جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫معاد یکی از اصول و ارکان اساسی اسلام و یکی از اعتقادات همه ادیان الهی است که اهمیت و تاکید برآن در دین مقدس اسلام به اندازه ای است که به نظر محققین نزدیک به یک سوم آیات قرآن درباره این مساله مهم است. البته مساله معاد از جوانب مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. چگونگی اثبات آن، امکان ضرورت وقوع، ترسیم و توصیف وقایع قبل و بعد از آن، نحوه حیات و زندگی انسان ها در آن، آثار و نتایح ایمان و باور به معاد درفرد و اجتماع و سرنوشت انسان و سخنان پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) و بزرگان پیرامون معاد و ... همه از مسائلی است که می توان در بحث معاد مطرح کرد. اما در این رساله از میان بحث های فراوان فقط به سیره و سنت پیامبر اعظم (ص) در یاد کرد معاد توجه شده است. به عبارت دیگر سیره علمی و عملی آن حضرت (به عنوان الگوی تمام عیار و سرمشق نمونه) در یاد آوری و توجه و تذکر این واقعه مهم مورد بحث وبررسی قرار گرفته است و به طورجداگانه در هر فصل به آن پرداخته شده است. در فصل اول کلیاتی مانند مفهوم سیره و معاد و عصمت و ارتباط معاد با توحید و ... بیان شده است. در فصل دوم روش های پیامبر در یاد آوری این روز بزرگ مثل روش تکرار، تشویق و تنبیه، هنری (نمایشی و رسم شکل) و ... مطرح گردیده است. در فصل سوم سخنان پیامبر (ص) پیرامون معاد، مثل توصیف بهشت و جهنم و بهشتیان و دوزخیان و ... و در فصل چهارم مواردی از سیره عملی پیامبر (ص) مثل حضور در تشیع جناره و حضور در قبرستان و .... تبیین شده است. کلید واژه: سیره، معاد. Abstract The resurrection day (ma-ad) is one of the main belief elements in islam religion and all of the god religios too, that this significance shows that the 1/3 of the holly quran verses about the resurrection day.certainly (ma-ad) research in many difference ways: how to demonstration, showing what will happen before and after that, necessity of occurring, special manner of pepole life in that, effect and result of belief and beliving ma-ad in persons and nations and fate of human and words of holy prophet mohammad and imams words about ma-ad …all these is things that could write about ma-ad. But in this dissertation from many discussionsand this just could magnify on the corruption and sunna of the mohammad the great prophet about ma-ad, that could be like a good and prefect for all and this subject is exegesised in many part in some chapters. In the first chapter talked about meaning of curruption and ma-ad and purity and conection between ma-ad and unity and…. In the second chapter talked about corruptions of mohammad the prophet in remembering of this great day (resurrection day) like reapiting, arting (showing and drawing)and …. In the third chapter talked about works of mohammad the prophet about ma-ad, as words about heaven and hell and helish pepole that are and in finaly last chapter talked about works of mohammad the prophet like entering to the funeral and entering to the grave yard and … to remembering the ma-ad to the pepole. Key words: attitude, resurrection day

‫مخالفان قرآن در عصر نزول، در برابر پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، به تناسب زمان و مکان و شرايط، واکنش‌هاي مختلفي داشتند. گاه به آن حضرت، اتهام‌هايي چون ساحر، مجنون و شاعر بودن را مي‌زدند و گاه قران را زير سؤال برده و وحياني بودن آن را انکار مي‌کردند و در نهايت، با بهانه‌هاي واهي، به مخالفت با قرآن و پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مي‌پرداختند. آن حرکت مخرب، اکنون نيز ادامه دارد و به وسيله معاندان امروزي دنبال مي‌شود و شبهاتي چون اقتباس و تاثير پذيري از ديگران، تجربه نبوي و اسطورهاي بودن زبان قرآن را عليه پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و قران وارد مي‌سازند. اين پژوهش در سه فصل در صدد بيان دفاع قرآن از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در برابر اتهامات و شبهات مربوط به وحي است. نويسنده پس از کليات و مفهوم شناسي، به اتهامات و شبهات عصر نزول و دفاع قرآن در برابر اين اتهامات پرداخته است. مواردي که در اين پژوهش بررسي شده‌اند، عبارتاند از: اتهام جنون، اسطوره بودن قرآن، ساحر بودن پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، بشري بودن قول قرآن، شعر بودن قرآن و شاعر بودن پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، افک و افتراء، ساخته و پرداخته بودن قرآن توسط پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، اکتتاب و املاء که جزئي از نسبت افتراء است، اضغاث احلام به معني خواب‌هاي پريشان يا خواب‌هايي که به خاطر آشفتگي قابل تعبير نيست، کهانت. سپس نويسنده به اتهامات و شبهات جديد و دفاع قرآن پرداخته است. شبهه اقتباس و تأثيرپذيري قرآن از ديگران، اعم از اشخاص يا کتب پيشين، شبهه تأثيرپذيري قرآن از فرهنگ زمانه، شبهه نبوغ به معني بزرگ‌ترين نابغه انگاشتن پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، شبهه تجربه نبوي و شبهه اسطوره‌اي بودن زبان قرآن در قصص قرآني، مواردي است که نويسنده بدان پرداخته و آنها را نقد و بررسي کرده است.

‫در قرآن کريم، آياتي وجود دارد که ظاهر آنها تهديد و عتاب خداوند نسبت به پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم است و همين امر باعث شده است که عده‌اي با توجه به اين آيات، عصمت و جايگاه پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را زير سؤال ببرند. اين پژوهش در سه فصل، به بررسي ديدگاه دانشمندان شيعه و اهل سنت در مقام پاسخ به اين شبهه پرداخته و به اين نتيجه رسيده است که هر چند اين آيات در ظاهر خطاب به پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم است، ولي مقصود اصلي از آن، کفار و مشرکين يا مسلمانان است. نويسنده در بحث از عصمت انبيا? به اين نتيجه رسيده است که باور علماي شيعه اين است که انبيا? نسبت به تمامي گناهان صغيره و کبيره معصوم هستند. سپس آيات بيانگر تهديد و عتاب را مطرح نموده و براي هر يک، عنواني را قرار داده است. آيات بيانگر تهديد عبارتاند از: آيه 120 سوره بقره، آيه 67 سوره مائده، آيه 73 تا 75 سوره اسراء، آيه 65 سوره زمر و آيه 44 تا 47 سوره حاقه. در هر يک از اين آيات، شأن نزول نقل شده و ديدگاه دانشمندان عامه و شيعه پيرامون آيه بيان‌شده و اگر شبهه‌اي در مورد آيه مطرح بوده، بيان و پاسخ آن داده شده و حکمت تهديد نيز بيان شده است.آيات بيانگر عتاب و بررسي حکمت‌هاي آن، با شکل و قالب آيات بيانگر تهديد ارائه شده است که عبارتاند از: آيه 67 و 68 سوره انفال، آيه 43 سوره توبه، آيه 37 سوره احزاب، آيه 1 سوره تحريم و آيه 1 تا 10 سوره عبس. در بيان ديدگاه‌هاي علماي عامه در اين دو دسته از آيات، ديدگاه فخر رازي، قرطبي، ثعالبي، محمد رشيدرضا، ابن ابيحاتم، احمد ثعلبي، ماتريدي، بغوي، زمخشري و قوجوي حنفي مطرح شده، و از علماي شيعه ديدگاه شيخ طوسي، طبرسي، محمدجواد مغنيه، علامه طباطبايي، سبحاني، جوادي آملي، محمدبن مسعودسمرقندي، علي بن ابراهيم قمي و سيد مرتضي مطرح شده است.

مناقب ائمّه­ی اثنی عشریه منسوب به محیی الدین ابن عربی، مناقب و فضائل خاندان نبوی را با زبانی شیرین به تصویر کشیده است؛ این نوشتار فضائل پیامبر اعظم(ص)را بر پایه­ی این اثر مورد توجّه قرار داده است. از این منظر پیامبر اعظم(ص)اصل وجود در عالم امکان، رساترین برهان بر وجود خداوند متعال، غایت الغایات، روح الارواح و رحمت برای عالمیان است. تعابیر بلند دیگری نیز در شأن این یگانه­ی عالم امکان در آن ذکر شده است. در مجموع آنچه در این اثر نفیس آمده است با احادیث و سخنان خاندان پیامبر و اعتقادات شیعی سازگار است؛ رجوع به سخنان اندیشمندان بزرگ و ژرف اندیش در صحّت این ادّعا تردیدی باقی نمی گذارد.

بی نیازی با عدالتی جامع محقق می شود. تحقق چنین عدالتی فرض داشتن نظریه ای جامع در مورد عدالت است. فرضیه مقاله اکتشاف چنین نظریه ای است که از گزاره های ذیل تشکیل می شود: عدالت واژه ای است اجتماعی، و به معنای استقامت جامعه یا نظام دینی در طریق شرع می باشد. فقیه جامعه اسلامی با توجه به مصالح و مفاسد واقعی قوانین کشور را از طریق ابزارهای مدرن قانون گذاری وضع می کند. خیر و سعادت بر حق و الزام مقدم است. اما خیر و سعادت بشر فقط با عبودیت و الزام های ناشی از شرع بدست می آید. جامعه عادل و متعادل از دیدگاه اسلام با نهادهای ذیل شناخته می شود: حقوق طبیعی و فطری، قانون الهی، برابری، برادری، عقلانیت و مصلحت.

ایده اسلامی سازی علم از مسایل مهم معرفتی کشورهای اسلامی است که ضیاءالدین سردار پاکستانی، در این زمینه به ارایه دیدگاه های جدیدی اقدام کرده است. در نظریه او نقد سکولاریسم و شرق شناسی غربیان جایگاه محوری دارد. او تعریفی از علم ارایه می دهد که آن را در یک سنت فرهنگی قرار داده و رجوع به سنت و قرآن و بازتعریف واژگان اساسی اندیشه اسلامی، چون توحید، را در دستور کار دارد و بر بازگشت به دیدگاه های متفکران بزرگ اسلامی، بویژه معرفت شناسی غزالی و جامعه شناسی تاریخی ابن خلدون تأکید خاصی دارد و دچار برخی اشکالات نیز است. او درعین حال نگرش واقع گرایانه به دست آوردهای عظیم غرب را برای بازسازی علم اسلامی ضرورتی اجتناب ناپذیر می داند؛ یعنی مسلمانان با استفاده از ابزار های کنونی علم مدرن در چهارچوب جهان بینی اسلامی و نگرش عمل گرایانه، می توانند فرایند اسلامی سازی علم را به سرانجام برسانند.

نویسنده محترم،مقاله را با بیان پنج نکته به مثابه‌ پیش‌ درآمد آغاز کرده،سپس در بخش دوم،تکثرگرایی‌ دینی را،از هشت حیث،به لحاظ مقام ثبوت و اثبات‌ و پیشینه و پسینه،قابل نقد و نقض دانسته است.در بخش‌ سوم نیز تبعات فلسفی و لوازم کلامی مبانی و بناهای‌ پلورالیزم دینی را مورد بحث قرار داده است. جواز اجتماع نقیضین، خودبراندازی تکثرگرایی، تحقق اجماع بر بطلان مسلمات اسلام،امتناع ایمان‌ (اسلامی)،عدم حجیت نصوص دینی،انکار حکمت‌ الهی،نفی نقش هدایتگرانه دین،جواز و رواج بدعت، تعطیل و انعطال شریعت،نفی عصمت انبیاء،انکار جهانی بودن رسالت اسلام،و کمال و جامعیت آن،و نیز انکار خاتمیت و ناسخیت وحی اسلامی،ازجمله لوازم‌ پلورالیسم دینی بشمار آمده است.

بحث تاویل در قرآن در این مقاله ذیل این موضوعات پی گیری می شود: چیستی تاویل قرآن، معنای حقیقی و منظور واقعی آیات متشابه، معنای باطنی آیات کریمه، مصداق خارجی وتجسم عينی وعد و وعيدهای قرآن كريم در مورد آخرت و ساير پيشگويی های آن، مصادیق پوشیده در تاویل؛ و در انتها سه نتیجه در خصوص تاویل بیان شده است.

یکی از مباحث اساسی دو گفتمان اسلامگرایی و سکولاریسم ، نوع و نحوه دلیل استدلال آنها بر مدعای خود است . این دلایل عمدتا دارای سه شأن عقلی، تعبدی و تاریخی هستند و هر دو گروه در استدلال به این سه شأن سعی بلیغ داشته اند . این نحوه استدلال نه تنها در مواجهه ایجابی و برای اثبات مدعا بلکه به شیوه سلبی و نفی و نقض مدعای رقیب نیز به کار گرفته شده است . بررسی برخی از مصادیق آن ادله و دسته بندی آنها بر اساس سه شأن تعقل ، تعبد و تاریخ ، گویای تناظر و خاستگاه نوعی آن ادله است. به عبارت دیگر هیچ یک از دو مدعا به لحاظ نوع دلیل و نحوه استدلال بر دیگری ارجحیت و برتری ندارد؛ جز آن که با بررسی همه جانبه و میان رشته ای ، به مبحث خطیر دلالت ادله پرداخت و امکان تکافو، تعارض و یا اولویت یکی بر دیگری را نشان داد.

با وجود شرح های بسیاری که در گذشته و سال های اخیر بر منظومه مخزن الاسرار نوشته شده است، ابیات زیادی از این مثنوی- و به ویژه مقدمه آن- همچنان در هاله ای از ابهام فرو رفته و ژرف و رازناک باقی مانده است. نگارنده در این مقاله، ضمن مقایسه و تشریح نظر شارحان، با تاکید بر توجه به ساختار اثر، استفاده از آثار هم عرض، و پیوند عمودی ابیات، دیدگاه خود را مبنی بر طرح «داستان آفرینش» با ترتیب خلقت هستی در مقدمه این منظومه،‌ بیان کرده است.