جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 41
ملاحظات معناشناختی در تحلیل مسئلۀ اتحاد و تغایر مفهومی صفات خداوند از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا
نویسنده:
مهدی زمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
ابن سینا معتقد است صفات خداوند علاوه بر مصداق، از نظر مفهوم نیز واحد و یکسانند و در مقابل ملاصدرا بر تغایر مفهومی و اتحاد مصداقی صفات تأکید می ورزد و دیدگاه ابن سینا را مردود می شمارد. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، مبانی و نتایج هر یک از این دو نظریه تحلیل خواهد شد. نظریۀ ابن سینا در معناشناسی اوصاف الهی حاکی از اصالت دادن وی به کاربرد الفاظ است، در حالی که ملاصدرا به معانی الفاظ در هنگام وضع اهمیت بیشتری می دهد. در پرتو نظریۀ توصیفی معنا می توان یگانه انگاری مفهومی اوصاف الهی را در راستای اصلاح دیدگاه ما در تبیین ویژگی های واجب الوجود ارزیابی کرد. تفکیک معنای استعمالی از معنای وضعی، با تأکید بر «کارکردگرایی» آلستون زمینۀ عبور از معانی اولیۀ الفاظ را فراهم می آورد و راه را برای انعطاف پذیر دانستن زبان و در نهایت اتحاد معانی اوصاف الهی باز می کند. از تلاش های متکلمان مسلمان برای نفی «تشبیه» و «تعطیل» و نیز برخی نظرهای اندیشمندان علم اصول در باب استعمال الفاظ هم می توان راه برون رفت از مشکلات هم معنایی کامل و تغایر صرف معنای صفات را پیدا کرد. افزون بر این کنار نهادن دیدگاه های افراطی منکران و موافقان ترادف و انتخاب راه میانه نیز سهم تغایر و اتحاد (ترادف) مفاهیم اوصاف الهی را حفظ می کند. بنابراین، دیدگاه ابن سینا نوعی نظریۀ اصلاحی در باب معناشناسی اوصاف الهی است که ارتقای معرفت حکمی را در تعیین معنای الفاظ دخالت می دهد، اما نظریۀ ملاصدرا توصیفی است که با توجه به تغایر مفهومی صفات بر تصحیح حمل اوصاف مختلف و مفید بودن آن تأکید دارد.
صفحات :
از صفحه 259 تا 290
اثبات خدا از طریق آگاهی، بررسی تقریر مورلند
نویسنده:
منصور نصیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
امروزه ادلۀ استقرایی برای اثبات وجود خدا محبوبیت و نفوذ درخور توجهی پیدا کرده اند. «استدلال از طریق آگاهی» ادلۀ جدید استقرایی برای اثبات خداست که اندیشمندانی نظیر رابرت آدامز و ریچارد سوینبرن آن را مطرح کرده اند. جدیدترین تقریر این استدلال تقریری است که مورلند شرح و بسط داده است. بررسی تقریر مورلند از این استدلال محور مباحث مقالۀ حاضر است. دو بخش نخست مقاله بیان نکاتی مقدماتی است که طبق شیوۀ مورلند مطرح شده اند و در بخش سوم استدلال از طریق آگاهی با تقریر مورلند مطرح شده است. مورلند معتقد است که، برای تبیین مسئلۀ آگاهی، خداباوری بهترین گزینه است. بخش چهارم مقاله، ارائۀ جایگزین ها یا گزینه های رقیب با خداباوری است که برای تبیین آگاهی ارائه شده اند و مورلند آنها را به مثابۀ تبیین های رقیب با خداباوری بررسی و نقد می کند. در پایان، ضمن بررسی استدلال مورلند، کاستی ها و نقدهای این استدلال مطرح شده است. نقد این استدلال و بیان کاستی های آن دربردارندۀ هشداری بر دو نکته است: نخست، تلاش هرچه بیشتر برای پیراستن ادلۀ اثبات خدا از اشکالات احتمالی؛ و دوم غافل نشدن از ادلۀ قیاسیِ اثبات وجود خدا.
صفحات :
از صفحه 75 تا 100
رابطه منطقى ارزش با واقع
نویسنده:
مهدى مشگى، محمدمهدى عباسى آغوى
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
چکیده :
بحث درباره رابطه واقعيت و ارزش به طور جدى از قرن هجدهم و توسط ديويد هيوم آغاز شد و پس از آن ديدگاه ناظر به وجود رابطه، موافقانى مانند جورج ادوارد مور و مخالفانى همانند جان سرل پيدا كرد. هيوم اظهار داشت كه هيچ گزاره ارزشى اى را نمى توان به صورت منطقى از گزاره اى واقعى استنتاج كرد. در فلسفه اسلامى اين مسئله با بحث مدركات عقل عملى و عقل نظرى گره خورد. حل اين مسئله در ارزشيابى گزاره هاى علوم انسانى تأثير بسيارى دارد و پيش زمينه بحث «رابطه علم و ارزش» است. در اين مقاله ضمن بحث تفصيلى درباره پيشينه مسئله، به بررسى ديدگاه هاى مختلف درباره رابطه منطقى بايد و هست مى پردازيم و با تقريرى نوين از ديدگاه هيوم و ضمن ايراد نقدهاى جديد بر ديدگاه علامه طباطبائى، در پايان ديدگاه آيت اللّه مصباح مبنى بر چگونگى رابطه منطقى ميان گزاره هاى ارزشى و گزاره هاى واقعى را با استفاده از ضرورت بالقياس الى الغير نشان مى دهيم.
صفحات :
از صفحه 135 تا 160
زبان و جامعه در انديشه جان سرل
نویسنده:
جواد عابدينى ، مجتبى مصباح
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی,
چکیده :
از زمان وقوع چرخش زبانى در فلسفه غرب، زبان به يكى از موضوعات محورى در مطالعات و پژوهش هاى فلسفى بدل شد. ديدگاهى كه زبان را صرفا ابزارى براى بيان مقصود مى دانست، جاى خود را به ديدگاهى داد كه بر اساس آن، زبان نه صرفا ابزارى براى انتقال انديشه، بلكه قوام بخش خود انديشه، يعنى فهم ما از واقعيت ها، و بلكه قوام بخش هستى واقعيت هاست. جامعه به عنوان يكى از مهم ترين موضوعات ارتباط ميان زبان و جهان، همواره در ميان فيلسوفان مطرح بوده و هستى آن وابسته و متقوم به زبان دانسته شده است؛ اما آنچه كمتر انجام شده، تحليل دقيق نقش زبان در شكل گيرى جامعه و چگونگى تقوم واقعيت هاى اجتماعى به زبان از منظر فلسفى است. جان سرل، فيلسوف تحليلى ذهن و زبان معاصر، برجسته ترين و يا دست كم يكى از برجسته ترين فيلسوفانى است كه به اين مطلب مهم پرداخته است. در آثار سرل دست كم دو تقرير براى اين مطلب مى توان يافت. هدف اصلى مقاله حاضر، تبيين و بررسى اين دو تقرير است.
صفحات :
از صفحه 185 تا 207
ماتریالیسم و امکان آگاهى
نویسنده:
رضا صادقى
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
چکیده :
ماتریالیسم نوعى انحصارگرایى در حوزه وجود است که در دوران مدرن نخست در چارچوب فلسفه‏ هاى مکانیکى و با تکیه بر اتمیسم طرح شد. با اینکه این بیان از ماتریالیسم به دلیل جزم ‏اندیشى حاکم بر آن اکنون طرفدار چندانى ندارد، هنوز پیش ‏فرض‏ هاى ماتریالیستى در معرفت‏ شناسى حضورى پر رنگ دارند. این نوشتار با نگاهى انتقادى به بررسى لوازم این پیش ‏فرض‏ها در ارتباط با دو مؤلفه آگاهى و اختیار می پردازد. در این مسیر از فیزیک‏ گرایى، رفتارگرایى، الگوى کامپیوترى ذهن و معرفت‏ شناسى طبیعت شده به ‏منزله رویکردهایى ماتریالیستى که در معرفت‏ شناسى معاصر حضور دارند بحث خواهد شد و در نهایت لازمه مشترک این رویکردها مبنى بر تعین ‏گرایى و امکان پیش‏ بینى رفتارهاى فردى و جمعى انسان‏ها مورد نقد قرار خواهد گرفت. روش بحث، تحلیلى است و نتیجه این پژوهش بر ناکارآمدى رویکردهاى ماتریالیستى در حوزه علوم انسانى تأکید دارد.
صفحات :
از صفحه 59 تا 84
تحلیل گزاره‌های پرسشی در سوره «مؤمنون» بر اساس نظریه کنش کلامی
نویسنده:
محسن پیشوایی علوی، فردین حسین پناهی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
گزاره‌های پرسشی با کارکردهای کنشیِ متنوّعی که در زبان دارد، یکی از ابزارهای مؤثر زبان در تأثیرگذاری بر مخاطب، و ایجاد کنش‌های بیرونی است. با توجّه به اهمیت ویژه‌ی گزاره‌های پرسشی، در تأثیر و بلاغت کلام، بررسی موردیِ کنش‌های کلامیِ گزاره‌های پرسشی در قرآن کریم و تبیین نقش کنشیِ آنها در تأثیر و بلاغت قرآن، از ضروریات پژوهش در حوزه‌ی بلاغت و قرآن‌پژوهی است. در این مقاله به منظور تبیین جنبه‌های دیگری از بلاغت گزاره‌های پرسشی در قرآن کریم، بر اساس نظریه‌ی کنش کلامی(speech act)، به بررسی کارکردهای کنشیِ گزاره‌های پرسشی در قرآن کریم می‌پردازیم و برای دست‌یابی به نتایج دقیق‌تر در این زمینه، سوره‌ی «مؤمنون» به‌عنوان زمینه‌ی بررسیِ موردی انتخاب شده است. نتایج این تحقیق، کارکردهای هدفمند و پویای زبان قرآن در عرصه‌ی کنش‌های کلامی را نشان می‌دهد. از سوی دیگر، با توجّه به ابتنای مبانی نظریه‌ی کنش کلامی بر «زیان طبیعی» و کارکرد آن در جوامع انسانی، برخی مبانیِ این نظریه، در تضاد با ویژگی‌های کلام وحیانی قرآن و دیگر کتاب‌های آسمانی است، و در بررسی آیات قرآن کریم بر اساس نظریه‌ی کنش کلامی، باید نسبت به این مسأله دقت لازم را به عمل آورد.
صفحات :
از صفحه 65 تا 93
جان سرل (1932- )
نوع منبع :
مدخل آثار(دانشنامه آثار) , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
چکیده :
جان راجرز سرل (به انگلیسی: John Searle) (زادهٔ ۱۹۳۲ کلرادو در آمریکا) از فیلسوفان سرشناس معاصر بشمار می‌آید. جان سرل دکترای خود را از دانشگاه آکسفورد دریافت کرده و هم اکنون استاد دانشگاه برکلی است. تخصص وی در فلسفه زبان و فلسفه ذهن و موضوعات خودآگاهی است. سرل خداناباور است. از جان سرل کتابهای «درآمدی کوتاه به ذهن» و «اختیار و عصب زیست‌شناسی» هر دو ترجمهٔ محمد یوسفی و «راز آگاهی» ترجمه سید مصطفی حسینی در ایران به چاپ رسیده است. از سال ۱۹۵۹ که سرل در سن ۲۷ سالگی موفق به اخذ مدرک دکتری در دانشگاه برکلی شد؛ بیش از نیم قرن گذشته است. او بیش از پنجاه سال؛ استاد فلسفه دانشگاه برکلی کالیفرنیا بوده و در سال ۱۹۶۹ با انتشار کتاب کنش گفتاری؛ رساله ای در باب فلسفهٔ زبان Speech Acts به شهرت رسید. موضوع اصلی نخستین کتاب سرل؛ مسألهٔ معنا و ادراک بصری بود و تأکید وی در این کتاب بیش از هر چیز روی یک نظریه فلسفی ناب و ساختارشکن بود. بر طبق این کتاب؛ ادارک انسان دری بی واسطه به واقعیت بیرونی است. درکی است مستقیم از چیزها؛ همانگونه که در بیرون ذهن و در اعیان خارجی وجود دارند. به گفته سرل ما در حصار حواس و ادراک خود محصور نیستیم و بدین ترتیب علیه تمام فلسفه‌هایی که از قرن‌ها پیش به فلسفه غالب تبدیل شده بودند موضع می‌گیرد.
تلاقی های منطق و اخلاق
نویسنده:
مهدی اخوان
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
چکیده :
در این جستار با اشاره به برخی قلمروهای تلاقی منطق و اخلاق، به مشکلات و راه‌حل‌ها و عرصه‌های جدید و بدیع پژوهش که ثمرۀ این تلاقی‌ها بوده، پرداخته می‌شود. از میان مباحث و مسائل بسیار، در این مجال، این چند مناقشۀ منطقی فلسفی را گزارش و بررسی می‌کنیم: شکاف «است ـ باید» (مسألۀ هیوم) و طرح برخی راه‌حل‌های طرح‌شده در مقابل آن و پارادکس‌های منطقِ تکلیف، اصل منطقی ‌ـ ‌اخلاقی «بایستن مستلزم توانستن است» و تحلیل منطقی آن، مغالطۀ طببیعی‌انگارانه (و در ذیل آن استدلال از راه پرسش گشوده)، مسائل و مناقشات ناظر به استدلال و قیاس عملی و اخلاقی (در قالب نقش اصول در استدلال اخلاقی و مسألۀ ضعف اراده). این مسائل و مناقشات در طی تاریخ فلسفۀ جدید، باعث ایجاد ادبیات و آثار و موضوعات جدید بسیاری در هر دو قلمرو منطق و اخلاق شده است؛ سیری که همچنان ادامه دارد. این‌ها مباحثی است که خود طرح‌کنندگان اولیه به آن‌ها التفات و توجه نداشته‌اند.
صفحات :
از صفحه 103 تا 127
تهمیدات زبانی کثرت گرایی دینی بر اساس روایت جان هیک و پیتر برن
نویسنده:
مهدی اخوان
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
هر رویکرد فلسفی پلورالیستی به پدیده تنوع و کثرت ادیان باید مبانی و مبادی زبان شناسانه لازم را هم تدارک بیند. این تمهیدات باید به گونه ای باشد که تمامیت و سازگاری آن نظریه کثرت گرایانه را مخدوش نسازد. مولفه هایی هم چون صدق، معناداری و واقع نمایی رئالیسم دینی را حفظ کند، تعارض گزاره های ادیان را به صورتی معقول حل نماید و به التزام به کثرت امر متعالی نینجامد. در این مقاله، چنین مولفه هایی را با مقایسه دو روایت جان هیک و پیتر برن از پلورالیست های دینی معاصر بررسی می کنیم.
صفحات :
از صفحه 65 تا 84
تبیین عناصر منطقی ـ اخلاقی در فلسفه اجتماعی ابن سینا
نویسنده:
راضیه بیرونی کاشانی، خسرو باقری نوع پرست، فاطمه زیباکلام منفرد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بررسی عناصر منطقی در اخلاق اجتماعی از موضوعاتی است که ابن سینا از طریق تبیین گزاره های اخلاقی و تحلیل محتوای آن انجام داده است. وی، اجتماع را خاستگاه اخلاقیات معرفی می کند و آن را به منزله بستری که اخلاقیات از آن بر می خیزد و سپس در همان بستر فضایل اخلاقی استوار می شود، معرفی می کند. در این بین منطق را به منزله ابزاری برای بررسی و استواری این امور در اختیار می گذارد. مسئله اصلی در این تحقیق آن است که چگونه ابن سینا در تعیین سعادت اخلاقی هم به جنبه های عقلانی و هم به جنبه های اجتماعی اخلاق توجه کرده است. در راستای حل این مسأله ابن سینا برای تعیین حدود عقلانیت و عقلایی بودن، دین را به منزله چارچوب قوانین معرفی و با تحلیل گزاره های اخلاقی در مشهورات جدلی، خاستگاه های متفاوتی برای اخلاق در نظر دارد. ضمن این که بر این اساس، علاوه بر سازگاری با دین، معیار ارزیابی منطقی برای اصول اخلاقی معرفی می کند؛ زیرا وی با مشخص کردن جایگاه گزاره های اخلاقی در منطق، و تعیین ارزش یقین آوری گزاره ها، معیار ارزیابی آن ها را نیز از همان حوزه ارائه می دهد.
صفحات :
از صفحه 23 تا 41
  • تعداد رکورد ها : 41