جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 133
امتناع تعریف حقیقی براساس مبانی وجودشناختی، انسان شناختی و معرفت شناختی ملاصدرا
نویسنده:
رضا اکبری , ابراهیم راستیان
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
تعریف حقیقی از منظر جمهور فلاسفه، ارائه ذاتیات ماهوی شیء است. ارائه ذاتیات، متوقف بر شناخت فاعل شناسا نسبت به آن شیء است. لذا در هر شناختی لازم است که متعلَق شناخت و فاعل شناسا تبیین شوند. براساس مبانی نهایی ملاصدرا، متعلَق شناخت، یک وجود ظلی منبسط است که واجد سه مرتبه مادی، مثالی و عقلی می‌باشد به گونه­ ای که مرتبه مادی و مثالی از اعراض و شئون مرتبه عقلی هستند. فاعل شناسا نیز به تناظر با عالم عینی، یک وجود بسیط و مجرد است که در عین بساطت، می ­تواند با حرکت اشتدادی دارای سه مرتبه حس، خیال و عقل گردد. فاعل شناسا در هر مرتبه از ظهور که قرار دارد، متعلَق همان مرتبه از ظهور را درک می ­کند. از سوی دیگر، ارائه تعریف حقیقی، متوقف بر شناخت ذاتیات شیء است و ذاتیات شیء همان مرتبه عقلی شیء است. لذا محال است که فاعل شناسا در مرتبه حس یا خیال باشد و بتواند ذاتیات شیء را ادراک کند. همچنین، تعریف حقیقی در علم حصولی و ماهیات مطرح است، در حالی­ که علم حصولی در مرتبه عقل ممتنع است. بنابراین، بر اساس مبانی نهایی ملاصدرا، فاعل شناسا چه در مرتبه حس، خیال یا عقل باشد نمی ­تواند تعریف حقیقی یک شیء را که همان مقومات ماهوی آن است، درک نماید. ادراک حقیقت شیء صرفاً براساس علم حضوری و به میزان مرتبه ادراکی فاعل شناسا که در تناظر با مرتبه وجودی اوست میسر است.
صفحات :
از صفحه 49 تا 64
مشخصات اثر
طبیعت گرایی
نویسنده:
رضا اکبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
مقاله‌ی کواین، با نام «معرفت‌شناسی طبیعی‌شده»، منتشرشده در سال 1969، تأثیر فراوانی بر خطّ سیر مباحث معرفت‌شناسی داشته است. معرفت‌شناسی سنّتی، بر دو مسأله‌ی شکّاکیّت و توجیه، تأکید فراوانی دارد و برای حصول معرفت، رعایت برخی وظیفه‌های معرفتی را خواستار است. به عنوان نمونه، مطالبه‌ی وظیفه‌های معرفتی در اندیشه‌های دکارت و کارنپ ملاحظه می‌شود. کواین، این نگاه دستوری به معرفت‌شناسی را ناکارآمد می‌داند و به جای آن، جایگزین شدن نگاه توصیفی به معرفت‌شناسی را پیشنهاد می‌کند. در نگاه او، معرفت‌شناسی، مقدّم بر علوم نیست، بلکه این علوم هستند که بر معرفت‌شناسی، تقدّم دارند. کیم، با انتقاد از دیدگاه کواین، معتقد است که امکان سلب جنبه‌ی دستوری از معرفت‌شناسی وجود ندارد و برای ادّعای خود، دلیلی را اقامه می‌کند. سخن کیم، با پاسخ افرادی هم‌چون کمپل مواجه شده است. در این مقاله، دیدگاه کواین، مورد بررسی و نقد قرار گرفته است و نشان داده شده است که ادّعای کواین، هر چند از جهاتی قابل‌پذیر است، امّا نمی‌تواند به عنوان یک کل، نظریّه‌ی صحیحی قلمداد شود.
صفحات :
از صفحه 89 تا 106
مشخصات اثر
نظریه معرفه النفس علامه طباطبایی و تاثیر آن بر فلسفه اخلاق ایشان
نویسنده:
فاطمه سلگی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
نظرات و مواضع علامه طباطبایی(ره) در حوز? فلسف? اخلاق، خصوصا در تحلیل مسائل فرااخلاق و ادراکات اخلاقی، در نظری? ادراکات اعتباری وی منطوی است، بنابراین برای دستیابی به فلسفه اخلاق علامه، باید دیدگاه او در باب اعتباریات مورد بررسی قرار گیرد و از طرفی ادراکات اعتباری، بدون تبیین و درک صحیح واقعیاتی که منشأ آنها واقع می‌شوند و همچنین واقعیاتی که مترتب بر آنها می‌گردند، این نظریه را با اشکالات جدی مواجه خواهد کرد. تحلیل هستی شناختی ادراکات اعتباری از دیدگاه علامه که جایگاه‌این ادراکات را نسبت به ادراکات واقعی تبیین می‌کند، راه حل فهم صحیح نظری? اعتباریات می‌باشد. در این تبیین، ادراکات اعتباری، از ذاتیات نشئ? دنیا بوده که در جهان میانیِ ادراکات واقعی پیش از نشئ? دنیا و ادراکات واقعی پس از نشئ? دنیا قرار گرفته است. از سوی دیگر نظری? معرفت نفس علامه طباطبایی که حقیقت نشآت پیش و خصوصا پس از دنیا را جز در انسان و نفس انسانی تبیین نمی‌کند، تنها محوری است که منظور دقیق و عمیق از واقعیات منشأ و مترتب بر ادراکات اخلاقی به‌عنوان ادراکاتی اعتباری را روشن نموده و توضیح می‌دهد؛ این واقعیات که ورود مولف? معرفت نفس، بدان رهنمون می‌شود عبارت است از «خودشناسی بسیط» به‌عنوان منشأ اعتباریات اخلاقی و «معرفت نفس» به‌عنوان واقعیت مترتب بر اعتباریات اخلاقی. بنابراین کشف معنا و جایگاه معرفت نفس و نیز منظور از واقعیات در مقابل اعتباریات و شیو? ارتباط آنها با یکدیگر در اندیش? علامه طباطبایی، تبیین متفاوتی از مسائل فلسفه اخلاق خصوصا در حوزه فرااخلاق و مسائل هستی شناختی، معرفت شناختی و ...، به‌دست خواهد داد.
مشخصات اثر
حقیقت مرگ در فلسفه اسلامی
نویسنده:
مهدی فرجی پاک
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده :‏ مسأله مرگ و چیستی آن، همواره مورد سوال انسان بوده است. فیلسوفان و متفکران فراوانی در ‏این باب به نظریه پردازی پرداخته اند. فیلسوفان اسلامی نیز بصورت بسیار پراکنده به حقیقت مرگ ‏اشاره داشته اند. بطور کلی در فلسفه اسلامی، سه دیدگاه عمده در باب حقیقت مرگ ارائه شده است ‏که می توان آنها را دیدگاه سینوی، اشراقی و صدرایی نامید. این سه دیدگاه، پس از قبول دو ساحتی ‏بودن حقیقت انسان (نفس مجرد و بدن مادی)، حقیقت مرگ را جدایی نفس مجرد از بدن مادی ‏معرفی می کنند. هر چند پیروان این سه نظریه در تعریف خود از بدن مادی اختلاف عمده ای ندارند ‏اما در باب چیستی این حقیقت مجرد - که آن را نفس می نامند - بین آنهااختلاف آرا به چشم می ‏خورد. هر یک از این سه دیدگاه دارای مولفه های مفهومی خاص خود هستند که بر اساس آنها ‏چیستی حقیقت مرگ تفسیر می شود. از این رو، از آنجایی که در نظریه سینوی صرفاً تجرد قوه ناطقه ‏مورد پذیرش قرار گرفته است، مرگ عبارت خواهد بود از جدایی قوه مجرد نفس (ناطقه) از بدن ‏مادی. اما نزد پیروان نظریه اشراقی که تمام قوای نفس را از ابتدا مجرد می دانند، همانا مرگ جدایی ‏نفس مجرد (با تمام قوای خود) از بدن مادی است. در نظریه صدرایی، مرگ به مرگ اضطراری، ‏طبیعی و ارادی تقسیم می شود. با توجه به مبانی نظریه صدرایی از جمله، حرکت جوهری نفس، ‏حدوث من البدن نفس و ...، مرگ اضطراری عبارت است از جدایی نفس تجرد یافته از بدن مادی.‏ با مقایسه این سه نظریه با آراء فیلسوفان یونان (افلاطون، ارسطو و افلوطین) در باب حقیقت ‏مرگ روشن می شود که نظریه صدرایی دارای نوآوریهایی در باب مبانی (موادی همچون اصالت ‏وجود، تشکیک وجود، اشتداد مجودی و ...) و عامل اساسی مرگ (قوت یافتن نفس در مسیر حرکت ‏جوهری خود) می باشد.‏ کلید واژه ها : نفس، بدن، رابطه نفس و بدن، تجرد نفس، قوای نفس، جدایی نفس از بدن، مرگ
مشخصات اثر
طبقه بندی علوم، مبانی و ملاکهای آن از دیدگاه ابن سینا
نویسنده:
حامد آرضائی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
یکی از مهمترین مسائل علم شناسی فلسفی مبحث طبقه بندی علوم است. ارائه نظام جامعی از دانش ها از ضرورتهای پیش روی همیشگی علم ورزان بوده است. مبحث طبقه بندی علوم پاسخگوی این نیاز است. با توجه به اهمّیت این موضوع بسیاری از فیلسوفان سعی نموده اند تقسیم بندی نسبتا جامعی از علوم ارائه دهند. ملاکها ، معیارها و مبانی فلسفی و منطقی هر یک از فیلسوفان در طبقه بندی ارائه شده تأثیر چشمگیری دارد. دانشمندان دوران تمدّن اسلامی نیز هر یک با توجه به گرایش فلسفی خود نظم خاصّی را برای دسته بندی علوم پیشنهاد نموده اند. در این میان ابن سینا از همه بیشتر و عمیقتر بدین موضوع پرداخته است. در این پژوهش سعی شده است ضمن ارائه تفصیلی طبقه بندی ابن سینا از دانش ها، به مهمترین ملاکهای وی در این بحث اشاره نماییم. به نظر می رسد طبقه بندی ابن سینا با توجه به ملاکهای وحدت و تعدّد علوم از چند ملاک مهم در طبقه بندی خویش بهره جسته است. موضوع، غایت، روش و همچنین قوای شناختی نفس انسانی از جمله ملاکهای ابن سینا در بحث طبقه بندی علوم است.
مشخصات اثر
بازسازی دیدگاه ملاصدرا دربارۀ زیبایی و هنرآفرینی
نویسنده:
رضا اکبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
توجه ملاصدرا به حکم فلسفی ابن سینا درباره نحوه ادراک وحدت و کثرت و به کارگیری اصولی همچون اصالت وجود، وحدت وجود، اشتداد وجود، مساوقت صفات کمالی و وجود سبب شده است که ملاصدرا در عرصه زیبایی به اصولی همچون اصالت زیبایی، وحدت زیبایی، و اشتداد زیبایی، اگر چه بدون نام بردن صریح از آنها، پای بند گردد. سنخ شناسی ملاصدرا از انسان ها و توجه به رابطه سنخیت میان علت و معلول این اجازه را به ما می دهد که از چهار سنخ هنرآفرینی سخن بگوییم و دیدگاه نانوشته ملاصدرا را بازسازی کنیم. هنر واقعی صرفا هنر الهی است و در کنار آن هنرنماهای شهوی، غضبی، و شیطانی قرار دارد. در گرفتار آمدن انسان در هنرنماهای شهوی، غضبی، و شیطانی نقش اصلی بر عهده وساوس شیطانی به منزله عامل بیرونی، و قوه واهمه به منزله عامل درونی است.
صفحات :
از صفحه 21 تا 40
مشخصات اثر
اعتبار معرفتی قرآن از دیدگاه نصر حامد ابوزید؛ رویکردی فرهنگی-‌ ادبی
نویسنده:
میثم توکلی بینا، رضا اکبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
نصر حامد ابوزید، متفکر جنجالی مصری، در رابطه با وحی و قرآن دیدگاه‌هایی متفاوت ابراز کرد که با واکنش‌های مختلفی روبه‌رو شد. وی می‌کوشید برای پدیده‌های دین اسلام تبیینی طبیعی و غیر متافیزیکی ارائه کند. در این راستا به بحث اعجاز قرآن نیز به صورتی متفاوت پرداخت تا آن را به اعتبار فرهنگی‌ -‌ ادبی‌ای مبدل کند که هر عرب‌زبانی آن را به عنوان متن محوریِ فرهنگی می‌پذیرد. در این صورت ادبیات قرآن و تحلیل سازوکار ادبی قرآن از منظر نقد ادبی معاصر، ریشه‌های دوران‌سازی و شکل‌دهی آن به فرهنگ را نمایان خواهد کرد. این دیدگاه مغایرت توصیفی با نگاه دینداران به قرآن و وحی دارد و نگرش دینی را به نگرشی فرهنگی تقلیل می‌دهد که در آن قرآن در کنار بسیاری از متون ادبی ممتاز می‌نشیند و به نقد ادبی در می‌آید. در این‌گونه نقد ادبی محتوای قرآن نیز مد نظر قرار نمی‌گیرد، حال آنکه حتی در متون ادبی رایج نیز چنین چیزی مد نظر است و تکیه صرفاً بر شکل و قالب ادبی نیست. در این مقاله، دیدگاه نصرحامد ابوزید در این خصوص بررسی و ارزیابی می‌شود.
صفحات :
از صفحه 5 تا 24
مشخصات اثر
اعتبار معرفتى قرآن از دیدگاه نصر حامد ابوزید؛ رویکردی فرهنگى- ادبى
نویسنده:
میثم توکلی بینا، رضا اکبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
مشخصات اثر
بررسی و نقد مبانی انسان شناختی علوم اجتماعی پرسپکتیویستی
نویسنده:
جعفر مروارید، رضا اکبری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مشهد: جامعة المصطفی العالمیة,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مرتضی مطهری
چکیده :
سئوال اصلی این مقاله این است که ریشه های ناواقع گرایی و نسبی‌گرایی پرسپکتیویسم در علوم اجتماعی را در کجا باید جستجو کرد، زیرا چنانچه از پیشینه و تاریخ علوم اجتماعی بر می آید، این علوم فرزند روشنگری‌اند که در نتیجه انتظار می‌رفت در همسویی با اصول و معتقدات روشنگری مانند عقلانیت و امکان‌پذیری شناخت قرار داشته باشند. علاوه بر عوامل تعیین کننده متعددی که بر گرایش علوم اجتماعی بعد از دهه پنجاه(قرن بیستم) به نسبی‌گرایی نقش داشته اند، نباید از نقش تعیین کننده مبانی انسان شناختی پرسپکتیویسم که در هرمنوتیک، اگزیستانسیالیسم، جامعه‌شناسی معرفت و... ظهور یافته، چشم پوشی نمود. دیدگاه های پرسپکتیویستی عموماً برخلاف دیدگاه مرسوم پیش از خود که می‌پنداشتند انسان موجودی است با ویژگی های خاص از جمله عقلانیت که ویژگی هر فرد بشری است، فرض می‌کند که انسان موجودی سیال و وابسته به اوضاع و احوال تاریخی، اجتماعی فرهنگی مشخصی است که با دیگر افراد انسانی و در خوش بینانه‌ترین حالت با دیگر اجتماعات بشری، هیچ وجه تشابهی ندارد. پرسپکتیویسم، عینیتِ معرفت در علوم اجتماعی را نقادی می‌کند، زیرا مفاهمه، گفتگو و داوری میان آراء و دیدگاه‌ها را ناممکن می‌داند و عقلانیت متداول را نفی می‌کند، به همین جهت از دیدگاهی ناواقع‌گرایانه در فلسفه، علوم اجتماعی و فلسفه دین دفاع می‌کند که تهدید مهمی علیه واقع‌گرایی در علوم انسانی محسوب می شود. امکان زبان در انسان‌ها، کارآمدی آموزش و اصل همانندی، استدلال هایی نسبتاً خوب برای اذعان به طبیعتی مشترک در وجود انسان‌ها است که نتیجه باور به پذیرش طبیعت مشترک انسانی، امکان شناخت در علوم اجتماعی خواهد بود.
صفحات :
از صفحه 113 تا 130
مشخصات اثر
حل مشکل گناه ذاتی بر مبنای دو اصل «ایمان» و «لطف» در نظام فکری آگوستین
نویسنده:
زهرا محمودکلایه، رضا اکبریان، محمد سعیدی مهر، رضا اکبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
یکی از اساسی ترین مسائل آگوستین در طول حیات فکری اش، یافتن پاسخ این مسئله است که چه چیز وصول بشر به حکمت حقیقی و سعادت را این چنین دشوار و در مواردی غیر ممکن ساخته است. پاسخ وی را می توان در یک کلمه خلاصه کرد: «گناه». به همین جهت او درصدد بر می آید تا با ارائة دو اصل بنیاد، ایمان و لطف، مشکل گناه را در بشر حل کند تا مسیر دستیابی به حقیقت را بر وی هموار سازد. اما باور او به «گناه ذاتی» که مبنایی برگرفته از متن مسیحیت است، وی را در حل این مشکل با دشواری هایی مواجه می سازد. به اعتقاد آگوستین دو اصل ایمان و لطف در ارتباط با ارادة انسان معنا پیدا می کنند؛ این اراده، مطابق مبنای گناه ذاتی، اراده ای در گناه تلقی می شود و بنابراین بیش از آن که بشر را به سمت خیر سوق دهد او را به سوی انتخاب شر می کشاند. بر این اساس به نظر می رسد کسب فیضِ ایمان یا لطف از سوی چنین موجودی تا حد زیادی غیر محتمل خواهد بود؛ همین مطلب موجب ابهاماتی در دیدگاه آگوستین در این زمینه شده است. پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر تحلیل منطقی به بررسی این مطلب پرداخته است
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 133