جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله با موضوع، ارزش صبر و استقامت در قرآن و سنت، پیامدهای فردی و اجتماعی آن انجام شده است و با توجه به این که این صفت یکی از صفات حسنه ی اخلاقی است برآن شدیم که به بررسی مفهوم، اقسام و مراتب، اسوه ها و آثار و افات صبر و استقامت و ارتباط آن با ارزش های معنوی دیگر بپردازیم و در پایان هم این واژه را در قرآن و روایات اهل بیت? بررسی کنیم، که نوع منابع مورد استفاده در تدوین این رساله بیشتر کتب اخلاقی، روایی و تفاسیر می باشد که از جمله این کتب می توان به ( وسائل الشیعه، اصول کافی،تفسیر نمونه و المیزان) اشاره کرد. هدف ما از انجام این تحقیق با موضوعی اخلاقی این است که صبر را به عنوان یک ارزش برای جامعه معرفی کنیم، چرا که تحصیل بسیاری از صفات حسنه ی دیگر و زدودن بسیاری از گناهان و تقویت قلب به نور ملکوت در سایه ی همین صبر حاصل می شود و در نهایت هم سعادت و تکامل دنیوی و اخروی انسان را به همراه دارد و این حسنه ی اخلاقی به خاطر اهمیت وافری که دارد در قرآن بیش از دیگر فضایل اخلاقی مورد تأکید قرار گرفته است. از نتایج حاصله ی این تحقیق که بیشترین اهمیت را دارا می باشد می توان اشاره کرد به این که صبر کلید گشایش و منشأ پیروزی در همه ی کارهاست و انسان بدون صبر و استقامت، در جهات مثبت به جایی نمی رسد و هم در برابر عوامل منفی قادر به ایستادگی نیست. به همین دلیل، کلید اصلی پیروزی ها، صبر و شکیبایی است و از آن جا که دین مجموعه ای از باید ها و نباید ها است، طاعات و ترک معاصی، بدون صبر و استقامت بقا و دوامی ندارد. روش انجام کار در این رساله، روش کتابخانه ای بوده و واژگان کلیدی در این تحقیق، صبر، استقامت، قرآن، سنت می باشد .

در این تحقیق میهمانی در جامعه کنونی به روش میدانی بررسی شده و نتایج تحقیق با آموزه های قرآنی و حدیثی مورد ارزیابی قرار گرفته است. مطالب اصلی آن در پنج بخش با این مباحث آمده است: بخش اول، میهمانی در جامعه کنونی: اهمیت میهمانی نزد مردم، انگیزه های برپایی میهمانی، انواع میهمانی، انواع گفتگو، نوع پوشش، مدعوین و نحوه مجالست در میهمانی ها؛ بخش دوم، جهات مثبت و ارزشی میهمانی ها در جامعه کنونی از دیدگاه آیات و روایات: میهمان نوازی، صله رحم، شادکردن، خوشرویی و احترام به میهمان، استقبال و بدرقه، به کارنگرفتن میهمان، و جز اینها؛ بخش سوم، جهات منفی و غیرارزشی میهمانی ها در جامعه کنونی از دیدگاه قرآن و حدیث: کم شدن ارتباطات خویشاوندی، تجمل گرایی و اسراف، غنا و موسیقی، عدم رعایت پوشش اسلامی، سخنان بیهوده، اختلاط زن و مرد، سلب آسایش دیگران و جز اینها؛ بخش چهارم، منشأ پیدایش جهات منفی و غیرارزشی در میهمانی های جامعه کنونی: ضعف اعتقادات مذهبی، عدم آگاهی کافی از تعالیم اسلامی، خودباختگی و تقلید از غرب و. . ؛ بخش پنجم، نکات اخلاقی درباره محافل میهمانی، وظایف میزبان و میهمان، آداب سفره و غذاخوردن.

غلبه بر امیال نفسانی و شیطانی در عرصه های طاعت الهی ، اجتناب از معصیت الهی و تحمل مشکلات و سختی های دنیوی در پرتو خویشتن داری و مقاومت(حبس نفس) و توکل بر ذات اقدس خالق مهربان و توانایمان امکان پذیر است بدین جهت در این رساله به معنای صبر و استقامت و راه های به دست آوردن و عوامل مؤثر برآن پرداخته شده است. صبر در لغت به معنای حبس و نگه داشتن و در اصطلاح نیز به معنای نگهداری نفس برآن چیزی است که شرع و عقل اقتضاء می کند و یا از چیزی که عقل و شرع آن را نهی می کند، عنوان شده است و استقامت به معنای استوار و محکم بودن، که با وجود این معنا برای استقامت – پا فشاری و استواری در راه رسیدن به مقصود که نسبت به صبر مرتبه ای بالاتر دارد – در عرف جامعه ی کنونی و کتب علما؛ این دو صفت ، مترادف هم شمرده شده اند. اقسام و مراتب عنوان شده توسط علمای اخلاق و عرفان نیز بخشی از این تحقیق است که برترین مرتبه ی صبر در برابر معصیت الهی است که دلایل این رجحان از مباحث مطرح شده در این نوشتار است. تأکید آیات و روایات اهمیت این صفات را مبرهن کرده است، که ضمانت پیشرفت کار با صبر و استقامت، نقش صبر در تهذیب نفس ، جلب محبت الهی، رهبری جامعه و ... در بخش های اهمیت صبر و استقامت در قرآن و سنت و فلسفه ی آن به اجمال بیان شده است. وراثت، تربیت، محیط، تغذیه و فطرت از عوامل مؤثر و بنیادی صبور و مقاوم بودن انسان است، آثار وراثتی ، راه کارهای صبور و مقاوم تربیت کردن فرزند و نقش اجتماع(والدین، همنشین، مربیان) و ... در بخش عوامل مؤثر در صبور و مقاوم بودن ، بیان شده است. تعمیق باورها ( هدف خلقت، حقیقت دنیا و ...) از راه های به دست آوردن حسنات اخلاقی از جمله سر رشته ی آن ها یعنی صبر و استقامت است ک تنها با داشتن این صفت نیل به اهداف انسانی مقدور می گردد. دانستن حقیقت بندگی ، حضور خدا و تقویت وجدان اخلاقی ، تفکر در پیامدهای گناه و مزین شدن به صفات حیا و عفت از راه کارهای عملی حصول صبر و استقامت در اطاعت الهی و اجتناب از معاصی می باشد، همچنین دانستن فلسفه ی آزمایش های الهی ، تأمل و تفکر در معارف اسلامی و تعمیق آن معارف، در پذیرش واقعیت کنونی ، تحمل دیگران با تمام کم و کاست ها و نقص هایشان و استفاده از مدیریت بحران ها برای حفظ آرامش و تعالی روحی بسیار مؤثر است که در بحث راه های تحصیل صبر در مصایب به نفصیل عنوان شده است و پیامد های فردی و اجتماعی که خود یکی از مهم ترین راه های تحصیل صبر و استقامت است ؛ - آثار خانوادگی ، فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی و ... و میزان کار آمدی این صفت در رشد و تعالی فکری و فرهنگی و ... با توجه به آیات و روایات – از دیگر مباحث این رساله است. لازم به ذکر است برای تدوین این نوشتار از منابع مختلف ؛ کتاب های تفسیری ، اخلاقی، لغوی و اعتقادی بهره گرفته شده است. CD جامع الاحادیث نیز برای جستجوی دقیق احادیث استفاده شده است. امید است این تحقیق بتواند گامی هر چند اندک در جهت کاربردی نمودن آیات و روایات در زندگی روزمره که آمیخته با چالش های مختلفی است برداشته باشد.

این پایان نامه از نُه فصل با این موضوعات تشکیل یافته است: بخش اول، ارشاد و هدایت: مبحث لغوی، ارشاد و هدایت از نظر قرآن و حدیث، مشخصات مربی؛ بخش دوم، مسئلت از خداوند؛ بخش سوم، انعقاد نطفه و بارداری؛ بخش چهارم، از تولد تا دو سالگی: ذکر اذان و اقامه، نام گذاری، تراشیدن موی سر، غسل، عقیقه، ختنه، شیر مادر و مدت شیرخوارگی، اهمیت شیر مادر در رشد شخصیت، شرایط دایه، رابطه ی والدین با نوزاد؛ بخش پنجم، از دو سالگی تا هفت سالگی: دوران پرسش و کنجکاوی، اصولی که والدین باید رعایت کنند، رفتارهای مناسب با کودک (احترام و اکرام به فرزند، سلام کردن به کودک، عدالت نسبت کودک، مسرور کردن کودک)، تغذیه، بهداشت، بازی، تربیت جنسی و مذهبی و آماده کردن برای ورود به مدرسه؛ بخش ششم، از هفت سالگی تا دوازده سالگی: مهیا شدن برای دوران اطاعت، آرامش روحی کودک در دوران اطاعت، ایجاد روحیه ی اعتماد به نفس و پرورش شخصیت مستقل، تنبیه و تشویق کودک، تربیت مذهبی، اخلاقی، جنسی، اجتماعی و عقلی کودک،...؛ بخش هفتم، از دوازده سالگی تا پانزده سالگی: دوره ی نوجوانی، بلوغ، آموزش بلوغ جنسی برای نوجوان، کنترل آزادی، تقویت روحیه ی مذهبی، تربیت مذهبی، عقلی، اخلاقی، عاطفی، اقتصادی نوجوان، وظایف شرعی نوجوان در علائم بلوغ؛ بخش هشتم، از پانزده سالگی تا هجده سالگی: مشاوره ی مادر با دختر و پدر با پسر، تربیت عقلی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، عاطفی، جنسی، مذهبی، اقتصادی،...؛ بخش نهم، از هجده سالگی تا بیست سالگی: جوان چه اموری را باید بیاموزد (فقاهت و دیانت، قرآن و معارف، تعلیمات بزرگان دین)، اصولی در ارشاد و هدایت جوان، تربیت مذهبی، عقلی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، بسیج مسئولان.

یکی از ارزش ها و فضیلت های ارزنده اخلاقی صبر است. فضیلتی که در تربیت اخلاق آدمی نقش بنیادی و اساسی دارد. به دلیل ارزش و اعتباری که در تربیت انسان دارد در اسلام، قرآن، احادیث و روایات جایگاه خاصی دارد. ارزش آن تا اندازه ای است که از ارکان ایمان به خدا شمرده شده است. و با بررسی و مطالعه زندگی پیامبران ( ص) و امامان معصوم ( ع) و شیعیان و رهروان آن بزگواران مشاهده می کنیم که زندگی آنها سراسر، صبر و استقامت در برابر سختیها و مشکلات و مصائبی است که با آنها روبرو بوده اند و همواره همه انسانها را نیز به صبر و استقامت در برابر مشکلات و سختی ها فراخوانده اند. معنی دقیق صبر عبارت است از خویشتنداری و حبس نفس بر چیزی که شرع و عقل به آن امر می کنند و یا چیزی که عقل و شرع از آن نهی می کنند و بازداشتن نفس از زاری کردن در برابر حوادث ناگوار، و خویشتنداری در برخورد با گناه و استواری در انجام عبادات و نیایش خداوند و زیباترین شکل آن صبر جمیل است. صبر جمیل صبری است که در برخورد با مصائب و مشکلات سخنی بر زبان نیاوری که موجب خشم خداوند شود. مطالب این تحقیق در چهار فصل تهیه و گردآوری شده است. فصل اول: در این فصل معانی صبر از چند فرهنگ لغت گردآوری شده است. معانی مختلف آن در قرآن مورد بررسی قرار گرفته، به رأی و نظر چند تن از دانشمندان اشاره شده است. جایگاه صبر در اسلام بررسی شده، در مورد اینکه صبر در برخورد با خواهشهای نفسانی اسامی مختلفی پیدا می کند بررسی شده و در پایان فصل هم تحریف معانی صبر و رد این تحریف مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم: مطالب این فصل با ضرورت صبر شروع می شود بعد به ضرورت صبر برای اهل ایمان و پیامبران اشاره شده است. و تکرار فرمان صبر در قرآن بیان شده، و بررسی آیاتی که امر به صبر فرموده اند، ارزش صبر، جمال و فضیلت صبر مورد بررسی قرار گرفته است. به کنار هم آمدن صبر با ارزش های معنوی دیگر و فضیلت صبر بر شکر هم اشاره شده و در پایان فصل هم اشاره شده به پیامبران و شیعیان صبور و خصوصیات آنها. فصل سوم: مطالب این فصل در مورد اقسام صبر، توضیح هر یک از اقسام صبر، آیات و روایات در مورد اقسام صبر ( صبر بر طاعت، صبر بر معصیت، و صبر بر مصیبت) بیان شده است. فصل چهارم: تفسیر آیاتی از قرآن کریم که در مورد صبر و اقسام صبر بوده است ( از نظر مفسرین) بررسی شده است و همچنین اشاره ای شده به پیامبر اسلام، اسطوره صبر و استقامت، آزمایش های الهی، تنوع آزمایشها، فلسفه ابتالاء مورد بررسی قرار گرفته، و ثمرات صبر در دنیا و آخرت مورد بررسی قرار گرفته است. به آفت بی صبری و پیکار با بی صبری هم اشاره ای شده است.

پس از آنکه حیات در روی زمین سر گرفت انسان با نیاز های متضاد و افکار متباین واحساسات مختلف به آن پا نهاد در حالی که تارو پود اورا با حقیقت طلبی و جستجوگری سرشته بودند. انبیا در طول تاریخ، انسان ها را متوجه این خلقت خدادادی می کردند وآنها را به تفکر دعوت می کردند واسلام در محیطی که بیشترین محتوای آن را خرافات بی پایه تشکیل می داد، داعیه برهان طلبی سرداد و کتاب آسمانی مملو از استدلالات منطقی و براهین علمی خود را بر آنان عرضه کرد و به رسول خود درکتاب خویش به آن فرمان داد وخانواده طاهره آن حضرت، نقل جدایی ناپذیر قرآن ، همواره درمناظرات خود با فرقه ها ومکاتب الهادی ، همچون قرآن از استدلالهای ساده عملی ومحسوس و به دور از پیچیدگی و ابهام، بهره جسته اند. قرآن کریم نه تنها دعوت به تفکر وتعقل کرده ولغزش گاه های اندیشه را یاد اورشده، بلکه خود در بر خورد با افراد وگروه های مختلف در زمینه مسائلی چون توحید، معاد و نبوت به احتجاج پرداخته است وعلاوه برآن احتجاجات ومناظرات بی مانند انبیاء(ع) را نیز ذکر کرده است و در تمامی این مواردکلام این خالق با شیوه خاص خود، یکی از وجوه اعجاز قرآن را به تماشاگذارده است. استدلالات قرآن کریم به گونه ای است که برای عوام و خواص قابل درک و فهم است. و بر خلاف فلاسفه تنها عقل را مورد خطاب قرار نداده و متناسب با ابعاد وجودی انسان از شیوه ها و زبان ها و ابزارهای مختلف مانند.........؟

این پایان نامه از سه بخش تشکیل شده است: بخش اول، اهمیت قصه در قرآن، غرض از قصه و شیوه های نقل آن قصه حضرت موسی (ع) در قرآن و روایات.بخش دوم، قصه حضرت موسی (ع) در تورات. بخش سوم، مقایسه داستان حضرت موسی (ع) در قرآن وتورات. در پایان این بخش آیات قرآن در خصوص داستان حضرت موسی (ع) تنظیم شده اند.

انبیا در طول حیات تبلیغی خویش، بهترین و نافذترین روش ها و شیوه های تبلیغ را به جامعه انسانی ارائه کرده اند. فرستادگان بزرگی چون: ابراهیم، نوح، موسی، عیسی و بالاتر از همه، حضرت محمد| و پیامبرانی چون: یوسف، شعیب، داوود، سلیمان، صالح، زکریا و... در طول زندگانی افتخارآمیز خود به منظور دعوت به سوی خدا و سوق دادن انسان ها به صفات و رفتارهای نیکو، شیوه های متنوعی به کار گرفته اند که هر یک در جای خود تأثیر به سزایی بر شخصیت و رفتار انسان ها بر جای گذاشته است. در این تحقیق، نخست به کلیات تحقیق و سپس به تعریف، انواع و ارکان ارتباط، تبلیغ و دانش ارتباطات، ویژگی های پیام مؤثر و پیام دهنده (مبلّغ) و موانع ارسال پیام پرداخته شده است. در بخش دیگری از این رساله، هدف از تبلیغ انبیا(علیه السلام)، ویژگی های انبیا در تبلیغ، تبلیغ گفتاری و عملی آنان و جنبه های مختلف الگو توضیح داده شده است. کلمات کلیدی: انبیا تبلیغ ابراهیم(علیه السلام) نوح(علیه السلام) موسی(علیه السلام) عیسی(علیه السلام) محمد| یوسف(علیه السلام) شعیب(علیه السلام) داود(علیه السلام) سلیمان(علیه السلام) صالح(علیه السلام) زکریا(علیه السلام) ارتباط پیام مبلّغ تبلیغ گفتاری تبلیغ عملی الگو

این تحقیق، روش های تربیتی انبیا(علیه السلام) در قرآن را در سه دسته (بینشی، گرایشی و عملی) بیان کرده و هر یک را مورد ارزیابی قرار داده است. روش های بینشی آن دسته از روش هایی هستند که انبیا(علیه السلام) به وسیله آن ها، بینش و آگاهی عمیق نسبت به مسائل گوناگون دینی از قبیل: مبدأ، معاد، حقیقت دنیا و حقیقت انسان را در افراد ایجاد می نمودند و از این راه، تحوّل درونی در آن ها به وجود می آوردند تا زمینه برای تغییر رفتار بیرونی آن ها فراهم باشد؛ این روش ها عبارت اند از: ایجاد بینش صحیح، موعظه حسنه، روبه رو شدن با نتایج اعمال، تذکر و یادآوری نعمت ها، داستان سرایی و تمثیل. روش های گرایشی روش هایی هستند که انبیا(علیه السلام) به وسیله آن ها، میل و انگیزه درونی نسبت به انجام دادن تکالیف و دستورات الهی را در افراد ایجاد می نمودند؛ این روش ها عبارت اند از: دعوت به ایمان، تحریک ایمان، محبت و مهرورزی، مبالغه در عفو، الگوسازی، تبشیر و انذار و روش تشویق و تنبیه. روش های عملی انبیا(علیه السلام) به گونه ای بود که افراد را به انجام دادن تکالیف الهی ملزم می کردند، چه آن ها میل و انگیزه درونی نسبت به انجام دادن آن تکالیف داشتند و چه نداشتند؛ این روش ها عبارت اند از: فریضه سازی، امر و نهی و روش نظارت و مراقبت. کلمات کلیدی: تربیتی انبیا بینشی گرایشی عملی مبدأ معاد حقیقت انسان تحوّل درونی موعظه حسنه داستان سرایی تمثیل محبّت عفو الگو تبشیر انذار تشویق تنبیه نظارت

اصلاح و تهذیب نفس و سازندگی روحی، اخلاقی انسان در تأمین سعادت دنیوی و اخروی او در زمینه های مختلف از جمله زمینه های روحی- روانی- اجتماعی، اقتصادی و یا مدارج علمی و مانند آن نقشی به سزا و بس تعیین کننده دارد. اخلاق خوب در مرحله اول شیرینی و گوارایی زندگی است برای خود انسان و بعد برای کسانی که با او زندگی می کنند و یا در برخورد و ارتباط با او هستد، یعنی شخصی که در زندگی خوش برخورد است و گشاده رو و خوش سخن، با گذشت و با انصاف و امین و حکیم و بردبار و متواضع و مانند آن، ابتدا خود از زندگی و رفتار و برخوردهای خود احساس آرامش و شادابی می کند و شیرینی زندگی را درمی یابد، بعد دیگران که در ارتباط با او بوده و با او زندگی می کنند. در مقابل اخلاق بد، زشت و تندو غیر انسانی و الهی اول مایه عذاب روح و روان و جان خود ماست و بعد دیگران، یعنی دوستان و نزدیکان و هر که در برخورد و ارتباط با ماست. اخلاق بد ابتدا روح و روان ما را خرد کرده و می شکند، بعد دیگران را عذاب می دهد و به دنبال آن تن و جسم نیز خرد شده و درهم می شکند و فرسوده و پیر می شود گویا 10-20 سال پیر شده ایم و همچنین انواع بیماری ها در تن و جان ما رسوخ کرده و ما را از پا در می آورد. کسی که اخلاق زشت داشته باشد، دوست و رفیق از او می گریزندو تنها رهایش می کنند. از طرف دیگر اخلاق خوب، برخورد گشاده و سخن خوب و خوش، باگذشت و بردباری، امانت و انصاف و... باعث جذب دوستی ها، محبت ها، علاقه ها می شود و هم باعث تضمین و تثبیت این دوستی ها از طرف نزدیکان و دوستان و همکاران و بالاخره این همه وسیله ی جذب خشنودی ولطف و محبت الهی می گردد.