آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

سکولاریسم یکی از رویکردهایی است که انسان برای مواجهه با دین به مرحله ی اجرا در آورده است. منشاپیدایش آن، از عصر روشنگری آغاز شده و تاکنون ادامه دارد. در قرون وسطی همه چیز رنگ و بوی دینیداشت، اما در عصر روشنگری با تکیه بر ایده ی خردگرایی و انسان گرایی ، علم، اخلاق، سیاست، و حتی تفسیردین از کلیسا مستقل شد. این رویکرد، به تدریج بر همه ی ابعاد زندگی انسان به خصوص تعلیم و تربیت و ابعادمختلف آن تاثیر گذاشت. از نظر سکولاریسم، عقل انسان داور نهایی در فرقان نیک و بد است. در مقابل ، نگاهدینی وجود دارد که نقش دین را در اخلاق و بهتر بگوییم در همه ی ابعاد زندگی انسان موثر می داند. این نگاه،عقل را یکی از ابزارهای شناخت می داند و نه کامل ترین آن، به طوری که در همه ی ابعاد زندگی از دین ووحی بی نیاز باشد. اخلاق موکد در تفکر سکولاریسم، اخلاق اجتماعی است و همه چیز حول محور صفات موردپسند برای شهروند می گردد، اما در نگاه دینی، اخلاق اجتماعی در کنار اخلاق فردی قرار دارد و باید به هر دویآن ها نگاه ویژه داشت. این پایان نامه در صدد تبیین و بررسی دیدگاه سکولاریسم در رابطه با مبانی، اهداف، واصول تربیت اخلاقی بر اساس آرای هالستد است که در تقابل با دیدگاه دینی بر اساس نظرات علامه جعفریقرار می گیرد. این پایان نامه با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی، به توصیف دیدگاه سکولاریسم در مبانی،اهداف و اصول تربیت اخلاقی با تاکید بر نظرات هالستد می پردازد. در بخش نقد این دیدگاه، بر اساس نظراتعلامه جعفری به نکات قوت و ضعف اشاره می شود. تعدادی از این نکات عبارتند از: اهمیت بسیار به عقل واستدلال، توجه به کرامت انسان و ... جزو نکات قوت و استفاده از عقل به عنوان تنها ابزار شناخت، به حاشیهرااندن، دین در تربیت اخلاقی، ... در نکات ضعف آن می گنجد

چکیدهتحقیق حاضر با عنوان مقایسه دیدگاه های علامه جعفری(ره) و هری برودی درباره تربیت زیبایی شناختی انجام شده است. در این پژوهش نوع تحقیق «بنیادی – کاربردی» و روش تحقیق تحلیل محتوا از نوع تحلیلی – مقایسه ای و روش گردآوری اطلاعات«کتابخانه ای» و ابزار آن «فیش برداری» است. برای تحلیل و گردآوری اطلاعات کارهای زیر را به ترتیب انجام شده است: ابتدا کتاب های مرتبط با موضوع ، که توسط برودی و علامه جعفری(ره) نوشته شده بود ، جمع آوری و انتخاب شد. این کتاب ها شامل کتاب «زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام» علامه جعفری (ره) و «جستاری در تربیت زیبایی شناسی» برودی به عنوان مرجع اصلی و منبع دست اول می باشد. سپس کتاب ها به طور بسیار دقیق و با حوصله مطالعه گردید و هر یک از مولفه های مربوط به اهداف و سوالات پژوهش از کتاب های منتخب استخراج شد. سپس موارد استخراج شده به طور دقیق در کد تحلیلی خاص خود دسته بندی و طبقه بندی شد و در نهایت به ترتیب سوالات تحقیق ، مولفه های استخراجی تحلیل و مقایسه گردید. در این تحقیق ابتدا درباره زیبایی و انواع آن و تربیت زیبایی شناسی از منظر برودی و علامه جعفری(ره) بحث گردیده و سپس پنج سوال اصلی تحقیق که شامل رویکردها ، مبانی ، اهداف ، روش ها و محتوای تربیت زیبایی شناسی از دیدگاه هری برودی و علامه جعفری(ره)مطرح گردیده و شباهت ها و تفاوت های میان نظریات آنها بررسی شده است.در سوال اول تحقیق ، برودی از سه رویکرد «اجرا» ، «دریافت هنری» و «دریافت احساس و معنا» ، رویکرد سوم یعنی رویکرد «دریافت احساس و معنا» و هم چنین علامه جعفری(ره) در کتاب «زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام» از سه رویکرد «هنر برای هنر» ، «هنر برای انسان» و «هنر برای انسان در حیات معقول» ، رویکرد سوم را به عنوان رویکرد مورد نظر خود در تربیت زیبایی شناسی نام می برد. در نهایت مقایسه ای بر اساس اشتراکات (شباهت ها) و افتراقات (تفاوت ها) آن ها صورت گرفته است. در سوال دوم تحقیق ، «بنیاد»های تربیت زیبایی شناسی از منظر برودی و علامه جعفری(ره) بررسی شده است. مبانی تربیت زیبایی شناسی برمبنای آثار هری برودی شامل داشتن «موهبت طبیعی مشترک و همگانی زیبایی شناسی انسان ها» ، «قابلیت تعلیم و تربیت پذیری زیبایی شناسی» ، «تجربه» و «نیروی تخیل» است. هم چنین بنیادهای تربیت زیبایی شناسی برمبنای آثار علامه جعفری(ره) شامل «داشتن غریزه زیبایی جویی و زیبایی شناسی» ، «قابلیت تعلیم و تربیت پذیری زیبایی شناسی» ، «تصفیه روح و صفای درون» و «وحدت گرایی» می باشد. برودی و علامه در بنیادهای «موهبت طبیعی مشترک و همگانی زیبایی شناسی انسان ها» ، «قابلیت تعلیم و تربیت پذیری زیبایی شناسی» و «تجربه» شباهت و در «نیروی تخیل» بردی و «تصفیه روح و صفای درون» و «وحدت گرایی» علامه تفاوت وجود دارد. در سوال سوم تحقیق ، برودی «زندگی نیک» و علامه «عبودیت و قرب الی الله» را هدف نهایی و غایی در تربیت زیبایی شناسی معرفی می کند. «خودشکوفایی» و «ارزش گذاری روشن بینانه» برودی و «انتقال از «حیات طبیعی محض» به «حیات معقول»» و «هماهنگ کردن نیروهای مختلف درونی» علامه به عنوان «اهداف واسطه ای» به دست آمد و در نهایت برودی «اهداف جزئی» تربیت زیبایی شناسی را در «ابعاد حسی ، صوری و بیانگری» ذکر می کند و علامه «پرورش خلاقیت و آفرینندگی» و «پرورش عقلانیت و تفکر تعقلی» را به عنوان «اهداف جزئی» تربیت زیبایی شناسی بیان می نماید. در سوال چهارم تحقیق ، روش های تربیت زیبایی شناسی برودی شامل روش های «بحث کردن» ، «تمرین و عادت دادن» ، «تقلید» ، «پرورش تخیل» ، «حل مسأله» و « استفاده از هنرهای مختلف» و روش های تربیت زیبایی شناسی علامه جعفری (ره) شامل روش های «سوال و پرسشگری» ، «دور نگه داشتن هنرجو از تقلید» ، «تجربه» ، «تصفیه درون (اخلاص)» ، «پرورش تعقل» ، «استفاده از هنرمندان متعهد و کارشناسان متخصص و عادل» و «استفاده از هنرهای مختلف مثل نمایش ، نقاشی و شعر» است که در بعضی موارد اشتراک و در بعضی افتراق وجود دارد. در آخرین سوال این فصل محتوای تربیت زیبایی شناسی هری برودی شامل: «میراث فرهنگی» ، «علوم انسانی» و «هنرهای گوناگون» می باشد و محتوای تربیت زیبایی شناسی علامه جعفری(ره) شامل: «میراث فرهنگی» ، «علم و دین» و «هنرهای گوناگون» می باشد که در اولی و سومی مشترک و در دومی افتراق دارند.

اهمیت شأن زیبایی شناسی آدمی و نقش کلیدی تبیین فلسفی هنر و زیبایی در تربیت آن از موضوعاتی است که تاکنون مورد توجه پژوهشگران در عرصه تعلیم و تربیت قرار نگرفته است.علی رغم وجود منابع متعدد مربوط به هنر و زیبایی، اما هنوز درباره ماهیت آن ها سوألات و ابهامات زیادی وجود دارد. ضعف تحقیق در حوزه تربیت زیبایی شناختی، بی توجهی به اهداف اساسی و بنیادی هنر و نقش قابل توجه تربیت زیبایی شناختی در سامان دهی و بهبود وضعیت خشک و بی روح حاکم بر جهان ماشینی امروز، همگی لزوم پرداختن به این تحقیق را ضروریمی نماید.تحقیق حاضر پس از بررسی مفهوم هنر از منظر دیدگاه های بازنمایی، فرانمایی وفرم گرایی، به تعریف و تشخیص مفهوم زیبایی از منظر دیدگاه های عینیت گرایی، ذهنیت گرایی و نظریه رابطه ای پرداخته است. موضوع تحقیق تبیین دیدگاه ارزش شناسی علامه جعفری(ره) و استنتاج دلالت هایی در زمینه تعریف، اهداف، اصول و روش های تربیت زیبایی شناختی است. با توجه به ماهیت موضوع، تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. یافته های تحقیق عبارتند از: تربیت زیبایی شناختی عبارت از فرآیند پرورش تدریجی استعداد زیبایی شناسی و زیبایی آفرینی متربیان به نحوی هماهنگ با سایر استعدادهای مثبت آن ها از طریق فراهم آوردن زمینه درک و فراگیری انواع و مراتب زیبایی متناظر با سیر شخصیت در مسیر اهداف تکاملی حیات و معطوف به کمال ارزشی برین است.اهداف تربیت زیبایی شناختی عبارتند از: فراهم آوردن زمینه اعتلای ذائقه زیبایی شناسی(هدف غایی)، نوگرایی معقول، خلاقیت اصیل و خیال ورزی عالی در متربیان(اهداف واسطی).اصول تربیت زیبایی شناختی عبارتند از: تصعید ذائقه زیبایی شناسی، نوگرایی معقول، جهت مندی و عبور از مجاز.روش های تربیت زیبایی شناختی عبارتند از: شناخت آیه ای، تجربه زیبایی شناختی در ارتباط با مبدأ و معاد هستی، متوجه ساختن متربی به واقعیت های تقرر یافته در بستر زمان، آزادی در مقام خلق، نظارت در مقام عرضه، مواجه ساختن متربی با تفکرات و آرمان های نهفته در ورای اثر هنری، شریعت ورزی و روش استاد- شاگردی.

نظریه های فلسفه اخلاق غالبا دو طیف وظیفه گرایی و غایت انگاری را دنبال می کنند. یک گروه به دنبال نتایج اخلاقی اخلاق هستند و گروه دیگر به دنبال نتایج غیر اخلاقی برای تعیین معیار تشخیص خوب و یا بدافعال انسان. در این میان هر دو گروه طرفداران و منتقدینی دارند که به دنبال اثبات حقانیت خود و یا افشای کاستی های نظریه های رقیب ،تلاشهایی نموده اند.کانت، جرمی بنتام و راس از بنیان گزاران این نوع تبیین هستند. در این میان ویلیام کی فرانکنا ی معاصر به تدوین نظریه وظیفه گرایی مرکب همت گمارد. نظریه وظیفه گرایی مرکب با در نظر گرفتن دو اصل عدالت و سودو با نظر به الزامات هر دو طیف نظریات وظیفه گرایی و سود گراییکاستی های یکی را با مدد دیگری ترمیم می کند. در بینمعاصرین ، علامه محمد تقی جعفری بر این باور بود که بدون در نظر گرفتن بعد موحد و معاد اندیش انسان ، هر کدام از این دو نظریه نمی توانند مسیر سعادت و کمال را برای ابنا بشر ترسیم نمایند. لذا با طرح نظریه اخلاق کمالی ، مسیر هر دو نظریه را به سمت تعالی تغییر داده و اندیشه ایی نو در این عرصه ، با رویکرد دینی رقم خورده است.این تحقیق در صدد مقایسه و بررسی دو نظریه وظیفه گرایی مرکب فرانکنا و اخلاق کمالی مرحوم علامه جعفری با رویکرد اخلاق هنجاری و نگاه نقدانه ی این دو اندیشمند به نگاه وظیفه گرایی و سود گرایی صرف است.

کتاب «خدا و جهان و انسان از دیدگاه علی بن ابی طالب (ع) و نهج البلاغه» است. در مقدمه کتاب آمده است: کتاب نهج البلاغه که محتوی سخنان امیر المومنین (ع) و نامه ها و کلمات قصار آن بزرگوار است، بوسیله سید شریف رضی جمع آوری شده است. واقعیات و حقایق بسیار با اهمیتی را درباره سه موضوع (خدا و جهان و انسان) مطرح کرده است. توصیف و استدلال هائی که درباره سه موضوع مزبور در نهج البلاغه صورت گرفته است، عقل سلیم و وجدان و فطرت پاک، مجموعا دست بکار شده، مطالعه و بررسی کننده را با طرقی بالاتر و محکم تر از راه های منطقی معمولی با حقایق و واقعیات مربوط به سه موضوع مزبور در تماس می گذارد. در کتاب حاضر به مباحث: سخنان نهج البلاغه درباره خدا، رابطه علی (ع) با جهان هستی، رابطه امیرالمؤمنین با انسان ها پرداخته شده است.

استاد علامه محمدتقی جعفری به سال 1304خورشیدی در شهر تبریز متولد شد و پس از تحصیلات عالیه ی علوم اسلامی در شهر تبریز، طهران، قم و نجف اشرف در محضر آیات عظام میرزا فتاح شهیدی، شیخ محمدرضا تنکابنی، شیخ کاظم شیرازی، سیدعبدالهادی شیرازی، سید ابوالقاسم خویی و سید محسن حکیم کسب فیض نمود. در همان سنین جوانی به اجتهاد دست یافت و در فلسفه و عرفان نیز در محضر دست فیلسوف شرق آقا میرزا مهدی آشتیانی در طهران و عارف متاله شیخ مرتضی طالقانی در نجف اشرف کسب فیض نمود و سرانجام در شمار فلاسفه ی شهیر عصر درآمد و واجد شهرت بین المللی گردید. تا حال حاضر بیش از هشتاد اثر از استاد به طبع رسیده است و چا بعضی از آنان همچون شرح مثنوی در 15جلد مکرراً تجدید گردیده است. ضمناً تحت نظارت ایشان و طی 12 سال کاملترین کشف الابیات مثنوی مولوی در 4 جلد رحلی تحت عنوان «از دریا به دریا» به طبع رسیده است.

رویکرد معرفت‌شناختی هر متفکر در نوع نگرش تربیتی او تأثیر‌گذار است و روند فعالیت معلم در فرایند یادگیری را تعیین می‏کند. این مقاله، بر اساس مبانی معرفت‏شناسی علامه محمدتقی جعفری، با رویکرد کیفی و روش توصیفی ـ استنتاجی به بررسی ضرورت‏های استفاده از تجربه زیبایی‏شناختی در آموزش پرداخته است. لذا در آغاز بر اساس اسناد موجود، عناصر معرفت‌شناسی علامه به عنوان مبانی نظری مورد بررسی قرارگرفته، سپس با تأکید بر دیدگاه ایشان در تنوع راه‏های شناخت و تنوع تجارب انسانی، ضرورت استفاده از قابلیت‏های زیبایی‏شناسی در آموزش تبیین شده و بر اساس ارتباط این دو بخش، اهمیت کاربرد آن در نظام تعلیم و تربیت استنتاج شده است. یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد که توجه به کثرت‏گرایی در شناخت در اندیشه علامه جعفری، پایه‏گذاری خروج نظام تعلیم و تربیت از باریک‏اندیشی شناختی شده و توجه را به نوعی خاصی از سواد یعنی سواد زیبایی‏شناختی رهنمون کرده است، همچنین نگرانی امر آموزش در ایجاد رغبت و تسهیل آموزشی اخلاقی در نظام تعلیم و تربیت را برطرف می‏کند.