جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مسائل مهمی که برای انسان در راه رسیدن به سیر معنوی و ایمان حقیقی ضروری است داشتن اخلاص است که در این تحقیق به آن پرداخته شده است. این مقوله بر آن است که به بررسی اخلاص از نظر لغوی و اصطلاحی بپردازد و حقیقت و اهمیت اخلاص را در آیات و روایات روشن کند. همچنین در ادامه به بررسی نقش مهم اخلاص در تحصیل معرفت و عبودیت و بندگی خداوند می پردازد. چنانچه در حدیثی امام صادق ( ع) به این معنا اشاه نموده و فرموده اند: « ما انعم الله عزوجل علی عبد اجل لمن کان لا یکون فی قلبه مع الله عزوجل غیره» یعنی بالاترین و برترین نعمتی که خداوند به بنده اش ارزانی می دارد این است که او را موفق می کند که در قلبش چیزی جز خدا نباشد و با این حدیث حقیقت بندگی مشخص می شود. بی شک اخلاص در سیر و سلوک معنوی نقش بسیار مهمی ایفا می کند، از جمله نشانه های اخلاص: توقع پاداش نداشتن، پشیمان نشدن از کار خیر، یکی بودن ظاهر و باطن و علائم دیگری است که شناخت آن در محقق شدن اخلاص لازم و ضروری است. در ادمه به تبیین رابطه اخلاص با نیت و پاداش اعمال پرداخته شده و با تعریف نیت و ارکان آن و بیان فضیلت نیت خالص و بالعکس این رابطه مورد برسی قرار گرفته است. انسانها بنا بر حالات روحی و معنوی مختلف در تحصیل اخلاص متفاوت هستند. از این جهت مراتب اخلاص و مخلصین متفاوت می شود. از جمله مراتب اخلاص می توان به مرتبه شاکرین، مقربین، حیا کنندگان و عارفان خدا اشاره نمود. آنجا که شناخت و عرفان به حد اعلائی می رسد غایت پرستش و بندگی خدا فقط دوستی و شایسته بودن خدا برای پرستش می شود نه ترس از عقاب و طمع بهشت. همچنانکه در حدیثی از حضرت علی ( ع) آمده است که فرموده:« الهی ما عبدتک خوفا لمن نارک و لاطمعا فی جنتک ولکن و جدتک اهلا لعباده و عبدتک». لازم به ذکر است که اخلاص شامل اخلاص مطلق و اخلاص نسبی می شود. اینگونه اخلاص دارای آثاری است که در زندگی دنیوی و اخروی انسان مشهود است. از جمله این آثار تقرب به خدا، امدادهای الهی، بصیرت و حکمت، پیروزی و موفقیت، سلامت قلب و داشتن هیبت و شوکت در این دنییاست که هر کدام از این آثار مرکب مقامات اخروی در دل است. چرا که پس از به وجود آمدن اخلاص شیطان در کمین است و از این رو در روایات به آفات به کمین نشسته در مورد انسان مخلص اشاره شده است که از جمله این افت می توان به ریا، تکبر، سمعه و عجب اشاره کرد. در این تحقیق سعی شده است که از منابع مهم و مصادر حدیثی شیعه استفاده شود. که در رأس همه ی منبع کتاب خدا و پس از آن نهج البلاغه و کتب دسته اول شیعه مانند بحارالانوار ، وسایل الشیعه، مصباح الشریحه و اصول کافی قرار دارد که دسترسی به این کتب با صرف ساعتها وقت در کتابخانه های بزرگ و معتبر از جمله کتابخانه آستان قدس رضوی محقق شده است. با بررسی این مطالب به طور مفصل به این نتیجه می رسیم که تحصیل اخلاص بسی صعب و دشوار است و دستیابی به ان شرط اساسی همه ی کارها است و احتیاج به مبارزه طولانی و مداوم با نفس و استقامت دارد. واژگان کلیدی: از واژگان کلیدی این تحقیق می توان به کلمات: اخلاص، عبودیت، نیت و معرفت اشاره نمود. امید که این تلاش ناچیز مقبول درگاه حق افتد و در نظر صاحب نظرات اهل معرفت قرار گیرد.

پژوهشی است پیرامون احسان به معنای نیکی و نیکوکاری با بهره گیری از آیات و روایات. نویسنده ابتدا به کلمات مرتبط با احسان و مصادیق احسان اشاره کرده و در ادامه از حقیقت، ملاک، شرایط، مراتب و جایگاه احسان سخن گفته است، وی با تبیین مراتب احسان، ضمن بررسی تفصیلی آیات و روایات، احسان به پدر و مادر را بالاترین مرتبه احسان دانسته است؛ و در ادامه به احسان به خویشاوندان که مشتمل بر بحث صله رحم است، اشاره می کند. نویسنده ایمان کامل به خدا و روز قیامت و اخلاص را از شرایط احسان به شمار آورده است. معرفی و بیان اوصاف نیکوکاران فصل دیگری از این پژوهش را به خود اختصاص داده است و در فصل پایانی پاداش نیکوکاران در دنیا و آخرت و نیز احسان پیامبران و پاداش آن ها مورد بحث قرار گرفته است.

این پژوهش با عنوان «جاه طلبی و جنبه های تربیتی و روانی آن با تأکید بر قرآن و حدیث» در پنج فصل تنظیم شده است: فصل اول با عنوان کلیات و مفاهیم، به تبیین مسئله، اهمیت و اهداف موضوع پرداخته است. در فصل دوم، علل و انگیزه های جاه طلبی مانند فطری بودن تمایلات انسان، تکبر و شهرت و راهکارهایی برای غلبه بر آن ها بیان شده است. فصل سوم به تبیین نشانه های جاه طلبی پرداخته و از نفاق، دورویی، تظاهر و استفاده از اسباب نامشروع به عنوان برخی از آن نشانه ها یاد شده است. در فصل چهارم پیامدهای روانی، جسمانی و رفتاری جاه طلبی مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم، شیوه های پیشگیری و درمان جاه طلبی به تفصیل بیان شده است؛ از جمله: ریاست مخصوص ذات خدا است، اما نسبت به غیر خداوند متعال، ریاست بقا ندارد، و با مرگ پایان می پذیرد، ریاست آرامش فکری و روحی انسان را سلب می کند، ریاست مسئولیت آور است، ریاست جاه و مقام و کمال نیست؛ بلکه زیان مادی و معنوی دارد و....

در این پژوهش به بررسی جایگاه زن با تکیه بر آیات قرآن پرداخته شده و از این موضوعات سخن رفته است: مقام و موقعیت زنان از نظر ارزش انسانی، آیا زنان از نظر آفرینش و سرشت با مردان همسان و برابرند؟ هدف از خلقت زنان چه بوده است؟ نقش و موقعیت آنان در داستان های قرآنی، حقوق زنان در نقش همسر، مادر و دختر خانواده، روابط متقابل زن و شوهر در خانواده، مسائل و مشکلات خانوادگی از قبیل طلاق و موضوعات بحث انگیز تعدد زوجات و نشوز، پایگاه زن در جامعه و موقعیت او به عنوان عضوی از امت اسلامی و نقش او در امور سیاسی، اجتماعی، امر بمعروف و نهی از منکر و هجرت و همچنین نقش او در برابر مشکلات اقتصادی جامعه و برقراری بینش توحیدی به منظور رفع تمایزات و تبعیضات طبقاتی.

نویسنده در این پژوهش آن دسته از غزلیات حافظ را که به آیات قرآن و روایات اشاره یا تصریح دارد، گردآوری کرده و آیات و روایات مربوط را مشخص نموده و توضیحات لازم را به دست داده است. ترتیب مطالب وی اینچنین است که نخست غزلیات متأثر از آیات و احادیث را آورده، سپس آیات یا احادیث مندرج در آنها را بیان کرده است. در پایان به این نتیجه می رسد که دیوان حافظ خود نوعی قرآن و حدیث منظوم است و رمزگونه بودن اشعار حافظ متأثر از قرآن است.

اجل نام دیگر مرگ است و یکی از موضوعاتی است که در حوزه های مختلف کلام، فقه و ادبیات از آن سخن می رود.

هوی پرستی، از اخلاق ناپسند انسان به شمار می رود. این پایان نامه سعی می کند در فصل های مختلف ، مسایل گوناگون این صفت نکوهیده را بررسی نماید. پرداختن به معنای لغوی و اصطلاحی ، هوی پرستی و ویژگی های هوی پرستان از دیدگاه قرآن ، نکوهش و بازداشتن انسان ها از هوی پرستی با توجه به نهج البلاغه ، تاثیرات ناخوشایند این عمل بر روح و جسم انسان، برخی عوامل پدیدآورنده هوی پرستی و موانعی که می تواند این صفت را از انسان زایل نماید، از نکات موجود در این پایان نامه است. به طور کلی مباحث این نوشتار ، توضیح روشنگری خواهد بود که افراد از این عمل ناپسند دوری نموده و موجبات تقرب خویش را به حضرت باری تعالی فراهم آورند. توجه کردن به آیات قرآن و مباحث روشنگر نهج البلاغه، می تواند یاری دهنده قدرتمندی در این امر بوده و انسان را به سوی تعالی و تکامل رهنمون گردد. هوی پرستی ، تاثیرات بسیار خطرآفرینی برای جسم و روح انسان دارد به گونه ای که عاملی است برای پدیدآوردن تکبر، خودخواهی، دورشدن از حقیقت مطلق و گمراهی انسان. تکبر باعث می شود راه های هدایت بر او مسدود شده و او را در جریان زندگی دنیوی و شناخت مسایل اخروی، در گمراهی ها سرگردان کند. حیرتی بی ارزش نصیب انسان می شود که راه حقیقت را ندیده و به بیراهه می رود. فرد هواپرست چنان در مشتهیان نفسانی خود مستغرق می شود که گویی راه گریزی نیافته و در گرداب جهل و نادانی به هلاکت می رسد. این پایان نامه ضمن برشمردن عوامل مختلفی که سبب هواپرستی می شود، گریزگاه این اوصاف ناپسند را متذکر شده و مبارزه با نفس و جهاد اکبر، تزکیه و تصفیه نفس و خوف از خداوند را موانعی برای گسترش انسان به متابعت هوی و هوس معرفی می کند.

انسان خلیفه الله است حق مسلم اوست که بداند از کجا آمده؟ به کجا می رود؟ و هدف از آفرینش او چه بوده است؟ هر انسانی به دنبال جواب می گردد. بحث پیرامون معاد و اعتقاد به حیات مجدد در واقع پاسخ به یکی از این سه پرسش است که پیوسته انسان متفکر با آن دست به گریبان است و خواهان حل آن می باشد. از معاد بحث می شود به این دلیل که با زندگی پس از مرگ آشنا شده و جایگاه آسایش و کمال خود را در آنجا آماده کرده و مقایسه ای بین حیات دنیوی و اخروی شده باشد. از معاد بحث می شود تا کمی و قلّت چند روزه حیات دنیا را نسبت به آخرت درک کرده و جایگاه انسانهای وارسته و سعادتمند که در آخرت از نعمت های بیکران الهی برخوردار می شوند و جایگاه انسانهای کج اندیش و ظالم را که در اخرت به عذاب الهی دچار می شوند را از نگاه قرآن، احادیث و عقل جویا شده، لذا این بحث تحت عنوان اثبات معاد از دیدگاه قران، سنت و عقل نامگذاری شده است که در چهار بخش تنظیم گردیده که بخش اول با عنوان معاد و کلیات دارای دو فصل و بخش دوم معاد در آئین اسلام با سه فصل و بخش سوم بررسی پژوهشها درباره روح و انتقال ان به سرای باقی با دو فصل و آخرین بخش که بخش چهارم است با عنوان منکرین معاد دارای دو فصل است. از معاد بحث می شود به این دلیل که با چشم انداز خود پس از عبور از مرگ آشنا شده و جایگاه آسایش و کمال خود را آماده کرده و به دنبال معنای لغوی معاد رفته و ریشه تاریخی آن را در میان اقوام مختلف جستجو کرد. اهداف معاد به طور مبسوط و گسترده بیان می شود و بیان احوال آنان که معاد را به یاد دارند و آنان که از یاد برده اند، پاسخ به شبهات و اشکالات مرتبط با مسأله معاد از جمله اهداف می باشد. درباره کتابهایی که درباره معاد نوشته شده کمتر به هدف از معاد توجه شده در این رساله هدف از معاد به طور مبسوط بحث شده است. از کلی گویی و پیچیدگی مطالب احتراز گردیده و در حد توان به تمام جزئیات در این خصوص پرداخته شده است و مسائل سیاسی امروز که گریبان گیر ضعیفان جامعه گشته و چنگال ابرقدرتها که بر جامعه های ناتوان سنگینی می کند با توجه به فلسفه معاد مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است با توجه به محتوای کار، روش کتابخانه ای بکار گرفته شده، نوشت ای در حد بضاعت خود گرد آورده که امید است مورد توجه خوانندگان عزیز قرار گیرد. واژگان کلیدی: معاد، سنت، عقل، برزخ، قیامت، صراط، نفخه صور، روح، حشر، دوزخ، بهشت، منکر.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: حج و اهمیت آن از دیدگاه قرآن، مکه و کعبه، جنبه های اجتماعی حج،نظام حج در اسلام، آثار اجتماعی حج، نگرشی اجتماعی به اعمال حج.