مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله به بررسی افسانه ابن سبای یهودی می پردازد و سعی دارد به لحاظ تاریخی جعلی بودن این افسانه تاریخی را نشان دهد. مطابق این افسانه ظهور تشیع و منشأ آن را به عبدالله بن سباء نسبت می دهند و معتقدند که این شخص یهودی اولین بار عقیده به عصمت و الوهیت علی ابن ابی طالب(ع) را به میان آورد و موجب تفرقه در امت محمدی شد. این مقاله نیز با رجوع گسترده به منابع رجال شیعه و سنی سعی دارد نشان دهد که وجود تاریخی چنین شخصی از اساس مورد تردید مورخان بزرگ است و از طرفی مواضع ائمه شیعه (ع) را در مقابل غلات و غالی گری نشانی بر جعلی بودن این افسانه و نشانگر منشأ ناب و بی پیرایه تشیع می داند.

تفکیک عوامل گسترش اسلام از عوامل گسترش مذهب اهل بیت غیر ممکن است، زیرا اینها دو ماهیت با دو محتوای خاص و متمایز از یکدیگر نیستند؛ بلکه صرفا دو تعبیر و یا دو لفظ با یک معنی و تعریف هستند. تاریخ ظهور و گسترش اسلام و حاکمیت مسلمانان، گواه روشنی بر این حقیقت ناب است که اسلام و مذهب اهل بیت حقیقتی واحدند اگرچه بعدها قدرتمندان سودجو و فرصت طلب، برای رسیدن به اهداف مادی خود، دست به تحریف حقایق روشنی همچون القای وجود تمایز بین اسلام و مذهب اهل بیت زدند و با انحراف افکار عمومی مسلمانان و غیر مسلمانان و تبلیغ نادرست که بین اسلام و مذهب اهل بیت -که بعدا از آن به مذهب تشیع تعبیر شد- تفاوت وجود دارد و تشیع نیز فرقه ای در کنار دیگر فرق اسلامی است، بزرگترین جنایت تاریخ را در حق اسلام و مسلمین مرتکب شدند.

مباحث مربوط به قرآن و علوم تجربى سابقه اى هزار ساله دارد، که گاهى تحت عنوان استخراج علوم از قرآن، تفسیر علمى قرآن یا روش برداشت علمى از خوانده مى شود و در طول تاریخ تفسیر با فراز و نشیب هایى مورد توجه مفسران و دانشمندان اسلامى و حتى غیر مسلمانان بوده است. این مسأله از طرفى به تفسیر و از طرف دیگر به اعجاز علمى قرآن و از طرف سوم به علوم تجربى مرتبط است از این رو مباحث بین رشته اى و پایه اى براى مباحث بین رشته اى دیگر مثل قرآن و علوم سیاسى، قرآن و اقتصاد، قرآن و علوم اجتماعى، قرآن و کیهان شناسى و... به شمار مى آید. این روش در طول تاریخ موافقان و مخالفان بسیارى پیدا کرده است و گاهى به افراط و تفریط کشیده شده است که در این مقاله از شیوه معتدل یعنى استخدام علوم در فهم قرآن و شیوه هاى جدید آن یعنى نظریه پردازى هاى علمى براساس آیات علمى قرآن به ویژه در حوزه علوم انسانى در راستاى جهت دهى به علوم انسانى دفاع مى شود و شیوه هاى دیگر مثل استخراج همه علوم تجربى از قرآن یا تحمیل نظریه هاى علمى بر قرآن نقد مى گردد.

در پایان نامه حاضر این حوادث از دوره نبوت پیامبراسلام (ص) از منظر قرآن بررسی شده است؛ بعثت پیامبراسلام(ص)، نزول قرآن، مهاجرت رسول خدا(ص)، تغییر قبله، معراج پیامبر(ص)، مسجد ضرار، مباهله با نصارای نجران، بیعت رضوان، غدیر خم، جنگ بدر، جنگ احد، جنگ احزاب، جنگ حنین، جنگ تبوک، فتح مکه و صلح حدیبیه. در بررسی این حوادث از کتابهای تاریخی مانند تاریخ ابن اثیر و تاریخ طبری استفاده شده است.

کتاب «المسائل العکبریة» ۵۱ سؤال اعتقادی و کلامی است که «حاجب ابو اللیث بن سراج» از شیخ مفید پرسیده و شیخ مفید نیز به آنها پاسخ داده است. کتاب «المسائل العکبریة» در مباحث عقیدتی کتابی ارزشمند و قابل توجه می‌ باشد. ابو اللیث، مطرح کننده سؤالات، شخصیتی برجسته و دانشمند بوده و از میان آیات قرآن و روایات اهل بیت، سؤالاتی بسیار جالب توجه و دقیق مطرح نموده و شیخ مفید نیز با بیانی شیوا و رسا به پاسخ گویی آنها پرداخته است.

دستیابی به شرح زندگانی واقعی پیامبر(ص ) از آن نظر که به عنوان منبع تشریع اسلامی و بهترین الگو برای مسلمانان به حساب می‌آید، از ضرورتهای تاریخ اسلام است ، بخشی از زندگانی آن حضرت را دوران قبل از بعثت تشکیل می‌دهد، تلاش این رساله برای پاسخ به این سوال است که زندگی قبل از بعثت را چه روایاتی تشکیل می‌دهند و این روایات از کجا آمده‌اند؟

قرن هفتم هجری در شهر حلّه، نقطۀ عطف تاریخ تفكر شیعی است. شیعیان قبل از این دوره با پشت سر گذاشتن ركود علمی و خفقان سیاسی به مرحلّه‌ای رسیدند كه توانستند مؤلفه‌ها و عوامل بسترساز فرهنگ و تمدن را در این شهر ایجاد كنند و قرن هفتم هجری را عصر پویایی فرهنگ و تمدن شیعی قرار دهند.از این‌رو در این پژوهش برآنیم تا با روش تاریخی ـ توصیفی، به بیان مؤلفه‌ها و عناصر سازندۀ فرهنگ و تمدن در حلّه (قرن هتفم هجری) به عنوان سؤآل اصلی پژوهش بپردازیم. از آنجا كه قرن هفتم هجری، عصر پویایی فرهنگ و تمدن شیعی است،‌ در این میان، نقش اساسی مؤسس شیعی حلّه و امرای پس از او، و همچنین نقش علماء و دانشمندان شیعی و محوریت آنان، از مهمترین عوامل پویایی فرهنگ و تمدن در حلّه می‌باشند.لذا این امر مهم در ابتدا مرهون تلاش و كوشش مؤسس آن «سیف‌الدوله صدقة بن منصور» و دیگر امرای حلّه، جهت ایجاد شهری امن و آرام بدور از غوغای سیاسی زمان (درگیری‌های داخلی حكومت سلجوقیان) بود كه توانستند اقتصاد و تجارتی پررونق را برای مردمی متعصب نسبت به دین فراهم آورند. از همه مهمتر توجه به علم و عالم و دعوت و تشویق فقهاء و دانشمندان به مهاجرت و ایجاد محیطی مناسب و جایگاهی ویژه برای آنان گردیدند و در مرحلۀ بعد مرهون تلاش‌های بی‌دریغ فقهاء و دانشمندانی بود كه با قدم نهادن در عرصه علم و دانش از طرفی ركود علمی حاكم بر دانش را بویژه در زمینۀ فقه خاتمه بخشیدند و از سوی دیگر با موفقیت‌های بی‌نظیر خود در مباحثات و مناظرات علمی در زمینۀ كلام، موجبات گرایش سلاطین مغول را فراهم آورده و زمینه‌ساز گسترش مذهب تشیع گردیدند و با دوراندیشی بجا و مناسب آنان در دوران سخت حملات مغول، موجبات شكوفایی هر چه بیشتر شیعیان را در قرن هفتم هجری بوجود آوردند و شهر حلّه را بعنوان مركزی علمی ـ فرهنگی برای شیعیان جهان نمودند بطوریكه از سایر نقاط، طالبان علم و اندیشه به این شهر آمده و به تحصیل علم و دانش پرداختند.

نظر به اينكه پيامبر اعظم(صلي الله عليه وآله) در جامعه اي به رسالت مبعوث شد كه در اثر فقدان جهان بيني و ايدئولوژي صحيح، روابط اجتماعي دچار مشكل جدّي بود و كينه، عداوت، رقابتهاي ناسالم و كشمكشهاي دائمي بين آنها جريان داشت. پيامبر اكرم(ص)در پرتو تعاليم اسلام، در مدتي نه چندان طولاني، آن جامعه منحط و گرفتار جهل و تباهي را متحول ساخت تا ناامني، هرج و مرج، فساد اجتماعي و درگيريهاي قومي جاي خود را به وحدت، امنيت، برادري، محبت و ايثار داد. يکي ازآفات وآسيبهاي مهمي کهجريانهايفکري وفرهنگي بهويژه اديان و شريعت هايالهي رادر طول تاريخبا مشکلات روبروساختهبدعت و جريانهاي بدعت گذاربوده است .بارحلت پيامبراسلام در اثر تحولاتي که در جامعه اسلامي پديد آمدبني اميه از جهالت مردمسوء استفاده کردهبر جامعه اسلامي مسلطشد ند. و با استفاده از امکانات وسيع جامعه نو پا و پيروز اسلامي، اصول وارزشهاي نبوي و مکتب علوي را هدف قرار داده در صدد محو آن بر آمدند .در اين پايان نامه قصد بر اين است كه شیوه های محو آثار نبوی در عصر اموی مورد بررسي قرار گيرد .این پایان نامه به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر تحقیقات کتابخانه ای و استفاده از منابع صورت پذیرفته است. تطبیق و تحلیل منابع اصلی ، جمع آوری اطلاعات و ساماندهی آنها و تجزیه و تحلیل و سرانجام استنتاج آنها،روش تحقیق در این پایان نامه بوده است.نتايج حاصل از پژوهش نشان دهنده آن است که این شیوه ها عبارتند از : تبديل خلافت اسلاميبه سلطنت استبدادي و موروثي،سپردن پست هاي حساس به افراد نالايق،ترويج فرهنگ جبرو سکوت وتسليم ، تجديد عصبيت هاي جاهلي و تفاخر قبيله اي و نژادي ،کشتار دسته جمعي بي گناهان،عمل ناجوانمردانه مسموميت و کشتن چهره هاي برجسته انقلاب و رقباي سياسي، لعن علي بن ابي طالب عليه السلام،تحريم ذکر فضايل علي(ع) و جعل حديث درباره ديگران، تبليغات دروغين و سياست تزوير ،حيله و نيرنگ ،ترويجفسا د،غارتبيت المال، محروم کردن شيعيان از حقوق سياسي ، اقتصادي، اجتماعي.

تحقیقی را که پیش رو دارید، تحت عنوان تاریخ اسلام در سند از آغاز تا قرن هشتم، نگارش داشته است. از آنجایی که تحقیق و پژوهش پیرامون تاریخ اسلام در منطقه سند، در ادوار و زمان‌های گوناگون و مختلف در این سطور نمی‌گنجد؛ بنابراین تحقیق حاضر به روند ورود اسلام و گسترش اسلام از این دیار،به شبه قاره هند را تشکیل می‌دهد.در این تحقیق سعی بر این بوده است که ضمن مراجعه به منابع مطالعاتی، به منابع و مآخذ اصلی و دسته اول مراجعه شود تا تحقیق مناسب و موثق تری ارائه گردد. با این حال به علت بضاعت اندک و توان ناچیز در حیطه‌ی تحقیق و پژوهش خود معترفم که تحقیق حاضر مملو از کاستی و جز مقدمه‌ای بر تاریخ اسلام آن هم پیدایش و سیر تکوین و توسعه‌ای آن در منطقه سند نخواهد بود. بنابراین می‌طلبد که در این زمینه مطالعه‌های وسیع‌تر و مفصل تری صورت گیرد.اسلام در زمان مورد تحقیق به معنا و مفهوم دین و سیاسی آن که همراه با ایمان خداوند متعال و پیامبر گرامی آن، حضرت محمد بن عبد الله(ص) باشد، همین طور با ارادت اهل بیت (علیهم السلام) آنحضرت باشد، و تنفر و دوری از شرک و تنفر از دشمنان آنها باشد، در منطقه سند وجود داشته است. همین معنا از آغاز اسلام تا امروز بوده است. مگر کسی که مخالف اهلبیت آنحضرت باشد.اسلام در قرن اول در زمان خلافت حضرت علی(ع) وارد منطقه سند شد، اولین فاتحان سند، از شیعیان آنحضرت، تغاربن صغیر و حارث بن مره عبدی بودند که در سال 38 هجری با فرمان و اجازه آنحضرت وارد منطقه سند شدند و کفاران از هندو مذهب را شکست داده و بر منطقه سند، پرچم اسلام را آویختند.فقط محمد بن قاسم ثقفی را اولین فاتح سند دانستن اشتباه است.فتوحات اسلامی در منطقه سند، در زمان حضرت علی(ع) با فرمان آنحضرت، پاسخی است برای آنان که، بر امیر(ع) ایراد و اشکال وارد می کنند که در زمان خلافت علی هیچ منطقه نو و جدید، در فتوحات اسلامی اضافه نشد.اگرچه منطقه سند سرسبز و از لحاظ مالی و مادی زرخیز بود، ولی اکثر فاتحان عرب و غزنوی‌ها، به اقتصاد این دیار توجه نکردند، حتی منابع و ثروت مالی این منطقه را با غارت به بصره، دمشق و غزنه بردند.با ورود اکثر خانواده‌های سادات به سند، اسلام و تشیعه در این دیار رونق خاصی پیدا کرده و با زحمات علمای شیعیان منصوره، اولین ترجمه قرآن در زبان سندی، در جهان نوشته شد.با برکت اسلام، رابطه خویشاوندی خاندان پیامبر(ص) با مردم سند استوار شد واکثر خانواده-های سادات با سرزمین سند نسبت مادری دارند.اسلام در ایالت سند این قدر وسعت پیدا کرد که تعداد مدارس اسلامی در این دیار، تا قرن هشتم هجری، تا چهار هزار مدرسه رسید، و اکثر محصل علوم اسلامی و طلاب خارجی از هندوستان و منطقه خراسان ایران هم در مدارس ایالت سند تحصیل می‌نمودند.مسلمانان منطقه سند تأثیر مهمی بر سائر نقاط شبه قاره هند داشته اند، حتی منطقه سند برای شبه قاره دروازه اسلام تبدیل شد.هدف از این نوشتار آشنا کردن مردم، با منطقه اسلامی سند و از زحمات علمای اسلام سابقه است، تا ماهم هر چند گام کوچک برداریم برای اسلام و وحدت اسلامی و خصوصاً جوانان ما را از انحراف غربی نجات دهیم.

اقتصاد به عنوان یکی از مهمترین متغیر های اجتماعی همیشه محور تحولات بوده است. این عامل در هر جامعه ای نقش تعیین کننده در رفتارهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... را ایفا می کند. رسول خدا(ص) در آغازین روزهای تشکیل حکومت به این مقوله مهم توجه ویژه داشته است. اندیشه ها و رفتارهای حضرت با عنوان سیره پس از رحلت مورد توجه مسلمین قرار گرفت. اما آثار بجای مانده سده های نخستین در تدوین سیره حضرت بیشتر بعد نظامی آن را به تصویر کشیده و از سایر ابعاد زندگی حضرت باز مانده است. بنابراین در این تحقیق با هدف شناخت و الگو پذیری و معرفی ابعاد اقتصادی زندگی آن حضرت و زمینه سازی برای توسعه مطالعات بیشتر در حوزه های مختلف سیره رسول خدا(ص)، به بررسی فعالیت های اقتصادی آن حضرت پرداخته شده است. در قسمتهای اصلی این تحقیق به چگونگی انعکاس محورهای اقتصاد یعنی تولید، درآمد، توزیع و مصرف در اندیشه و رفتار حضرت پرداخته شده است. بررسی‌ها انجام شده نشان می دهد که حضرت در هر کدام از محور های اقتصادی با شناخت صحیح از اوضاع جغرافیایی و شرایط اجتماعی، راهکارهای متناسب با آن را مطرح و اجرا می کردند. علاوه بر ابعاد معیشتی، اندیشه ها و رفتارهای اقتصادی حضرت ابعاد دیگری هم داشت؛ تثبیت حاکمیت سیاسی و تحکیم آموزه‌ها و ارزش‌های اخلاقی به همراه برپایی عدالت اجتماعی و ایجاد رفاه عمومی از دیگر اهداف اصلی فعالیت ها اقتصادی حضرت بوده است.