مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

شخصیت منتظر و فرهنگ انتظار از جمله مسائل بسیار مهم و اساسی در منظومه معرفتی دینی خصوصا اسلام است؛ شناخت این شخصیت و ویژگی های آن با نگاه خاص عرفانی که در نزد عرفای مسلمان مطرح شده است، فرهنگ خاصی را به همراه خود دارد و کارایی انتظار را دارای نقش فوق العاده می کند. در آثار امام خمینی (ره) که خود شخصیتی جامع در حوزه اسلامی و اجتماعی است، شخصیت منتظر که به عنوان خلاصه اوصیاء و خاتم آنان مطرح بوده و انسان کامل می باشد، به شکل بدیع و با ویژگی های منحصر بفرد مطرح شده است، خصوصا در آثار منظوم ایشان؛ در نوشتار پیش رو و با نگاهی عرفانی و با رویکردی کارکردگرایی به مساله مهدویت و انسان کامل در اشعار عرفانی امام خمینی (ره) پرداخته و با شیوه توصیفی تحلیلی و روش کتابخانه ای به صورت جامع این بحث واکاوی شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 139 تا 153

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

انگیزه های عارفان برای نگارش

نویسنده:

موحدی محمدرضا, اسکندری بهاالدین, رحیمی سلمان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

الهام(افعال الهی) , ادبیات تعلیمی , کتب عرفانی , ادبیات عرفانی , عارفان (مسلمان) , عارفان , اصطلاحنامه عرفان , ادبیات , کتب صوفیه

کلیدواژه‌های فرعی :

نیازهای انسان , نیازهای روانی , شعر و شاعران از نگاه افلاطون , مدعیان عرفان , انگیزه مولف , تخیل شاعر ,

چکیده :

این پژوهش، ناظر بر این نکته تاریخی که عارفان صاحب قلم به اقتضای زمانه خود و در برابر رقیبان متشرع، درصدد اثبات این مدعا برآمده اند که معارف صوفیه با مفاد کتاب و سنت، پیوندی راستین داشته است، با بررسی بیش از بیست اثر عرفانی نشان می دهد که در بسیاری موارد، ترکیبی از دو نوع انگیزه فردی (از قبیل گونه ای الهام، ذکر یار، اجابت حضرت رسول، نذر و الزام خویش، حفظ نام و یادگاری، جلب شفاعت نیکان و...) و اجتماعی (از قبیل هدایت ورزی، نگرانی از زوال این معرفت، اتمام حجت بر بطالان، تقویت دل نوسالکان، مقابله با مدعیان عرفان، اصرار مریدان، عدم فهم کتب تازی و...)، مولفان عارف را به نگارش واداشته است. سنت رایج در میان عارفان، این بوده است که اصرار مریدان زمینه های لازم را برای قرار گرفتن در موقعیت الهام و دریافت اشارات ربانی، فراهم می آورده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 283 تا 317

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

پیوند اسطوره و عرفان، برداشت های عرفانی سهروردی از شاهنامه فردوسی

نویسنده:

الیاس نورایی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سهروردی , حکمت خسروانی , فردوسی , اسطوره , کیخسرو , زال , اسطوره و عرفان , جام کیخسرو , نور محمدی (ص) , داستان رستم و اسفندیار , اسطوره سیمرغ , فر ایزدی , ادبیات عرفانی , اصطلاحنامه عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

رسائل رمزی و تمثیلی سهروردی , تاویل آثار رمزی سهروردی , سکینه , عروج کیخسرو , شناخت مشاهده ای و شناخت اشراقی , جام گیتی نما , کیخسرو در شاهنامه , حکمت اشراق the School of Illumination , فنا , نور الانوار , آثار سهروردی , سیمرغ در عرفان , درخت طوبی , جام در عرفان ,

چکیده :

سهروردی از جمله عارفان علاقه مند به حکمت ایران باستان است که در آثار خود به عناصر و شخصیت های اساطیری ایران بسیار اشاره کرده است. وی از برخی از شخصیت های اساطیری، مانند«سیمرغ»، «زال»، «رستم» و «اسفندیار» و سرگذشت آنان برداشت های عرفانی کرده و هر یک را نمادی برای بیان حقایق فلسفی و عرفانی خود قرار داده است. در نوشتار حاضر به بررسی مفهوم «خورنه» (فر)، ارتباط آن با نور محمدی و سکینه، و یکی شدن این دو مفهوم در اندیشه های سهروردی پرداخته شده است، همچنین برخی شخصیت ها و عناصر حماسی و اساطیری که در آثار رمزی سهروردی صورت عرفانی به خود گرفته اند و سرگذشت آنها تاویل ها و تفسیرهایی به همراه داشته است، بررسی شده اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 233 تا 259

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بازتاب مقامات حضرت مریم (س) در متون عرفانی از قرن چهارم تا قرن نهم هجری

نویسنده:

طاهره خوشحال دستجردی ,زینب رضاپور

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حضرت مریم ( ع ) , مرگ ارادی , ادبیات عرفانی , مراتب اولیاء(خاص) , مقامات اولیاء , مقام صبر , مقام حضرت مریم , حضرت مریم (س) در قرآن , فضایل حضرت مریم

کلیدواژه‌های فرعی :

عصمت حضرت مریم(س) , حجاب عرفانی , آیه 17 انفال , صبر در قرآن , عارفان (مسلمان) , تجلی رب , مقام عین الیقین(قسیم مقام علم الیقین و حق الیقین) , آیه 36 زمر , آیه 28 مریم , آیه 23 مریم , آیه 18 مریم , آیه 42 آل عمران ,

چکیده :

این جستار به تحلیل و بررسی تاملات مرگ اندیشانه در متون مهم منثور صوفیانه تا قرن پنجم هجری می پردازد. پژوهش حاضر نشان می دهد که مرگ اندیشی در متون عرفانی قرن پنجم هجری در مقایسه با متون عرفانی سده های پیش از آن بسامد بیشتری دارد. این نکته می تواند نشان دهنده عمق و اصالت تجربه های صوفیان و عارفان و اراده معطوف به مرگ در وجود آنان باشد. سویه دیگر این بررسی نشان می دهد که در آثار صوفیان اهل قبض که متصف به مقام خوف بودند، مرگ هراسی نمود بیشتری دارد، ولی در آثار صوفیان اهل بسط و سکر، پدیده مرگ دوستی بیشتر تجلی یافته است. آیاتی که در قرآن کریم درباره مقام و منزلت حضرت مریم (س) نازل شده است، در ادبیات عرفانی بازتاب گسترده ای یافته است. از دیدگاه عرفا، شفقت بر خلق از جمله ویژگی های برجسته اولیا است و آرزوی مرگ کردن حضرت مریم (س) نه به دلیل ترس از ملامت خلق، بلکه به سبب شفقت او بر آدمیان بود تا به سبب نسبت دادن اتهامات ناروا به آن حضرت، گرفتار عقوبت نشوند. حضرت مریم (س) به سبب مخالفت با هوای نفس و صبر در برابر سختی ها، قادر به خرق عادت گشت. آن حضرت به سبب مرگ ارادی، در عالم آخرت اقامت داشت و بدون کوشش، از رزق بهشتی برخوردار می شد و طهارت وی از ماسوی اله، سبب اقامت عیسی (ع) در آسمان ها گردید. در این مقاله به بازتاب برخی از مقامات حضرت مریم در متون عرفانی فارسی تا قرن نهم هجری پرداخته شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 69 تا 95

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تولد آسمانی با مرگ نفسانی (مرگ اختیاری) به روایت مثنوی معنوی

نویسنده:

محمد محمدپور , محمدنوید بازرگان, امیرحسین ماحوزی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مثنوی , حیات انسانی , مرگ ارادی , ابوت معنوی , عشق در مثنوی مولانا , مرگ از نظر مولوی , ادبیات عرفانی , اصطلاحنامه عرفان , تولد آسمانی , ایمان , مرگ در عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

جهاد با نفس , حیات معنوی , حیات مادی انسان , درمانگری عشق , ادبیات تعلیمی , مرگ سرخ , عارفان (مسلمان) , مقام علم الیقین(قسیم مقام عین الیقین و حق الیقین) , پیامبر در مثنوی , مرگ در ادبیات فارسی , موت ابیض , موت اسود , موت اخضر ,

چکیده :

صاحبان معرفت برای انسان دو نوع تولد قائلند: یکی تولد صوری و دیگری تولد معنوی یا تولد ثانی که از آن به عنوان «عروسی ابد» یا «تولد آسمانی» یاد می کنند. مرگ نفسانی از مبانی عمیق عرفان و ادب تعلیمی مولانا است. مولانا همچون سایر عرفای اهل بسط و سکر پدیده مرگ دوستی در آثارش تجلی خاصی دارد و مرگ و مرگ نفسانی را در مسیر چرخه تکامل می داند و از آن به عنوان انتقال از عالم کثرت و طبیعت به عالم وحدت و ماوراءالطبیعه تعبیر می کند. این بررسی نشان می دهد مولانا تولد آسمانی را در مرگ نفسانی تحت تاثیر عوامل موثری همچون ایمان، ابوت معنوی و عشق می داند، بنابراین با استناد به حکایات مثنوی، در یک مقدمه و هفت محور انواع ولادت، عوامل موثر در تولد آسمانی، مرگ ها و زایش ها، چگونگی مرگ ارادی و انواع آن، راه های رسیدن به مرگ نفسانی، ویژگی راه یافتگان به مرگ نفسانی (ارادی) و فواید مرگ نفسانی (مرگ اختیاری) بررسی شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 263 تا 301

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تاملات مرگ اندیشانه در چند متن منثور صوفیانه تا قرن پنجم هجری

نویسنده:

مصطفی خرسندی شیرغان,محمد بهنام فر,بتول مهدوی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

امام محمد غزالی , رساله قشیریه , ترس از مرگ , انتظار مرگ , کشف المحجوب , اسرار التوحید , احمد غزالی , مرگ دوستی , ادبیات عرفانی , اصطلاحنامه تصوف , صوفیان (صوفیه) , اصطلاحنامه عرفان , شرح التعرف لمذهب التصوف , مرگ در عرفان , اللمع فی التصوف , نور العلوم , مرگ از دیدگاه غزالی

کلیدواژه‌های فرعی :

خواجه قشیری , هجویری , ابو سعید ابوالخیر , سوانح العشاق , مرگ ارادی , ابوالحسن خرقانی , متون عرفانی فارسی , ادبیات عرفانی فارسی , ابونصر سراج , آیه 024 بقره , باور اسلامی و عرفانی , خواب و مرگ , اندیشه های احمد غزالی , مستملی بخاری ,

چکیده :

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 39 تا 68

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ابعاد وجودی انسان در منظومه هندویی بهگود گیتا در مقایسه با ادبیات عرفانی اسلام

نویسنده:

علی فتح الهی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ساوه: دانشگاه آزاد واحد ساوه,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

انسان شناسی عرفانی , بهگود گیتا , انسان آرمانی (یوگی) , عرفان اسلامی , علم نفس , ادبیات عرفانی , انسان شناسی هندویی

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , اخلاص , امیال نفسانی , تن و جان , بهکتی , اهل بیت(ع) , عزلت نشینی , کریشنا , وصال حق , مهابهاراتا , متصوفه , قرب الهی , قرآن , اطمینان , اخلاص , انسان نورانی , آتمَن , برَهمن , هندوییسم (ادیان شرق) , فنا , انواع وظایف انسان , مراتب انسان(عرفان نظری) , ترک تعلقات دنیوی , نهضت بهکتی , متصوفه خراسان , بارقه الهی , انسان آتشین , انسان ظلمانی , ضبط نفس , وحدت اندیشی , طبع گریزی , عشق صادقانه ,

چکیده :

شناخت انسان و کشف ابعاد وجودی او از مسائلی است که همواره ذهن بشر را به خود معطوف داشته است. مکاتب مختلف در تعریف انسان و تبیین مفهوم انسانیت، اختلاف نظر دارند و هر گروه با توجه به نوع نگرش خاص خود برداشت و تحلیل ویژه ای از آدمی دارند. این نوشتار به بررسی دیدگاه انسان شناسانه منظومه هندویی و مقایسه آن با تعابیر عارفان مسلمان در متون صوفیانه می پردازد. منظومه عرفانی- هندویی «بهگودگیتا» یا «سرود ایزدی» از زیباترین آثار معنوی هندوان به زبان سانسکریت است. چگونگی آفرینش انسان، ارتباط او با خداوند، مراتب انسان، انسان کامل و راه های نیل به کمال، رابطه جان و تن و اصل تناسخ در منظومه هندویی بهگودگیتا از موضوعات مورد بحث و قابل تطبیق با اندیشه عارفان مسلمان در آثار منظوم و منثور است. شایان ذکر است که در مواردی نیز تعالیم و عناصر مغایر با بینش عارفان مسلمان در گیتا به چشم می خورد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 34

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

امکان معرفت تجربی به خدا در اندیشه اسلامی و حدود آن با تأکید بر دیدگاه صدرایی

نویسنده:

علی شیروانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

خداشناسی , معرفت‌شناسی تجربه دینی , معرفت شناسی تجربه حسی , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , الهیات(کلام جدید) , برهان تجربه دینی (مسائل جدید کلامی) , الهیات طبیعی , الهیات مسیحی , معرفت شناسی تجربه عرفانی , معرفت شناسی اسلامی , خداشناسی تجربی , اصطلاحنامه معرفت شناسی(اسلامی) , معرفت شناسی عرفانی , تجربه‌ دینی , خداشناسی ملاصدرا , معرفت‌ شناسی دینی

کلیدواژه‌های فرعی :

اسفار , نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , علم حصولی , معرفت , اسماء الهی , ادبیات عرفانی , قرآن , علم به علم , اسماء واجب(حکمت نظری) , قرآن , تجربه خدا , ادبیات عرفانی , مقامات فناء(قسیم مقام تقوی و حسن ظن و استقامت و حیرت و خلت) , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , کنه ذات الهی , معرفت حضوری اسماء الهی , معرفت حضوری تجلیات الهی , حجاب معرفتی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی

شاپا (issn):

2383-2916

چکیده :

بسیاری از فیلسوفان دین برجسته مسیحی، تجربه دینی را همان تجربه خدا تفسیر می‌کنند و تجربه خدا در نظر کسانی مانند سویین‌برن و آلستون ـ دو تن از فیلسوفان دین برجسته معاصر ـ نوعی معرفت تجربی به خداوند است. این مقاله با بیان دیدگاه حکمت متعالیه صدرایی درباره حدود و انواع معرفت انسان به خدا، راه را برای دستیابی به موضع ایشان درباره معرفت تجربی به خداوند هموار کرده، اصول مورد‌ نظر ایشان در این خصوص را تبیین می‌کند؛ از جمله این اصول آن است که: کُنه ذات خداوند به هیچ‌وجه برای هیچ‌کس جز خود او مکشوف نیست و بنابراین معرفت تجربی به خداوند هرگز به کُنه ذات حق تعلق نمی‌گیرد؛ تعلق معرفت حضوری و بی‌واسطه به اسما و تجلیات خداوند امری ممکن، محقق و بلکه فراگیر است؛ آنچه اختصاصی است، علم به چنین علمی است، نه اصل آن؛ مراتب این علم، متناسب با درجات قرب به خداوند است؛ اگر معرفت تجربی به خداوند مصداق علم حضوری باشد، دارای بالاترین درجه اعتبار معرفتی خواهد بود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 147 تا 165

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل برخی روایات و اشارات عرفانی در شعر شهریار

نویسنده:

حسین آریان، تورج عقدایی، جلیل تجلیل، علی محمد سجادی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عشق , ادبیات عرفانی , اصطلاحنامه عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

حضرت عیسی (ع) , حضرت موسی (ع) , نمادهای عرفانی , عارفان (مسلمان) , مقام خضر(ع) , یوسف و یعقوب ,

چکیده :

شهریار، اگر چه شاعری شاد است و طنز و طربناکی در سروده هایش بسیار دیده می شود، در یک تحلیل ژرف تر، انسانی است حساس و متامل و ناگزیر درونگرا و غم ستای. این احوال سبب می شود که او در بسیاری از لحظه های زندگی عارفانه بیندیشد و تجربه های ناشی از این لحظه ها را در زبانی شاعرانه تجسم بخشد.مقاله حاضر سر آن دارد که نشانه های این طرز تلقی شهریار را در اشارات و تلمیحات شعر او پی گیرد و نشان دهد که او از رهگذر عشق و حزن و نوای ساز و تامل بر اندیشه های شاعران عارف، قدم به این حوزه می نهد و گاه بی آن که خود بداند، زیر سلطه ناخودآگاهی فردی و جمعی، به دریافت های غیرمتعارفی دست می یابد.در سروده های شهریار، اندیشه هایی که بوی عرفان از آن به مشام می رسد، غالبا در جایی که سخن از عشق به میان می آید، احساس می شود. بنابراین می توان گفت «عشق» عنصر غالبی است که شهریار را از زمین به آسمان می برد و تمام اشارات و تلمیحات دیگر به نوعی وابسته عشق اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 287 تا 308

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

گفت وگوی عرفا و ابلیس

نویسنده:

سیدعلی رضا حجازی، مریم افرافر

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ابلیس , ادبیات عرفانی , عارفان (مسلمان) , اصطلاحنامه عرفان , عرفا و ابلیس

کلیدواژه‌های فرعی :

انسان شناسی عرفانی , گفت و گو , عناصر داستان , سجده ملائکه بر آدم (ع) , خداشناسی عرفانی , تصویر ابلیس ,

شاپا (issn):

2383-0689

چکیده :

این مقاله به گفت و گوی عارفان با ابلیس پرداخته است. در مجموع سی و هشت گفت و گو از متون ادبیات عرفانی انتخاب شده که آن ها را از جهات گوناگون همچون تصویر ابلیس، زمان و مکان، جملات، آغازکننده سخن، یک طرفه یا دوطرفه بودن گفت و گوها در دیدار با ابلیس، آشنا بودن او برای عارفان، عناصر داستان و مانند آن بررسی کرده ایم. نتیجه چند مورد به صورت آماری داده شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 19 تا 42

مشخصات اثر

ثبت نظر

18 19 20 21 22 23 24 25 26 27

تعداد رکورد ها : 364

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.