جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در دین مبین اسلام کسب علم و دانش و به تبع آن، مطالعه و کتابخوانی از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار است. این مسأله از آنجایی ارزش و اهمیت می یابد که معجزه پیامبراکرم(ص)کتاب بوده و وحی و پیام الهی در قالب کتاب بر مردم ابلاغ شده است و در این کتاب مقدس هم اولین آیاتی که بر پیامبر(ص) نازل شده با امربه خواندن و الفاظ علم و قلم همراه شده است. پژوهش حاضر جایگاه و اهمیت کتاب و کتابخوانی را از نگاه آیات قرآنی و روایات ائمه معصومین(ع) مورد بررسی قرار دادهو همچنین بر آن شده تا با تکیه بر آیات و روایات، روشهای مطالعه صحیح را مطرح نموده و در راستای ترویج فرهنگ کتابخوانی راهکارهایی را ارائه نماید. این پژوهش نشان داد که در اسلام، کتاب و کتابخوانی به عنوان یک استراتژی بی بدیل برای رشد و تعالی فرد و جامعه مورد توجه قرار گرفته است؛ که در راستای اثر بخشی به آن در زندگی فردی و اجتماعی شرایط و راهکارهایی ارائه شده که عمل به آنها موجب بهره وری از این عنصر فرهنگی می باشد و می تواند آثاری را بدنبال داشته باشد که هم به حال فرد و هم به حال جامعه سودمند واقع شود. این مطالعه به روش کتابخانه ای انجام شده که جهت گردآوری مطالب آن از منابع کتابخانه ای استفاده شده است. و بعد از تحلیل محتوایی مطالب گردآوری شده حاصل آمده است. در این مطالعه از روشی نظام مند استفاده شده که در آن آیات و روایات را تحلیل نموده و در راستای تبیین و توضیح بحث مورد مطالعه از آنها استفاده نموده است.

نگارنده در اين تحقيق پس از معنا شناسي التقاط و بيان گونه هاي آن تلاش نموده است، عوامل پيدايش، پيامدها و راهکار هاي مقابله با اين جريان فکري مخرب رابا تکيه بر آيات قرآن و احاديث معصومين عليهم السلام، مورد واکاوي قرار داده و از اين رهگذر مسلمين را متوجه خطري نمايد که خواسته يا ناخواسته کيان معرفت اسلامي را در معرض تلاشي و انهدام قرار مي دهد. به آنان معرفت و شناخت نسبت به اين خط فکري ويرانگر ارزاني دارد و در آن ها هوشياري و انگيزه ي جهاد و مبارزه با آن پديده ي خطرناک فرهنگي که حيات فردي و اجتماعي آنان را به مخاطره مي اندازد و عزت و سيادتشان را به تاراج مي برد، ايجاد نمايد.

انسان هابرای به سلامت گذشتن از فضایی که به سبب آمیخته شدن حق و باطل،غبارآلود و گم‏راه‏کننده شده است،باید ریشه ها وعوامل به وجود آورنده،شاخصه های اصلی به وجود آورندگان آن،و راه های رهایی از چنینفضایی را بشناسند.عوامل متعددی در ایجاد فضای شبهه‏آلود موثرند.«قدرت طلبی»و«انحرافات درونی»از جمله مهم ترین ابزارهایی‏ هستندکه همواره افراد مشرک و معاند در طی حیات اسلام از آنها استفاده نموده و سعی کرده‏اند زمانی با اجبار و ارعاب،آزادی انتخاب در دین و گزینش مذهب را از افراد سلب کنند، و گاهی با نیرنگ و فریب و با ظاهری آراسته،به انحراف در دین و در هم آمیختن حق و باطل بپردازند و در اعتقادات مسلمانان شبهه ایجاد کنند و از این طریق به فتنه گری در جامعه بپردازند.از سویی، شخصیت‏زدگی در طول تاریخ،اندیشه و وجدان مردم را تحت‏الشعاع قرار داده و چهره‏های به ظاهر حق به جانب،سبب ایجاد شبهه و تلبیس امر بر مردمان ساده‏لوح شده‏اند.از جمله شیوه‏های مهم تربیتی،شناخت درست فتنه ها در زندگی،علل و ریشه های ورود به آنها و راه‏های گریز از آنهاست.بر این مبنا پژوهش حاضر برآن است مبانی معرفت شناسی فتنه را از منظر قران و حدیث مورد بررسی قرار دهد.معناشناسی فتنه،علل و ریشه های ورود انسان به فتنه،شاخصه های اصلی فتنه گران،پیامدهای فتنه گری در جامعه و راه های برون رفت از فتنه ها، از جمله مهم ترین مباحثی است که در این رساله به آنها پرداخته شده است.لازم به ذکر است کهاز روش کتابخانه ای برای جمع آوری مطالب استفاده شده است.

قرآن کریم از آن مقام الوهی بوده و نزولش موجبات تعالی متن و زبان عربی را فراهم ساخته به صورتی که آیات سوره های آن از زیباترین و شیواترین کلماتدر شیوه بیان و تصویرسازی صحنه ها از ساز و کارهای هنری بهره می جوید. تجسم زیبایی ها و توجه به زیبایی شناسی آیات مبنا و قاعده بنیادین سبک قرآن و ابزار برجسته و برگزیده در بیان معانی مجرد ذهنی، حالت های درونی و موضع گیری های انسانی است. در عین حال، سرتاسر آیات قرآن و کلام وحی پوشیده از تصویر است. یکی از وجوه سادگی و قابل فهم بودن بیان قرآن، همین تصویری و ملموس بودن مفاهیم ذهنی آن است. تصویر هنری و زیبایی الفاظ و معانی قرآن وجود بشری را که آمیزه ای ازعقل ، احساس و وجدان است ، مخاطب قرار می دهد و با تحریک روان او و ایجاد تعادل میان آنها در نهایت تصویری ایده آل از ابعاد فکری اش را ترسیم می نماید. هنر نیز با دستمایه قرار دادن روح آدمی همیشه آن را به آرامش رسانده است. هنر هرگز از حقیقت جدا نبوده و با امر قدسی ارتباط دارد و در این میان زیبایی شناسی و تصویرپردازی هنری در جهان بینی دینی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. از منظر قرآن کریم، جهان آفریده ذاتی زیباست و این ذات هر آنچه آفریده زیباست و از آنجا که سوره الرحمن به عنوان عروس وحی به زیباترین سوره قرآن شهرت یافته است؛ پژوهش حاضر با متجلی نمودن تصویر و ترسیم در آیات این سوره به بخش ها و فصل هایی تقسیم شده است. در ابتدا با بهره گیری از تعاریف عینی و بیان مولفه های زیبایی شناسی و تصویرگری و طرح آراء و نظرات صاحب نظران این حوزه ها به نشان دادن نکته ها و جنبه های زیبایی کلام وحیانی در سوره مهر پرداخته است و از آنجا که ترسیم و تجسیم بر جدل، قیاس، مناظره، تمثیل و غیره نیز تکیه می کند در انتها با بیان مثال های عینی در قالب پردازشی نمادین به تحلیل آیات این سوره با رویکردی توصیفی پرداخته است. پژوهش حاضر سعی دارد تا با رویکردی زیباشناسانه و با توجه به مفاهیم تصویرپردازی هنری و مولفه های نقد جدید، زیبایی های متن قرآنی در آلاء الرحمن را بکاود و ذهن حقیقت جو را به یکی از زیباترین نمونه ها برای بیان مفاهیم در قالب هنری معطوف نماید.

پژوهش حاضر به دنبال پاسخ این پرسش است که بداند مهم ترین مولفه های رویکرد وجودی به انسان شناسی قرآنی کدامند. بدین منظور سه مولفه از مولفه های تقریباً مشترک میان فیلسوفان وجودی را برگزیده است و آن ها را به عنوان پرسش هایی به قرآن عرضه کرده است تا با دستیابی بر پاسخ آن ها به انسان شناسی قرآنی با رویکرد وجودی نزدیک شود. مولفه های مورد بحث عبارتند از: تفرد، آزادی و اختیار، اوضاع و احوال مرزی. نکته قابل ت‍‍أکید این است که مولف در خلال این پژوهش کوشیده است از هر گونه تحمیل آراء به قرآن اجتناب ورزد.

هدف از این تحقیق تبیین مبانی و اصول تربیتی قصص قرآن‌کریم براساس اصول ومبانی تربیتی دراسلام بیان شده است. روش تحقیق دراین پژوهش توصیفی و تحلیلی است . وجامعه پژوهش مجموعه قصص قرآن درنظرگرفته شده است .نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که؛ داستان‌های قرآن‌ بر یک مبنای واحد که همان انسان‌شناسی است استوار می‌باشد.بیشترین تأکید در داستان‌های قرآن بر چهار اصل (توحید، محبت، تفکر و آزادی و مرگ‌اندیشی) می‌باشد. در ارتباط با علل تکرار داستان‌ها و تمثیلات قرآن می‌توان به موارد متعددی اشاره کرد. از آن جمله تکمیل تصویرها (پیام‌ها)؛ نشانه وحی کتاب الهی؛ اصالت دادن به محتوا؛ عبرت‌آموزی؛ آرامش دل پیامبر‌اکرم(ص) و مومنان؛ اهمیت روش حفظ و تکرار و تفاوت فردی. و در ارتباط با علل استفاده خداوند از قصص در قرآن چنین می‌توان استدلال کرد: 1- علل استفاده از داستان‌ها در قرآن: بهره‌گیری تربیتی؛ تاریخ‌نگاری؛ دلداری به‌پیامبر و مومنان؛ آشنایی با سنت‌های حاکم بر تاریخ؛ بلاغ؛ بیان اعجاز غیبی قرآن؛ بیان نتایج اعتقادی و اخلاقی؛ ابلاغ پیام و حجت؛ انذار(هشدار) و عبرت‌گیری. 2- علل استفاده از تمثیلات در قرآن: نیل به معرفت؛ درک همگانی؛ اهداف تربیتی؛ تذکر و یادآوری؛ تفکر و اندیشیدن؛ درک برای عالمان؛ حسی نمودن مسائل عقلی؛ ایجاز؛ کاستن از تلخی پند؛ ایجاد تنوع و خاموش کردن افراد لجوج.از جمله نتایج این پژوهش می توان به نکات زیر اشاره کرد. 1- با توجه به اهمیت شیوه خاص بیان قرآن و بهره گیری از انواع تمثیل در قصص قرآن می توان در مقوله روشهای تدریس با توجه به محتوای درسی ،در دروسی که نیاز به تغییر نگرش ، حسی بودن مسائل عقلی ، انتقال معانی بسیار در قالب الفاظ مختصرو ...استفاده نمود.2- با توجه به اصل تدریجی بودن تربیت و رعایت نزول آیات بر همین اساس وسایر اصولی که در این پژوهش به آنها اشاره شده است می توان با الگو برداری از شیوه بیان قصص به ارتقاءسطح مطلوبیت و تسهیل و کارایی امر آموزش برای کودکان و نوجوانان بهره برد.3- با توجه به بحث آموزش فلسفه به کودکان و نوجوانان و تاثیر فراوان قصه در آموزش فلسفه می توان قصص قرآن را به عنوان غنی ترین منابع در این زمینه بکار گرفت.

در جامعه امروز این نیاز و ضرورت وجود دارد که به شیوه‌های مختلفی از دین دفاع گردد؛ یکی از دفاع‌هایی که امروزه مورد قبول بسیاری از مردم است دفاع عمل‌گرایانه از دین می‌باشد، دفاعی که درصدد است تا نشان دهد دین آثار مثبتی در زندگی مردم دارد0 پژوهش حاضر به بررسی پنج نیاز مهم روان‌شناختی می‌پردازد؛ یعنی نیاز به رفع احساس تنهایی، نیاز به غلبه بر ترس از مرگ، نیاز به معناجویی برای زندگی، نیاز به اجرای عدالت و نیاز به امیدی که بتوان درد و رنج حاصل از زندگی را تحمل کرد0 این پژوهش با رجوع به قرآن، آیات دال بر این نیازها همراه با تفاسیرشان را مطرح می‌کند و در نهایت، به نحو پیشین و با رویکرد عمل‌گرایانه این مطلب را نشان می‌دهد که بر اساس موضع قرآن در خصوص نیازهای روان‌شناختی انسان، می‌توان به این نتیجه رسید که دینداران به استناد آثار مثبت باورهای دینی، عقلاً مجازند، آن‌ها را بپذیرند0

دعا به عنوان یکی از آموزه های قرآنی، از جمله موضوعاتیست که موردعنایت فیلسوفان مسلمان واقع شده است. فارابی نیز که تا حدودی همت خویش را مصروف ایجاد توافق میان دین و فلسفه کرده، موضوع دعا را مد نظر قرار داده است. هر چند که فارابی، با نگرشی بدیهی انگارانه به موضوع دعا پرداخته واز این رو تنها درعبارتی کوتاه تعریف مختصری برای آن ارائه کرده، لکن با رویکرد به نظرات فلسفی او،می توان برداشت تفسیر گونه ای از این عبارت ارائه نمود که نشان دهنده کمال این تعریف درعین موجز بودنش است.

پیدایش جهان موضوعی است که همیشه مورد سوال و تحقیق اندیشمندان قرار گرفته است. یکی از اندیشمندانی که به این موضوع پرداخته است ملاصدرا است. پژوهش حاضر در پی تبیین فلسفی – کلامی آفرینش از دیدگاه ایشان است. پژوهشگر با تتبّع در آثار تفسیری و قرآنی ملاصدرا، ابتدا به تبیین فلسفی آفرینش پرداخته و در ادامه به تبیین کلامی پرداخته است. نتیجه ای که نگارنده پس از بررسی به آن رسیده است این است که از دیدگاه فلسفی، ملاصدرا بااستناد به آیه 155/اعراف آفرینش را فیض و رحمت بی انتهای الهی دانسته است و از دیدگاه کلامی، با استناد به حدیث قدسی هدف از آفرینش را حب ذات واجب تعالی ذکر کرده است. و در برخی از آثارش با استناد به آیه 30/بقره غرض از آفرینش راانسان کامل دانسته که همان خلیفه الهی است.