاهریه، او المالکیه و الشیعه، او مناقشات المذاهب الکلامیه کالمعتزله و الاشعریه او الشیعه ایضا. موضوعات ملخصه، و هخده اما مما کان یقدم به لدروس المدونه و لذلک فهو یوجد فی المقدمات ایضا و اما جمع لاحکام فی موضوعات معاصره ذات اهمیه خاصه.
  • تعداد رکورد ها : 312