مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

شَوارق الالهام فی شَرح تَجریدِ الكلام تألیف عبدالرزاق فیاض لاهیجی، شرحی است مزجی به زبان عربی بر تجرید الاعتقادِ خواجه نصیرالدین طوسی. این شرح پس از مجموع شروح میرسید احمد علوی بر تجرید، مفصل‌ ترین شرح این کتاب به شمار می‌ آید. این کتاب به پایان نرسیده است و تنها دربردارنده شرح مقصد اول و دوم و بخشی از مقصد سوم تجرید است. در این شرح الفاظ و عبارات تجرید را به روشنی توضیح می‌ دهد. به نظر وی کتاب تجرید به لحاظ ترتیب مسائل، جامعیت و اشتمال بر تحقیقات و فواید مهم کلامی و حکمی، تقریر ادله به نحو دقیق و مختصر و به دور بودن از زواید و مطالب غیر مفید، در میان کتب کلامی ممتاز و بی‌ نظیر است. لاهیجی بسیاری از این شروح تجرید را ناکام می‌داند. پس از نگارش شوارق الالهام، این کتاب با استقبال روبرو شد و حواشی و تعلیقات بسیاری بر آن نوشته شد. نقل قول‌ های فراوان از کتاب فلسفی و کلامی پیشینیان، از خصوصیات این کتاب است. این نقل قول‌ ها حجم زیادی از کتاب را تشکیل می‌ دهد. با توجه به مشی لاهیجی، صبغه فلسفی شوارق پررنگ‌ تر از صبغه کلامی است.

الحمد لله رب العالمین و صلی الله علیه و اله الطاهرین. شناخت خداوند متعال با ارزش ترین آگاهی هاست، زیرا ارزش هر معرفت به مقدار ارزش موضوع آن است، و حضرت احدیت که جامع همه ی صفات جمال و جلال می باشد، با ارزش ترین موضوعات است. بنابراین معرفت او گران بهاترین آگاهی هاست. بنابراین اینجانب در این رساله که با عنوان خداگرایی و خداشناسی در آئینه نهج البلاغه است بر آن شده ام که به موضوع شناخت خداوند از دیدگاه و منظر خانه زاد خدا بپردازدم، و برای این منظور به کتب معتبر و شرح ها و ترجمه های نهج البلاغه و تفاسیر قرآن کریم رجوع کردم. در این رساله به اثبات وجود خدا، آفرینش حکیمانه ی خداوند، ذکر نعمت های بی شمار خدا، سجده ی عمومی موجودات و صفات خداوند مانند: علم، قدرت، اراده، رحمت و ... پرداخته شده است و خواننده با این مطالب آشنا می شود. هدف این نوشته نزدیک کردن خوانندگان با معارف نهج البلاغه، شناساندن صفات خدا و ایجاد انگیزه ی خداگرایی و خداشناسی در افراد می باشد. هر چه در توصیف خداوند بگوییم، به اندازه ی نمی است از یمی و نمی توان او را توصیف کرد و شناخت. اما با مختصری که راجع به شناخت خداوند گفته شد، می توان فهمید که خالق ما چه وجودی عظیم و نامتناهی دارد و احساس ما در مقابل وجود غیر قابل توصیفی مانند پروردگار عالمیان چیزی جز عجز و ناتوانی نیست، در عین حال مفتخر به بندگی این وجود ذیجود بی پایان هستیم، اگر چه به کنه عظمت خداوندی و صفات و اسماء او پی نبردیم و نخواهیم برد، اما لااقل این را درک می کنیم که تنها و تنها چنین خدایی شایسته ی پرستش همه ی ذرات و موجودات عالم هستی است. آن چه که از مطالعه ی این رساله عاید خواننده ی محترم می گردد، علاوه بر همه ی این ها، این است که صفات خداوندی مانند: قدرت او، علم او، رحمت بی انتها و حکمت بالغه اش و ... او را از تمامی خدایان متصور در ذهن کوتاه و کوچک بشر ممتاز می کند، نه تنها مجموع ای صفات، بلکه فقط مطالعه و شناختی یکی از آن ها کافی است تا فرد را به این معرفت برساند که لااله الا الله.