مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
متشابه ( محکم ) محکم
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 42
معیارشناسی پیوند معنایی آیات قرآن
نویسنده:
علی فتحی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه متنی
چکیده :
با نگاهِ دقیق به آیات قرآن کریم، به اصل وجود پیوند معنایی بین آیات قرآن، که مورد پذیرش اکثر پژوهشگران قرآنی نیز می‌باشد، پی می‌بریم. ظهور و بروز پیوند معنایی، بیشتر در شیوه «تفسیر قرآن به قرآن» و «تفسیر موضوعی» است. معیارهای اساسی پیوند معنایی بین آیات قرآن، عبارتند از: 1. پیوند واژگانی؛ 2. پیوند ساختاری؛ 3. پیوند موضوعی که خود شامل مواردی همچون: پیوند عموم و خصوص، پیوند مطلق و مقید، پیوند مجمل و مفصل، پیوند مبهم و مبین، پیوند حقیقت و مجاز، و پیوند ناسخ و منسوخ است. 4. پیوند محکم و متشابه، که برگرفته از خود قرآن است. 5. پیوند سیاقی.
مشخصات اثر
چگونگی رویکرد تأویلی عارفان مسلمان
نویسنده:
علی فتح الهی، پروانه رضایی، علی نظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
هرمنوتیک یا علم تاویل متون مقدس در همه مکاتب فکری به چشم می خورد. در اسلام نیز تاویل جلوه ای از ژرفایی، گستردگی و جاودانگی آیات قرآن است. در اینجا معنی لغوی و اصطلاحی تاویل، منشا قرآنی این علم و تفاوت تاویل با تفسیر مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس روایات شیعی و برخی از عرفا، راسخان در علم، پیامبر اعظم (ص) و امامان شیعه و کسانی که از تهذیب نفس، صفات معنوی و قدسی برخودارند، می باشند. در روایات و از دیدگاه برخی از عرفا بر لزوم مطابقت تاویل آیات با مبانی قطعی وحی تاکید شده و تاویل به رای و بی اساس را نکوهش کرده اند. فرضیه اصلی این نوشتار مبتنی برآن است که عارفان در تاویل آیات رویکرد خاصی دارند. این نوشتار توصیفی و کتابخانه ای و بر اساس تحلیل اسناد معتبر عرفانی تدوین شده است. دستاورد عمده این گزارش بیان شیوه ی نگرش تاویلی عارفان مسلمان و سازگاری آن با عقل سلیم و موازین قسط یعنی سنت انبیا و اولیای بزرگ الهی است.
صفحات :
از صفحه 81 تا 104
مشخصات اثر
واصل بن عطا بنیان گذار کلام اعتزال
نویسنده:
محسن جهانگیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
واصل بن عطا در مدینه طیبه به دنیا آمد. نخست در همان شهر پیش پسران محمدحنیفه، فرزند امیرالمومنین، علی (علیه السلام) درس خواند، بعد به بصره رفت و به جمع شاگردان حسن بصری پیوست. با حسن در مساله «مرتکب معصیت کبیره» که در آن وقت از مسایل بسیار حاد جامعه اسلامی بود، به مخالفت برخاست؛ از مجلس درس حسن کناره گیری کرد و معتزلی نام گرفت. او از ادیان و مذاهب عصرش به خوبی آگاه و مناظری بسیار نیرومند و چیره دست بود و خود عقاید و افکار خاصی داشت؛ در تبیین عقاید دینی روش عقلی برگزید و برای شناساندن روش و نشر افکارش نمایندگان و مبلغانی به اطراف و اکناف فرستاد، کتب و رسالاتی تالیف کرد، که از بین رفت و آنچه اکنون از عقایدش می دانیم، از نوشته های دیگران است. واصل موسس فرقه معتزله و بنیان گذار اصول این فرقه شناخته شده است. او علاوه بر اطلاعات وسیع و عمیق دینی و کلامی و بهره مندی از قدرت برتر مناظره و مباحثه، از ادیبان بسیار معروف زمانش به شمار می آمده است. با اینکه شکسته زبان بوده و قدرت تلفظ حرف «راء» نداشته، در اثر استعداد و قریحه قوی و مهارت و اطلاع گسترده از لغات و ترکیبات زبان تازی با اسقاط «راء»، ارتجالا فصیح ترین قصاید را می سروده است، به گونه ای که مورد اعجاب و تحسین شاعران نامدار عصر واقع شده است.
صفحات :
از صفحه 6 تا 40
مشخصات اثر
تأملی بر ارزش عقل از نگاه سلفیان و اخباریان
نویسنده:
بهادر مهرکی؛ علی محمد ساجدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
نظر به تقارب اندیشۀ دو گروه سلفیان و اخباریان، از یک سو، و تمایز مبنایی آنان، از سوی دیگر، مقایسۀ آرای آن‌ها مورد پرسش قرار گرفت که سؤال محوری جستار کنونی است. لذا، تلاش بر آن است تا جایگاه خرد در فهم مسائل دینی از نگاه آنان مورد نقد و بررسی قرار گیرد. در این بررسی معلوم شد که سلفیان تنها بر ظواهر احادیث نبوی و سیرۀ عالمان سلف تکیه دارند و اخباریان ظواهر روایات معصومان (ع) را اصل می‌دانند. به‌علاوه، هر دو گروه تعقل و اجتهاد را در فهم مسائل دینی قبول ندارند. در نقد آرای آنان می‌توان گفت: اوّلاً علی‌رغم توصیه‌های فراوان نصوص دینی به تعقل و اهمیت آن، عقلانیت نزد آنان نادیده انگاشته شده است؛ ثانیاً با توجه به آیات محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و... و موضوع سندیت و دلالت احادیث و نیاز به پاسخگویی به مسائل مستحدثه، ضرورت توجه به اجتهاد امری بدیهی است.
صفحات :
از صفحه 115 تا 137
مشخصات اثر
مبانی کلامی تفسیر موضوعی
نویسنده:
علی نصیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمايندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها – دانشگاه معارف اسلامی,
چکیده :
قرآن محکمترین و معتبرترین سند ماندگار اسلام است. برای دست یافتن به آموزه‌های قرآن راه شناخته شده تفسیر ترتیبی است که سوره‌ها و آیات قرآن را براساس چینش کنونی مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد و در صدها تفسیر از آغاز تاکنون دنبال شده است. با این حال همگان اذعان دارند که به رغم مزایایی، این روش برای ترسیم نظرگاه‌های نهایی قرآن فاقد کارآیی است. تنها شیو‌ه‌ای که می‌تواند این نیاز را تأمین کند، تفسیر موضوعی است. تفسیر موضوعی که بر دسته‌بندی آیات و جمع‌بندی مدلول‌های آنها مبتنی است گرچه به صورت محدود سابقه طولانی دارد، با رویکرد جامع و فراگیر و عطف توجه به گستره موضوعات قرآن شیو‌ه‌ای نو و جوان است؛ چنانکه بازپژوهی مبانی، شیوه و مراحل آن نیز در گام‌های نخستین قرار دارد.
صفحات :
از صفحه 73 تا 105
مشخصات اثر
درسهایی از علوم قرآن
نویسنده:
محمدعلی گرامی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF فهرست معرفی کتاب
وضعیت نشر :
ق‍م‌: اح‍س‍ن‌ ال‍ح‍دی‍ث‌,
چکیده :
«درسهایى از علوم قرآن» مجموعه درسهایى است از آیت الله محمدعلى گرامى که ویراستاری شده و به صورت کتاب حاضر درآمده است. موضوع کتاب علوم قرآن است. نویسنده در این اثر به بیان امور ذیل پرداخته است: مراد از علوم قرآن، تاریخچه‌ اى از ترجمه‌ هاى قرآن و نامناسب بودن برخى از این ترجمه‌ ها، حکمت نزول قرآن به زبان عربى، نظم آیات و سوره‌ هاى قرآن و ردّ ادعاى کسانى چون آیت اللّه محمدهادى معرفت که نظم فعلى قرآن را از جانب خداوند نمى‌ دانند و معتقدند این نظم توسط تدوین کنندگان قرآن پس از رحلت پیامبر اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلم صورت پذیرفته است، برهان عقلى بر جمع‌ آورى قرآن توسط پیامبر (ص)، بیان روایاتى که بر جمع‌ آورى قرآن در زمان خود پیامبر دلالت دارند، نحوه جمع‌ آورى قرآن توسط على علیه السلام، دیدگاه هاى مختلف دربارۀ آیه ولایت، کیفیت نزول قرآن، نظریات مختلف دربارۀ حروف مقطعه قرآن، معناى وحى و حقیقت آن، علم تعبیر خواب، زبان قرآن، نحوه تفسیر و برداشت از قرآن و بیان نمونه‌ هایى از اختلاف برداشت از قرآن، مسائل مهم در روش تفسیرى، شرایط متخصص تفسیر، معناى محکم و متشابه در قرآن و حکمت وجود این گونه آیات در قرآن، وجود متشابهات در روایات معصومین علیهم السلام، معناى تأویل و بیان دیدگاه خاص نویسنده در این مورد، معناى نسخ و صور مختلف آن، اقسام نسخ، اختلاف قرائات و بررسى روایاتى که در این زمینه وارد شده است، احرف سبعة، قراء سبعه و...
مشخصات اثر
بررسی آرای آلوسی در تفسیر آیات متشابه در باب توحید و نقد آن از نگاه علامه طباطبایی(ره)
نویسنده:
جعفر میاراحمدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
پایان‌نامه حاضر، به بررسی دیدگاه‎های آلوسی (مفسر سنی) و علامه طباطبایی (مفسر شیعی) در باره آیات متشابه پرداخته است. هدف از اجرای پایان‎نامه شناخت توحید واقعی و تشخیص درست آن است.مراد از صفات الهی، صفات خبریه است که در قرآن و احادیث وارد شده است. به صفات ذیل در این پایان‎نامه اشاره شده است: نفس، وجه، چشم، گوش، دست، در آسمان بودن خدا، و استوای خداوند بر عرش که مفسران قرآنی برداشت واحدی در آن ندارند. گروهی از مفسران قرآن مانند آلوسی «واو» در «وَالراسِخونَ فِی العِلم» را عاطفه دانسته‎اند. در این صورت تأویل آیات متشابه را خداوند و راسخان در علم می‎دانند.گروهی، از جمله علامه طباطبایی، که «واو» و جمله بعد را استیناف می‌شمارند، جز خداوند کسی را عالم به تأویل متشابه نمی‎دانند. در این صورت پیامبر اکرم که از راسخان به شمار می آید از آیات دیگر مانند«عَالِمُ الْغَیْبِ فَلَا یُظْهِرُ عَلىَ‏ غَیْبِهِ أَحَدً إلَّا مَنِ ارْتَضىَ‏ مِن رَّسُولٍ» حاصل خواهد شد.
مشخصات اثر
اصول و مبانی تأویل قرآن از دیدگاه امام خمینی
نویسنده:
مهدی رضوانی پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , امام خمینی
چکیده :
در این مقاله، پس از بیان تعریف لغوی و اصطلاحی تأویل و توضیح در باره جایگاه تأویل در آیات محکم و متشابه، به بررسی اصول و مبانی تأویل قرآن کریم از منظر امام خمینی(ره) پرداخته می‌شود که عبارتند از: ضرورت تأویل قرآن، وضع الفاظ برای معانی عام، ذو مراتب بودن کتاب و کلام الهی، امکان حصول علم تأویل برای غیر معصومین(ع)
صفحات :
از صفحه 164 تا 185
مشخصات اثر
دراسه فی مفهوم المحکم و المتشابه علی اساس منهج الألسنی(پژوهشی در مفهوم شناسی محکم و متشابه با رویکرد معنی شناسی)
نویسنده:
اعظم حیدری عارف
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
این پایان نامه، در بردارنده کلیات و دو فصل پس از آن است. در کلیات به تبیین مسأله، سؤالهای اصلی و فرعی، فرضیه ها، پیشینه مسأله و روش پژوهش اشاره شده است. فصل اول به مفهوم شناسی محکم و متشابه با استفاده از روش معنی شناسی اختصاص یافته و فهمی درون متنی از این مفاهیم مورد نظر بوده است، این دریافت با مجموعه ای از کلید واژه ها که یک حوزه معنایی را تشکیل می دهند، با توجه به روابط معنایی میان این واژه ها به دست آمده است، این مفهوم محور اسلام کفر ارتباط یافته است. بکارگیری این روش معنا شناختی، رویکردی نوین به این مطالعه بخشیده، و در مواردی نتایج متفاوت از دیگر پژوهشها ارایه گردیده است. فصل دوم که به دیدگاه های صحابه و تابعان و مفسران پس از آنان تا پایان قرن ششم اختصاص دارد، و در ضمن آن به زمینه های تدوین اولین کتابهای مستقل درباره متشابهات نیز پرداخته شده است، به سیر تحول و تطور این مفهوم اشاره دارد که در مجموع سه تحول گزارش گردیده است. تحول اول مفهومی است که متعلق به درون جامعه اسلامی و در میان مسلمانان؛ تحول دوم واکنشی است در مقابل تصور وجود اختلاف و تناقض در قرآن که از سوی مخالفان مطرح گردیده؛ تحول سوم بار دیگر به درون جامعه اسلامی بازگشته و به اختلافهای فرقه ای مربوط می شود، و آنچه به عنوان ارجاع آیه ای(متشابه) به آیه دیگر(محکم) در خصوص آیات صفات خداوند در میان مفسران رایج شده از تحول سوم متأثر است.
مشخصات اثر
تأویل در قرآن
نویسنده:
صدیقه میرشمسی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
لفظ تأویل در قرآن 17 مرتبه در 15 آیه به معانی علت و غرض و بیان صُوَر اصلی، نتیجه و عاقبت امر، تعبیر خواب، حمل لفظ به معنای خلاف ظاهر و کشف غوامض و متشابهات قرآن به کار رفته است. با توجه به این آیات و با دقت نظر در موارد استعمال تأویل در هر یک، معلوم می‏شود که لفظ تأویل معانی مختلفی دارد، گرچه مآل و بازگشت همه آنها به یک حقیقت باشد. از میان این وجوه آنچه مورد اختلاف است تأویل متشابهات است که در آیه 7 سوره آل عمران مطرح شده است و گروهی از مفسرین «واو» در «و الراسخون فی العلم» را استیناف و گروهی عطف فرض کرده‏اند که در نتیجه دسته اول علم به تأویل متشابهات قرآن را مختص خدای تعالی دانسته و دسته دوم راسخون در علم را نیز در دانستن آن شریک دانسته‏اند.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 42