مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
عقل بالفعل عقل بالملکه عقل فعال عقل هیولایی
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 328
جایگاه اصول اعتقادات شیعه دوازده‌ امامی در آثار شیعه ‏شناسان غربی
نویسنده:
مریم صانع‌پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نگارنده مقاله حاضر با بررسی آثار شیعه‏ شناسان غربی درصدد است تا از میزان و نحوه شناخت آن‌ها در مورد آموزه‏های عقلانی ‌ـ اعتقادی شیعه امامیه (عدل و امامت) مطلع شود. شیعه‏ شناسان مورد مطالعه در این مقاله عبارت‌اند از: ویلفرد مادلونگ، مایر بارآشر، اتان کوهلبرگ، ونزبرو، رون بوکلی، هانری کربن، مونتگمری وات، هاینس هالم و آندرو نیومن. نویسنده در پایان مقاله با توجه به وجوه مثبت و منفی آثار شیعه‏ شناسان غربی پیشنهادهایی جهت بازنگری درون‌دینی در جنبه‏ های نظری و عملی به صاحب‌نظران شیعه دوازده‌ امامی ارائه می‌کند.
صفحات :
از صفحه 43 تا 63
استقراء و تجربه
نویسنده:
محمد فنایی اشکوری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
برای تبيين جايگاه استقراء و تجربه به خصوص در معرفت‌شناسی پيشينيان، ناگزيريم به اجمال نگاهی به قضايای بديهی در منطق ارسطوئی بيندازيم. منطق ارسطويی شش دسته از قضايا را بديهی می شناسد: اوليات، مشاهدات، مجربات، حدسيات، متواترات و فطريات. اين قضايا در يك سطح بديهی نيستند؛ بلكه به اولی و ثانوی تقسيم می شوند. بديهی اولی آن است كه صرف تصور موضوع و محمول كافی است در اين‌كه عقل به ايجاب يا به سلب حكم كند. اما در بديهيات ثانويه، برای دادن حكم ايجابی يا سلبی علاوه بر، تصور موضوع و محمول به امور ديگری نيازمنديم كه بر حسب تفاوت آن امور، اقسام مختلف بديهيات ثانويه پديد می آيند. همه اقسام شش‌گانه در اين جهت مشتركند كه عقل در تصديق آن‌ها نيازی به جست‌وجوی حد وسط و تشكيل قياس ندارد. هرچند در بعضی از آن‌ها عملياتی مانند احساس و آزمون انجام می گيرد؛ و اگر به مدد قياسی محتاج باشند آن به صورت خفی انجام می گيرد. به علاوه ممكن است تصورات اين قضايا نظری و اكتسابی باشند. در این بحث پیرامون موضوعات اساسی معرفت شناسی: مجربات، محسوسات، غلبه بر مشکل محسوسات و حدود تجربه بحث خواهد شد.
تأثیر ایمان و عمل صالح در هدایت علمى بشر با تکیه بر تفسیر المیزان
نویسنده:
مهدى قاسمى فیروزآبادى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
هدایت علمى، از اقسام هدایت الهى بوده و از عوامل متعدد افزایشگر و کاهشگر برخوردار است. علامه طباطبائى در تفسیر المیزان، به مناسبت آیات فراوان، به ذکر ابعاد این بحث و بخصوص، بررسى عوامل تأثیرگذار در هدایت علمى پرداخته است. در نوشتار حاضر، که برگرفته از این منبع تفسیرى گرانقدر مى باشد، با روش تحلیلى توصیفى به بررسى اقسام هدایت الهى و نقش ایمان و عمل صالح در هدایت علمى، همراه با تنظیم منطقى، و تبیین لازم پرداخته است. در قرآن کریم هدایت الهى، داراى دو قسم تکوینى و تشریعى است. هدایت تکوینى نیز، خود، به هدایت علمى و عملى تقسیم مى شود. هدایت علمى، همان توفیق درک و فهم معارف حق، و هدایت عملى، توفیق پیروى و التزام عملى نسبت به این معارف است. هدایت علمى نیز دو گونه است: عام و خاص. هدایت علمى عام، از راه عقل، فطرت و امثال آن، و هدایت علمى خاص، از طریق ایمان و عمل صالح، قابل تحصیل است.
صفحات :
از صفحه 39 تا 51
بررسي رابطۀ عقل و دين در نظر شهيد استاد مطهري
نویسنده:
مهدي ولي‌نژاد ، احسان خانمحمدي
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ماهيت مفاهيم «عقل» و «دين»، و از همه مهم‌تر، رابطه بين آنها همواره از مهم‌ترين مباحث قابل توجه و مناقشه در بين متکلمان و نظريه‌پردازان حوزه‌هاي مطالعاتي، به‌ويژه معرفت‌شناسي و علم کلام بوده است. آراء متفاوت و گاه متناقض در اين زمينه شبهات و ابهامات بسياري را موجب شده است. انديشه‌هاي شهيد مطهري به عنوان يکي از قابل استنادترين الگوها در زمينۀ ارتباط عقل و دين، همواره مطمح‌نظر بوده است. ازاين‌رو، با نظر به اهميت اين موضوع، پژوهش پيش‌رو با هدف شناخت نسبت عقل و دين با يکديگر از نظر ايشان صورت گرفته است. براي گردآوري داده‌ها، از روش اسنادي و ابزار فيش‌برداري استفاده شده است. نتايج نشان مي‌دهد که در نظر شهيد مطهري، عقل و دين علاوه بر سازگاري، مکمّل يکديگر نيز هستند. در واقع، انسان با هيچ‌کدام از دو مقولۀ مذکور، به‌تنهايي قادر به وصول تکامل و سعادت واقعي نيست و اين مهم تنها در صورت همراهي عقل با دين قابل تحقق است. با وجود اين، دين نسبت به عقل از تقدم برخوردار است؛ زيرا دين پرورانندۀ عقل است.
وحی عند الطّباطبایی و محمّد رشید رضا
نویسنده:
ماجده‌سلمان حیدر
نوع منبع :
رساله تحصیلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این پایان نامه به مقایسه دیدگاه‌های علاّمه طباطبایی و رشیدرضا درباره ماهیت وحی می‌پردازد و ضمن واکاویِ ادلّه منکرین و مخالفان امکان وحی و نیز قائلین به تجربی بودن آن، به شبهه های آنان در این زمینه پاسخ می‌دهد. نویسنده می‌کوشد براساس نظریّات کلامی و قرآنی علاّمه طباطبایی، بر دلیل های کسانی که وحی را از دریچه حس و تجربه می‌نگرند و در واقع به انکار آن می‌پردازد، خدشه وارد کرده و خصوصیات وحی نبوی و دخل و تصرّف نکردن پیامبر اسلام(ص) در محتوا و ماهیت آن را اثبات کند. نوشتار حاضر در سه فصل تنظیم شده است. نگارنده در فصل اوّل کلّیاتی درباره زندگی و شخصیت علمی علاّمه طباطبایی و رشیدرضا، مفهوم لغوی و اصطلاحی وحی، معنای فلسفی و کلامی آن و دیدگاه‌های کلّی علاّمه طباطبایی و رشیدرضا در زمینه مفهوم وحی را ارائه می‌دهد. سپس امکان وحی و ادلّه منکران آن را از منظر شخصیت‌هایی همچون: علاّمه طباطبایی، رشیدرضا، شیخ محمّد عبده، استاد مطهری و محمّدی ری شهری بررسیده و صورت‌های گوناگون وحی، انواع وحی بر پیامبر و تفاوت بین وحی و الهام بر ایشان را از دیدگاه علاّمه طباطبایی بیان می‌کند. او در فصل دوم آرای مختلف اندیش مندان درباره ماهیت وحی را ذکر کرده و دیدگاه‌هایی مانندِ وحی به معنای نبوغ عقلی شخص پیامبر، وحی به معنای تجلّی نَفس و شخصیت باطنی پیامبر، وحی به معنای افاضه عقل فعّال و حقیقت محمّدیه، وحی به معنای تجربه دینی و... را مطرح و ارزیابی می‌کند. وی وحی از منظر علاّمه طباطبایی را نوعی شعور خاص از جانب خداوند می‌داند و دیدگاه رشیدرضا و تلقّی خاصّ ایشان را از وحی نبوی، مبنی بر این که انبیا به درجه درک والایی رسیده‌اند که می‌توانند با فرشتگان الهی ارتباط برقرار کرده و حقایقی را به صورت وحی کشف کنند، شرح می‌دهد. در فصل سوم شبهه های مربوط همچون: عدم نیاز به وحی با وجود فطرت و عقل انسان، بعثت ملایک به عنوان پیامبر به جای انسان، مفهوم وحی مبنی بر القای معانی از خداوند و الفاظ از جانب پیامبر، خطاپذیر بودن انسان و عدم دریافت صحیح وحی و اِلقای آن توسّط بشر، مطرح شده و پاسخ آن ها از منظر علاّمه طباطبایی بیان شده است.
تفسیر چند روایت در باب عقل؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
پاسخ تفصیلی:
روایت اول: آنچه حقیر می‌دانم آنست که کافر هم در حیطه خود از عقل بهره‌مند است و حقائقی را می‌فهمد و همه جنود عقلش بر جنود جهل غالب نگشته است. حسن خلق هم از مفاهیم بسیار پیچیده‌ایست که عرض عریضی را در بر می‌گیرد و صفاتی چون تواضع و ترک عجب از زیر مجموع بیشتر ...
کلیدواژه‌های اصلی :
جستارى در تربيت عقلانى؛ واكاوى ديدگاه قرآن كريم و انديشه امام خمينى قدس سره
نویسنده:
عليرضا فقيهى ، نسرين تركاشوند
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
رشد، پويايى، استحكام و پيشرفت حيات انسانى براساس بهره مندى از فكر صحيح تأمين مى شود. حيات انسانى حياتى فكرى است و مهم ترين وجه تمايز انسان از ديگر حيوانات اين است كه انسان، حيوانى است متفكر، و زندگى بشر نيز بدون تفكر و تعقل سازمان نمى پذيرد. ازاين رو، لازمه ابتناى حيات بر فكر اين است كه هرقدر فكر كامل تر باشد، استحكام حيات بيشتر است. اما اينكه قرآن تفكر را اساس و زيربناى تكامل قلمداد كرده است و ريشه تمام مفاسد اجتماعى و فردى را حاكم نبودن عقل مى داند، خود بهترين دليل براى اثبات اهميت تفكر و تعقل نزد قرآن كريم است. پژوهش حاضر با هدف تبيين تربيت عقلانى از منظر قرآن و انديشه امام خمينى قدس سره، با روش توصيفى ـ تحليلى تدوين يافته است.
صفحات :
از صفحه 27 تا 41
فرگه و مسئله عینیت؛ نقدى بر عنان گسیختگى معنا
نویسنده:
امیدرضا جانباز، احمد على اکبر مسگرى
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
چکیده :
از جایگاه یک ریاضى دان، فرگه وارد بحث مناقشه انگیزى مى شود که مکاتب مهم فلسفى از جمله رئالیسم، ایدئالیسم و تجربه گرایى مدت ها به آن اشتغال داشتند. این حیطه بحث که مى توان آن را با نام کلى نحوه ارتباط ذهن و عین مشخص کرد، در اندیشه فرگه به منظور ارائه توضیح مقبولى درباره شالوده ریاضیات مطرح مى شود. براساس دیدگاه فرگه، کسى که خود را در جهان و در تعامل با دیگران مى دید، نظریات مطرح در این زمینه راضى کننده نبود. این نظریات که به روان شناسى گرایى، خودانگارى، نسبى گرایى و منحصر دانستن عرصه موجودات در امور محسوس مى انجامند، نمى توانند به خوبى از عهده توضیح بناى علم و ادراک و نحوه ارتباط با دیگرى برآیند. فرگه به دنبال بنیادى از اندیشه است که صرفا عبارت از چند اصل موضوعى نبوده، بلکه امر عینى و در دسترس همگان را پیش چشم داشته باشد؛ بنایى که مى تواند تبیین علمى را استوار سازد. در این جستار ما ضمن بیان پیش زمینه اى از نحوه تدارک عینیت در اندیشه کانت، درباره تبیین عینیت در اندیشه فرگه تحقیق مى کنیم و از حاصل آن، برخلاف آنچه میان هرمنوتیسین ها شایع است، اشاراتى به در دسترس بودن معناى عینى خواهیم داشت.
صفحات :
از صفحه 121 تا 144
بررسى و نقد استدلال هاى دکارت بر دوگانه انگارى جوهرى
نویسنده:
محمدکاظم رضازاده جودى
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
چکیده :
بنابر نظریه دوگانه انگارى جوهرى، انسان تشکیل یافته از دو جوهر متفاوتِ نفس یا ذهن غیر فیزیکى و بدن فیزیکى است و آنها تباین ذاتى دارند. مشهورترین شارح و مدافع این نظریه در دوره جدید، رنه دکارت است. وى حیاتى تازه به آن بخشیده و استدلال هاى پرشمارى مانند کاربرد زبان، خلاقیت رفتارى، شک روشمند، ادراک حسى متمایز و تقسیم ناپذیرى نفس را به سود آن صورت بندى کرده است. در این مقاله نخست این پنج استدلال را به وضوح تبیین، و سپس نقدهایى را بر آنها مطرح ساخته ایم. به علاوه، به برخى اشکالاتى که دوگانه انگارى جوهرى، به صورت عام، با آنها روبه روست نیز اشاره کرده ایم.
صفحات :
از صفحه 83 تا 105
رابطه فلسفه و دین
نویسنده:
محمدرضا مدرسى، محمد فنائى اشکورى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
رابطه دین و عقل همواره در تاریخ تفکر بشرى بحث انگیز بوده است. از آنجاکه آشکارترین ظهور عقل در فلسفه است، بحث دین و عقل به بحث دین و فلسفه نیز کشیده شده است. در این نوشتار پس از تعریف فلسفه و دین، دیدگاه برخى از اندیشمندان اسلامى و غربى را در این باره بررسى مى کنیم. برخى از کسانى که میان دین و فلسفه هماهنگى نمى بینند، معتقدند که دین بر عقل مقدم است و تمسک به عقل در فهم دین مجاز نیست؛ برخى نیز عقل را مقدم بر دین مى دانند. بیشتر اندیشمندان اسلامى تعارضى میان عقل و دین و در نتیجه ناسازگارى ذاتى میان دین و فلسفه نمى بینند و معتقدند که حکم صریح و قطعى عقل با حکم قطعى شرع هرگز تعارضى نخواهد داشت و در صورت مشاهده تعارض حکم قطعى عقل با حکم ظنى شرع، باید حکم ظنى شرع را تأویل کرد.
صفحات :
از صفحه 147 تا 163
  • تعداد رکورد ها : 328