جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 11
ملاحظات معناشناختی در تحلیل مسئلۀ اتحاد و تغایر مفهومی صفات خداوند از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا
نویسنده:
مهدی زمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
ابن سینا معتقد است صفات خداوند علاوه بر مصداق، از نظر مفهوم نیز واحد و یکسانند و در مقابل ملاصدرا بر تغایر مفهومی و اتحاد مصداقی صفات تأکید می ورزد و دیدگاه ابن سینا را مردود می شمارد. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، مبانی و نتایج هر یک از این دو نظریه تحلیل خواهد شد. نظریۀ ابن سینا در معناشناسی اوصاف الهی حاکی از اصالت دادن وی به کاربرد الفاظ است، در حالی که ملاصدرا به معانی الفاظ در هنگام وضع اهمیت بیشتری می دهد. در پرتو نظریۀ توصیفی معنا می توان یگانه انگاری مفهومی اوصاف الهی را در راستای اصلاح دیدگاه ما در تبیین ویژگی های واجب الوجود ارزیابی کرد. تفکیک معنای استعمالی از معنای وضعی، با تأکید بر «کارکردگرایی» آلستون زمینۀ عبور از معانی اولیۀ الفاظ را فراهم می آورد و راه را برای انعطاف پذیر دانستن زبان و در نهایت اتحاد معانی اوصاف الهی باز می کند. از تلاش های متکلمان مسلمان برای نفی «تشبیه» و «تعطیل» و نیز برخی نظرهای اندیشمندان علم اصول در باب استعمال الفاظ هم می توان راه برون رفت از مشکلات هم معنایی کامل و تغایر صرف معنای صفات را پیدا کرد. افزون بر این کنار نهادن دیدگاه های افراطی منکران و موافقان ترادف و انتخاب راه میانه نیز سهم تغایر و اتحاد (ترادف) مفاهیم اوصاف الهی را حفظ می کند. بنابراین، دیدگاه ابن سینا نوعی نظریۀ اصلاحی در باب معناشناسی اوصاف الهی است که ارتقای معرفت حکمی را در تعیین معنای الفاظ دخالت می دهد، اما نظریۀ ملاصدرا توصیفی است که با توجه به تغایر مفهومی صفات بر تصحیح حمل اوصاف مختلف و مفید بودن آن تأکید دارد.
صفحات :
از صفحه 259 تا 290
بررسی دیدگاه ملاصدرا و جان هیک در باب ارتباط نفس و بدن
نویسنده:
حسین محمدی، عبدالرسول کشفی، حسن ابراهیمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
ارتباط نفس و بدن از مباحث مهم فلسفه ذهن است. درباره این ارتباط دو دیدگاه وجود دارد: یگانه‏انگاری و دوگانه‏انگاری؛ دوگانه‏انگاری دیدگاهی است که انسان را متشکل از دو جنبه بدن مادی و نفس مجرد می‎داند. یگانه‎انگاری که در تقابل با دوگانه‎انگاری است دو شاخه دارد: یگانه‎انگاری مادی‎گرایانه که حقیقت انسان را ماده محض تلقی می‏کند و یگانه‎انگاری ایدئالیستی که حقیقت انسان را نفس محض می‏داند. ملاصدرا و جان هیک، که متعلق به دو سنت معرفتی متفاوتند، هر دو معتقدند که انسان دارای نفس مجرد و بدن مادی است. مقاله نشان می‎دهد که دیدگاه ملاصدرا در باب ارتباط نفس و بدن دیدگاهی یگانه‎انگارانه است، اما نه به معنای مصطلح آن، بلکه دیدگاهی بدیع و منحصر به فرد که مبتنی بر اصول فلسفی و نفس‏شناسی اوست. جان هیک در باب ارتباط نفس و بدن دیدگاه دوگانه‏انگاری جوهری را اتخاذ کرده است که با نفی نظریه‏های این‏همانی و پیامد ثانوی از دیدگاه خود دفاع می‏کند. در عین حال، صرف نظر از دیدگاه او در باب نفس و بدن، بسیاری از نظریات او شبیه یا نزدیک به دیدگاه‎های ملاصدرا است. باور به دوساحتی‎بودن انسان و وجود نفس، کیفیت پیدایش نفس، تجرد، جسمانیه‏الحدوث بودن، حرکت اشتدادی، ذومراتب‎بودن و تعامل نفس و بدن و تأثیر هر یک در دیگری از جمله آن‎هاست.
صفحات :
از صفحه 109 تا 131
انسان گرایی از دیدگاه فلاسفه تعلیم و تربیت
نویسنده:
یحیی کبیر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
این مقاله به بحث در باب انسان گرایی در حوزه تعلیم و تربیت می پردازد. کوشش شده است که در این باب به بنیادهای فلسفی این تفکر و سرآغاز پیدایش آن پرداخته شود گو این که هیچ اندیشه ای بی مدد فلسفه نمی توان نضج بگیرد و تکوین یابد. در این مقاله ابتدا پدیدار شناسی مورد بررسی قرار می گیرد. این تفکر با تاکید بر این مطلب که در شناخت از جهان و پدیده ها باید به دنیای پدیداری و ادراکی هر فرد پرداخت. سرآغاز اندیشه برای آدمی را به میان کشیده است. از آن پس به وجود گرایی می پردازد که با تاکید بر اصالت وجود و تقدم آن بر ماهیت. در واقع اهمیت آدمی را - به عنوان موجودی تاثیر گذار که خود می تواند سازنده خود باشد - در مدار توجهات انسان معاصر قرار داده است. این دو تفکر به عنوان بنیان های فلسفی به ایجاد نیروی سوم یا انسان گرایی به معنای خاص انجامیده که بر مطالعه کلیت آدمی تاکید می کند و بر جنبه های پدیداری و وجودی او صحه می گذارد. مقاله حاضر جستاری است در باب تعلیم و تربیت انسان گرایانه که رهرو و اندیشمندی پر استقامت را می طلبد همه تلاش این بررسی ارائه کلیتی به نام انسان گرایی است به گونه ای که تمام لایه های تشکیل دهنده آن - به رغم تفاوت ها - به گونه ای منطقی فراهم آمده باشد.
صفحات :
از صفحه 97 تا 116
اسلامیسازی علوم انسانی؛ آسیب شناسی
نویسنده:
ابوالفضل ساجدی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این مقاله به آسیب شناسی روند اسلامی سازی علوم انسانی در ایران می پردازد. علوم انسانی که ابعاد انسانی آدمی را می کاود، برای اسلامی سازی به سازوکارهای ویژه ای در بعد ساختارهای آموزشی و پژوهشی، نیروی انسانی و تولیدات علمی در این عرصه نیاز دارد که هر سه دارای کاستیهایی است. کارکردگرایی به جای صدق گرایی، تبیین گرایی به جای استدلال گرایی، کاربردگرایی به جای علم گرایی، نمونه هایی از آسیب های محتوایی در روند اسلامی سازی علوم انسانی تلقی می شوند. فقدان روش شناسی مناسب در این مسیر نیز مشکلاتی را فراروی اندیشمندان داخلی قرار داده است. تحقیق حاضر به روش تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش اسنادی انجام شده است.
صفحات :
از صفحه 61 تا 71
تحلیل کارکردی سوگواری های محرم در ایران پس از انقلاب
نویسنده:
مهراب صادق نیا، محمدعلی ربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه ادیان و مذاهب,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سوگواری دینی یا همان عزاداری و برگزاری آیین های سوگ برای بزرگان دین و به ویژه سوگواری های درپیوند با محرم از مهم ترین عناصر شکل دهنده هویت شیعی است. این موضوع چنان مهم است که شمار فراوانی از مطالعات شیعه پژوهان غربی تنها به سبب مواجهه آنان با این آیین ها بوده است. شکوه روزافزن آیین های عاشورایی نشان می دهد که این سنت داغ دیدگی باید از کارکردهای عمیق اجتماعی برخوردار باشد؛ چه اینکه اگر غیر از این بود، این مراسم ها نباید تا این اندازه از عمق و پویایی برخوردار می شد. این مقاله در تحلیلی کارکردی، افزایش روحیه انقلابی گری و اعتراض، بردباری در برابر مشکلات، تخلیه رنج، افزایش انسجام اجتماعی، برقراری پیوندهای میان نسلی، افزایش کنترل اجتماعی، رویت پذیری و بازنمایی هنرهای شیعی را از جمله مهم ترین کارکردهای آیین های عزاداری در ایران پس از انقلاب نشان می دهد. البته از کژکارکردها یا کارکردهای منفی که حاصل مواجهه فرهنگی معاصر با این رخداد تاریخی است، نیز می توان به ایجاد گروه های دینی و تهدید پیوندهای کلان اجتماعی، تقویت معارضه میان شیعیان و غیرشعیان، دین داری و اخلاق فصلی اشاره کرد.
زبان دینی از منظر استیس، با تأکید بر مبانی معرفت‌شناختی آن
نویسنده:
محمدحسین مهدوی نژاد، معصومه سالاری راد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
استیس در جایگاه یک فیلسوف انگلیسی تحلیل زبانی، دین را همسان با عرفان دانسته و گوهر آن را تجربه عرفانی می داند. وی تجربه عرفانی و به تبع آن، گزاره های دینی را در قالب زبان بشری و عقل مفهوم ساز، غیرقابل بیان و توصیف ناپذیر می داند. استیس هستی را دارای دو ساحت طولی زمانی و لازمانی می داند که هر مرتبه دارای زبان خاص خویش است. عالم زمانی را قلمروی عقل مفهوم ساز متناهی می داند اما دین را متعلق به مرتبه لازمانی دانسته که صرفا با شهود قابل ادراک می باشد. از منظر استیس، زبان دینی، نمادین است. قضایای نمادین برای گزارش واقعیت نمی باشند، بلکه کارکرد آنها، برانگیختن عواطف دینی در مخاطبان و انگیزش تجربه دینی است. در این نوشتار نخست با ایضاح مفاهیم کلیدی، مقصود استیس از دین، عقل و عرفان را بیان کرده ایم. سپس تحلیل استیس از مسأله نمادین بودن زبان دینی با تأکید بر کارکرد اصلی‌اش که انگیزش تجربه و احساسات دینی در دینداران است را تقریر نموده ایم. در پایان، مبانی معرفت‌شناختی نظریه وی، بررسی شده است.
صفحات :
از صفحه 199 تا 219
ناکارآمدی نظریه‌ی «ابتناء» در تبیین علیت ذهنی
نویسنده:
مهدی همازاده ابیانه
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
این مقاله معضل علیتِ حالات/ویژگی‌های ذهنی برای حالات/ویژگی‌های فیزیکی یا حالات/ویژگی‌های ذهنی دیگر را بر اساس یکی از نظرات مهم راجع به ارتباط ویژگی‌های ذهنی و فیزیکی بررسی کرده است. این نظریه (که توسط فیلسوف تحلیلی، دونالد دیویدسون، هم‌زمان با ارائه‌ی نظریه‌ی این‌همانی مصداقی ارائه گردید) سعی داشت با پرهیز از گرفتار شدن در دام تقلیل‌گرایی و حفظ دوئیت ویژگی‌های ذهنی و فیزیکی، نوعی ارتباط منطقی بین این دو نوع از ویژگی‌ها بیابد. اما این مقاله نشان می‌دهد که دیویدسون در طرح ارتباط مذکور (که نامش را ابتناء ویژگی‌های ذهنی بر ویژگی‌های فیزیکی گذاشته) نتوانسته راه حلی برای معضل علیت ذهنی بیابد و به دام محرومیت علی و یا تعین علی مضاعف گرفتار آمده است. در نتیجه طرح نظریه‌ی ابتناء، در تبیین رابطه‌ی علی ویژگی‌های ذهنی با ویژگی‌های فیزیکی (یا ویژگی‌های ذهنی دیگر)، به شکست می‌انجامد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 18
امکان سنجی علوم انسانی اسلامی بر مبنای زبان دین
نویسنده:
مهدی ذاکری,حمید خدابخشیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
چکیده :
علوم انسانی اسلامی به عنوان شـاخه ای از علـم دينـی دارای دو دسـته مبـانی اسـت؛ مبـانی علم شناختی و مبانی دين شناختی. بحث از مبانی علـم شـناختی از سـنخ مسـائل فلسـفه علـم است و مباحث مربوط به مبانی دين شناختی، بيشتر در زمره مباحث فلسفه دين قابـل طـرح است. مبانی دين شناختی علم دينی به اصول و ويژگيهايی از دين گفته می شود كه دين با برخورداری از آن، امكان ورود به عرصه علوم را پيدا می كند. زبـان ديـن اسـلام در زمـره اين اصول است. اين زبان به واسطه ويژگی معناداری و حكايت گری از واقع، ايـن قابليـت را به دين اسلام می دهد تا در علوم انسانی ايفای نقش كند؛ اما در مباحث رايـج در فلسـفه دين، ديدگاه هايی وجود دارد كه با خدشه در وجود اين ويژگـی هـا در زبـان ديـن، راه را برای ورود دين به اين عرصه مسدود می كنند. پوزيتيويستها بـا طـرح چـالش معنـاداری، ويتگنشتاين با ايده بازيهای زبانی و كاركردگرايـان بـا پيـروی از نظريـه كـاربردی معنـا، طراحان اصلی ديدگاه های مخالف به شمار می روند. در ايـن نوشـتار پـس از تبيـين امكـان تحقق علوم انسانی اسلامی براساس ويژگي های زبانی ديـن اسـلام، بـه بيـان ديـدگاه هـای مخالف و طرح اشكالات هريك ازآنها خواهيم پرداخت.
صفحات :
از صفحه 103 تا 134
بررسی تطبیقی کارکردهای پیشگویی در حماسه های بزرگ جهان (شاهنامه، ایلیاد، ادیسه)
نویسنده:
سکینه غلامپوردهکی, علی محمد پشت دار
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران جنوب,
چکیده :
یافتن وجوه مشترک میان آثار مکتوب اقوام هم ریشه، امری بدیهی است. در زمینه پیشگویی نیز شباهت ها و تفاوت هایی میان اعتقادات و باورهای مردم کشورهای مختلف وجود دارد و همچنین از مشترکات حماسه های بزرگ جهان، می توان به پیشگویی یا پیش دانی اشاره کرد؛ این امر در شاهنامه، و ایلیاد و ادیسه نیز به کرات دیده می شود. هدف از این پژوهش که با روش تحقیق نظری، مطالعه و تحلیل تطبیقی صورت گرفته است، نیم نگاهی است از دریچه ادبیات تطبیقی به مقوله کارکرد پیشگویی در سه اثر حماسی شاهنامه، ایلیاد و ادیسه. نتایج بررسی این امر، خویشاوندی و تجربه های مشترک اقوام هم خانواده هند و اروپایی، و باورهای آنان را که در حماسه های آنها تجلی یافته است، نشان می دهد. و همچنین، نتیجه می گیریم که هر چه انسان انجام می دهد، نتیجه تدبیر و عملکرد خود او است.
صفحات :
از صفحه 251 تا 281
نظریه کارکرد گرایی آلستون و معناداری اوصاف الهی
نویسنده:
امیر عباس علیزمانی, حسین نقوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
توجیه اطلاق مفاهیم و اوصاف بشری بر خدای نامحدود، مسأله­ای است که از دیرباز ذهن دانشمندان و فیلسوفان دینی را به خود مشغول کرده است. ویلیام آلستون یکی از برجسته­ترین فیلسوفان دین در آمریکا، نظریه «کارکردگرایی» در روان‌شناسی فلسفی را برای توجیه این مسأله، مطرح کرده و تلاش وافری کرده تا آن را در مقالات مختلف به اثبات برساند. در این نوشتار تلاش شده است که تمام مقالات آلستون در این زمینه بررسی شود.
صفحات :
از صفحه 41 تا 67
  • تعداد رکورد ها : 11