مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
نمودار درختی موضوعات
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه عرفان
>
عرفان اسلامی
>
عرفان نظری
احکام وجود(عرفان نظری)
قواعد عرفانی
مراتب وجود(خاص)
معرفت شناسی عرفانی
جستجو در
عنوان
پدیدآورنده
توصیفگر
موضوع
ناشر
زبان
نوع منبع
رشته تحصیلی
مقطع تحصیلی رساله تحصیلی
تاریخ
محل
جستجو در متن
همه موارد
برای عبارت
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
تعداد رکورد ها : 1310
عنوان :
فلسفه عرفان عملی
نویسنده:
محمد فنایی اشکوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عرفان عملی
,
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
,
فلسفه عرفان عملی
,
عرفان اسلامى
,
عرفان عملی
,
فلسفه عرفان (فرا عرفان)
کلیدواژههای فرعی :
نهج البلاغه (نهجالبلاغه) ,
سعادت ,
سلوک عرفانی ,
جهاد با نفس ,
احکام الهی ,
احکام ذات الهی ,
اهل بیت(ع) ,
شهود ,
اخلاق عرفانی ,
اخلاق اسلامی ,
عرفان و اخلاق ,
سلوک عارفانه ,
شهودات عرفانی ,
رستگاری (مسائل جدید کلامی) ,
رستگاری اسلامی ,
تعلیم سیر و سلوک ,
علم نفس ,
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی ,
جهاد اکبر ,
عرفان نظری ,
شهود(اسماء اول عرفان نظری) ,
عرفان عملی و اخلاق ,
عرفان نظری ,
امامان معصوم علیهم السلام ,
معرفت نفس(خودآگاهی) ,
راه سیر و سلوک ,
عمل عرفانی ,
عرفان عملی و فقه ,
دانش های همگن ,
غایت عرفان عملی ,
اخلاق عرفانی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
شاپا (issn):
2383-2916
چکیده :
هنگامی که از بیرونِ یک علم درباره ساختار و چارچوب کلی آن میاندیشیم و در باب مسائلی چون چیستی، موضوع، مبادی، مسائل، روش و غایت آن میپرسیم، در قلمرو فلسفه آن علم قرار داریم. یکی از علومی که در زمین فرهنگ اسلامی رویید، عرفان عملی است. علم عرفان عملی از سلوک عرفانی سخن میگوید و عناصر، مراحل و موانع آن را برمیرسد. سرنوشت عرفان و صحت و سقم و تکامل آن در گرو تنقیح مباحث عرفان عملی است. تنوع و تفاوت فِرَق و طریقتهای عرفانی، اولا و بالذات به تفاوت در عرفان عملی آنها برمیگردد؛ چنانکه ارزش و اعتبار تجربههای عرفانی نیز تا حد بسیاری وابسته به برنامه سلوکی سالک است. از اینرو، تنقیح مباحث عرفان عملی در پیشبرد عرفان و تصحیح و تدقیق آن و پیشگیری از انحرافات ضروری است. برای تنقیح عرفان عملی، لازم است ساختمان کلی آن را مطالعه کنیم. تنقیح مبادی و مبانی و کاوش در حدود و ثغور و مداقه در منابع و روش و توجه به مناسبات این علم با دیگر علوم و بازکاوی ساختار و اصول کلی آن، راه را بر تحول و نوآوری در این حوزه میگشاید. برخی از مباحث یادشده در آثار سنتی عرفانی بهاجمال مطرح شده است، اما وقت آن رسیده است که به «فلسفه عرفان عملی» همچون دیگر فلسفههای درجه دوم، به نحو استقلالی و تفصیلی بپردازیم. پیدا است که چنین امری فراتر از گنجایش یک مقاله است. از این رو در این مقاله به برخی از مهمترین عناصر این بحث بهاجمال میپردازیم و سایر مباحث مربوط را به توفیق و مجالی دیگر وامیگذاریم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 93 تا 115
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقد و بررسی ادله وجوب «وجود مطلق» در عرفان
نویسنده:
علی ارشد ریاحی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
الهیات عرفانی
,
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
واجب تعالی (اسماء ذات)
,
وجوب وجود مطلق
کلیدواژههای فرعی :
فیض مقدس ,
وحدت شخصی وجود ,
وحدت وجود ,
وحدت تشکیکی وجود ,
عدم مطلق ,
حمل شایع ,
حمل اولی ,
براهین اثبات واجب(حکمت نظری) ,
برهان صدیقین ,
ذات حق (اسماء ذات) ,
عارفان (مسلمان) ,
عرفان نظری ,
وحدت وجود ظاهری(تجلی ظاهری) ,
حضرت غیب مطلق ,
ابطن کل باطن ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
عبدالله جوادی آملی
شاپا (issn):
6123 2251
چکیده :
حق تعالی به عنوان "وجود مطلق" مطرح است و منظور از اطلاق همان اطلاق سعی است که عنوان حاکی برای آن وجود بی قید است. در این مقاله پاره ای از ادله اثبات وجوب "وجود مطلق" مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و معلوم شده است که در این ادله بین مفهوم و مصداق؛ حمل اولی و حمل شایع؛ اطلاق مفهومی و اطلاق سعی؛ امکان ماهوی و امکان فقری خلط شده است. دلیلی هم که در این مقاله برای اثبات مدعای عارف پیشنهاد شده است، در صورتی تام خواهد بود که وجود واجب الوجود با برهانی اثبات شود که بر کثرت حقیقت وجود یا وحدت تشکیلی آن مبتنی نباشد تا با عارف (وحدت شخصی وجود) سازگار باشد و تنها برهانی که این خصوصیت را دارد، برهان صدیقین به تقریر علامه طباطبایی است که بر هیچ مساله فلسفی مبتنی نیست، لکن این برهان بی اشکال نیست، زیرا واقعیتی که ملاک صدق قضیه "واقعیت نابود است"، می باشد، همان عدم محض است و عدم محض در خارج منشا انتزاع ندارد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 27 تا 42
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
آیت الله جوادی آملی (1312 هـ ش - )
نوع منبع :
مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
متن
وضعیت نشر :
وب سایت عرفان شیعی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
مکتب قم
,
عارفان (مسلمان)
,
عرفان نظری
,
شخصیت های عرفان نظری
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
عبدالله جوادی آملی
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
دعا و طلب در عرفان نظری
نویسنده:
منیر پورطولمی، سلام اله کاظم خانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
دعا
,
استجابت دعا
,
اعیان ثابته
,
استعداد ذاتی
,
اصطلاحنامه عرفان
,
اسماء الهی((اخص)، مقابل اسماء ربوبی خاص)
,
صفات الهی((در تعین ثانی)، مقابل صفات کونی علمی)
کلیدواژههای فرعی :
سلوک عرفانی ,
علم الهی ,
سالک ,
عارفان (مسلمان) ,
عرفان نظری ,
موثر بودن دعا ,
انواع دعا ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
عبدالله جوادی آملی
چکیده :
دعا و درخواست بندگان ازآنجایی که با وعده اجابت از جانب خداوند متعال مورد تأکید قرار گرفته و میتواند در روند حوادث و وقایع عالم خلقت تأثیرگذار باشد، در عرفان نظری مطرح گردیده است. عرفای مسلمان سرّ اجابت دعا را در مرتبه اعیان ثابته و از حیث اسما و صفات خداوند دانسته و البته مسئله اجابت دعا را از مسئله تحقق خواسته بنده متمایز نموده اند. در مقاله حاضر پس از تعیین انواع دعا و تبیین جایگاه اسما و صفات خداوند و بحث درباره اعیان ثابته نشان داده شده که اعیان ثابته چگونه بهعنوان لوازم اسما و صفات خداوند در تحقق حوادث گوناگون، ازجمله طلب و درخواست بندگان تعیین کننده هستند. همچنین یادآور شده که قطعی بودن امر اجابت از جانب خداوند متعال تنها در صورتی است که داعی با معرفت و تصوری صحیح از خداوند و قلبی طاهر تنها خدا را خوانده و غیرِ حق را در دل و ذهن خود جایگزین حق نکرده باشد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 25 تا 38
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی برخی از مبانی وحدت وجود
نویسنده:
هادی وکیلی، ابوالفضل تاجیک
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
تشکیک
,
توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام)
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
وحدت وجود
,
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
تجلی الهی
,
اصطلاحنامه عرفان
کلیدواژههای فرعی :
وحدت و کثرت ,
لابشرط مقسمی ,
وحدت حقه حقیقیه ,
عرفان اسلامی ,
لا بشرط قسمی ,
حکمت متعالیه ,
وحدت تشکیکی وجود ,
عرفان نظری ,
وحدت عددی(مقابل وحدت حقیقی عام) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
عبدالله جوادی آملی
چکیده :
وحدت وجود به عنوان یکی از اصلی ترین مباحث مطرح شده در عرفان همواره مطمح نظر عارفان و محل بحث محققان عرفان پژوه بوده است. به اعتقاد نگارنده درک و فهم درست معنای وحدت وجود جز با درک صحیح مبانی آن میسور نخواهد شد. در این نوشتار به صورت مختصر، به بیان و بررسی سه محور اصلی و مبنایی برای ورود به مبحث «وحدت وجود» پرداخته ایم و مراد عارف از تشکیک، توحید و تجلی حق در عالم را مورد بررسی قرار داده ایم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 133 تا 147
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اخلاق محبت در آرا و اندیشههای آیت الله جوادی آملی
نویسنده:
محمد رضا حجازی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اخلاق دینی
,
فلسفه اخلاق (اِتیک)
,
اخلاق محبت
,
اخلاق اسلامی
,
اخلاق دینی
,
فلسفه اخلاق اسلامی
,
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
,
فلسفه اخلاق (عام)
,
آیت اله جوادی آملی
کلیدواژههای فرعی :
نهج البلاغه (نهجالبلاغه) ,
عرفان عملی ,
انسان شناسی ,
قرب نوافل ,
قرب فرائض ,
غایت آدمی ,
غایت خلقت ,
اطاعت و بندگی خدا ,
صحیفه کامله سجادیه ,
اخلاص ,
03. انسان شناسی Human nature ,
اهل بیت(ع) ,
اطاعت انسان ,
خلق آدم (ع) ,
نظام اخلاقی ,
سلوک ,
تبعیت ,
محبوب ,
محبوب ازل ,
معرفت و محبت ,
نظریه جذب و دفع ,
نظام اخلاقی اسلام ,
محبت و عشق در اخلاق ,
حب به خدا ,
اخلاص ,
حب اهل بیت (ع) ,
حب به خدا ,
قرب فرایض ,
قرب نوافل ,
بینش شهودی (معرفت شناسی) ,
انسان شناسی اخلاقی ,
کمال اخلاقی ,
عرفان عملی ,
اصطلاحنامه عرفان ,
عرفان نظری ,
محبت اهل بیت(ع) ,
انسان شناسی اخلاق ,
عرفان نظری ,
برهان محبت ,
جذبه ,
امامان معصوم علیهم السلام ,
فهم قرآن کریم ,
معرفت شناسی محبت ,
پیروی از راهنما ,
مبدأشناسی نظام اخلاقی ,
اثر تکوینی محبت ,
محبت توحیدی ,
توحید محبتی ,
محبت موحدانه ,
محبت مشرکانه ,
غایت شناختی نظام اخلاقی ,
حبیب خدا ,
جد و جهد در عبادت ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
عبدالله جوادی آملی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2383-2916
چکیده :
محبت و عشق از عناصر کلیدی و زیربنایی در عرصه های معرفتی، اخلاقی و عرفانی است. از این رو پژوهش درباره آن در همه ساحتهای یادشده، میتواند بخشی اصلی از مباحث زیربنایی یا روبنایی شمرده شود. جایگاه محبت در عرصه اخلاق و رابطه عمیق و تنگاتنگ آن با بخشهای مختلف اخلاق و عرفان عملی، باعث میشود پیوندی ناگسستنی میان اخلاق و عرفان از یک سو، و اخلاق و محبت و عشق از دیگر سو، پدید آید. عمق این درهمتنیدگی تا جایی است که محبت و عشق به شکوفایی و شکلگیری یک نظام اخلاقی مبتنی بر محبت، منتهی شده است. این نظام اخلاقی مبتنی بر محبت و عشق که «اخلاق محبت» خوانده میشود، از یک جهت، مبانی کلامی و فلسفی خود را با عنصر محبت (محبت خدا) مرتبط میداند؛ و از جهت دیگر، در پرتو اصل محبت و عشق، به مسائل فرعی و موضوعات متنوع اخلاقی میپردازد. در این پژوهش بر آنیم که با تکیه بر آرا و اندیشه های استاد فرزانه، آیت الله جوادی آملی، اصول و مبانی «اخلاق محبت» را بررسی و احصا نموده، جایگاه آنها را در شاخصه دهی به یک ساختار نظام مند اخلاقی در مقایسه با سایر نظام های رایج و تعریف شده اخلاقی ترسیم کنیم. در نهایت شاخصه مبنایی برای تمایز «اخلاق محبت» و دیگر نظامهای اخلاقی، به دست خواهیم داد. اهم این اصول و مبانی، در چهار گروه کلی «معرفتی و معرفتشناختی»، «مبدأشناختی»، «انسانشناختی»، و «عملی و غایتشناختی» قرار میگیرند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 95 تا 132
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نحوه وجود نفس و کيفيت حدوث و قدم آن از ديدگاه ابن عربي و ملاصدرا
نویسنده:
محمد ميري
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
قم : مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت آموزش حوزه هاي علميه ,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
عرفان نظری
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
---
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تجدد امثال در مکتب ابن عربي
نویسنده:
رسول باقريان
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
قم : مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت آموزش حوزه هاي علميه ، ,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عرفان نظری
چکیده :
---
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
خاتم اولياء در عرفان با تکيه بر آراء امام خميني و ابن عربي
نویسنده:
يونس برهاني
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
قم : مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، جامعة المصطفی العالمیة,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عرفان نظری
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
امام خمینی
چکیده :
ختم ولايت در عرفان نظري پس از ابن عربي، از مباحث مهم عرفاني است و در حقيقت، پايان سير عارفان است و اساس جميع کمالات در عرفان به حساب ميآيد. تجلي اين صفت در خاتم اوليا، بالاترين مراتب قرب به حق شمرده ميشود. البته کلمات به ظاهر ناسازگار ابن عربي در مورد ولايت مطلقه که مصداق آن حضرت عيسي عليه السلام است، و ولايت مقيده که مصداق آن گاهي اميرالمؤمنين عليه السلام وگاهي امام مهدي? و يا مردي از عرب و گاهي خود ابن عربي است، ايجاد پارهاي از اشکالات و انتقاد از وي شده است. امام خميني نيز خاتم اوليا را بر مبناي انديشه شيعي و عرفاني، حضرت حجت? دانسته و آراي اين دو عارف در نهايت به هم ميرسد. پژوهش حاضر در ضمن پنج فصل، به بررسي خاتم اوليا از ديدگاه امام خميني و ابن عربي پرداخته است. نگارنده در آغاز پس از بيان مفاهيم کليدي، به بيان حقيقت ولايت و خاتميت پرداخته و پس از آن، چيستي خاتميت و نبوت و ارتباط آن با ولايت را بررسي کرده و مباني و شرايط ولايت را از نظر امام خميني و ابن عربي بيان کرده است. وي در ادامه به مبحث اصلي، يعني خاتم اوليا در انديشه ابن عربي و امام خميني پرداخته و اين نتيجه را بيان کرده است که در کلام ابن عربي تنافي وجود ندارد. بالاترين مقام به معصومان عليه السلام اختصاص دارد و اولياي الهي نيز به شئوني از آن دست مييابند. ولايت باطن نبوت به شمار ميآيد و در واقع جنبه الهي نبوت است. کسي که به مقام فناي حق رسيده است، اگر جنبه رسالت داشته باشد، نبي ورسول خواهد بود، و اگر جنبه رسالت نداشته باشد، فقط ولي و نبي خواهد بود. در ديدگاه امام خميني، ولايت عامه در وجود حضرت آدم و عيسي عليه السلام تحقق پيدا کرده است. با اين وجود، امام خميني? معتقد نيست که وجود ايشان با وجود حق يکي شده است. اما ولايت خاصه که بعد از فناي عبد حاصل ميشود، مخصوص مهدي? است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نفس و مراتب آن در عرفان نظري ابن عربي و فلسفه صدرايي
نویسنده:
محمدرضا مروج
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
قم : مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، جامعة المصطفی العالمیة,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عرفان نظری
چکیده :
اين نوشتار در صدد تعريف نفس انساني و تبيين مراتب و سير تکاملي آن بر اساس ديدگاه مکتب عرفاني ابن عربي و حکمت متعاليه ملاصدراست. فيلسوفان مشائي نفس انسان را به صورت يک ذات مجرد ميدانند که آفريده شده و تا آخر نيز به همين صورت باقي ميماند و تنها از نظر کمالات ثانويه و عوارض و اوصاف، قابل تغيير و تحول است. عرفا و حکماي حکمت متعاليه بر خلاف آنها معتقدند: انسان تنها موجودي است که ميتواند به تمام مراتب کمال برسد. از نظر ملاصدرا نفس به عين حدوث بدن حادث ميشود، نه پيش از آن؛ زيرا نفس صورت بدن است. سپس به تدريج در نتيجه حرکت جوهري سير استکمالي خود را ميپيمايد؛ تا اينکه به مقام تجرد برسد. اما نفس، هم در حدوث و هم در اين سير استکمالي نيازمند بدن است. البته از نظر ملاصدرا نفس در حدوث جسماني، اما در بقا روحاني است. عرفا مانند ابن عربي، به جاي نفس واژه روح را به کار ميبرند. آنان روح را هم حادث ميدانند و هم قديم؛ ليکن قديم بودن روح از جهت وجود اجمالي همه ارواح به نحو وحدت در نزد علت آنهاست؛ نه اينکه آنان معتقد به وجود مستقل و منفصل ارواح انساني باشند. در رابطه با کمال نفس، ملاصدرا از راه حرکت جوهري، استکمال را ثابت کرده؛ ولي عرفا با فرضيه تجدد امثال، آن را به اثبات رساندهاند.گرچه ميان اين دو نظريه تفاوتهايي وجود دارد، ولي هر دو در اين نتيجه مشترکاند که عالم هستي ثبات و سکون ندارد. نويسنده پس از بيان ديدگاهها در باره سير تکاملي نفس، به مراتب نفس و موضوع وحدت يا کثرت نفس ميپردازد و بيان ميدارد: برخي نفوس را متعدد ميدانند و برخي به وحدت نفس قائلاند؛ لذا قائلان به وحدت نفس، نفس نباتي، حيواني و انساني را مراتب مختلف يک حقيقت واحد ذکر کردهاند. از نظر افلاطون، هر انساني به تنهايي سه نفس نباتي، حيواني و انساني دارد و اين نفوس هر کدام وظايف خاصي را ايفا ميکنند. در مقابل، حکماي مشاء معتقدند که انسان يک نفس بيشتر ندارد؛ همراه با قواي گوناگوني که در خدمت اويند. بنابر اين، کار نفس با کار قوا متفاوت است. از نظر ملاصدرا بين نفس و قواي آن ارتباط وثيق غير قابل تفکيک وجود دارد. او اين ارتباط را شأنيه ميداند؛ به اين معنا که در عين واحد بودن، ميتواند خود را در شئون مختلف، متمايز نشان دهد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
تعداد رکورد ها : 1310
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید