جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«رؤية الله في ضوء الكتاب و السنّة و النقل الصريح»، اثر آية الله سبحانى مى‌ باشد. عقايد اشاعره (اهل حديث) كه ابوالحسن اشعرى در كتاب الانابه آنها را تا 51 اصل شمرده است، بيان مى‌ كند، خداوند بر عرش خود استقرار دارد، خدا چهره‌ اى دارد؛ ولى بدون كيفيّت (بلا كيف)، خدا داراى دو دست است، بدون كيفيّت، خدا چشم دارد؛ اما بدون كيفيّت و براى همه اين اصول به آياتى از قرآن كريم استناد مى‌ كند. اين بحث كه در كتب كلامى به تجسيم، تشبيه و رويت خدا معروف شد، قرن‌ هاى زيادى از بحث‌ هاى داغ محدّثان و متكلمان بود تا اين كه به ابن تيميّه مى‌ رسيم. او در رساله حمويه و واسطيّه اين مساله را مى‌ آورد با اين جمله: كه ما از مجموع آيات نتيجه مى‌ گيريم كه خدا در بالاى اين عالم محسوس است. در ردّ اين عقيده كتاب‌ هاى زيادى به رشته تحرير درآمده است كه يكى از اين كتب از انديشمند و متفكر اسلامى آية الله سبحانى مى‌ باشد كه در كتاب خود در صدد ابطال اين نظريه با براهين عقلى و آيات قرآن و روايات است. ايشان اين نظريه را وارداتى می داند و ريشه اين نظريه را در كتب عهدين مى‌ داند كه از طريق اجبار يهود وارد محيط اسلامى شد كه از شخصيت‌ هايى كه به ظاهر اسلام آورده بودند و اين نظريه كفرآميز را وارد جامعه اسلامى كردند كعب الاحبار و وهب بن منبه نام مى‌ برد. ايشان دلايلى را كه بر رويت خدا از طرف اشاعره بر رؤيت خداوند از قرآن كريم مى‌ آورد، آيه الى ربها ناظرة و رواياتى از صحاح و مسانيد ذكر و براهين عقلى آنها را نيز بازگو مى‌ كند و سپس تمام اين ادلّه نقلى و عقلى را پاسخ مى‌ دهد و براى عدم رؤيت به 3 آيه از قرآن و روايات پيامبر (ص) و روايات ائمه (ع) استدلال كرده و در بخش ديگر از كتاب براهين عقلى بر عدم رؤيت ذكر مى‌ كند تا اينجا رؤيت خدا كه تفسير حسى با ديدگان مادى بود در كتاب آمده و رؤيت يك تعبير ديگر دارد كه اين عقيده مخصوص شيعيان و معتزله مى‌ باشد و آن رؤيت قلبى و شهود باطنى مى‌ باشد كه اين رؤيت در پرتو ايمان كامل به دست مى‌ آيد كه اين بحث در بخش آخر كتاب ايشان گنجانده شده است و ادله نقلى و برهان‌ هاى‌ عقلى او را به طور كامل ذكر مى‌ كند. اين بحث در كتب راهنماى حقيقت و فرهنگ عقائد و مذاهب اسلامى از ايشان نيز آمده است.

«المراجعات» کتابی درباره اثبات حقانیت شیعه و امامت امام علی (ع) بلافاصله پس از پیامبر است. این کتاب مجموعه نامه‌ های مبادله شده میان سید عبدالحسین شرف الدین، از علمای سرشناس شیعه در لبنان و شیخ سلیم البشری، عالم بزرگ اهل سنت مصری است. در این کتاب دلایل متعدد امامت علی (ع) از قرآن و روایاتی که در منابع اهل سنت بوده و مورد قبول آنهاست بیان شده و ابهاماتی که برای اهل سنت در این زمینه وجود دارد به طور مفصل مورد بررسی قرار گرفته است. نام دیگر این کتاب «المناظرات الازهریة و المباحثات المصریة» است. مکتوب بودن مباحث رد بدل شده اتقان علمی آن را بالا می‌ برد و به هر یک از طرفین این فرصت را می‌ دهد تا با فرصت کافی محکم‌ ترین پاسخها را به طرف مقابل بدهند. این کتاب بدون کوچکترین توهین و با انصافی متقابل تالیف گشته است. این کتاب یکی از کتب مهم عقاید استدلالی شیعه است که دارای منابع قوی و مستدل با لحنی روان است.

«ایمان و کفر»، در واقع ترجمۀ کتاب ایمان و کفر بحارالانوار است که در سال 1360 ش توسط جناب آقاى عزیزاللّه عطاردى براى استفاده فارسى زبانان، از عربى به فارسى برگردانده شده است. آقاى عزیز اللّه عطاردى سعى کرده‌ اند، ترجمه‌ اى دقیق از روایات ارائه دهند، به طورى که معناى کامل و قابل استفاده‌ اى از روایات در ترجمه آمده باشد، به همین منظور روایاتى که به اندازه کافى گویا نیستند و احتیاج به توضیح دارند و مرحوم علاّمه مجلسى (ره) در ذیل روایت توضیحاتى آورده است، در متن ترجمه وارد کرده و با همین دیدگاه روایت را ترجمه نموده‌ اند. مترجم مقدمه‌ اى مفصل در ابتداى جلد اول کتاب ایمان و کفر آورده است که شامل بخش‌ هایى همچون تاریخچه حدیث، بیان مراکز حدیثى، مؤلفان کتب حدیثى، زندگینامه علاّمه مجلسى (ره) و توضیحاتى از ترجمه جلد پانزدهم که کتاب حاضر است، مى‌ باشد.

کتاب «سفینۀ النجاة» از جمله آثار مرحوم ملا محسن فیض کاشانی رحمۀ االله علیه به زبان عربی می باشد. مؤلف خود علت تالیف چنین اثري را اثبات این نکته می داند که ادله احکام شرعیه فقط کتاب و سنت می باشند و راهی بر اجماع و دیگر ادله وجود ندارد همان گونه که ملاحظه می شود این نظریه تمایلات اخباري آن بزرگوار را نشان می دهد. کتاب حاضر از یک مقدمه کوتاه، دوازده فصل و یک خاتمه تشکیل یافته است. مؤلف در فصل اول کتاب بر این نکته تاکید دارد که ادله شرعیه در نزد امامیه منحصر در قرآن و حدیث بوده و استناد به اجماع باطل می باشد. آن چه در فصل دوم مد نظر است تاریخچه تمسک به اجماع به عنوان یکی از ادله شرعیه در میان امامیه می باشد. فیض در فصل سوم رساله اشاره اي به پیدایش اجتهاد و اصولی گري از زمان مرحوم وحید بهبهانی رحمۀ االله علیه و به دست وي نموده و آن را خطري بزرگ براي شیعه می شمارد که باعث رو آوردن مردم و علما به مکتب ائمه اربعه اهل تسنن شد. در فصل سوم مؤلف تمام حقایق و وقایع عالم را بالخصوص یا به طور عام داراي نص از معصوم علیه السلام می داند. و در فصل هاي بعدي کتاب به مسائلی چون جواز تقلید از مجتهد میت، عمل به ظن، منحصر دانستن ادله شرعیه در شنیدن از معصوم (ع)، ذم اجتهاد و مخالفت با آن و اشاره به مفسده هاي آن می پردازد.

«رسالة الحقوق» از آثار جاودان، ماندگار، پر ارج و گران‌ مایه ای است که از سید الساجدین امام زین العابدین علی بن الحسین بن علی بن ابی‌ طالب علیهم‌ السلام برای شیعیان به یادگار مانده است و همواره مورد توجه بوده و هست. «رسالة الحقوق» عنوان حدیثی طولانی از امام است كه حاوی بیش از ۵۰ تکلیف و وظیفه مؤمن نسبت به ديگران است. «رسالة الحقوق» همچون درسنامه اخلاقی مؤمن در حوزه روابط فردی و اجتماعی است. وظایف فرزند در برابر پدر، مادر، وظایف همسران نسبت به یکدیگر و فرزندان و نیز وظیفه همسایه، استاد، شاگرد، امام جماعت، حكومت از جمله موضوعات این رساله است. به دلیل جایگاه خاص و محتوای جامع «رسالة الحقوق»، ترجمه ها و شرح‌ های متعددی بر آن نوشته و منتشر شده است.

«خلاصة الأقوال في معرفة الرجال» تأليف شيخ حسن بن يوسف بن مطهر حلى، معروف به علامه حلى، كتابى است در رجال‌ شناسى اخبار و احاديث كه بر اساس جرح و تعديل راويان، به زبان عربى و در سال 693 ق تأليف و با تحقيق شيخ جواد قيومى منتشر شده است. اين كتاب كه به «رجال حلى» نيز معروف است از اصول هشت‌ گانه رجالى شيعه به شمار مى‌ آيد. كتاب با سه مقدمه از ناشر، محقق و مؤلف آغاز و مطالب در دو قسمت ارائه شده است. قسمت اول: شامل كسانى است كه به آنها اعتماد مى‌ شود و روايت آنها مقبول است؛ قسمت دوم: كسانى كه به جهت ضعف راوى يا اختلاف رجاليون در توثيق و ضعف و يا مجهول بودن راوى در مورد روايت آنها توقف مى‌ شود. اسامى راويان نيز بر اساس حروف الفبا تنظيم شده و براى هر نام يك باب در نظر گرفته شده و تمام رواتى كه همنام هستند، يكجا آمده‌ اند تا اشتراك اسامى هم تمييز داده شود. نويسنده پس از بررسى يكايك راويان، بين افراد معتمد از نظر خودش و افرادى كه به هر دليل تضعيف شده‌ اند، يا در مورد آنها اختلاف وجود دارد و يا مجهول هستند، تفكيك قائل شده است.

«كشف الحقائق رد على هذه نصيحتى إلى كلّ شيعى» كتابى است كه در مقابله با شبهه آفرينى‌ هاى وهابيت، به دفاع از مكتب اهل بيت عليهم السلام پرداخته و در تحكيم عقلى و نقلى اين مبانى تلاش‌ هاى وافرى را انجام داده‌ اند. اثر شيخ على آل محسن در ردّ كتابى به نام «هذه نصيحتى إلى كلّ شيعى» تأليف ابوبكر جزائرى از علماى معاصر سعودى است. در مقدمه، مصنف به انگيزه تأليف پرداخته و سپس به رد انديشه جزائرى به ترتيب كتاب او پرداخته، ابتدا مقدمه و سپس مطالب آن را در هفت عنوان به نام كشف الحقيقة مورد بررسى قرار مى‌ دهد.

کتاب «زندگانی امیر مومنان علی علیه السلام یا علی از زبان علی» از جمله آثار زنده یاد سید جعفر شهیدی است که درباره تاریخ اسلام و ائمه اطهار نوشته و اسنادش گردآوری شده است. این کتاب از دوران تولد و نوزادی حضرت علی (ع) آغاز شده و تا شهادت وی ادامه پیدا می کند. در فصل پایانی یا بیست و هشتم کتاب نیز، ۲ سند معتبر و معروف از امام علی (ع) درج شده است، یکی اندرزنامه آن حضرت به پسر ارشدش امام حسن (ع) و دیگری وصیت نامه معروفش به مالک اشتر. مطالب این کتاب، به صورت نثر، روایت، حدیث، آیات و اشعار فارسی و عربی گردآوری و تدوین شده است. مرحوم شهیدی کتاب را با روایتی داستانی و با لحن یک راوی تاریخی نوشته است.

کتاب «البدعة مفهومها، حدها و آثارها» تالیف جعفر سبحانی، به بررسی موضوع بدعت می پردازد. مولف کتاب خود را در 12 فصل تنظیم کرده است كه به شرح ذيل مي باشد: فصل اول: نصوص بدعت در کتاب و سنت؛ فصل دوم: بدعت در لغت و اصطلاح؛ فصل سوم: تعریف مفهوم بدعت و مقومات تعریف آن؛ فصل چهارم: ابتداع در تفسیر بدعت؛ فصل پنجم: اسباب نشو و نمای بدعت؛ فصل ششم: تقسیم بدعت به حسنه و سیئه؛ فصل هفتم: تقسیم بدعت به عادیه و شرعیه؛ فصل هشتم: تقسیم بدعت به حقیقیه و اضافیه؛ فصل نهم: بدعت در آنچه دلیل نص یا اطلاق باشد نیست؛ فصل دهم: خطوط عامه برای حفظ دین از بدعت؛ فصل یازدهم: قضاوت در مورد بدعت؛ فصل دوازدهم: مسائل دهگانه تطبیقی.

کتاب «التبرک» تالیف جعفر مرتضی حسینی عاملی، پیرامون موضوع تبرک که از معتقدات مکتب شیعی می باشد نگارش یافته است. مولف در کتاب خود سعی کرده است تا با ارائه شواهدی از عمل پیامبر، صحابه و تابعین در صدر اسلام در رابطه با تبرک به قبر، ظرف، مس، مسح و... موضوع تبرک در مکتب شیعی را موجه سازد. از موضوعاتی که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است می توان به: فتوای عمر بن خطاب در تبرک، تبرک صحابه و تابعین، تبرک اهل بیت و توسل آنها به قبر شریف پیامبر، سخن سمهودی، سخن علامه امینی، تبرک صحابه به آثار رسول، تبرک به عصا، انگشتری، لباس پیامبر و دیگر موضوعات مرتبط اشاره کرد.