جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 4304
بررسی و تحلیل نسبت انسان با عالم در فلسفه ملاصدرا
نویسنده:
محمد بیدهندی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
در انسان شناسی ملاصدرا، که به شدت متأثر از عرفان اسلامی است، انسان تنها موجودی است که دارای ماهیت مشخص و معین نبوده و همواره به سوی فعلیت ها و امکان های بی نهایت که در پیش روی دارد، مفتوح و منکشف است. ملاصدرا از طریق کشف و شهود و به کمک اصول فلسفه متعالیه به ویژه دو اصل حرکت جوهری و اتحاد عاقل و معقول در پی تبیین نسبت انسان با عالم برآمده است. در هستی شناسی ملاصدرا فرض انسان بدون عالم و عالم بدون انسان امری غیرممکن می نماید. وی معتقد است انسان و مراتب وجودی او متناظر و مطابق با عالم و مراتب وجودی آن است، به گونه ای که احکام هر یک در خصوص دیگری صدق می کند. نگارنده در این نوشتار نخست رویکرد خاص ملاصدرا به انسان و به ویژه آدمی در برابر حقایق عینی و عوالم وجودی و سپس «انفتاح و گشودگی» صفت حذف دوگانگی بین انسان و عالم و تبیین ملاصدرا از رابطه ذهن و عین به عنوان ثمره اصلی رویکرد یاد شده را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 14
فراخوان سجده در قیامت از منظر قرآن و عرفان
نویسنده:
علی اشرف امامی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه تهران,
چکیده :
در سوره قلم، آیات 42-43، یکی از ویژگی های قیامت با تعبیر «یوم یکشف عن ساق» به تصویر کشیده شده، که کنایه از رفع حجاب عزت است و در پی آن ذلت بندگان با فرمان عمومی برای سجده به نمایش گذاشته می شود. در این جستار با بهره گیری از مبانی عرفانی و تفاسیر روایی شیعه به چهار پرسش مطرح شده درباره این فراخوان پاسخ داده شده است: عمومی بودن این فراخوان، فایده و حکمت سجده در قیامت، عدم استطاعت مشرکان، و سجده در پیشگاه چه کسی؟ نگارنده با استفاده از «حدیث تحول» - که نظریه «اله المعتقد» ابن عربی بر مبنای آن پرداخته شده است و نیز احادیثی که فریقین ذیل این آیه ذکر کرده اند - تعبیر «کشف عن ساق» را با تجلی حق در صورت انسان کامل مرتبط دانسته است. بر طبق حدیث تحول، خداوند در قیامت متناسب با صور اعتقادی تجلی می کند و در قیامت همگان حق را با صورت معهود در دنیاشان می شناسند. اما قیامت عرصه جداسازی اهل توحید از غیر است. از این رو، تجلی خاصی لازم است که با آن اهل توحید به سجده می افتند و دیگران نمی توانند. با توجه به اینکه تعبیر «ساق العرش» در روایات شیعه محل اجتماع نور توحید و نور محمدی دانسته شده و برخی روایات کشف ساق را به ولایت امامان (ع) تاویل کرده اند با این ملاک می توان تعبیر «یکشف ربنا عن ساقه» را که در حدیث صحیح بخاری آمده متشابه دانست و به ظهور ولایت کلیه تاویل کرد و در نهایت سجده در برابر این حقیقت در قیامت مشابه سجده ملائکه در برابر آدم خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 22
سامانه زیستی موجودات با تکیه بر قرآن کریم و تورات
نویسنده:
محی الدین قنبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
قرآن کریم و تورات به خودی خود فاقد «سامانه زیستی» هستند و قصد و غایتی برای ارایه طبقه بندی ای کامل و منطقی از موجودات، همانند یک متن زیست شناختی یا جهان شناختی ندارند و آیاتی که در آنها درج شده، انعکاسی از دانش مخاطبانشان به موجودات است. شباهت هایی میان جهان شناسی قرآن کریم و تورات در پیدایش و نوع نگاه به موجودات، به ویژه در زمینه رستنی ها دیده می شود که می تواند ناشی از منشا واحد وحیانی، و فرهنگ و دانش مشابه مخاطبان و آورندگان آن دو باشد؛ البته سامانه زیستی موجودات در قرآن مفصل تر از تورات است. تنها با استنباطات منطقی از آیات قرآن و عهد عتیق و دیگر متون نزدیک به آنها ارایه چنین سامانه ای ممکن است. بنابراین، این مقاله می کوشد تا ضمن اساس قرار دادن متون یاد شده، با مراجعه به متون نزدیک به آنها تصویری از سامانه موجودات در آن عصر ارایه کند و شباهت ها و تفاوت های آنها را دریابد. ارایه این سامانه و تبیین واژگان به کار رفته در آن می تواند تمایزهای اساسی در جهان شناسی متون مقدس را با دیدگاه های علمی و فلسفی یونانیان نشان دهد.
صفحات :
از صفحه 103 تا 134
رویکرد کلامی و فلسفی خیر و شر
نویسنده:
حسن امینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
رویکرد اشاعره نسبت ‌به مسأله شرور، نیست­انگارانه و رویکرد متکلمان معتزلی شیعی پیش از خواجه‌نصیر، هستی­انگارانه بوده است؛ اما پس از وی، دیدگاه آنان متفاوت بوده است. از میان فیلسوفان، فارابی نخستین کسی است که به این مسأله پرداخته، میان شرور طبیعی و ارادی تفاوت گذاشته است. پس از او ابن‌سینا با نگاه نیستی­انگارانه به صورت مفصل با تشقیق شقوق و بیان احکام هر‌ کدام به صورت جداگانه به این مسأله پرداخته است. بعد از وی، بیشتر فیلسوفان متأثر از وی بوده‌اند؛ البته ملا‌صدرا در مفاتیح‌الغیب، دیدگاه نیستی­انگارانه فیلسوفان را به چالش کشیده، دیدگاه عرفا را برگزیده است.
صفحات :
از صفحه 53 تا 87
روش عقلی و گرایش فلسفی در تفسیر قرآن صدرالمتألهین
نویسنده:
ناصر محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
چکیده :
به رغم آن که در این مقـاله سخـن از فیلسوفی مفسر است، امـا روش تفسیـری صدرالمتأهلین، جامع است و او از روش های عقلی، نقلی و شهودی در تفسیر خود سود برده است. در ناحیه گرایش های تفسیری نیز، هر چند گرایش غالب در تفسیر او، گرایش فلسفی – عرفانی است؛ اما گرایش حکمی نام شایسته این گرایش غالب است، زیرا به همان میزان که فلسفه او متعالی و بالمآل حکمی و متفاوت از سایر فلسفه های رایج است، تفسیر او نیز، تفسیر متعالی و در نتیجه حکمی و از سایر تفسیرها متمایز است. در این مقاله از چیستی تفسیر فلسفی به عنوان گرایشی تفسیری و معنای درست آن در نزد ملاصدرا به تفصیل سخن به میان آمده است.
صفحات :
از صفحه 147 تا 172
رتبه بندی شأن اخلاقی موجودات ناسوتی
نویسنده:
علی کریمیان صیقلانی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نگاه خاص برخی اندیشمندان نسبت به انسان، برآمده از مبانی گیتی شناختی ویژه ای است که بشر را به خاطر برخورداری از عقل و خرد، یگانه موجودِ دارای «شخصیت» در هستی شناخته و موجودات دیگر را در حد «شیء و ابزار» برای زندگی بشر تنزل داده است. این در حالی است که حکمت اسلامی با الهام از قرآن نه تنها همۀ موجودات و محیط زیست را برخوردار از شعور و شخصیت می داند، بلکه برای ارزیابی شأن اخلاقی موجودات، معیارهای ویژه ای مطرح کرده و نمودار دیگری برای تبیین شرافت موجودات در گیتی قائل است. در این مقاله تلاش شده تا پس از تحلیل اجمالی دیدگاه رقیب، نظر قرآن نیز دراین باره تبیین گردد.
صفحات :
از صفحه 143 تا 164
در آمدی بر تحلیل برون دینی و درون دینی از وحی
نویسنده:
حسین حبیبی تبار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
یکی از مسائلی که در تاریخ علم کلام همواره مورد بحث و مناقشه بوده است، مسئله کلام باری تعالی است؛ به تبع آن چیستی و چگونگی وحی به مثابه تجسم کلام الهی مورد گمانه زنی ها و رهیافتهای نظری مختلفی از تبیینی کاملا فراطبیعی تا تبیینی طبیعی، قرار گرفته است. مقاله حاضر در جایگاه نقد دیدگاه طبیعت گرایانه وحی به تحلیلی بیرونی و درونی از وحی پرداخته و آن را آشکارا تبیین نموده است. در مقاله حاضر دیدگاهی که پیامبر در بیان وحی را چونان زنبوری مولد در نظر گرفته که خود در تولید وحی کاملا فعال است، مورد نقد قرار گرفته، گرچه تصویری از پیامبر را هم که او را به مثابه طوطی مقلدی انگاشته، پذیرفته نشده است. در پژوهش حاضر یکی انگاشتن کلام پیامبر با کلام خدا و سخن گفتن پیامبر به جای خدا مورد مناقشه جدی قرار گرفته، و از آنجا که ارائه دهنده دیدگاه طبیعت گرایانه از وحی به آراء فیلسوفان و عارفان تمسک جسته است، در این نوشتار هم به اختصار به این آراء اشاره رفته است.
صفحات :
از صفحه 105 تا 130
حقیقت و مراتب توبه در عرفان و نهج البلاغه
نویسنده:
خسرو ظفرنوایی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
معنای واژه توبه تا آنجا که از فرهنگهای زبان پارسی بر می آید دست کشیدن از گناه، بازگشتن بر طریق حق، پشیمان شدن از گناه است. توبه در تعالیم و اندیشه های دینی و عرفانی نقش و جایگاهی والا دارد، کمتر محدث یا مولفی می توان یافت که در زمینه عرفان دینی مطلبی نگاشته باشد و فرازهایی از نقل و یا تالیف خود را به این مبحث اختصاص نداده باشد، آثار توبه نه تنها در بعد فردی بلکه در بعد اجتماعی نیز قابل توجه است. در این مقاله پس از جمع بندی و بررسی مفاهیم کلیدی و همچنین بررسی آثار توبه در نگاه عرفا و بزرگان دین به این مقوله، انطباق اساسی بین نظر عرفا و انبیا الهی رصد شد که بیانگر این مفهوم است که دستاوردهای کاوشگران مفهوم توبه در طول تاریخ تا چه اندازه از آبشخور اصیل اسلامی و پایگاه روحانی وحی اتصال دارد و سوء تفاهماتی که در این مقوله به وجود آمده و به نظراتی که عرفان ایرانی را به برخی از ادیان مانند منسوب منصوب می نمایند پاسخ داده می شود، لذا با در نظر گرفتن اهمیت جایگاه توبه، در این مقاله هم به صورت کلی و هم با تاکید بر احادیث مرتبط به جایگاه توبه در نهج البلاغه، تلاش شده است تصویر کامل تری از این معنا به دست آید.
صفحات :
از صفحه 57 تا 78
چگونگی رویکرد تأویلی عارفان مسلمان
نویسنده:
علی فتح الهی، پروانه رضایی، علی نظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
هرمنوتیک یا علم تاویل متون مقدس در همه مکاتب فکری به چشم می خورد. در اسلام نیز تاویل جلوه ای از ژرفایی، گستردگی و جاودانگی آیات قرآن است. در اینجا معنی لغوی و اصطلاحی تاویل، منشا قرآنی این علم و تفاوت تاویل با تفسیر مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس روایات شیعی و برخی از عرفا، راسخان در علم، پیامبر اعظم (ص) و امامان شیعه و کسانی که از تهذیب نفس، صفات معنوی و قدسی برخودارند، می باشند. در روایات و از دیدگاه برخی از عرفا بر لزوم مطابقت تاویل آیات با مبانی قطعی وحی تاکید شده و تاویل به رای و بی اساس را نکوهش کرده اند. فرضیه اصلی این نوشتار مبتنی برآن است که عارفان در تاویل آیات رویکرد خاصی دارند. این نوشتار توصیفی و کتابخانه ای و بر اساس تحلیل اسناد معتبر عرفانی تدوین شده است. دستاورد عمده این گزارش بیان شیوه ی نگرش تاویلی عارفان مسلمان و سازگاری آن با عقل سلیم و موازین قسط یعنی سنت انبیا و اولیای بزرگ الهی است.
صفحات :
از صفحه 81 تا 104
جستاری در حقائق التفسیر و رویکرد تاویلی آن
نویسنده:
محسن قاسم پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
حقائق التفسير يکی از کهن ترين تفاسير عرفانی محسوب می شود. اين تفسير مجموعه ای فراهم آمده از تفاسير امام صادق (ع)، تفسير ابن عطا، تفسير ابوالحسين نوری و تفسير حسين بن منصور حلاج است. انتساب بخش مربوط به تفسير امام صادق (ع) به امام با بررسی های سندی و محتوايی مورد ترديد جدی است. اما در عين حال فرازهايی از تفسير ايشان در برخی متون معتبر حديثی شيعی ديده می شود. روايات تفسيری امام صادق (ع) يا اقوال بزرگان صوفی است که به امام (ع) نسبت يافته يا در اصل رواياتی از امام بوده اما در ميان صوفيان اندک اندک چهره ديگری به خود گرفته است. با توجه به اينکه سلمی از سرآمدان تصوف در قرن چهارم و پنجم هجری است، و شاگردانی نظير قشيری و ثعلبی از مکتب او بهره ها برده اند، اين تفسير را به قصد تطبيق و تاييد اصول و مبانی تصوف سير و سلوکی از تفاسير فوق فراهم آورده است. تاويل های اين تفسير با تاويل های باطنيه متفاوت است و تلاش شده تا تاويل های آن دست آويزی براي نفی معانی ظاهری قرآن نباشد و لذا نظر کسانی مانند ذهبی و سيوطی در يکسان انگاری اين تفسير با تفاسير باطنی محض استوار نيست.
صفحات :
از صفحه 51 تا 81
  • تعداد رکورد ها : 4304