جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مهم ترین موضوعاتی که در این تحقیق با تکیه بر آیات قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است، به این قرار است: ربوبیت الهی؛ توحید و فطرت؛ نفی توهمات در توحید؛ ابراهیم(ع) قهرمان توحید. نویسنده نخست ربوبیت الهی را ثابت کرده است؛ آن گاه توحید و فطرت را شرح داده، پس از آن باورهای غلط را همچون فرزند و شریک قائل شدن برای خدا رد کرده، در ادامه ابراهیم(ع) را قهرمان توحید معرفی کرده و استدلال های آن حضرت را در این زمینه بیان کرده است. وی نتیجه می گیرد که وحدانیت حق را از راه قرآن می توان اثبات کرد. برخی از دلایل قرآن در این زمینه عبارتند از: اعتقاد به توحید در فطرت آدمی است. قدرت حقیقی از آن خداست. تنها خداوند قادر به دفع ضرر از آدمیان یا جلب خیر برای آنان است.

این پایان نامه در سه بخش آمده است. در بخش اول، تعاریف ایمان و مؤمن، درجات ایمان و مباحثی جزآن آمده و در بخش دوم از دعا به عنوان وسیله ارتباطمؤمن با خدا بحث شده و برخی از ادعیه ذکرگردیده است. بخش سوم به بررسی عنایات الهی به مؤمنان و معراج به عنوان نوعی ارتباط میان مؤمن و خدااختصاص دارد.

پژوهش حاضر مشتمل بر سه بخش با این مباحث است: بخش اول، فضیلت قرائت قرآن و مذمت کوتاهی کنندگان؛ بخش دوم، فضائل و خواص سور؛ بخش سوم، فضائل و خواص آیات: در این بخش فضائل و خواص آیاتی از 11 سوره مورد بررسی قرار گرفته است.

از آنجا که انسان موجودی کمال جو می باشد و برای رسیدن به آن مسیری را در پیش می گیرد بر آن شدم مسائلی را که باعث رسیدن زن به ارزشمندی و کمال او می شود همراه با ذکر الگوها و اسوه ها مطرح کنم . با توجه به تهاجم فرهنگی و تأثیر پذیری آن در جامعه و تبلیغات سوء و گسترده از جانب بیگانگان موجب شده ارزش ها در عصر حاضر میان برخی از زنان جامعه تغییر پیدا کند . بنابراین سعی شده در این پژوهش به شناساندن ارزش وجودی زن با بیان الگو و اسوه های قرآنی و روایی بپردازیم و آن را برای زنان جامعه حاضر معرفی کنیم تا ان شاء الله ارزش های واقعی جای ارزش های کاذب را بگیرد . در بخش اول سعی شده با نگاهی گذرا در بستر تاریخ و ادیان به اثبات ارزش گذاری زن در اسلام بپردازیم و در بخش دوم با استناد از آیات و روایات به این مصادیق و الگوهای کمالی برسیم . برای رسیدن به این منظور سعی شده با استفاده از منابع موجود نگاهی گذرا به زن در طول تاریخ گذشته و ادیان الهی قبل از اسلام داشته باشیم و برای شناساندن ارزش وجودی او مقایسه ای با اسلام انجام دادیم که زن در آن زمان جایگاه و ارزشی نداشته و با ظهور اسلام نوع نگرش به زن فرق کرد و اسلام برای زن ارزش ، هویت و کرامت قائل شد . در این راستا نظراسلام را از زمان آفرینش زن و هدف از خلقت او و آن کراماتی که اسلام به جنس زن داده را بیان کردیم ، بر این اساس اسلام هیچ گونه تبعیضی بین زن و مرد قائل نشده است و اگر در ساختار وجودی آن تفاوتی است لازمه خلقت و آفرینش اوست و در این بین به شبهاتی همچون نقصان عقل زنان ، علت سرپرستی مردان بر زنان و آیا مردان بر زنان برتری دارند ؟ و چرا خطابات قرآن بیشتر به مردان است ، سعی شده پاسخی مختصر داده شود . و در ادامه بحث گلچینی از مصادیق ارزشمندی و کمال زن ، از جمله اطاعت و بندگی ، پاکدامنی « رعایت عفاف ، حیاء و حجاب » و همسرداری و تربیت فرزند که از آن به جهاد زن تعبیر می شود مورد بررسی قرار دادیم . کلید واژه ها : قرآن ، سنت ، ارزش ، کمال ، زن ، عفاف ، حیاء و حجاب

در این پژوهش استفهام و کاربرد آن در قرآن در پنج فصل بررسی شده است. فصل اول، استفهام و ادوات آن؛ فصل دوم، معانی مختلف ادوات استفهام؛ فصل سوم، انواع استفهام؛ فصل چهارم، بررسی آیات سوره بقره؛ فصل پنجم، ادوات استفهام در قرآن کریم.

اخلاق جمع خلق و خلق است و خلق به هیئت ها و شکل ها و صورت هایی که با چشم ادراک می شوند اختصاص داده شده و خلق به قوا و سجایا و خویهایی که با بصیرت و معرفت ادراک می شود. و حقیقت خلق آن آداب و خویهایی است که نفس آدمی کسب می کند و از آن جهت خلق نامیده شده که همانند امور خلقی و آفرینشی در انسان می گردد و در دو سوره قلم و هود واژه خلق آمده است. مادیون برای اخلاق ریشه و زیربنای ثابت قائل نیستند بر خلاف الهیون و موضوع اخلاق روح و نفس است و اینکه هدف از بعثت تکمیل مکارم اخلاق عنوان شده است و سپس بیان فواید اخلاق و برشمردن ویژگی های مربیان اخلاق. اخلاق خوب دو گونه است مکارم اخلاق و محاسن اخلاق. محاسن اخلاق خویهایی که حسن اجتماعی و عرض دارد و مکارم اخلاق صفاتی که به انسان کرامت و بزرگواری می دهد. حسن خلق در دو معنی عام و خاص به کار می رود در معنای عام متخلق بودن به همه اخلاق نیکو و خویهای ستوده است و در معنای خاص برخورد با مردم با گفتار خوش و روی شاد. حسن خلق واقعی محقق نمی شود مگر در وجود پیامبران الهی و اوصیاء آنان و خوشخویی با معتدل شدن ارکان چهارگانه علم و شهوت و خشم و نیرویی که میان این سه قوه تعادل برقرار مکند حاصل می شود و اصول اخلاقی نیک صفات و فضایل چهارگانه است که عبارتند از حکمت و شجاعت و عفت و عدالت و بقیه فضایل شاخه های آن ها به شمار می روند. و اینکه اخلاق از طریق تمرین تغییر پذیر است زیرا در غیر این صورت سفارشات و اندرزها و تربیت ها باطل خواهد بود. و آیات و روایاتی که در زمینه حسن خلق و سفارش بر آن آمده است بیان شده است و صفت مقابل آن سوخلق و سرچشنه های آن و مضرات آن عنوان شده است. و اشاره ای شده است به اخلاق پیامبر ( ص) و امیرالمؤمنین در مسائل شخصی و اصولی که در مسائل شخصی بسیار نرم و ملایم و خوش برخورد بودند و در مسائل اصولی بسیار قاطع برخورد می کردند. و اشاره شده است به برخورد والدین با فرزندان و اینکه رفتار آن ها تا چه حد می تواند در آینده آن ها تأثیر گذار باشد و به نقش مهم مادر در این زمینه اشاره شده است که فرزند در ابتدا بیشتر مسائل را از مادر می آموزد و در خاطرش می ماند و نحوه رفتار فرزندان با والدین و نیکی و احسان و خوش برخوردی با آن ها و آیات مربوط در این زمینه. و در رابطه با همسران با یکدیگر و طرز برخورد آن ها با یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته است. و در نهایت انحطاط اخلاق در جهان معاصر و در جوامع اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین احیای ارزشهای اصیل اخلاقی و بازگشت به اصول فراموش شده اسلامی شرط لازم حاکمیت بخشیدن به اسلام در جامعه ماست . و این وظیفه بر دوش فرد فرد مسلمانان است.

این تحقیق با عنوان «نفوذ اسرائیلیات» در یک مقدمه و پنج فصل تنظیم شده است. در مقدمه به تبیین موضوع، پیشینه، ضرورت، روش و سؤال های اصلی و فرعی تحقیق پرداخته شده است. فصل اول به مفهوم لغوی و اصطلاحی واژه های اسرائیل و اسرائیلیات، جمع بندی معنای این دو واژه و تبیین عوامل چهارگانه اختصاص دارد: 1. حضور اهل کتاب در جزیرةالعرب قبل از اسلام. 2. ضعیف بودن فرهنگ عرب. 3. کینه یهود نسبت به اسلام. 4. حکومت اموی و نقش آن در اشاعة اسرائیلیات. در فصل دوم، عوامل و زمینه های پیدایش ورود اسرائیلیات مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم، گستره اسرائیلیات را از دیدگاه تفاسیر مورد بحث و بررسی قرار داده است. فصل چهارم، برخورد با اسرائیلیات را مورد بررسی قرار داده است. این برخوردها عبارت اند از: 1. برخورد پیامبر اکرم| با اسرائیلیات: الف موضع گیری پیامبر اکرم| در برابر دل باختگان فرهنگ اهل کتاب، ب اقدام عملی پیامبر اکرم| برای از بین بردن آثار خرافات اهل کتاب، ج سفارش خصوصی پیامبر| به تمسک و مودت با اهل بیت اطهار^، د سفارش پیامبر اکرم| به مسلمانان در مورد عرضه روایات بر قرآن. 2. برخورد ائمه و اصحاب با اسرائیلیات: الف واکنش امام علی، امام رضا و امام حسن عسکری^، ب واکنش عبدالله بن عباس، عبدالله بن مسعود، اباذر غفاری و حذیفه یمانی، ج موضع گیری علمای فریقین، علامه طباطبایی، فخر رازی و علمای اهل سنت. در فصل پنجم، نمونه ها و شیوه نقد روایات اسرائیلی، بررسی نمونه ها و زیرمجموعه های آن بیان شده است که عبارت اند از: 1. مقاتل بن سلیمان، عبدالله بن عمرو بن عاص، تمیم داری، کعب الاحبار، ابن جریح.

استکبار در آیات قرآن و روایات معصومین (ع)رذیلتی اخلاقی برشمرده شده است. شیطان که نخست مقرب درگاه الهی بود، به سبب همین رذیلت مطرود وملعون گردید. در این پایان نامه سعی شده با استناد به آیات قرآن و روایات معصومین (ع) ابعاد و مصادیق استکبار تبیین گردد.

کوشش نگارنده در این پایان نامه بر این بوده که با استفاده از آیات قرآن و روایات معصومان علیهم السلام و احیاناً اقوال و فتاوای علما، به سؤالاتی از این قبیل پاسخ دهد که: آیا اسلام، ناسخ ادیان پیشین است و هرگونه رابطه با پیروان ادیان گذشته را رد کرده و بنای جنگ با آنان را دارد؟ یا ادیان پیشین را تأیید کرده و روابط مسلمانان با پیروان آنان را مجاز می داند؟ و اگر به مسلمانان اجازه می دهد که با پیروان سایر ادیان الهی، رابطه دوستی برقرار نماید، حدود و ضوابط این روابط ، برچه مبنا و تا چه حدّ است؟ سپس، حدود روابط مسلمانان با پیروان ادیان دیگر و به تعبیر عام تری «کفّار» را بیان کرده و ضوابط آن را مشخّص کرده است. این پایان نامه، در یک مقدّمه و شش بخش - که دارای فصل هایی است - تألیف شده است. در فصل اوّل، تعریف «اهل کتاب» و بررسی واژه «اهل» در لغت و اصطلاحات ادبی مورد بررسی قرار گرفته و طبق تعریفات متداول، اهل کتاب را گروهی از پیروان انبیا که به کتاب آسمانی آن پیامبر، ایمان و اعتقاد داشته باشند، معرّفی کرده است. فصل دوم، درباره اهل کتاب در قرآن است که به تفحّص نگارنده، این واژه 32 بار در قرآن به کار رفته، گرچه در مصادیق آنها بین مفسّران، اختلاف است. فصل سوم به معرّفی اجمالی اهل کتاب پرداخته و ضمن معرّفی آنان، کتب، مراسم مذهبی، برخی انحرافات، مراسم ازدواج، و گروه ها و فرقه های هر مذهب، شرح داده شده است. بخش دوم در زمینه روابط اجتماعی اهل کتاب است. نگارنده، در این فصل به مسئله ازدواج با اهل کتاب و مشروعیت و عدم مشروعیت آن پرداخته و ضمن استناد به آیات قرآن و ذکر احادیث موافق و مخالف، اقوال فقهی مسئله را نیز بیان کرده و ضمن بیان ادلّه طرفین، یک جمع بندی کلّی بین این اقوال نموده است. در بخش سوم، درباره مسئله طهارت و نجاست اهل کتاب، بحث شده است این بخش، از مفصّل ترین بخش های پایان نامه بوده، دارای پنج فصل است. در فصل اوّل، تعریف طهارت و نجاست از نظر لغت و اصطلاح، بیان شده است. فصل دوم، درباره طهارت و نجاست در قرآن و حدیث و حدود هر یک در این دو دسته از ادلّه است. فصل سوم در این مورد است که: آیا مشرکان و کفّار، نجس اند یا نه؟ نگارنده، ضمن تعریف مشرک و کافر و ذکر اختلاف میان علمای مسلمان در این باب، بیشتر همّ خود را در نقض و ابرام مسئله در میان آیات و روایات، مصرف داشته و اقوال در این باب را در فصل چهارم با عنوان «طهارت و نجاست اهل کتاب از نظر علما» آورده و نظر مشهور و غیر مشهور بین فقهای را متقدّم و متأخّر را بیان کرده است و متذکّر شده که این اختلاف فتوا از چه چیزهایی ناشی می شود. فصل پنجم، درباره استعمال لفظ «نجس» در قرآن و حدیث است. وی استعمال این واژه را در قرآن، یک بار و استعمال واژه های مترادف آن را چند بار با آیات مربوطه، بیان کرده است و متذکّر می شود که در روایات نیز، در کتب قدیم و جدید حدیث شیعه، موارد زیادی از کاربرد واژه «نجس» و واژه های مترادف آن به چشم می خورد. در ادامه این فصل، مصاحبه ای با یکی از بزرگان مسیحیت در ایران شده که سؤالاتی درباره عقاید مسیحیان و صحّت و عدم صحّت این اعتقادات از ایشان شده و او نیز پاسخ هایی می دهد. فصل ششم، بیان دلایل طهارت اهل کتاب است که در این فصل، با بیان آیات قرآن و روایات فریقین و نقل اختلاف فتاوای علما و بیان منشأ اختلاف، به پاره ای از مسائل مربوط به روابط اجتماعی اهل کتاب (از قبیل: جواز ازدواج با اهل کتاب، حلّیت خوراک اهل کتاب برای رزمندگان، جواز رضاع، جواز تغسیل کتابی، و روش و سیره پیامبر و ائمه با آنان) اشاره شده و از همه این بحث ها یک نتیجه گیری کلّی شده است. بخش چهارم، درباره روابط اقتصادی و تجاری با اهل کتاب است. این فصل نیز شش فصل دارد. در فصل اوّل به بحث حلّیت یا حرمت طعام اهل کتاب از نظر علمای شیعه و اهل سنّت پرداخته شده است. فصل دوم، درباره دیدگاه قرآن در مورد طعام اهل کتاب است که به مناسبت، معنای واژه «طعام» در قرآن، مورد بررسی قرار می گیرد. در فصل سوم نیز معنای طعام در لغت و عرف و دلیل عقل، شرح داده می شود. در فصل چهارم، محقّق، دلایل قائلان به تحریم ذبیحه اهل کتاب را بررسی نموده و ضمن آوردن آیاتی از قرآن و روایات معصومان علیهم السلام به عنوان دلیل حرمت و بیان ادلّه قائلان به حلّیت، جمع بین دو قول را نیز متعرّض شده است. در فصل پنجم، شرایط و ضوابط حلّیت طعام در اسلام و دستورالعمل اسلام در خصوص مأکولات و آشامیدنی ها بیان شده و حکم حیوانات حلالْ گوشت و حرامْ گوشت از نظر شرع مقدّس اسلام بیان شده و طریقه و ضابطه استفاده از حیوان حلال گوشت، شرح شده است. در فصل ششم، علّت تحریم طعام و ذبیحه اهل کتاب، همراه با حکمت تخفیف، بیان شده است. بخش پنجم نیز دارای شش فصل است: در فصل اوّل به جهانی بودن رسالت اسلام و سیره پیامبرصلی الله علیه وآله در رسالت و نامه نگاری ایشان به سلاطین، اشاره شده است. فصل دوم، درباره صلح جویی اسلام است و این که فلسفه تشریع جهاد در اسلام، چه چیزهایی است. فصل سوم، درباره شیوه های تبلیغی اسلام است که در مورد یکی از شیوه ها - که ازدواج پیامبرصلی الله علیه وآله با زنان اهل کتاب است - مطالبی بازگو شده است. فصل چهارم، بیان سیره عملی مسلمانان در هم زیستی مسالمت آمیز با اهل کتاب است. در فصل پنجم، ارتباط با اهل کتاب از دیدگاه قرآن بررسی شده که در این زمینه، آیات نفی و اثبات با فلسفه و علّت هر کدام، بیان شده است. در فصل ششم، پژوهشی درباره خودی و غیرخودی در قرآن شده که الگوهای قرآنی از آیات در مورد رابطه با بیگانگان آمده و شرایط قرارداد با آنان از نظر حکم شرع، بیان شده است. بخش ششم پایان نامه با عنوان «پاسخ مراجع معاصر به استفتای نگارنده در خصوص پاره ای از مسائل اهل کتاب» به انجام می رسد.

معرّفی ادب دینی، فرهنگی و اجتماعی است. نویسنده در فصل اوّل با بررسی مفهوم ادب به جلوه های آن در اخلاق و سیره پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) اشاره می نماید و با نقل حکایاتی از قرآن و احادیث و شاعران به ترسیم زیبائی های آن می پردازد. وی در ادامه به ادب فردی و ادب با خدای تعالی اشاره می کند و در این باب از محاسبه و مراقبه نفس و سخن گفتن به روش نیکو با حالت تواضع و فروتنی و با نیّت دلسوزی و اصلاح سخن می گوید. در پایان به ادب گفتگو و ادب مناظره پرداخته و راهکار آن را براساس حکمت، موعظه و جدال احسن می شمرد، و بیان نمودهای عینی از زندگانی پیامبران همچون زندگی ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع)، یعقوب(ع) و یوسف(ع)، و موسی(ع) و خدا را بهترین سرمشق برای سالکان آن معرّفی می نماید.