مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
توحید افعالی(کلام) توحید ذاتی(کلام) توحید صفاتی
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 168
توحید ذاتی یا اثبات وحدت وجود
نویسنده:
علی تهرانی
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب)
مشخصات اثر
توحيد في كلام الإمام الخميني المجلد 1
نویسنده:
روح الله خميني؛ مترجم: احمد بن حسین عبیدان احسائی
نوع منبع :
کتاب , درس گفتار،جزوه وتقریرات , ترجمه اثر , آثار مرجع , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF فهرست معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: دار الکرامة,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
امام خمینی
چکیده :
کتاب حاضر تعریب شده کتاب «توحید از دیدگاه امام‎خمینی قدس سره» نوشته امام‌خمینی قدس سره می باشد که توسط احمد بن حسین عبیدان احسائی در دو جلد به عربی ترجمه گردیده است. در آثار امام خمینی(س) مباحث توحید، به معنای گستردۀ آن، به اثر خاصّی،‏‎ ‎‏اختصاص ندارد و سراسر آثار ایشان بحث از خدا و صفات و افعال حق و در جهت‏‎ ‎‏شناخت آن است و بحثهای فقه و اصول نیز جز تلاشی برای معرفت اوامر و نواهی‏‎ ‎‏حق تعالی نمی‌باشد.‏ ‏‏مباحث توحید، به معنای خاص، حجم گسترده ای از آثار امام(س) را در بر می‌گیرد،‏‎ ‎‏چنانکه اوّلین اثر قلمی ایشان ـ شرح دعای سحر ـ پیرامون شناخت اسما و صفات الهی‏‎ ‎ است و آخرین درس و بحث ایشان نیز در باب اسم و حمد و ثنای حق است، (تفسیر‏‎ ‎‏سوره حمد). و غیر آن دو نیز در آثار عرفانی و حکمی و اخلاقی و سخنان و پیامهای‏‎ ‎‏ایشان به تناسب از مباحث استدلالی توحید و بحثهای توحید فعلی و عملی و توجّه به‏‎ ‎‏حق سخن به میان رفته است.‏ ‏‏ در این مجموعه مباحث مربوط به علم توحید از آثار امام(س) گرد آمده و در اختیار‏‎ ‎‏محققان و علاقه مندان قرار گرفته است، و شرح و تفصیل آن و مقایسه و تمایز و تطابق آن‏‎ ‎‏با آرای بزرگان معرفت و حکمت از هدف این اثر و مقدّمه بیرون است. متن تمامی مطالب از حضرت امام(س) می باشد، ولی مقدمه، پاورقیها و فهرستها‏‎ ‎‏و ترجمه های متنهای عربی از تهیه کنندگان می باشد.‏ ترتیب بابها و فصلها و عناوین آنها با توجه به پیوستگی لازم بین مباحث توحید و‏‎ ‎‏مطالب موجود در آثار حضرت امام(س) فراهم گشته است.‏ مطالب این دفتر از آثار قلمی و سخنرانیها و پیامها و تقریرات درس امام(س)‏‎ ‎‏برگزیده شده است به همین دلیل دارای یکسانی در قلم و بیان نیست.‏ در گردآوری و تنظیم این مجموعه سعی بر استقرای تامّ مطالب یک عنوان از‏‎ ‎‏جمیع آثار حضرت امام(س) بوده است، اما آنچه ارائه شده جامع و نتیجه نظر ایشان در‏‎ ‎‏هر موضوع است به نحوی که دربردارندۀ تمامی نکات دیدگاههای ایشان باشد. به این‏‎ ‎‏جهت ممکن است خواننده و محقق دیگری، در آثار امام به مطالبی با همین محتوا‏‎ ‎‏برخورد نماید که برای جلوگیری از افزایش حجم و حذف مفاهیم و معانی تکراری،‏‎ ‎‏گزینش صورت پذیرفته که بی شک خالی از کاستی و نقص نیز نخواهد بود.‏ ‏‏امام خمینی(س) در بیانات خود ـ از گذشته های دور تا واپسین روزهای زندگی ـ ‏‎ ‎‏توجّه خاصّی به توحید عملی و افعالی و عبادی داشته اند، و ربوبیت حق را در جهان‏‎ ‎‏دیده و بازگو کرده و همۀ دگرگونیها و تحوّلات و... را از حق دانسته اند و انقلاب اسلامی‏‎ ‎‏را نیز جز از حق و عنایت او نشناخته اند و در این مقام برای هیچ کس نقشی را ندیده و‏‎ ‎‏نمی شناسند که همۀ عالم مظهری از تجلیات و مظاهر حق است.‏
مشخصات اثر
توحید افعالی از نظر حکما و عرفا با تاکید بر نظرات ابن عربی و ملاصدرا
نویسنده:
احمد زکی افشاگر
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
کتابنامه: ص. ۱۲۹ - ‎۱۳۱؛ همچنین بصورت زیرنویس // یکی از مراتب توحید و از آموزه های قویم و متین دینی توحید افعالی است که ابعاد علمی و عملی آن آثار شگرف و بسزایی در تعالی و تکامل انسان موحد در بستر تاریخ بشری و نیل به عوالم بالا و قله های رفیع عرفان و معرفت دارد. نیز پرواز آن حکمت و عرفان به اندازه طاقت بشری توان پرواز به حوزه های باریک و ظریف توحید و مراتب آن از جمله توحید افعالی را دارند. و رسیدن و نیل به ژرفای حقیقت عمیق وجود آن، مجالی چون نیل به مقام ولایت کامله را می طلبد و انسان عادی توان و ظرفیت ورود به مناطق ممنوعه را ندارد، البته طبق قاعده واقتضای عقل اگر انسان قادر به درک کل شیء نباشد، ناگزیر به درک بعضی آن می باشد. این تحقیق به پژوهش و کنکاش پیرامون توحید افعالی از دیدگاه حکما و عرفا با محوریت اندیشه ها و بینش های دو متفکر و حکیم وادی معرفت و عرفان یعنی صدرالدین شیرازی و محیی الدین ابن عربی می پردازد، و زوایای مختلف تفکرات وافق های اندیشه های این دو عارف و حکیم متاله را در حد توان این فرصت و مجال بازگشاید. و به بازنگری نقاط افتراق و اشتراک و جمع بندی آنها همت گمارد. پژوهش حاضر ابتدا به تبیین دقیق مفاهیم و واژگان کلیدی و مرتبط و طرح دیدگاهها و به طور اجمال پرداخته و با سیر منطقی زمینه ساز مسائل مهم که ناظر بر توحید افعالی و لوازم آن نظیر مراتب فعل الهی و نسبت و مشیت و قدرت و اراده حق تعالی همراه با اوصاف و ویژگی های آن به اندیشه و بینش انسان و همچنین نسبت فعل بنده به افعال و شئون الهی و مقدرات و حدود و شخور اراده انسان از دیدگاه حکما و خصوصا نظام صدرایی می پردازد. در ادامه سلسله مباحث مذکور رااز دیدگاه ابن عربی مورد تحلیل و بررسی قرار داده و به این نکته تاکید می کند که فعل در عین حال که به حق مستند است به عین همان استناد به فاعل خود نیز مستند است و حق تعالی هم فاع قریب و هم فاعل بعید است. چنان چه وجود و هر چیزی چنین استنادی به حق تعالی دارد یعنی همانطور که وجد شیء به عینه امری است که هم به آن شیء خود شانی ندارد، بلکه از شبون حق تعالی و حامی که مرات از آن است همچنان در هر فعل و مبادی آن همه منسوب با او می باشند حقیقتا، در عین که همه شانی از شئون حق تعالی می باشند و همه چیز از مظاهر و نجیات اویند. در نهایت ضمن طرح مسائل مهم و عمده و موثر نظیر بحث عقلی و وحدت وجود، فعل الهی و مراتب آن و توحید افعالی به مقایسه دیدگاههای دو حکیم متاله می پردازد و ضمن تبیین نقاط داشته لک و افتراق این دو نظریه به جمع بندی نهایی و احیانان نظریه دقیق و مطلوب اهتمام ورزیده و با طرح برخی شبهات مرتبط و پاسخ آنها به تنقیح و تکمیل بیشتر بحث مبادرت می ورزد.
مشخصات اثر
توحید افعالی از نگاه ملاصدرا
نویسنده:
غلام رسول حمیدی
نوع منبع :
نمایه مقاله
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
"بنابرآنچه گفته شد،در جهت فهم مسئلۀ توحید افعالی از نگاه ملا صدرا،باید به عناصر و مؤلفه‌های دخیل در این مسئله مانند علیت و جایگا افعال اختیاری انسان در آن،فاعل حقیقی و انحصار آن در خدای متعال و صفاتی چون علم و قدرت و اراده،و رابطۀ آن با اختیار انسان،قاعدۀ مهم«بسیط الحقیقه»و چگونگی وحدت خالق و مخلوق و در نهایت وحدت نظام آفرینش و وحدت نظام آفرینش از طریق وحدت فعل،از نگاه صدر المتألهین توجه شود و بدون توجه به این امور توحید افعالی از نگاه ملا صدرا روشن نخواهد شد. چون خداوند در ذات خود تام و فوق تمام است،به ذات بسیط و حقۀ خود و بدون هرگونه مشیت و همت زائد و عارضی و با مشیت،علم،رضا و حکمتی که عین ذات اوست،فاعل ما یفعل و مفیض خیرات و نظام احسن و حکیمانه بوده و این به گفتۀ صدرا کامل‌ترین نوع قدرت است(صدر الدین شیرازی، همان:301/6). بنابراین،توحید افعالی را در نگاه ملا صدرا می‌توان این گونه بیان کرد که وجود منبسط به عنوان فیض اول،با تمام مراتب تشیکی‌اش،از مجردات ثابت گرفته تا مادیات،متغیر،از جنبۀ ظلی و انتسابش به حق تعالی امر واحد و دفعی است(کن)، در عین حال متکثر،دائمی و نامتناهی و تدریجی است(فیکون). در این صورت،پاسخ به سؤال توحید افعالی همان وست که حکما و از متکلمان متأخر امامیه بدان معتقدند که با تمسک به قاعدۀ علیت در فلسفه،فعل را هم به فاعل قریب و هم به خدای متعال منسوب می‌کنند که در عین حال از هردو صادر می‌شود،اما انتساب فعل را به فاعل قریب و بی‌واسطه یعنی انسان به صورت حقیقی و انتساب آن به فاعل با واسطه یعنی خدای متعال را به گونۀ مجازی می‌دانند.
صفحات :
از صفحه 157 تا 180
مشخصات اثر
توحید از منظر قرآن و فلسفه ملاصدرا
نویسنده:
سمیه عسکری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
توحید و بحث از وحدانیت خداوند، یکی از پایه‌ای‌ترین اعتقاداتی است که کلیه‌ی نفوس بشری از جانب پیام آوران الهی(رسولان ظاهری)، بدان دعوت شده‌اند، قرآن، این کتاب آسمانی مبنای تعالیم خود را بر محوریت یگانگی پرودگار نهاده و آن را زیر بنای سایر تعالیم دیگر قرار داده است، ملاصدرا یکی از بزرگترین فلاسفه‌ی مسلمان است که در اثبات وحدانیت خداونداز ادله‌ی عقلی بیشماری بهره جسته است، گروهی بر این عقیده‌اند که صدرالمتالهین در جهت اثبات وحدانیت پرودگار، از براهین عقلی که لازمه‌ی کار یک فیلسوفِ آزاد اندیش است استفاده نکرده بلکه با اتکاء بر آیات قرآنی، تنها در جهت تبیین و تفسیر مفاهیم قرآنی همت گماشته است، بنابراین در اینجا، این سوال مطرح شده که توحید قرآنی با توحید فلسفه‌ی صدرایی چه نسبتی دارد؟ این تحقیق با روش تحلیل محتوا به انجام رسیده است و سعی دارد که نشان دهد نتیجه و دستاورد توحید صدرایی مطابقت کامل با آیات قرآنی دارد و این امر ذره‌ای از عقلانی بودن براهین او نکاسته و او را در شمار متکلمین قرار نمی‌دهد، بدین جهت آیاتی که در آثار او ذکر می‌شود به منزل? ملاکِ درستی یا نادرستی مباحث فلسفی او است، افزون بر کارکرد یاد شده می‌توان موارد زیر را نیز از جمله تاثیرات و کارکردهای آیات توحیدی قرآن بر نظام فلسفی صدرایی در بحث توحید دانست: استنباط مباحث فلسفی از قرآن؛ استنباط مباحث منطقی از قرآن؛ اقامه‌ی برهان عقلی و تایید صحت آن به واسطه‌ی آیات قرآنی؛ الهام‌گیری از آیات قرآنی.
مشخصات اثر
بررسی معناشناختی صفات خبری از دیدگاه صفاتیه (اشاعره) و معتزله با تاکید بر اندیشه فخر رازی و زمخشری
نویسنده:
فاطمه گلپایگانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه مفید,
کلیدواژه‌های اصلی :
تأویل , معتزله , معناشناسی صفات , قاعده بلاکیف , پذیرش بلاکیف صفات , اهل سنت (مذاهب کلامی) , توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام) , صفاتیه (مذاهب کلامی) , معطله (فرق کلامی) , آیات تشبیه , اسمای تنزیه , اشاعره (اهل سنت) , توحید ذاتی(کلام) , توحید صفاتی , توحید نظری , صفات خبریه , عقاید اشاعره , عقاید معتزله , عقیده تجسیم , عقیده تشبیه , معتزله (اهل سنت) , احادیث تنزیه , آیات توحید , تشبیه , توحید احدی , توحید واحدی: اعتقاد به نفی تعدد برون ذاتی , آیات صفات خبریه , تنزیه الهی , تنزیه کامل الهی , تجسیم , نظریه روح معنا , صفات خدا , تاویل‌ , اثبات بلاکیف , توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) , توحید الهی , توحید ذاتی , توحید صفاتی(فلسفه)) , توحید علمی (الهیات بالمعنی الاخص) , آیات صفات تشبیهی , مشترک , معناشناسی صفات الهی , 8- اهل حدیث (فرق اسلامی) , 3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی) , معناشناسی اوصاف الهی در زبان دین , نظریه تجرید معنا , بلکفه , تاویل اجمالی , تاویل تفصیلی , تاویل بدون قرینه , اشتراک‌ لفظی , اشتراک‌ معنوی , بلاکیف , التوحید: ابن خزیمه
چکیده :
موضوع صفات الهی به طور عام و صفات خبری(سمعی) به طور خاص، پس از موضوع امامت از اولین موارد اختلافی بین مسلمانان بوده و طیفی از تنزیه مطلق و نفی کلیه صفات(الهیات سلبی) تا تشبیه و تجسیم خداوند را در بر می گرفت. در این بحث، اختلاف پیرامون دو محور بوده است: الف) رابطه ذات و صفات و ب) هستی شناسی و معناشناسی صفات خبری(از اثبات هر دو جنبه تا نفی آن) کسانی که با نگاه حد اکثری کلیه صفات ذاتی و خبری را برای خداوند اثبات می کردند، صفاتیه و بعدها اشاعره نام گرفتند و کسانی که صفات را نفی می کردند(ضد صفاتیه) از سوی مخالفین معطله لقب یافتند.اشاعره به مرور از صفاتیه متقدم فاصله گرفتند و به دیدگاه معتزله نزدیک شدند. اما با ظهور مجدد سلفی گری، دورۀ بازگشت به صفاتیه متقدم آغاز و این جریان در نقد اشاعره بسیار فعالند. در خصوص صفات خبری که تاکید اصلی این تحقیق است، دو نماینده از جریان اشاعره و معتزله برگزیده و مورد مقایسه و ارزیابی واقع شده است. زمخشری به عنوان یک معتزلی تمام عیار، همه صفات خبری را با حمل به مجاز، استعاره و کنایه به تاویل برده است. فخر رازی به عنوان اشعری متاخر، علاوه بر بحث صفات خبری در تفسیر خویش، در کتاب مستقلی که در نقد کتاب توحید ابن خزیمه (صفاتیه متقدم) نگاشته، با نفی دیدگاه صفاتیه متقدم، موضعی نزدیک به زمخشری دارد. امامیه صفات خبری را از نظر هستی شناسی نفی و از نظر معناشناسی با روش های مختلف در غیر معنای لغوی اولیه به کار برده اند.
مشخصات اثر
بررسی آموزه تثلیث از دیدگاه متکلمان مسیحی (آگوستین و ... و مقایسۀ آن با توحید از دیدگاه متکلمان مسلمان (خواجه نصیرالدین طوسی و ...)
نویسنده:
ژاله خراسانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
از جمله مهمترین و در عین حال، مناقشه برانگیز‌ترین مباحث مطرح در دو دین اسلام و مسیحیّت، بحث از خداوند و یکتایی اوست. مسلمانان، ضمن اینکه توحید را در چهار سطح ذاتی، صفاتی، افعالی و توحید در عبادت مطرح می‌کنند، بر اصل جزمی توحید به شدت تأکید کرده و هیچ چیز را در ذات و صفات و افعال، هم‌مرتبۀ خداوند نمی‌دانند و مقام شامخ خداوند را برتر و بالاتر از آن می‌دانند که بتوان برای او شریک و یا فرزندی در نظر گرفت. این در حالی است که مسیحیان، قائل به اصل «تثلیث» هستند، یعنی از میان صفات خداوند، سه صفت او را همراه با ذات او قدیم و ازلی می‌دانند و اینکه طبیعت واحد خداوند، بر این صفات ازلی استوار است. آنان مسیح را کلمۀ خداوند قلمداد می کنند که تجسّم پیدا کرده و برای نجات بشریت از گناه، بر زمین فرود آمده. قرآن، بارها در آیات متعدد، این اعتقاد آنها را مورد حمله قرار داده و مسیحیان را برای داشتن چنین اعتقادی مورد سرزنش قرار داده، اما مسیحیان معتقدند که قرآن، یک آیین سه خدایی را نفی می‌کند که با اصل جزمی مسیحی که ایمان به خدای واحد در سه شخص است، تفاوت دارد و تأکید کلام قرآن بر این حقیقت که خداوند، نه همسری دارد و نه فرزندی را مطابق با تعریف کلیسایی خود می دانند که می گوید، خداوند نه کسی را زاده و نه از کسی زاده شده است. در حقیقت، مفهوم تجسّد، آنگونه که دریافتۀ دانشمندان مسیحی علوم الهی است، اصل جزمی یکتایی خداوند تعالی و لا یتغیّر بودن او را خدشه‌دار می‌سازد. به اعتقاد آنان، خداوند، یکتا و مطلقاً بسیط است اما ماهیت او میان سه شخص الهی: پدر، پسر و روح‌القدس، مشترک است. هدف، در اینجا مقایسه‌ای است میان دو دین اسلام و مسیحیت در بحث از توحید و ارائۀ برخی از همانندی‌ها و ناهمانندی‌ها در این زمینه، و اینکه در نهایت، آنچه حاصل می شود، آن است که آنچه مسیحیت تحت عنوان تثلیث ارائه می‌دهد، منافی با اصل جزمی توحید و یکتایی خداوند بوده و نیز، منافی با تمام سطوح توحید در اسلام است و لذا نمی‌توان به تفاهم میان دو دین مسیحیت و اسلام، در بحث از توحید و یکتایی خدا قائل شد.
مشخصات اثر
رابطه ی کمال توحید خداوند در نفی صفات او
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
در خطبه اول نهج البلاغه از امیر المومنین(علیه السلام) نقل شده است: «و کمال توحیده الاخلاص له و کمال الاخلاص له نفی الصفات عنه»؛ (کمال توحیدخدا، اخلاص برای اوست و کمال اخلاص، نفی صفات از خداست). چگونه می توان گفت که کمال توحید و یگانگی او، در گرو نفی بیشتر ...
مشخصات اثر
مبادیٔ و أصول المعارف الإلهیة ، دراسة منهجیة مقارنة
نویسنده:
فاضل الصفار
نوع منبع :
کتاب , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF فهرست
چکیده :
کتاب حاضر درباره عقائد اسلامی و اصول دین بحث می کند . بحث از توحید و مراتب آن، عدل و مسائل پیرامون آن از جبر و اختیار تا حسن و قبح ، از امامت و مسئله عصمت امام و... بحث مهم نبوت و در آخر بحث معاد و مسائل پیرامون آن در این کتاب بحث می شود.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی اندیشه های کلامی قاضی عبدالجبار و قاضی عضدالدین ایجی در باب توحید و صفات الهی
نویسنده:
مصطفی جلیلی فرد
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
کلیدواژه‌های فرعی :
توحید و صفات الهی ,
چکیده :
موضوع نوشتارحاضر«بررسی تطبیقی اندیشه­‌های کلامی قاضی عبدالجبار همدانی (م415هـ) و قاضی عضدالدین ایجی (م756هـ) در باب توحید و صفات الهی» است که در چهار فصل نگارش شده است. در فصل اول با توجه به اهمیت این دو شخصیت و متعلق بودنشان به دو فرقه کلامی مهم معتزله و اشاعره ضمن تعریف علم کلام به شرح حال کامل زندگانی قاضی عبدالجبار و ایجی اختصاص یافته است. فصل دوم در باب توحید و معانی و مراتب آن است. هر دو شخصیت به «جزء نداشتن و مرکب نبودن پروردگار» و «نفی تشبیه و تجسیم او »قائلند. این­دو معرفت­‌شناسی خداوند را واجب دانسته با این تفاوت که قاضی عبدالجبار این وجوب را عقلی دانسته و قاضی ایجی آن را شرعی می­‌داند. در باب ایمان عبدالجبار، عمل را که شامل طاعات، واجبات و مستحبات است، داخل در ایمان نموده و آن را قابل زیادت و نقصان می­داند لیکن قاضی ایجی عمل را در آن داخل نکرده و ایمان را تصدیق بما جاء النبی می­داند و طبق اکثر اشاعره آن را قابل زیادت و نقصان‌ نمی­‌داند. در فصل سوم پس از بیان معانی لغوی و اصطلاحی اسم، صفت و ذات، و تقسمیات صفات از منظر عبدالجبار و ایجی، سخن از رابطه ذات و صفات شده که در این موضوع عبدالجبار قائل به نظریه «نیابت ذات از صفات» ابوعلی جبائی(م303ق) است. قاضی ایجی دیدگاه «زیادت صفات بر ذات» را بیان داشته در حالی که ادله­ی قدمای اشاعره بر این امر را رد کرده و خویش نیز بر آن استدلالی ننموده است. برخلاف ایجی، قاضی عبدالجبار قائل به عدم توقیفی بودن اسماء خداوند است. فصل چهارم در موضوع صفات خبریه و رؤیت خداوند است که قاضی عبدالجبار معانی صفات خبریه را تأویل کرده، و حمل معانی ظاهری این آیات و روایات را بر معانی حقیقی­‌شان ممنوع دانسته است. لیکن قاضی ایجی به دلیل عدم قطع به معانی تأویلی، ضمن نفی تشبیه و تجسیم و عدم پذیرش صفت بودن معانی ظاهری، قائل به توقف است. در موضوع رؤیت در قیامت، قاضی عبدالجبار، آن را به دلیل «مجاوره» و «حال» واقع شدن در صورت رؤیت، رد می­‌کند این درحالی است که قاضی ایجی رؤیت را صحیح می­‌داند و قائل است که مؤمنین در قیامت با چشم سر خداوند را خواهند دید.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 168