جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فلسفه‌ی ملاصدرا تنها فلسفه‌ی پویشی در فلسفه‌ی اسلامی است و به همین دلیل می‌توان او را فیلسوف دگرگونی‌ها و حرکت‌های جوهری نامید. مبانی فلسفه‌ی پویشی ملاصدرا را می‌توان به اجمال چنین گفت: اصالت وجود (عینی و واقعی)؛ وحدت وجود (سنخی و شخصی)؛ تشکیک در مراتب وجود؛ قاعده‌ی بسیط الحقیقه کل الاشیاء؛ حرکت اشتدادی و حرکت جوهری؛ و نظریه‌ی زمان ـ مکان. "وایتهد"، فیلسوف و ریاضی‌دان و منطق‌دان بریتانیایی است که تلاش‌های برجسته‌ای برای فراهم ساختن نظام فیزیکی مبتنی بر جهان‌شناسی علمی به انجام رسانده است. چهار موضوع فلسفی وایتهد عبارت‌اند از: نظریه‌ی پویش خلاق؛ تئوری موجودات واقعی، تئوری دریافت‌ها؛ و تلفیق دوگانگی سوژه و ابژه. در بررسی کلی وجوه مشترک نظریه‌های شناخت وایتهد و ملاصدرا به نتایجی از این دست می‌توان دست یافت: از نظر ملاصدرا ادراک و علم به معنای واحدند و ادراکات به ادراکات ـــ تخیلی و احساسی اطلاق می‌گردد. وایتهد نیز علم و ادراک را یکی دانسته؛ بنابر پویشی بودن و سیلانی بودن پدیده‌های مادی، معلوم واقعی نمی‌تواند عین پدیده‌های مادی باشد. بنابراین هر دو فیلسوف در مساله شناخت، وحدت را شرط هر نوع ادراک می‌دانند و بر اساس ساختارهای فلسفی خویش به شیوه‌های مختلف به خلاقیت ذهن در تولید کثرات و تکثیر وحدات تاکید دارند؛ هیچ پدیده‌ی واقعی در مقایسه با پدیده‌های دیگر از تجربیات یکسان و همانند برخوردار نیست (وایتهد) و افاضه‌ی فیض از جانب حق نیز تکراری نیست و در هر لحظه شانی و فیضی خاص در جهان متجلی می‌گردد (ملاصدرا) و... نویسنده در این کتاب کوشیده تا فلسفه‌ی پویشی ملاصدرا و وایتهد را تنها در دو مقوله‌ی هستی‌شناسی و شناخت‌شناسی بررسی کند، تشابهات و تفاوت‌های آن‌‌ها را نشان دهد و به گونه‌ای تطبیقی موضوعات فلسفه‌ی آن دو را تحلیل نماید.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سقوط الحضارة

نویسنده:

كولن ولسون، انیس زکی حسین

نوع منبع :

کتاب , ترجمه اثر , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلاسفه غرب , سقوط تمدن

کلیدواژه‌های فرعی :

عقل , تاریخ نگاری , ادبیات , عالَم خیال(مقابل عالَم حقیقت) , خیال(معرفت شناسی) ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

علام و کشف تسخیر الهی

نویسنده:

مهدی قوام صفری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فاعل طبیعی , علم و دین (فلسفه دین) , تبیین الهی , تبیین طبیعی , تسخیر الهی , فاعل ایجادی

کلیدواژه‌های فرعی :

عینیت , اصل علّیت , ابداع الهی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

در قالب پی دی اف

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 3 تا 22

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

خداوند از منظر الهيات پويشی و ملاصدرا

نویسنده:

حامد ناجی اصفهانی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

وحدت شخصی وجود , فلسفه پویشی , وجود مصدری , خداشناسی پویشی (مسائل جدید کلامی) , الهیات مسیحی , الهیات پویشی , امور عامه , حکمت متعالیه , فلسفه مشاء , حرکت جوهری , شر , اعتباریت ماهیت , اصالت وجود , وحدت وجود , وحدت تشکیکی وجود , وجود خارجی(اصطلاح وابسته) , مبانی خداشناسی , عمومیت قدرت الهی , سرمدیت خدا , تغییر هستی , ثبات هستی

کلیدواژه‌های فرعی :

تدبیر الهی , کمال قدرت الهی , حدوث ذاتی عالم , شرور و عدل الهی , الهیات جامع ادیان , الهیات بالمعنی الاخص , اصالت وجود , برهان حدوث , نظام علی و معلولی , ادیان سامی , تاریخ فلسفه , تنزه الهی از زمان , براهین تشکیک وجود , تحلیل ماهیت , تشکیک وجود صدرایی , مبانی خداشناسی در الهیات پویشی , عدم ذاتی , عدم پیدایش عالم از عدم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

گفتار حاضر از آنرو كه به بررسي تطبيقي دو جريان فکري نظر دارد، در دو بخش سامان يافته است: الف) الهيات پويشي: اين جريان فکري که در قرن بيستم ظهور يافت، يکي از فرايندهاي تکاملي انديشه خردورزان حوزۀ دين است. اينان با توجه به تمام مناقشات موجود در قرون وسطي و دين‌گريزي مدرنيته، در پي عرضه نويني از الهيات دينيند که در طي آن مفاهيم گوناگوني همچون خداوند، سرمديت خداوند، قدرت وي، چگونگي شرور در عالم، جهان هستي، چگونگي ارتباط خداوند با جهان هستي، تعامل تغيير در جهان با خداوند را مورد بازکاوي قرار ميدهند. اين طرح نو که توسط آلفرد نورث وايتهد بنا نهاده شد و بوسيله چارلز هارت شورن و ديويد راي گريفين تفصيل يافت، اکنون بعنوان يکي از مکاتب رايج الهياتي و ديني در محافل غربي مورد گفتگوست. اين ديدگاه از دو سو قابل توجه است: 1. قرائتي نو از الهيات ديني که همگامي آن با متون مقدس مورد بحث است. 2. ارائة طرحي نو از هستي شناسي و چگونگي تعامل خداوند با جهان. ب) حکمت متعاليه صدرايي: حکمت متعاليه که نخستين بار بنيانهاي فلسفي آن توسط صدرالدين محمد شيرازي پي نهاده شد، در سه مرحله تکامل يافت: 1) مرحله سينوي در فهم وجود؛ 2) تشکيک وجود؛ 3) وحدت شخصي وجود. اگرچه ملاصدرا در طي کتاب بزرگ خود يعني الاسفارالاربعة به تمايز اين سه مرحله اشارتي نکرده است، ولي تحول آراء وي در طي رساله هاي گوناگونش بيانگر اين سير تکاملي ميباشد. وي با کشف اصالت وجود، در پي آن برآمد که فهم وجود را از مرحله مفهوم به مصداق تعميم دهد و سرانجام مجبور گرديد طرح وارۀ نويني را در نسبت خداوند با جهان هستي عرضه دارد که همين مهم عملاً در سه مرحله براساس سير فکري وي، قابل بازشناسي است. اين نگرشِ نوين به مفهومِ وجود، عملاً بيشتر مفاهيم الهيات ديني را درنورديد و وي را بر آن داشت که قرائتي نو از الهيات ديني عرضه دارد. نگارندۀ بر اين باور است که نظام تشکيکي وي برخلاف نظام وحدت شخصي او كه در حال تطور بوده، نظامي نسبتاً کامل است و نکتة درخور توجه در اين مقام، همگامي نسبي بنيان وحدت تشکيکي وجود با الهيات پويشي مسيحي است و البته چنانکه بيان خواهد گرديد، نظام صدرايي در فهم آموزه هاي ديني و تطبيقي از الهيات پويشي کارآمدتر بوده و بسيار دقيقتر ميباشد. از اينرو نوشتار حاضر، افزون بر طرح بحث الهيات پويشي و دستاوردهاي جديد آن در مفاهيم ديني، به مقايسه آن با دستگاه حکمت تشکيکي ملاصدرا پرداخته و وجوه قوّت و ضعف آن را مورد بررسي قرار خواهد داد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 59 تا 78

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل و برسی رابطه علم و دین از منظر پویشی وایتهد

نویسنده:

رستم شاه محمدی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه ارگانیسم , خداشناسی پویشی (مسائل جدید کلامی) , رابطه علم و دین نزد کانت , الهیات پویشی , هماهنگی علم و دین , فلسفه دین

کلیدواژه‌های فرعی :

حقیقت دین , جهان‌بینی علمی , طبیعت گرایی فلسفی , طبیعت گرایی متافیزیکی , صدق گزاره‌های دینی , قبض و بسط تئوریک شریعت , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , علوم تجربی(معرفت شناسی) , مفهوم تصوری خدا , جهان بینی دینی - مابعدالطبیعی , صفات خداوند(فلسفه دین) , تجربه دینی (فلسفه دین) , خدای متناهی , صدق تاریخی گزاره های دینی , تفاوت معرفت دینی و معرفت علمی ,

چکیده :

در این مقاله تلاش می شود رابطۀ علم و دین از منظر اندیشۀ پویشی وایتهد بررسی و تحلیل شود. برای این امر ابتدا الگوهای چهارگانۀ رابطه علم و دین (تضاد، تمایز، گفت‌وگو و تلفیق) توضیح داده می‌شود. سپس، درباره نظام مابعدالطبیعی پویشی بحث می‌شود تا نشان داده شود که علم و دین چگونه در چهارچوب این نظام فراگیر هماهنگی یا تلفیق پیدا می‌کنند. و در آخر، اصول حاکم بر رابطۀ این دو قلمرو استخراج می‌شود که تحلیل آن‌ها از پویایی و تحول علم و دین، ناظربودن هر دو بر واقعیتی واحد و سروکار داشتن با وجوهی از واقعیت، طبیعی¬بودن تضاد بین این دو، به رغم اغراق در آن، و تحول معرفت دینی در پرتو معرفت علمی حکایت می کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 49 تا 69

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مسئلۀ شر در الهیات پویشی و حکمت متعالیه

نویسنده:

حسن احمدی‌زاده، طیبه غلامی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

قدرت الهی , 2. اصطلاحنامه مسایل جدید کلامی current debates in Kalam , شرور (مسائل جدید کلامی) , الهیات پویشی , فلسفه اسلامی , حکمت متعالیه , شر , فلسفه دین , خداباوری , مسأله شر(فلسفه دین) , قدرت مطلق خداوند(فلسفه دین)

کلیدواژه‌های فرعی :

اختیار , نظام احسن , کمال وجودی , شرور طبیعی , شرور و علم مطلق خدا , الهیات جامع ادیان , الهیات مسیحی , علم واجب , نظام احسن , حلول خداوند , نسبیت شرور , عدمی بودن شرور , علم مطلق خداوند (فلسفه دین) , خیریت خداوند(فلسفه دین) , شر طبیعی , آزادی اراده (فلسفه دین) , خدای متناهی , خدای محدود به طبیعت , علم خداوند به آینده ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

چکیده بیشتر مباحثی که در اندیشه‌های فلسفی و کلامی غرب، دربارۀ مسئلۀ شر مطرح شده‌اند، به جنبۀ نظری آن، (آن‌گونه که در ساختار کتاب مقدس بیان شده است) توجه داشته‌اند. این مباحث اغلب با اشاره به منطقی بودن مسئلۀ مذکور، ناسازگاری قدرت و علم مطلق خدا و رحمت واسعۀ او، وجود انواع مختلف شر در عالم را چالشی جدی پیش روی مؤمنان دانسته‌اند. الهیات پویشی به‌عنوان جنبش نوینی در مباحث کلامی - فلسفی با بهره‌گیری از دیدگاه‌های فلسفی وایتهد و پیروان او در مکتبشیکاگو، با ارائۀ تبیین و توصیف یکسره متفاوتی از تبیین سنتیِ مطرح در ادیان، به‌نوعی با تغییر دادن یا پاک کردن صورت مسئلۀ مورد بحث، سعی در یافتن راه حلی برای پاسخگویی به مسئلۀ شر داشته است. انکار قدرت مطلق خداوند و علم او به آینده، ارائۀ تفسیر متفاوتی دربارۀ ارتباط میان خدا و جهان و نیز تفکیک شر ظاهری از شر واقعی، از مهم‌ترین مبانی الهیات پویشی در مواجهه با مسئلۀ شر محسوب می‌شود. در جستار حاضر، برآنیم تا با تکیه بر آرای فلسفی و کلامی ملاصدرا، به‌ویژه اصالت وجود، تشکیک وجود، عدمی و نسبی بودن شر، رویکرد الهیات پویشی در مواجهۀ با مسئلۀ شر را نقد و بررسی کنیم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 589 تا 607

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی و نقد مسئلة شر ازنظر الهیات پویشی با تأکید بر اندیشة هارتسهورن

نویسنده:

یداله رستمی، منصور نصیری

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسرا ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

صفات خدا , الهیات پویشی , شر , الله (اسماء ذات) , فلسفه دین , مفهوم خداوند , صفات خداوند(فلسفه دین) , مسأله شر(فلسفه دین) , خدای متناهی

کلیدواژه‌های فرعی :

برهان عدم تناهی واجب الوجود , کمال مطلق , فلسفه ارگانیسم , الهیات(کلام جدید) , الهیات بالمعنی الاخص , بساطت واجب(امور عامه) , توحید ذاتی , بساطت واجب(الهیات بالمعنی الاخص) , حلول خداوند , علم مطلق خداوند (فلسفه دین) , قدرت مطلق خداوند(فلسفه دین) , رابطه متقابل خداوند و جهان , تعارض قدرت خداوند و اختیار انسان , انفعال خداوند ,

چکیده :

مسئلۀ شر یکی از مهم‌ترین مسائلی است که دغدغۀ فیلسوفان دین و متکلمان بوده است. الهی‌دانان پویشی مانند وایتهد، هارتسهورن و گریفین، رویکرد جدیدی به این مسئله داشته‌اند؛ یعنی فلاسفه و متکلمان گذشته، بیشتر با قبول صفات (علم، قدرت و خیرخواهی مطلق) خداوند به تبیین و توجیه شرور پرداختند؛ اما فلاسفۀ دین پویشی با رد علم و قدرت مطلق الهی این مسئله را بررسی می‌کنند؛ یعنی علم خدا را زمانی می‌دانند، موجودات را نیز دارای قدرت خلاقه می‌دانستد و با محدود دانستن قدرت خداوند او را از شبهۀ شر مبرا می‌کنند. در این نوشتار ضمن بررسی اندیشۀ آن‌ها و البته با تأکید بر هارتسهورن، دیدگاه آن‌ها را نقد خواهیم کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 55 تا 86

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ایمان گرایی رازوارِ هیوم؛ با ابتنا به تفسیری متفاوت از دیدگاه او در باب مسئله شر

نویسنده:

سیامک عبدالهی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه امام صادق(ع),

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ایمان گرایی (مسائل جدید کلامی) , فلسفه دین , مسأله شر(فلسفه دین) , ایمان گرایی دیوید هیوم , ایمان گرایی رازوار , امکان اثبات عقلانی خداوند , فلسفه دین هیوم

کلیدواژه‌های فرعی :

برهان نظم , خداشناسی پویشی (مسائل جدید کلامی) , شرور و علم مطلق خدا , الهیات طبیعی , عقلانیت اعتقادات دینی , برهان نظم , کفر , مسئلة منطقی شرّ , صفات خداوند(فلسفه دین) , وجود خداوند(فلسفه دین) , علم مطلق خداوند (فلسفه دین) , برهان نظم (فلسفه دین) , قدرت مطلق خداوند(فلسفه دین) , خدای متناهی ,

چکیده :

با تدقیق در آثار دیوید هیوم، مشخص می‌شود هدف او از تبیین مسئلۀ شر همان هدفی است که در سراسر فلسفۀ دینش دنبال می‌کند، یعنی حمله به الهیات طبیعی و معرفی کردن آن به عنوان امری فاقد وجاهت معرفتی و غیرنظام‌مند. بنابراین، خلاف آنچه در بیشتر تقریرها بیان شده، دایر بر این که هیوم با بیان مسئلۀ شر قصد دارد استدلالی علیه وجود خدا بیاورد، هدف هیوم حمله به این ادعای الهیات طبیعی است که گزاره‌های دینی عقلاً غیرقابل اثبات‌اند، نه آن که این گزاره‌ها کلاً مردود باشند؛ یعنی به لحاظ معرفت‌شناختی آنها را بیرون از محدودۀ شناسایی انسان می‌داند، نه آن ‌که به لحاظ وجودشناختی فاقد هستی باشند. بر همین اساس، در این جستار با پژوهشی کتابخانه‌ای، به دنبال آن هستیم که با نشان دادن دو گونه شاهد، که یکی اذعان صریح به امکان وجود علتی برای نظم موجود در جهان در متن آثار هیوم (پایان هر دو کتاب تاریخ طبیعی و گفتگوها) است، و دیگری راه‌حل‌هایی است که هیوم برای مسئلۀ شر ارائه می‌دهد، مشخص گردد تقریر مشهور از مسئلۀ شر او، که استدلالی علیه وجود خدا قلمداد می‌گردد، با در نظر گرفتن متن آثار وی چندان صحیح نیست. بنابراین لباس الحاد را از تن هیوم درمی‌آوریم و او را به نوع خاصی از ایمان‌گراییِ قریب به رازوارگی ملبس می‌کنیم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 109 تا 121

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ویژگی های فرهنگ اسلامی و نقش آن در پیدایش علوم تجربی

نویسنده:

شهرام تقی زاده انصاری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تمدن اسلامی , علوم اسلامی (سایر) , علوم تجربی در اسلام

کلیدواژه‌های فرعی :

تاریخ علم در اسلام , سهم اسلام در تمدن جهانی , داروسازی اسلامی , علم در اسلام , دیدگاه غرب در مورد اسلام و مسلمانان , زیگرید هونکه , شیمی در تمدن اسلامی , ریاضیات در تمدن اسلامی , علم نجوم در اسلام ,

چکیده :

از جمله مسائل مهم در فرایند انقلاب فرهنگی و اسلامی سازی دانشگاهها، بازشناسی میراث علمی مسلمانان بخصوص تاریخ علوم تجربی و طبیعی و روش تحقیق و آزمایش در آن است. این کار دو نتیجه ی مهم را در بر دارد: یکی آنکه عقده های حقارت افرادی از جامعه ی اسلامی را که فکر می کنند شرق جز یک مقدار فعالیت های احساساتی چیز دیگری ندارد حل می کند و دیگر اینکه نشان می دهد که نه تنها میان علم و دین تضاد و مبارزه ای وجود ندارد، بلکه هر دو مکمل یکدیگرند. از این رو، هدف این مقاله این است که ضمن نشان دادن ضرورت تفکر، تدبر و ارزش آنها در اسلام، علت انگیزش خیزش اسلامی در تحصیل علوم، ویژگی های فرهنگ اسلامی و نقش مسلمانان را در توسعه ی علوم طبیعی و تجربی در عصر شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی (قرون سوم و چهارم ه .ق) و سهم آن در تمدن جهانی با نظر به خلاصه نظرات بعضی از مورخان بزرگ تاریخ علم در اسلام و بخصوص نظرات تخصصی دانشمندان اسلام شناس آلمانی مانند خانم دکتر زیگرید هونکه را توضیح دهد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 41 تا 62

مشخصات اثر

ثبت نظر

1 2 3 4 5 6

تعداد رکورد ها : 55

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.