جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مراد از عبادت‌ها در این پایان‌نامه نماز‌، روزه‌، حج‌، اعتکاف و زکات است. روند کار‌، این‌گونه است که این عبادت‌ها به ترتیب زمانی از آخر تا اول پیش رفته تا روشن شود که همان عبادت‌هایی که در اسلام - آخرین و کامل‌ترین دین - از طرف خداوند قرار داده شده‌، به ترتیب در دو دین مسیحیت و یهودیت نیز موجود بوده و به عنوان تکلیف‌های بسیار مهم مورد توجه پیامبران بزرگوار این دو دین بوده است. با وجود تغییرات و تحریفات بسیاری که در کتاب مقدس مورد قبول مسیحیان و یهودیان وجود دارد‌، می‌توان گفت که این عبادت‌ها هرچند در زمان حال بسیار کمرنگ شده‌، اما به نوعی در میان پیروان این دو دین وجود دارد یا حداقل‌، در کتاب ایشان اشاره‌هایی به این عبادت‌ها شده است.هم‌چنین برای تکمیل و تأیید موضوع مورد بحث‌، بخشی هم درباره‌ی عبادت‌های دیگر پیامبران الهی (‌غیر از سه دین ذکر شده‌) بیان شده و شواهدی از آیات و احادیث نیز آورده شده است.

در این تحقیق که تحت عنوان شفاعت در قرآن و سنت انجام گرفته است اهداف زیر دنبال گردیده است. در فصول ابتدایی با تتبع در کتب لغت و کتب دیگر، معانی شفاعت در حیطه لغوی و اصطلاحی و عرفی را بدست آورده و منعکس نموده‌ایم. بطور خلاصه می‌توان گفت شفاعت، وساطت فردی آبرومند در نزد صاحب مقامی برای بخشیده شدن گناهکار است. سپس به بررسی انواع شفاعت پرداخته‌ایم که نوعی از آن شفاعت در نظام آفرینش می‌باشد و این همان نظام اسباب و مسببات است. نوعی دیگر از شفاعت به معنی پیشوائی است که هر کس دنباله رو شخصی باشد مانند شفیع اوست. نوعی دیگر از شفاعت که گواهی بر اعمال است در قیامت بروز می‌کند این همان شفاعت مغفرت است که نوع چهارم شفاعت بوده که در فصلی دیگر تحقیق ثبت گردیده است. اهداف دیگری که در تحقیق دنبال شده بررسی و انعکاس نقطه نظرات دانشمندان شیعه و سنی است که با رجوع به کتب آنها جمع‌آوری و در فصل جداگانه‌ای ارائه شده است. آراء و نظرات مخالفین و دلائل آنها همراه با نقد و رد آنها در تحقیق مورد بررسی واقع گردیده. سپس به کمک آیات و روایات، شفاعت‌کنندگان و شفاعت‌شوندگان را برشمرده‌ایم و در نهایت با ارائه اشکالات و شبهات موجود در شفاعت به رد و ابطال آنها پرداخته و اشعاری که از عرب و عجم بعنوان سند صحت در طول تاریخ سروده شده است اشاره‌ای کرده و نمونه‌هائی از آنها را آورده‌ایم.

تعدد زوجات یکی از مسائل بحث‌انگیز حقوق اسلام است که در طول تاریخ سوالات بسیاری از سوی موافقان و مخالفان در مورد آن مطرح شده است. از جمله این‌که فلسفه‌ی تعدد زوجات چیست؟ چرا اسلام که پیام‌آور عدل است آن را پذیرفته است؟ اسلام چه تمهیداتی برای جلوگیری از ظلم به زنان در این نهاد اجتماعی اندیشیده است؟ و... این‌گونه پرسش‌ها ما را برآن داشت که در این پایان‌نامه که مشتمل بر هفت فصل است به بررسی این موضوع از منظر فقه و حقوق اسلامی بپردازیم. طی پژوهش‌های انجام شده معلوم شد که اسلام مبتکر تعدد زوجات نبوده است، بلکه در ملل و ادیان گذشته، تعدد زوجات به شکل بی‌حد و حصر وجود داشته است و اگر اسلام تعدد زوجات را نمی‌پذیرفت در واقع صورت مسأله را پاک کرده بود. لذا اسلام برای ضابطه‌مند ساختن این پدیده، در گام اول آن را پذیرفت و محدود به چهار زن کرد و در گام بعدی جواز آن را مقید به عدم ترس از بی‌عدالتی نمود. هم‌چنین در این پژوهش معلوم شد که جواز تعدد زوجات از منابع چهارگانه‌ی فقه شیعه یعنی کتاب، سنت، اجماع و عقل، قابل استنباط است. ضمن این‌که اسلام تنها به جواز این نهاد اجتماعی اکتفا ننموده، بلکه در فقه اسلامی جزئی‌ترین روابط مرد با زنانش و چگونگی اجرای عدالت میان آن‌ها نیز بیان شده است. در نهایت پس از بررسی سیر تحول تعدد زوجات در حقوق ایران، روشن شد که قوانین موجود نه‌تنها ضامن حفظ حقوق زنان نیستند، بلکه از ضمانت اجرای کافی نیز برخوردار نمی‌باشند، که این امر باب سوءاستفاده از این قانون عالی اسلامی را برای سودجویان باز گذاشته است. لذا از قانون‌گذار اسلامی انتظار می‌رود این نقص در قوانین را به بهترین شکل اصلاح نماید.

چکیده: این نوشتار از منظری قرآنی، عوامل دشمنی‌ها و مبارزه با پیامبران الهی و منشأ این مواجهه را بررسی می کند. نگارنده ضمن معرّفی گروه‌های مختلفی که در مقابل انبیای الهی صف بسته بودند، به ریشه‌یابی عوامل بیرونی و درونی دشمنی این افراد از منظر قرآن کریم می پردازد. پژوهش حاضردر یک مقدمّه و دو فصل سامان یافته است. نویسنده در مقدمّه به تبیین معنای مواجهه، قرآن، نبی، عوامل و سایر مفردات تحقیق پرداخته و سنّت‌های اجتماعی قرآن کریم در باره عملکرد انبیای الهی و حوادث مربوط به آنان و اقوام شان را واکاوی کرده و نمونه‌هایی از این سنّت‌ها را نام می بَرد. وی در فصل اوّل با اشاره به عوامل نّفسی (درونی یا اخلاقی) مواجهه با پیامبران الهی، و اموری همچون: استکبار و خود بزرگ‌بینی افراد، پیروی کردن از هوای نفس، جهل و حسد را از اصلی‌ترین عوامل دشمنی با پیامبران الهی بر شمرده و در همین زمینه به تبیین مفهوم، تاریخچه، منشأ، اقسام استکبار و رابطه آن با قدرت و ثروت، همچنین معنای پیروی از هوا و هوس، موضعگیری انبیای الهی در قبال پیروی کردن مردم از هوای نَفس ونیز مفهوم و پیامدهای جهل در قرآن و معنای حسد و عواقب آن در قرآن کریم می‌پردازد. در فصل دوم عواملی مانندِ تزیین شیطان و دشمنی او با پیامبران، پیروی کردن از آباء و اجداد و تقلید کورکورانه از آنان و حبّ مال و ثروت از عوامل بیرونی دشمنی با پیامبران الهی عنوان شده است. در همین زمینه نیز نویسنده به بررسی مفهوم تزیین شیطان و دشمنی او با انسان‌ها، مفهوم نهی کردن قرآن از خطوات شیطان، مذمت تقلید از پیشینیان بدون تفکر و تعقّل و عواقب خطرناک دنیا طلبی پرداخته است.

توکل در قرآن کریم، سنت و احوال عرفانی جایگاه مهمی دارد. مولانا و ابن‏عربی نیز آن را مد نظر داشته، و در آثار خود به آن پرداخته‎اند. آنها هر دو بر این باورند که توکل اعتماد به خداوند است و با اعتماد بر هر چیز دیگر منافات دارد؛ یعنی متوکل بر خداوند اعتماد می‏کند و بر ابن باور است که کسب و اسباب به خواست خداوند عمل می‏کند. در این تحقیق علاوه بر اینکه جایگاه توکل در بیان هر یک از دو عارف مورد بحث، بطور جداگانه تبیین شده است، در نهایت تشابه و تفاوت آنها مقایسه شده است.

در مود فهم قرآن، نظرات متعددی ارائه شده است. عده ای را عقیده بر آن است که قرآن، کتابی نامفهوم است. گروهی در صدد بیان معانی باطنی قرآن کریم برآمده و دست به تأویلات مخرب و لجام گسیخته زده اند. هدف در این نوشتار شناخت عوامل و زمینه های پیدایش فهم های متعدد در طول تاریخ و یافتن نقاط ضعف و انحرافی از یک سو و بهره گیری از شیوه های معتبر در دانش فهم قرآن است؛ تا از این طریق به رأی معتدل و میانه ای در زمینه ی فهم قرآن دست یافت.اختلاف در فهم قرآن که پس از رحلت پیامبر(ص) آغاز شد، در عصر تابعان رشد و گسترش بیشتری یافت. بحث های کلامی به علت فتح کشورهای جدید و برخورد مسلمانان با فرقه های مختلف اوج گرفت و در زمان خلفا، فلسفه ی یونانی به عربی منتقل شد. از این جهت در عهد عباسیان بحث های عقلی و فلسفی رشد کرد و در همین زمان هم تصوف، ظاهر شد و بعضی از مردم به ریاضت و مجاهدت با نفس روی آوردند. در این میان، گروه سومی از مردم به حدیث روی آوردند و فهم قرآن را منحصر در معصوم(ع) دانستند. این در حالی است که در عصر ما بر اثر توسعه ی علوم و دانش های تجربی، و برخورد با فرهنگ غرب به تفسیر علمی و هرمنوتیکی روی آوردند.در پی این تغییر و تحولات، هر گروهی با گرایش فکری خاص خود به تفسیر قرآن روی آوردند؛ گروهی با روایات، عده ای با مباحث کلامی، برخی با مباحث عقلی و فلسفی و عده ای دیگر با صوفی گری به تفسیر قرآن پرداختند. از این رو عوامل داخلی و خارجی متعددی دست به دست هم دادند و اختلاف در فهم قرآن پدید آمد.بررسی شیوه های گوناگون، در فهم قرآن نشان می‌دهد که بسیاری از مطالب آنان خالی از انحرافات و خطاهای فکری نیست، زیرا در میان آنها تحمیل آرا و افکار، یا تفسیر به رأی نیز به چشم می‌خورد و این خود خطری بزرگ برای دین اسلام و معارف حقیقی قرآن محسوب می‌گردد. اگر چه پیشرفت و گسترش مباحث علمی و دینی را نمی‌توان نادیده گرفت. اگر عوامل اختلاف در فهم قرآن به صورت منسجم جمع بندی شود و از زوایای مختلف و بدون یک جانبه نگری، از سر تعمّق به مسائل، نظری افکنده شود، می‌توان به شیوه ی صحیح فهم قرآن دست یافت. توجه به مباحثی از قبیل تفسیر به رأی، تأویل، معرفت ظاهری، معرفت درونی، باطن و هرمنوتیک نشان می‌دهد که شیوه ی صحیح در فهم قرآن در گرو خود داری از تحمیل پیش فرض ها و آراء در فهم قرآن، جاری نمودن قرآن در همه ی زمان ها و مکان ها و توجه به شأن و منزلت والای اهل بیت پیامبر(ص) می‌باشد.

«آیت الله معرفت» در «التفسیر الاثری الجامع» روشی جدید در تفسیر قرآن ارائه می دهد، ویتفسیر را زدودن ابهام از لفظ مشکل می داند و به طور کلی روش های تفسیری را به دو بخش اثری و اجتهادی تقسیم می کنند ، ایشان ، هم لفظ قرآن و هم معنای آن را وحیانی می داند ، قائل به امکان فهم قرآن وجو از تفسیر است ، به وجود بطن در قرآن کریم معتقد است و آن را بر خاسته از مولول های التزامی کلام ، از نوع لزوم غیر بیّن می داند ، معتقد به عدم تحریف قرآن بوده و برای سیاق نقش مهمی در دستیابی به مدالیل الفاظ و رسیدن به مراد واقعی کلام قائل است ، ظاهر قرآن را حجت می داند ، معتقد به حجیت قول پیامبر (ص) و اهل بیت(ع) در تفسیر بوده ، همچنین قول صحابه و تابعین را با وجود شرایطی معتبر می داند. آیت الله معرفت از روایات در تفسیر، بیشترین بهره را برده است اما اولین روشی که از آن استفاده نموده روش قرآن به قرآن است ، وی متقن ترین منبع برای تبیین و تفسیر قرآن را ، خود قرآن می داند ولی بارزترین روشی که در تفسیر آیات به کار می گیرد روش روایی است ، اما در کنار این روش از روش تفسیر اجتهادی که آن را متکی بر درایت و عقل می داند ، نیز استفاده نموده ، از جمله در نقد و بررسی روایات. گرایش‌هایی نیز در تفسیر وی به چشم می خورد از جمله اینکه ایشان مباحث متعدد فقهی و کلامی را پیش کشیده ، توضیح می‌دهد. وی تفسیر عرفانی را در نهایت ، پذیرفته و آن را از باب تداعی معانی می داند و گاهی نیز به تفسیر عرفانی آیات اشاره می نماید ، از لغت و ادبیات عرب نیز استفاده نموده، با نگرشی اعتدالی به تفسیر علمی از آن نیز بهره می گیرد ، همچنین مباحث تربیتی و اخلاقی را مطرح نموده از علوم قرآن و آراء سایر مفسران نیز استفاده می کند ، وی علاوه بر اسلوب ترتیبی که اسلوب غالب این تفسیر است ، گاهی به تفسیر موضوعی نیز می پردازد ، ایشان در بهره گیری از روایات ، آنها را بدون چون و چرا نمی پذیرد بلکه آنها را دارای آفاتی دانسته و مورد نقد و بررسی قرار می دهد و در این راه از مبانی نقدی چون عرضه روایات بر قرآن ، عرضه بر سنت قطعیه ، عرضه بر عقل و عرضه بر قطعیّات علمی و تاریخی و نیز از نقد سندی استفاده می کند ، در نهایت می توان گفت که روش کلی این تفسیر ، روایی- اجتهادی است.

نویسنده در این نوشتار به بررسی زندگی و ابعاد شخصیت حضرت موسی( از دیدگاه قرآن کریم و آموزه‌های تورات پرداخته و بین دو آموزه قرآن و تورات، شخصیت و منزلت و جایگاه آن حضرت را مقایسه کرده است. در فصل اول، پس از بیان روش قرآن و تورات در قصه‌پردازی؛ تعریف قصه و ویژگی‌های آن از دیدگاه قرآن و عهدین (تورات و انجیل) مشخص گردیده است. آن گاه با رویکرد مقایسه ای روش قرآن کریم و تورات (عهد قدیم) در مورد زندگی و شخصیت حضرت موسی(، ترسیم گردیده و بر اساس تحلیل صورت گرفته، روش تورات اسطوره پردازی و روش قرآن کریم بیان حقایق زندگی حضرت موسی( عنوان شده است. در فصل دوم، ابتدا قصه‌های قرآن کریم از زندگانی حضرت موسی( از زمان ولادت ایشان تا دوران نبوت وی بیان شده و در ادامه تربیت موسی در دربار فرعون، خروج موسی از مصر و ورود وی به شهر مدین، ازدواج وی با دختر حضرت شعیب، آغاز بعثت وی و مواجهه او با فرعون و فرعونیان ترسیم گردیده است. تبیین و بررسی گوشه‌هایی از معجزات حضرت موسی(، بیان برگی از کتاب جنایات فرعون نسبت به بنی‌اسرائیل، داستان موسی و خضر و نجات قوم بنی‌اسرائیل از دست فرعون از دیدگاه قرآن کریم، از دیگر مطالب فصل دوم می باشد. فصل سوم، به قصه‌پردازی تورات از شخصیت و زندگی حضرت موسی( و نیز به بررسی گوشه‌هایی از زندگانی موسی( از زمان ولادت، بعثت، مواجهه او با فرعون، مقابله موسی و هارون با فرعون، خروج بنی‌اسرائیل با موسی از مصر، پرستش گوساله توسط بنی‌اسرائیل در غیبت موسی( و در نهایت وفات ایشان از دیدگاه آموزه‌های تورات، اختصاص دارد. در فصل چهارم، دیدگاه قرآن کریم و دیدگاه تورات در زمینه زندگی و شخصیت حضرت موسی( مقایسه شده و موارد اشتراک و اختلاف بین این دو دیدگاه مشخص گردیده است. در همین جهت نگارنده به تحریف تورات در بیان مسائل غیرواقعی از زندگی حضرت موسی و داستان قوم بنی‌اسرائیل اشاره کرده و درس‌ها و عبرت‌های اخلاقی و اجتماعی از داستان حضرت موسی( را بیان نموده است.

این پایان نامه در موضوع حکومت صالحان و آینده بشریت از دیدگاه قرآن و حدیث تدوین گردیده و هدف از تدوین، بیان آموزه های وحیانی یعنی قرآن و حدیث در ارتباط، بین این دو موضوع «حکومت صالحان» و «آینده بشریت» است که چگونه این دو موضوع با هم در یک جا تحقق پیدا می کند؟ و نگاه قرآن و حدیث در این مورد چگونه است که مجموع این مباحث در سه فصل بیان گردیده: فصل اول، به کلیات پرداخته شده، از جمله در موضوعات تعاریف حکومت و حاکمیت، صالحان و بیان مفهوم جهانی شدن و همچنین جهانی شدن از دیدگاه آموزه های اسلامی پرداخته شده است. فصل دوم، به نمونه هایی از حکومت صالحان اشاره گردیده که ابتدا به حکومت صالحان از دید آموزه های وحیانی اشاره گردیده و دیگر اینکه تئوری حکومت صالحان در زمان حضور معصوم (ع) و همچنین زمان غیبت را به عنوان الگو و موید این بحث آورده ایم. فصل سوم: موعود ادیان و ملل جهان و یا به تعبیری مصلح جهانی را از دیدگاه ادیان بررسی نموده و در ادامه به آیات قرآنی استناد گردیده و بعد دیدگاه مذاهب اسلامی را بیان نموده ایم.

چکیده ندارد.