جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور اعلام
>
جابری , محمد عابد (متفکر مغربی، مکتب نومعتزلی؛ جریان عقل گرای نقادانه تلفیقی، از اندیشمندان معاصر عرب، از روشنفکران معاصر عرب), -1936م.فکیک، مراکش 2010 م.کازابلانکا، مراکش
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 128
الإشكال التأويلي في فكر محمد عابد الجابري
نویسنده:
محمد بنعمر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن
وضعیت نشر :
التنویری,
مشخصات اثر
تحلیل و نقد مبانی و آراء علوم قرآنی و تفسیری محمد عابد الجابری
نویسنده:
نویسنده:ابوالفضل حاجی حیدری ورنوسفادرانی؛ استاد راهنما:کاووس روحی برندق,علی حاجی خانی؛ استاد مشاور :ابوالفضل شکوری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
یکی از کسانی که در دوران معاصر در جهت شناسایی و فهم قرآن کریم، با اتخاذ روش انتقادی نسبت به پیشینیان در برابر موضوع‌ها و فهم اصول قرآن کریم، نظرات و آراء جدیدی را در حوزه علوم قرآنی و تفسیر قرآن طرح کرده، محمّد عابد الجابری از متفکران نومعتزلی جهان عرب است. وی با اعتقاد به پیـوند قـرآن کریم با تغییرات‌ و‌ تطوّرات‌ دعوت پیامبر، بازسازی فضای عصر نزول را یگانه روش برای فهم قرآن کریم دانسته است. براین اساس وی در تفسیر سه جلدی خود به نام فهم القرآن الحکیم؛ التفسیر الواضح حسب ترتیب النزول و نیز کتاب مدخل الی القرآن الکریم که آن را به عنوان مقدمه و تمهیدی بر کتاب تفسیری خود نگاشته، از رویکرد تاریخی در تبیین مراد کلام الهی بهره گرفته است. تلازم‌نداشتن عبارت قرآنی«نبی امّی» با توانایی پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله در خواندن و نوشتن، نامیده‌شدن وحی محمّدی در قرآن طی روندی پویا و نه به صورت امری متصلب، عطف عبارت پربحث «سبعا من المثانی» به هفت سوره‌ نازل شده پیش از نزول سوره حجر، عدم وقوع نسخ در آیات قرآن، عدم استعمال واژه‌ «آیه» در قرآن در معنای کوچک‌ترین واحد قرآنی، ارجاع آیات محکم و آیات متشابه نه به آیات قرآن بلکه به ترتیب به پدیده‌های تکوینی و نیز پدیده‌های غیرمعهود عرب زمانه نزول، و نیز استعمال متاخر واژه اسلام و مشتقات آن در روند نزول قرآن از برجسته‌ترین مبانی و آراء عابد الجابری در حوزه مبانی علوم قرآنی و تفسیری است. ارجاع واقعه شق القمر به حادثه ماه‌گرفتگی در زمان پیامبر (ص)، انصراف آیه «فَارْتَقِبْ یَوْمَ تَأْتِی السَّماءُ بِدُخانٍ مُبِینٍ» به اعلان سرنوشت مشرکین قریش در صورت استمرار در تکذیب رسول خدا و ارجاع «أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» در آیه اطاعت به امیران سپاه پیامبر اسلام از برجسته‌ترین آراء جابری در حوزه تفسیر آیات قرآن است. برخورد گزینشی با روایات و منابع تاریخی، وجود دور در فهم متقابل قرآن و سیره نبوی و غفلت از مباحث لغوی، از بارزترین نقدهای وارد بر جابری در حوزه تفسیر و علوم قرآنی است. روش این پژوهش در گردآوری داده‌ها، کتابخانه-ای و در استناد به داده‌ها، اسنادی و در تجزیه‌ و تحلیل، از نوع توصیفی- تحلیلی است
مشخصات اثر
انگاره معنایی عقل از دیدگاه علامه طباطبایی و الجابری و نقش آن در معرفت دینی
نویسنده:
نویسنده:محمد رستمی؛ استاد راهنما:محمد حسین مهدوی نژاد؛ استاد مشاور :افلاطون صادقی,محمد عرب صالحی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
بی گمان عقل در ایجاد و توسعه معرفت و بتبع آن در معرفت دینی نقش اساسی دارد اما اندیشمندان در چگونگی، حدود و ارتباط آن با معرفت وحیانی اختلاف نظر دارند. در این تحقیق، دیدگاه محمدعابد الجابری که از جمله جریانات فکری نوین معاصر است با دیدگاه علامه طباطبایی به صورت تطبیقی در این زمینه‌ها مد نظر بوده تا ظرفیت‌های هر کدام برای پاسخگویی به مسائل اجتماعی و سیاسی در حوزه دین سنجیده شود. براین اساس، موضوع پژوهش این چنین سامان‌ یافت؛ «انگاره معنایی عقل از دیدگاه علامه طباطبایی و الجابری و نقش آن در معرفت‌دینی» و با روش توصیفی- ‌تحلیلی در آثار هر دو اندیشمند پیش‌رفته و شاخصه‌های موثر در عقلانیت هر کدام را احصاء نموده و نقش عقلانیت هر کدام در معرفت دینی مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که شاخصه‌های موثر در عقلانیت عبارتند از: حرکت، تقوی، توحید، عدل توحیدی، فطرت، وحی، الهام الهی و الهام ذهنی و.... محمد عابد الجابری قدرت عقل از زمان جاهلیت عرب تاکنون را نامحدود، بلامنازع می شمرد. هندسه معرفتی الجابری را چهار بعد در بر می‌گیرد؛ پارادایم ساختاری، تاریخمندی، تفکر انتقادی و تفکیک معرفت از ایدئولوژی. علامه طباطبایی قدرت عقل از هنگام آفرینش تا نهایت را تحت هدایت الهی دانسته و بر آن است که قدرتش را از خداوند دریافت می‌کند. هندسه معرفتی علامه را سه بعد در بر می‌گیرد: طرح و نقشه الهی، آفرینش موجودات و فطرت توحیدی. در اندیشه الجابری، فرهنگ، جامعه، تاریخ در تکون عقل اصالت داشته ومنحصر در آن هاست ولی در نگاه علامه طباطبایی، دین، وحی و فطرت توحیدی اصالت داشته و نقش فرهنگ، جامعه و تاریخ در تکون عقل در چارچوب دستگاه آفرینش و تحت هدایت الهی نقش ایفا می‌نمایند.
مشخصات اثر
اپیستمولوژی در دام ایدئولوژی بررسی و نقدی بر دیدگاه محمد عابد الجابری
نویسنده:
محمود جنیدی جعفری، سیدسعید جلالی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا , غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
جابری، برای ریشه یابی علل عقب ماندگی دنیای عرب، گفتمان های دینی و اجزای معرفتی آن ها را بررسی و نقد و نقطه آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی اسلامی را، در عصر تدوین، جست وجو می کند؛ عصری که اندیشه های اسلامی با محوریت متن قرآنی، در قالب دستگاه های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام های معرفتی غیر اسلامی (نامعقول دینی)، شکل گرفتند. در نظر جابری، نظام های معرفتی درون زا، که بر بال معقولات دینی نشسته اند، محصول مجاهدت علمی جماعت اهل سنت اند و تشیع با گرایش های گوناگون خود دیگر نظام های غیر معقول را نمایندگی می کرده است. جابری همچنین، از منظر جغرافیایی، مغرب عربی را از مشرق عربی جدا می پنداشت. از این رو، بنیادهای خرد ناب اسلامی و فلسفی را در غرب دنیای عربی اسلامی می دانست و ریشه های فلسفه های التقاطی و نظام های نامعقول دینی را در ایران (مشرق عربی) درنظر می گرفت. در نظر او راه برون رفت از انحطاط، جدایی از معرفت ها و ایدئولوژی مشرق عربی و پیوستن به خرد ناب موجود در مغرب عربی قرون ششم تا هشتم، تحت زعامت ابن رشد، است. شاکله این نوشتار نقد اندیشه های فوق و نیز بررسی و نقد مواجهه او با گفتمان های موجود در جهان اسلام، هم سان پنداری امور ناهم سان، تاکید بر روش این همانی در نشان دادن اتحاد تشیع با گرایش های غیر دینی و التقاطی در جهان اسلام، بیرون نهادن تفکرات شیعی و ایرانی از گردونه گفتمان های اسلامی، و چشم پوشی از واقعیت های علمی و معرفتی در جهان اسلام است.
صفحات :
از صفحه 55 تا 74
مشخصات اثر
طرح عدالت در سیرالملوک و مقایسه آن با مبانی کلام ابوالحسن اشعری
نویسنده:
نیره دلیر
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشكده تاريخ اسلام,
چکیده :
خواجه نظام الملک در سیرالملوک سعی دارد با گزینش طرحی از عدالت که به دایره ی قدرت یا چرخه ی عدالت معروف است، با جلوگیری از ظلم بر رعیت قدرت حاکمیت را تحکیم بخشد. در این پژوهش تلاش شده است با طرح این برداشت رایج از عدالت، مقایسه ای تحلیلی از متن سیرالملوک با نظرات کلامی ابوالحسن اشعری در این باب مطرح شود. از این رو، با تجزیه و تحلیل حکایات سیرالملوک و استناداتی از اشعری، نظرات این دو درباره ی عدالت، مسئولیت و حساب رسی حاکمان و صحابه ی پیامبر اسلام مورد بررسی و پژوهش قرار می گیرد. یافته های این پژوهش مشخص می کند که خواجه نظام الملک در مقام وزیر در باب عدالت نظریاتی متفاوت از اشعری ارائه کرده است و اساساً گفتمان عدالت در سیرالملوک با مبانی کلامی ابوالحسن اشعری از یک سنخ نیست، و با نوع استدلالات اشعری، بنا به کارکرد متفاوت آن، نمی تواند هم آهنگ باشد.
صفحات :
از صفحه 53 تا 69
مشخصات اثر
نقد مفاهيم و رؤى الجابري حول العقل المستقيل
نویسنده:
بوعرفة عبد القادر
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
مشخصات اثر
امکانات امروزین فلسفه سینوی و پاسخ به گمشده‌های فرهنگ معاصر
سخنران:
مالک شجاعی‌جوشقانی
نوع منبع :
مقاله , سخنرانی , درس گفتار،جزوه وتقریرات , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
متن
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
در کنار تفسیر متداول از فلسفه ابن‌سینا به عنوان یکی از سه جریان عمده فلسفه در جهان اسلام (مشاء، اشراق و حکمت متعالیه)، از چهار تفسیرِ اروپامحور (به نمایندگی اتین ژیلسون)، اشراقی (به نمایندگی هانری کربن)، تحلیلی (به نمایندگی مهدی حائری یزدی) و ایدئولوژیک (به نمایندگی محمد عابدالجابری) درباره فلسفه ابن‌سینا در دوره معاصر می‌توان سخن گفت. منطقِ تنوع تفاسیر از ماهیت فلسفه سینوی را باید در نوعِ تلقی‌ای که مفسران از ماهیت فلسفه در فضای فکری ـ فرهنگی معاصر دارند جست‌وجو کرد. تعلق به یکی از دو جریان عمده فلسفه معاصر (تحلیلی و قاره‌ای) و تلقی متفاوت این مفسران از چیستیِ فلسفه اصیل اسلامی و مناسبات آن با اندیشه دینی (تمایز میان فلسفه و کلام) دو رکن مهم و تعیین کننده در این زمینه‌اند. این تفاسیر متاثر ازمبانی و مبادی جریان‌های فکری‌ای بوده‌اند که درآن تنفس فکری کرده‌اند و وقتی با آن داشته‌ها و مقدمات فلسفی به سراغ فلسفه سینوی آمده‌اند به دنبال گمشده‌های خود و ارائه پاسخ به مسائل فلسفه و فرهنگ معاصر با توجه به امکانات فلسفه سینوی بوده‌اند. آنچه در پی می‌آید سخنان دکتر مالک شجاعی‌جوشقانی در این نشست است که توسط آناهید خزیر تنظیم شده است.
مشخصات اثر
مفهوم سنت و نسبت آن با هویت مدرن (مقایسه دیدگاه سیدجواد طباطبایی و محمد عابد الجابری)
نویسنده:
رضا اسدآبادی استاد راهنما: ابوالفضل دلاوری استاد مشاور: شجاع احمدوند
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
هدف پایان‌نامه حاضر مقایسه و بررسی انتقادی دیدگاه‌های دو چهره برجسته اندیشه سیاسی ایران و جهان عرب (سیدجواد طباطبایی و محمد عابد الجابری) در بحث سنت و نسبت آن با تجدد یا مدرنیته است که در قرن اخیر همواره به‌عنوان یک مسئله کلیدی مورد بحث ملل مختلف منطقه (خاورمیانه و جهان اسلام) بوده است. در دهه‌های اخیر ذهن بسیاری از ایرانیان و حتی متفکران کشورهای جهان سوم -که هنوز با هویت‌های سنتی خود مسئله دارند- بوده است. به‌همین دلیل با روش تحلیل کیفی (مقایسه‌ای) به‌سراغ مباحث این دو متفکر رفتیم. در این تحقیق دیده می‌شود که علیرغم ضدیت دو جنبش ناسیونالیستی ایرانی و عربی با یکدیگر، افق‌ها و مسائل نمایندگان فکری آن (جابری و طباطبایی) تا چه حد با یکدیگر تشابه دارند. این دو متفکر دارای تمایلات ملی و بومی از جنبه‌هایی نیز دارای تمایز دیدگاه هستند که وجوه تمایز آن‌ها نیز در این پایان نامه مورد اشاره قرار گرفته است. جابری و طباطبایی هردو مدافع ایده بازاندیشی در سنت به‌منظور گذار به سوی تجدد هستند و عقلانیت به همراه برخی وجوه لیبرالیسم مانند حکومت قانون، از افق‌های آرمانی هردوی آنهاست. آن‌ها هردو وجوه ایدئولوژیک اندیشه خویش را انکار و ایدئولوژیک بودن را درباره مخالفان خویش به‌کار می‌برند و آسیب‌های بومی‌گرایی و نگاه بازگشت‌گرایانه به گذشته (ولو به شکل انتقادی) در شرایط کنونی معاصر در نظر نمی‌گیرند.
مشخصات اثر
هل هناك عقل عربي؟ : قراءة نقدية لمشروع محمد عابد الجابري
نویسنده:
هشام غصيب
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب) , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
بیروت - لبنان: المؤسسة العربية للدراسات والنشر,
چکیده :
یکی از نخستین آثاری که در نقد و بررسی اندیشه و پروژه جابری منتشر شد کتاب «هل هناک عقل عربی؟ قراءة نقدیة لمشروع محمد عابد الجابری» (بیروت 1993)، نوشته «هشام غضیب» است. نویسنده در این کتاب با بررسی آثار محوری جابری کوشیده است تا تناقضات درونی موجود در کانون اندیشه‌های وی و پیش‌فرض‌های ناگفته آن را آشکار کند.» در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «هدف از بازخوانی امروزی میراث هم‌عصر کردن امر مورد بازخوانی است با خودش، بر بستر معضلات نظری و محتوای معرفتی و مضمون ایدئولوژیکی، یعنی از یک طرف بازخوانی آن در محیط اجتماعی و تاریخیش و از طرف دیگر، همزمان با آن، هم‌عصر کردن آن با خودمان، بر بستر فهم و تعقل ... و این، به عقیده من معنای حقیقی و ژرف «اجتهاد» است، آن طوری که علمای اسلام به آن پرداخته‌اند، ولی با قدر رنگارنگی و تنوع و تفریعاتی که به اختلاف موضوعات اختلاف پیدا می‌کند. اما قالب‌های از پیش آماده جامد و متحجر، قدیمی باشند یا جدید، بجز یک چیز نمی‌توانند عرضه کنند و آن عبارت است از بازخوانی میراث محورِ میراث که به طور حتم منجر می‌شود به بازخوانی میراث محوری از عصر حاضر: بازخوانی عصر حاضر به کمک میراث خودمان یا میراث و فرهنگی دیگر.»
مشخصات اثر
مفهوم انحطاط در اندیشه ی سید جواد طباطبایی و محمد عابد الجابری
نویسنده:
نیلوفر امامی؛ استاد راهنما: سیدمحمدعلی حسینی‌زاده؛ استاد مشاور: منصور میر احمدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
چکیده :
انتخاب محمد عابد الجابری و سید جواد طباطبایی و بررسی اندیشه آنها در یک مجموعه نوشتاری، از جهات بسیاری حائز اهمیت است. مدخلیت آرای ابن خلدون در نگاه جابری و طباطبایی و نگاه متاثر از ساختارگرایی آن ها به انحطاط در ایران و مراکش در دهه های هشتاد و نود میلادی که نتیجه ی آن صورتبندی و احیای مجدد این مفهوم بود و همچنین تاکید آن ها بر نقش عوامل فکری و اندیشگی در علل زوال، به جای پررنگ دانستن علت های مادی و محسوس، از جمله عللی هستند که نویسنده این سطور برای بررسی آنها، به قلم زدن دست یازیده است. به نظر می رسد،ارای این دو اندیشمند در عین تمایزات مشخص، دارای مولفه های مشترکی نیز در تحلیل بحث زوال و در ادامه ی آن، انحطاط در دو حوزه ی مهم قلمروی اسلامی ( ایران و کشورهای عربی ) است. لذا کشف این مولفه ها از نظر آن ها و بررسی تشابهات و تمایزات آن در این رساله موردنظر می باشد.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 128