جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه در چهار بخش با عناوین زیر تدوین شده است: شناخت عوامل اضطراب و نگرانی انسان،شناخت عوامل آرامش بخش روان آدمی، شناخت مبانی بهداشت روانی، و روان درمانی از دیدگاه قرآن.

موضوع این پایان نامه زنان صالح و ناصالح از منظر قرآن کریم است، هدف از آن شناسایی، شناخت و ادراک ویژگیهای زنان صالح و ناصالح از دیدگاه و منظر این کتاب آسمانی و هدایتگر است؛ که شامل سه فصل می باشد: فصل اول زن و برخی ویژگی های او، فصل دوم زنان نیکو و الگو در قرآن و فصل سوم زنان نکوهیده و ناشایست در قرآن. در این دنیای پرآشوب و پر سر و صدا، بیش از هر زمان دیگر بشر نیازمند الگو و سرمشق است. حال این پرسش برای او پیش می آید که از کدام آیین و دستورالعمل پیروی کند؟ و کدام کتاب را مطالعه نمایند؟ قرآن کریم به عنوان کاملترین و دست نخورده ترین کتاب، بخش عظیمی از آیات راه گشای خود را به معرفی مردان و زنان موحد و ثابت قدمی اختصاص داده که در شرایط گوناگون، حق محوری را حفظ کرده و از صراط مستقیم منحرف نشده اند. پافشاری قرآن کریم در ترسیم و شناسایی انسانهای کامل برای الگو پذیری ، گرفتن اندیشه و روش صحیح زندگی است، تا آدمی به سرمنزل اصلی مقصود دست یابد. بر این اساس بر آن شدم تا ابتدا با کمک از تفاسیر معتبر و کاربردی، بر روی برخی از صفات نیک و صالح زنان و مردان، ( اشاره شده در سوره احزاب آیه 35 ) اندکی تمرکز کرده، سپس به شناسایی و معرفی چهره های محبوب و منفور قرآنی بپردازم. به طور اجمالی باید گفت که از مطالعه و دقت در این پژوهش به این نتایج می رسیم که اولاً خلقت زن با خلقت مرد یکسان است و دوم آنکه راه کمال، رشد و ترقی برای هر دو نوع بشر فراهم و باز می باشد. از جمله وظایف عمده و مهم زنان: الف) انسان پروری ب) حفظ حجاب و عفت ج) خوب و نیک همسردارای کردن است. در قرآن از زنان شایسته و صالح زیادی به صورت غیر مستقیم نام برده شده و تنها زنی که نام او به صورت واضح و مستقیم نام برده شده، حضرت مریم علیها السلام می باشد؛ که او سرور زنان عصر خویش بوده و به مقام اصطفاء و برگزیدگی رسیده است. لازم به ذکر است که حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا علیها السلام در تمام شئون و مراحل گوناگون زندگی نمونه و برگزیده بوده و ایشان علاوه بر مقام اصطفاء و برگزیدگی، سرور تمام زنان عالم در همه عصرها و زمانها می باشند. همچنین سرانجام کار همسران حضرت نوح و لوطعلیهما السلام که ناصالح، فاش کننده ی رازها و کفر پیشه بودند، چیزی جز ننگ و خواری، شقاوت و عذاب در دنیا و آخرت نبوده و نیست؛ و حتی آنان از همسری با این پیامبران بزرگ و پاک الهی سودی نبرده و نیز دریافتیم که در نزد پروردگار عالم، ملاک رستگاری و برتری جاودانه، همانا تقوا، حق جویی، حق گرایی و اطاعت خالصانه از او است.

این رساله با موضوع «زنان نمونه در قرآن» در دو بخش تهیه و تدوین شده است: بخش اول در چهار فصل به بیان طرح تحقیق، معنی واژه ها و کاربرد قرآنی آن ها، نمونه و الگو از نظر قرآن و جایگاه زن قبل از ظهور اسلام در جزیرةالعرب و بعد از ظهور اسلام پرداخته است. بخش دوم نیز در چهار فصل به زنان نمونه در قرآن پرداخته است: در فصل اول نمونه خوبان، مشخصات و علت نمونه بودن زنان نمونه به طور کامل بیان شده است. فصل دوم به بانوانی که قرآن از آن ها تمجید نموده اختصاص دارد. فصل سوم به بررسی زنان بد و خصوصیات ناپسند آنان پرداخته و فصل چهارم، زنان زشت کردار و ویژگی های منفی آنان را مورد بررسی قرار داده است.

تحلیل و ریشه یابی عوامل انحراف قوم یهود از دیدگاه قرآن کریم است. پژوهش حاضر در پنج فصل تهیه و تنظیم شده است. فصل اول به کلیات پژوهش اختصاص یافته و فصل سوم تحت عنوان «یهود شناخت» شامل مباحثی همچون ضرورت یهود پژوهی، یهود مدینه، فرقه های یهود و کتاب های مقدس یهود می باشد. نویسنده در فصل سوم به بررسی و ریشه یابی انحرافات پیش از اسلام یهود پرداخته، این فصل در قالب دو بخش به انحرافات اعتقادی همچون انکار تورات، انکار قیامت و گوساله پرستی و نیز انحرافات غیر اعتقادی اعم از سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، اشاره کرده است. بررسی و ریشه یابی انحرافات یهود در دوران پیامبر(ص) موضوع فصل چهارم است که در دو بخش انحرافات اعتقادی از قبیل انحراف از توحید، انکار نبوت، شبهه پراکنی و تحریف و در بخش انحرافات غیر اعتقادی را همچون لجاجت، کتمان تعالیم اسلام، دشمنی با پیامبر(ص)، تفرقه افکنی، نفاق و پیمان شکنی را تبیین کرده است. نویسنده در بخش پایانی به ریشه های اساسی انحراف یهود که شامل نژادپرستی، مقام پرستی، دنیا طلبی و حسادت است، اشاره می کند.

در این تحقیق سعی برآن است که حوزه ی معنایی« ریا» در قرآن و روایات مشخص گردد و ارتباط حوزه های مشابه مانند شرک، نفاق، کفر و... مشخص گردد. در فصل اول به عناصر تشکیل دهنده « ریا» و ارتباط حوزه های معنایی مرتبط با ریا در قرآن پرداختیم و این نتیجه بدست آمده که بر خلاف آن چه که برخی کتب اخلاقی ذکر نموده اند، ریا هم از نفاق است و از نظر قرآن و روایات ریا عبارت است : از آن چه شخص ( مسلمان، منافق، کافریا مشرک) عملی را که از نظر مردم پسندیده است به نیت جلب توجه و تحسین آن ها انجام دهد و هیچ انگیزه الهی برای انجام آن عمل نداشته باشد که این تعریف با تعریف اصطلاحی و لغوی ریا انطباق دارد. در فصل دوم به عوامل و ریشه های ریا و نشانه های ریاکاراز دیدگاه قرآن و روایات پرداخته ایم و مطابق آیات قرآن این نتیجه بدست آمد که ریشه های ریا عبارتند از: 1-فقدان ایمان به خدا2- فقدان ایمان به قیامت ووعده های الهی 3- فخر فروشی وغرور 4- پیروی از هوای نفس 5- فقدان ذکر ویاد الهی . بالاخره در فصل سوم به پیامدهای شوم ریا وچگونگی ریشه کن کردن آن مطابق آیات پرداخته ایم و این نتیجه بدست آمد که:پیامدهای شوم ریا عبارتند از:1- حبط عمل 2- محرومیت از محبت الهی 3- همنشینی با شیطان 4- عدم آرامش روحی 5- رسوایی 6- قرار گرفتن در مدار کفر و محرومیت از هدایت الهی، و در ادامه نیز به راه های درمان ریا با محوریت قرآن پرداخته و دیدگاه روایت و روان شناسان را نیز مطرح نموده ایم

این رساله نتیجه ی بررسی و تحقیق بر مسأله « ریااز دیدگاه قرآن و سنت» است. که این رذیله ی اخلاقی تعریف و تبیین شده و اهمیّت آن مورد بررسی قرار گرفته شده و به بیان جایگاه آن در آیات و روایات و آثار و نتایج آن پرداخته شده است. از آن جایی که ریا از صفات رذیله ای است که انسان را از راه عبودیت و بندگی خداوند باز می دارد و سبب می شود آدمی از خلوص و یکرنگی و صفا که شایسته ی انسانیت است محروم گردد و باعث نابودی و حبط عمل می شود و در نقطه ی مقابل ریا، اخلاص به عنوان شرط قبولی اعمال بیان شده است، بنابراین لازم است که به این موضوع پرداخته شود. این تحقیق بر آن است تا به سؤالات زیر پاسخ دهد: 1- ریا چیست؟ 2- دیدگاه قرآن و روایات درباره ی ریا و ریاکاری چیست؟ 3- نتایج و آثار ریا چیست؟ این تحقیق به روش کتابخانه ای صورت گرفته و از کتاب های ارزشمند اخلاقی، تفاسیر و احادیث اسلامی استفاده شده است که نمونه ای از کتب مطالعه شده در این تحقیق، عبارتند از: اخلاق عبدا...شبّر، اخلاق از نظر همزیستی و ارزش های انسانی از محمدتقی فلسفی، راه روشن از ملامحسن کاشانی، قلب سلیم از آیت ا... دستغیب شیرازی، تفسیر نمونه ی ناصر مکارم شیرازی و تفاسیر المیزان، آسان، نورالثقلین، نور و..... استفاده شده است. ریا در لغت به معنای تظاهر و نشان دادن است و در آیات قرآنی به ماهیت ریاکار و فرجام کار ریاکار پرداخته است و باطل بودن و حبط عمل را صریحاً اعلام داشته است. روایات نقل شده از معصومین که از ریا به شدیدترین تعابیر ( شرک خفی) یاد نموده اند، زشتی این رذیله اخلاقی را بر ملا می نماید. سرچشمه و عامل اصلی ریاکاری، عدم شناخت خداوند و حب جاه ومقام است که انسان را وادار به ریاکاری می کند و همچنین عمل شخص ریاکار آثار ونتایجی را در پی دارد که بعضی از آن ها مانند: (ابتلا به سوءظن، ظاهری شدن عمل ریاکار، عدم استجابت دعای ریاکار و...) در دنیا نصیب فرد ریاکار می شود و برخی مانند: (عدم قبولی عمل، محروم شدن از بهشت و عدم ترتب ثواب بر عمل و...) در آخرت قرین فرد ریاکار می شود. فرد ریاکار باید با توجه به معالجات علمی و عملی که در کتب اخلاقی ذکر شده باید در پی درمان خود باشد و با تمرین و ریاضت، این صفت زشت اخلاقی را از بین ببرد. این تحقیق چهار بخش دارد: در بخش اول که شامل سه فصل است به ترتیب مفهوم ریا، ریا از دیدگاه قرآن و روایات بررسی شده است و بخش دوم که دو فصل دارد ارکان و اقسام آن بحث می شود و همچنین بخش سوم که در بردارنده ی دو فصل است علل و عوامل و آثار و نتایج ریا را در برمی گیرد و بالاخره در بخش چهارم که مشتمل بر سه فصل است، حکم شرعی، علاج و استثنائات ریا مورد بررسی قرار می گیرد.

پژوهش حاضر در چهار بخش با این موضوعات به نگارش درآمده است: بخش اول، زمین و متعلقات آن در قرآن و نهج البلاغه: زمین در قرآن، کوه ها در قرآن و نهج البلاغه، پدیده های زمین در قرآن و نهج البلاغه؛ بخش دوم، آسمان در قرآن و نهج البلاغه: آسمان در قرآن و نهج البلاغه، اوصاف آسمان در نهج البلاغه، منظومه ی شمسی و نجوم در قرآن و نهج البلاغه، خورشید و ماه در قرآن و نهج البلاغه؛ بخش سوم، مباحث مشترک زمین و آسمان؛ بخش چهارم: بررسی و تحولات زمین و آسمان پایان عمر جهان

موضوع این تحقیق موعظه و نصیحت از دیدگاه قرآن و روایات می باشد که هدف از آن آشنایی مردم به خصوص طلاب و مبلغین با شیوه و روشهای موعظه و دوری کردن از آفتهایی که ممکن است در عرصه تبلیغ به آن دچار شوند، می باشد. بنابراین ارائه ویژگی های روش موعظه و مقایسه آن با سایر روشهای تربیتی و تبلیغی و نیز عوامل و موانع پذیرش آن ضروری به نظر می رسد. موضوع این تحقیق از نوع پژوهشهای دینی است و از روش تحلیلی و توصیفی برای کشف شرایط و شیوه های تربیتی موعظه استفاده شده است. روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و کتابخانه ای است. این پژوهش در قالب سه بخش به بررسی اهمیت، ضرورت و جایگاه موعظه می پردازد و این که موعظه در مقایسه با سایر روشها چه ویژگیهایی دارد و شیوه و روشهای آن به چه نحوی می باشد و نیز در ادامه، به عوامل پذیرش موعظه و اینکه چه موانعی بر سر راه آن است و در انتها هم به آثار و نتایج فردی و اجتماعی موعظه که هر یک به دنیوی و اخروی تقسیم می شود، اشاره ای می کنیم و بدنبال آن، پیامدهای ترک موعظه را هم یادآور شده ایم. اما نتایج زیادی در این تحقیق گرفته شده که در واقع به نوعی بر اصل روش موعظه و تا حدودی به موعظه کننده اشاره کرده از جمله این که موعظه باید متناسب با حال مخاطب باشد و این که در موعظه از در دوستی باید وارد شد و یا تأثیر سخن واعظ کامل به مراتب بیشتر از کسی است که عملی در موعظه او نیست. و یا اگر موعظه به نحو فردی است، در خلوت باشد و اگر به نحو اجتماعی است، به صورت غیر مستقیم بیان شود. در ضمن صدق و اخلاص در هر کاری از جمله موعظه لازم است و ارزش کار را بالا برده در نتیجه تأثیر کلام بیشتر است و... در این تحقیق بیشتر از کتابهای روایی از جمله تحف العقول ابن شعبه حرانی، بحارالانوار علامه مجلسی، اصول کافی مرحوم کلینی و یا سفینة البحار مرحوم قمی استفاده شده در ضمن از کتابهای تفسیری ای چون تفسیر المیزان علامه طباطبایی، تسنیم آیت ا... جوادی آملی، مجمع البیان شیخ طبرسی بهره برداری شده. همچنین از کتابهای اخلاقی ای چون الاخلاق مرحوم شبر، معراج السعاده مرحوم نراقی، شرح مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه مرحوم گیلانی نیز استفاده برده ایم.

هدف از این پژوهش پاسخ به این سئوال است که ماهیت زمان و مکان در جهان پس از مرگ چیست و انسان ها در کجا و چه زمانی نتیجه نیک یا بد عمل خویش را می بینند. نویسنده در پاسخ، نخست کلیاتی را درباره معاد و ماهیت زمان و مکان می آورد و آن گاه به بیان معاد جسمانی می پردازد. وی با تشریح تفاوت های بین دنیا و آخرت، اصولاً طرح این پرسش را بی مورد می انگارد و نتیجه می گیرد چون ما از مسایل مربوط به آخرت مانند برزخ، مواقف قیامت، صراط و میزان و نامه اعمال درکی فراتر از لفظ نداریم، نمی توانیم داوری درستی درباره آن داشته باشیم.

«مواقف قیامت» ، ایستگاهها و منازلی است که یا به نحو مکانی یا به نحو فعلی در قیامت واقع هستند و بندگان خدا در روز قیامت پس از نفخ دوم صور برای دستیابی به بهشت و جهنم، که مقصد نهایی آنها است ، آن مراحل را پشت سر می گذارند. به تصریح روایات اسلامی تعداد این مواقف پنجاه مورد است که در هیچ روایتی به طور مشخص به شمارش و تعیین آنها پرداخته نشده است اما بر اساس روایات مختلف که در ذیل عناوین متفاوت به موقف بودن برخی مواقف اشاره نموده اند و همچنین سخن علمای بزرگ در این باره ، میتوان مواقف قیامت را تحت عناوین زیر شمارش نمود : موقف «خروج از قبر» که اولین موقف قیامت و مبدأ آغاز حوادث قیامت است، موقف «حشر» که محل جمع شدن تمام خلایق است،موقف« حسابرسی» ، موقف «میزان» که در آن اعمال بندگان وزن می شود، موقف« سؤال» از اعمال، موقف «نامه عمل و شهادت شاهدان»ی همچون معصومین،ملائکه و زمین و زمان و...، موقف«صراط» که پلی است بر روی جهنم که خلایق با گذر از آن به بهشت می رسند و باریک یا عریض بودن آن با توجه به میزان ایمان و عمل افراد می باشد، موقف «شفاعت»که درآن گنه کاران به شفاعت شافعان مورد رحمت الهی قرار گرفته و نجات می یابند و موقف «بهشت و جهنم» که انتهای مواقف بوده و خلایق در آنها به پاداش الهی و یا غضب و خشم الهی می رسند. برخی از این مواقف، خود مواقف متعددی را شامل می شوند مانند موقف صراط که عقبه ها و منازل خاصی را در خود دارا است. با استفاده از برخی قرائن عقلی و نقلی ، ترتیب برخی مواقف مشخص است مانند «خروج از قبرها» و«بهشت و جهنم» اما درمورد برخی مواقف دیگر مانند« شفاعت»،«سوال» و«صراط»، می توان قائل به جاری بودن این مواقف در طول قیامت یا در طول بخشهایی از آن بود. نام های قیامت گاهی به نام حوادث آغازین قیامت نامگذاری می شوند مانند: یوم الزلزله (روز زلزله)،یوم الواقعه (روز واقعه بزرگ)،یوم القارعه ( روز کوبنده) و... گاهی هم به نام مواقفی که در قیامت واقع است مانند: یوم الخروج (روز خروج از قبرها)،یوم الحساب(روز حساب) و یوم الجمع(روز جمع شدن خلایق)و.... . بطور کلی با تأمل در آیات و روایاتی که در باره قیامت وارد شده نقش مهم و والای اهل بیت(ع)در آن صحنه عظیم و هولناک در دستگیری از شیعیان و محبان شان مشخص می گردد