مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 364
نمود وحدت وجود و وحدت شهود در لمعات فخرالدین عراقی
نویسنده:
حسین علی نقی ، ناصر محسنی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
وحدت وجود و وحدت شهود از مفاهیم معروف در عرفان‌اند که بحث‌های گوناگونی دربارة آنها صورت گرفته است و دانشمندان و عارفان مختلف، نظرات و تعاریف گوناگونی در رابطه با آنها ارائه کرده‌اند. برخی وحدت وجود را مقامی عرفانی دانسته‌اند که از مقام وحدت شهود برتری دارد و برخی دیگر به اصالت وحدت شهود رأی داده‌اند و عارفانی نیز در آثارشان این دو را یک مفهوم با تعاریفی متفاوت دانسته‌اند. از آنجا که فیلسوفان و عارفان مختلف، این دو مفهوم عرفانی یا فلسفی را به گونه‌های مختلفی تعریف کرده‌-اند، لازم است که تعاریف عارفان در این زمینه در کتاب‌هایشان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. لمعات فخرالدین عراقی که به نوعی آینة تمام‌نمای عرفان وحدت وجودی ابن عربی است و همچنین از مبانی عرفان عملی عارفان پیشین بهره گرفته است، می‌تواند به عنوان یکی از کتاب‌های مهم در تعریف این دو مفهوم در نظر گرفته شود. در این پژوهش، ابتدا به تعاریف مربوط به این دو مفهوم پرداخته شده و سپس نوع بیان فخرالدین عراقی دربارة این دو مفهوم در کتاب لمعات، مورد بررسی و تدقیق قرار گرفته است. سخنان عراقی در این کتاب به گونه‌ای است که می‌توان گفت، او این دو مفهوم را از یک جنس می‌داند و تفاوتی بین آنها قائل نیست و یا آنکه معتقد است که یکی مقدمة به وجود آمدن دیگری است.
صفحات :
از صفحه 161 تا 195
سابقه «پیر ما» در غزلی از حافظ
نویسنده:
نصراله پورجوادی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
چکیده :
حافظ در بیت «دوش از مسجد سوی میخانه آمد پیر ما / چیست یاران طریقت بعد از این تدبیر ما» از پیری یاد می کند که در ابتدا خراباتی نبوده، بلکه اهل طریقت و مسجد بوده و حال، ناگهان خراباتی شده است. منظور حافظ از این شخصیت که «پیر ما» خوانده شده چه کسی بوده است؟ آیا این پیر، شخصیتی تاریخی و واقعی بوده یا صرفا شاعر، در عالم خیال خود، او را خلق کرده است؟ برخی از مفسران قدیم و جدید حافظ، مقصود از این پیر را «شیخ صنعان» (در داستان منطق الطیرِ عطار) می دانند، ولی به دلایل مختلف این تفسیر نمی تواند درست باشد. در این مقاله، با توجه به آنچه شاعران عارف پیش از حافظ، و به ویژه عطار، گفته اند و نیز با توجه به دیگر ابیات حافظ، اثبات شده است که مقصود حافظ از «پیر ما» حسین بن منصور حلاج است.
صفحات :
از صفحه 51 تا 65
تاملی بر مفهوم شطح و بررسی برخی از علل آن در زبان عرفا
نویسنده:
محمدتقی شاکری، احسان احمدی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در مواجهه با آثار عرفانی یکی از مهم ترین مسائلی که توجه محقق این حوزه را به خود معطوف می دارد وجود برخی از تناقضات منطقی و تصریح بر پاره ای عبارات است که به ظاهر با مبانی منطقی و به تبع آن با موازین شرعی همخوانی ندارد. این اشارات فارغ از اینکه با چه زبانی بیان می شوند، از یک وجه مشترک برخوردارند و آن اینکه نظم حاصل از موازین تشریعی ادیان را در ساحت فردی و در حوزه اجتماعی به هم می زنند. اینکه این عبارات و اشارات چیستند و حاصل چه نوعی از تجربه اند شاید به حل مساله کمک کند اما، در نتیجه آن تاثیری نخواهد گذاشت؛ زیرا همواره نوک پیکان شطح گویان متوجه نظام عقیدتی حاکم بر جامعه بوده و تیغ تیز تکفیر ارباب دیانت نیز شطح گویان را به مخاطره افکنده است. زمانی «انالحق گویی» حلاج و «سبحانی ما اعظم شانی» بایزید متضمن پرداخت بهایی گزاف بوده و زمانی دیگر، بیان حقایق طبیعی از سوی گالیله به منزله شطحیات بوده است. در این مقاله در پی مرور برخی از لایه های زیرین و پدیدآور این بخش ممنوعه از عرفان اسلامی و بازتاب آن ها در آرای امام خمینی (س) برآمده ایم.
صفحات :
از صفحه 87 تا 104
اوحدالدین رازی؛ حکیم ناشناخته عصر ایلخانی
نویسنده:
نصرالله پورجوادی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تبریز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اوحد الدین رازی فیلسوف،شاعر و طبیب قرن هفتم هجری است که تاکنون اطلاعات اندکی درباره او بدست آمده است. گفتگوی نفس و عقل در اجتماع علامه حکیم نامه یا اجتماع علامه کتابی است فلسفی با مایه‌های عرفانی و اوحد الدین در آن سعی کرده است مراتب موجودات را از مبدأ تکوین تا عالم جسمانی و مادی شرح دهد و به این ترتیب مسیر حرکت و بازگشت نفس ناطقه را به مبدأ نشان دهد.
صفحات :
از صفحه 15 تا 31
دمی با" حافظ برتر..."
نویسنده:
اصغر دادبه
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تبریز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز,
چکیده :
توجه مردم ایران، به ویژه مردم فرهیخته به شعر و ادب و به شاعران بزرگ، مسئله ای دلپذیر و غرورانگیز که نه تنها از فرهیختگی خواص که از فرهیختگی مردم عادی نیز حکایت ها باز می گوید ... و در این میان توجه خاص و عام به حافظ، از لونی دیگر است و حکایتی است خاص در میان حکایت ها که باید آن را، به تعبیر خود حافظ، "به صورت چنگ" باز گفت و برای آنکه این حکایت، که حاکی از هویت مردم ایران است، به پایان نیاید، از هیچ سعی و کوشش دریغ نباید کرد و از کمترین دقت نباید غفلت ورزید که روزگار، روزگار غفلت ها، سردی ها، بی مهری ها و غرض ورزی هاست ...توجه به چاپ دیوان حافظ، و از سر مهر و علاقه به نقد بررسی نسخه ها پرداختن و "ضبظ راجح حافظانه" را از "ضبط های مرجوح غیرحافظانه، بازشناختن و بازشناساندن، آن سان که استاد عزیز حافظ شناسمان، دکتر رشید عیوضی در کتاب "حافظ برتر کدام است؟"
نسبت سلمان و سهروردی در نگاه هانری کربن
نویسنده:
رضا کوه کن
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
چکیده :
در آن هنگام که هانری کربن (1903-1978) در نیمه اول قرن بیستم در اوان جوانی جستجوگری خود را آغاز کرده بود، سنت اسلام شناسی فرانسه به-واسطه آثار لویی ماسینیون (1883-1962) با نام سلمان فارسی به خوبی آشنا بود. کربن نیز در کار تحقیقی مشترکی که به همراه پاول کراوس (1904-1944) در دهه 1930 میلادی درباره کتاب الماجد جابربن حیان به انجام رساند، بیش از پیش و به طور مستقیم با «موضوع سلمان» مواجه گردید. اما، در مورد ارتباط کربن با سهروردی، حجم عظیم تحقیقات وی درباره شیخ اشراق و نیز رشته های استوار وقایعی که سرنوشت کربن را محقق کرد، خود گواهی قاطع بر این امر است که نام شیخ اشراق و هانری کربن در انتهای هزاره دوم و ابتدای هزاره سوم به طرزی استوار با همدیگر پیوند خورده است.اما نسبت شیخ اشراق و سلمان پاک چیست؟ کربن سلمان را نمونه اعلای یتیم و غریب می داند، آنانی که با کناره گیری از راه عموم، پی رو طریق ائمه می گردند تا بدانجا که صاحب سر آنان می شوند؛ هانری کربن در تعمیمی صائب، غربا را همه آنانی می داند که در پی درک و محقق نمودن پیام سری اسلام هستند، چنانکه ایرانیان اهل راز و معنا طی قرون متمادی اسلام را فهمیده اند و پرشور و با اخلاص، خود را وقف آن کرده اند. بدین معنا، شخص سهروردی در زمره غرباست، مضافا اینکه «موضوع غربت» موضوعی اصلی هم در آثار حکمی عربی اوست و هم در داستان های رمزی فارسی وی. بدین ترتیب، وی در زمره آنانی است که سلمان مقتدای معنوی آنان است.کربن مجلد دوم اسلام در سرزمین ایران را، که کل آن مجلد به سهروردی اختصاص دارد، با یاد سلمان آغاز کرده است و با یاد او به پایان برده است. در دیگر مواضع این اثر عظیم چهار جلدی نیز به دفعات به سلمان مراجعه می کند. ما بر پایه این اثر چهار جلدی، به استخراج و معرفی نظر وی درباره نسبت سلمان و سهروردی پرداخته ایم.سرانجام آنکه هانری کربن سلمان، سهروردی و همه آنانی را که به آن دو اقتدا کنند، مصداق «غربا» در این حدیث از امام جعفر صادق (ع) می داند: «ان الاسلام بدا غریبا و سیعود کما بدا، فطوبی للغربا».
صفحات :
از صفحه 45 تا 62
تاملی بر ساقی نامه حکیم فغفور گیلانی
نویسنده:
سیده مریم ابوالقاسمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه شهید بهشتی,
چکیده :
حکیم میر فغفور گیلانی (م 1030 ق) از جمله عالمان و شاعران قرن دهم و یازدهم هجری (عصر صفوی) است. او در علوم و دانش های متعدد از قبیل طب، حکمت، موسیقی، شعر و خوشنویسی تبحر کافی و کامل داشت، حکیم مدتی از عمر خویش را در اصفهان سپری نمود و شاه عباس صفوی را مدح گفت، اما بنا به دلایل مختلف اجتماعی، همانند شاعران دیگر این عصر به هندوستان مهاجرت نمود و به صف ملازمان «شاهزاده پرویز» در آمد. ساقی نامه او در قالب ترجیع بند و در بحر هزج، حاوی ابیات منتخب و پرمعنی است که علاوه بر توصیفات دلنشین و بدیع، اندیشه های حکمی و عرفانی نیز در آن جلوه خاصی دارد؛ پاره ای از موضوعات اصلی ساقی نامه حکیم گیلانی عبارتند از: معرفت و حقیقت بینی، آزادگی و مناعت طبع، مذمت زهد ریایی، دیدگاه های رندانه و اندیشه های ملامتی و ... . شاعر به منظور بیان اندیشه ها و تفکرات خویش، تحت تاثیر مضامین گذشتگان از جمله خواجه حافظ شیرازی بوده است. برخی از ویژگی های «سبک هندی» را نیز می توان در اشعارش مشاهده نمود. تشبیه، استعاره و تشخیص (Personification) از جمله عناصر بارز تصویرساز در ساقی نامه اوست.
صفحات :
از صفحه 1 تا 18
مطالعه ارجاعات درون متنی در مثنوی با رویکرد بینامتنی
نویسنده:
بهمن نامورمطلق
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه شهید بهشتی,
چکیده :
مثنوی معنوی امروزه با ترجمه ها و اقتباس های انجام شده، یکی از اسطوره متن های مهم زبان فارسی در بخش بزرگی از جهان معاصر محسوب می شود. موضوع پیوستگی و ارتباط متنی و بینامتنی در مورد مثنوی نیز همچون دیگر آثار بزرگ همواره مورد توجه محققان بوده و نظرها گوناگونی را در این خصوص در پی داشته است. ارتباط بینامتنی و ترامتنی در آثار مولانا به چهار بخش بینامتنی میان مولفی، بینامتنی مولف، میان دفتری و درون دفتری قابل تقسیم است که در این مقاله به کوچک ترین بخش این ارتباط، یعنی روابط درون دفتری متن های مثنوی پرداخته می شود. مقاله حاضر برای نمونه به بررسی چگونگی ارتباط میان روایت های دفتر نخست مثنوی پرداخته است. برای این منظور، ضمن دسته بندی روایت های این دفتر با توجه به نوع ارتباطی که با دیگر روایت ها برقرار می کند، به چگونگی رابطه میان این روایت های تودرتو و یا مستقل نیز پرداخته می شود. در نتیجه موضوع اساسی این مقاله بررسی پیوستگی متنی با حفظ استقلال راویی در دفاتر مثنوی معنوی است. روش نقد و بررسی نیز بینامتنیت و به طور دقیق ترامتنیت ارایه شده توسط ژرار ژنت خواهد بود که مولف مقاله کوشیده است این روش را با دگرگونی های لازم برای پیکره مطالعاتی منطبق کند.
صفحات :
از صفحه 429 تا 442
پاسخهای قرآنی در گفتمان ادبی« گلشن راز »
نویسنده:
محمد حسین خان محمدی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
کتاب گلشن راز شبستری، بی تردید یکی از آثار ارزشمند زبان فارسی است که ادب و معارف والای آن برگرفته از مضامین ارزشمند قرآن کریم است و به سبب همین اهمیتی که دارد، شرح و توضیح زیادی برآن نوشته شده است و مسائل این کتاب کم حجم اما پرمحتوی از جنبه ­های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در این گفتار، سعی شده است که سوال­های ادبی گلشن راز با پاسخ ­های دقیق و مسائل ظریفِ معرفتی و شناختی تا وصول به حق و بقاء بالله، از گلزار سرسبز و پر از گلهای دانش حقیقت قرآن مجید استخراج شود. این پاسخ ها در عین روشنی و قاطعیت از جنبه ­های ادبی و بلاغی بالایی برخوردارند. در پاسخ به هر پرسشی، چندین آیۀ شریفه که مناسبت با موضوع مورد پرسش دارد، ذکر شده که در اصل، آن آیات، جواب نکات و دقائق و مشکلات پرسیده شده، محسوب می­ شوند. بر این اساس می توان گفت که قرآن کریم، با دلایل متقن و عقل پسند، جوابگوی تمام نیازهای مادّی ومعنوی در ابعاد مختلف زندگی انسان است.
صفحات :
از صفحه 115 تا 139
تصاویر و مفاهیم متناقض نما در شعر صائب تبریزی
نویسنده:
اسدالله واحد
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه شهید بهشتی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
امروز بیشترین بخش آگاهی های ما از شعر کلاسیک به مسایل فکری و برخی از ظرایف هنری مربوط است که در کتب مربوط به نقد فنی و جمال شناسی شعر مورد تاکید قرار گرفته است. یکی از نکات ظریفی که در ادب فارسی و در شعر عهد صفوی، خصوصا شعر صائب تبریزی، کمتر به آن پرداخته شده است، بررسی تصاویر و مفاهیم متناقض نما است. مباحث فراعقلی و عرفانی، بیان عاشقانه، نکته سنجی و خیال پردازی، وصف ذات اقدس الهی، وضع سیاسی و اجتماعی روزگار و فرهنگ عامه، از مهمترین اسباب رواج این شگرد هنری در شعر صائب اند. در میان اقسام تصاویر و مفاهیم متناقض نمای شعر او، پارادوکس های مبتنی بر تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه،‌ بیش از پارادوکس های معنوی جلوه گر است؛ چرا که میدان هنرنمایی و آشنایی زدایی شاعر بیشتر در حوزه لفظ است و متناقض نماهای لفظی بهترین وسیله برای تحقق این امر به حساب می آید. این مقاله سعی دارد با بحث درباره عوامل ظهور گسترده این شگرد هنری، به بررسی گونه های متعدد متناقض نما اعم از لفظی و معنوی در شعر صائب بپردازد.
صفحات :
از صفحه 247 تا 260
  • تعداد رکورد ها : 364