جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده نبوت و بررسی ویژگیهای تعلیمی انبیا یکی از مسائل مهم در تاریخ تفکر ادیان ابراهیمی است که بسیاری از محققان را بر آن داشته تا به دنبال تبیین قانع کننده ای برای این مسئله باشند. موضوعات این رساله عبارتند از : مفهومشناسی نبوت و معنای نبی ، ضرورت انبیا ، معجزات ، ویژگیهای اخلاقی و اجتماعی انبیا ، ارتباط ماوراءالطبیعی انبیا و هدف از حضور انبیا. این رساله با شیوه ای تطبیقی در پی آن است رویکرد انبیا و تعالیمشان را در متون مقدس- عهدین، کتب قانونی ثانی و قرآن- بررسی کند. ارتباط آن را میان سه دین؛ یعنی یهودیت ، مسیحیت و اسلام بررسی کرده است و علاوه بر آن به بررسی این مفهوم و ویژگی های نبوتی در کتب قانونی ثانی با رویکردی تازه نیز توجه کرده است.ضمن اینکه نویسنده به آیات مختلف در کتب مقدس در این سه دین استناد کرده است. سرانجام، نویسنده با نگاهی بر این سه کتاب مقدس در می یابد که تشابهات موجود در اسلام با یهودیت بیشتر از تشابهات اسلام با مسیحیت است ؛ ناگفته نماند که نویسنده شمول و جامعیت قرآن در زمینه نبوت را بر سایر کتب با ذکر موارد خاطر نشان می کند

این پایان نامه در چهار فصل و هشت پیوست به شرح زیر تنظیم و تحقیق شده است: فصل اول، مقدمات تحقیق، تعریف مصطلحات و روش تحقیق و میزان اعتبار نتایج آن؛ فصل دوم، توقیف و اجتهاد در ترتیب سور و آیات مصحف عثمانی؛ فصل سوم، دانش قرآنی حضرت علی علیه السلام و سرگذشت و ترتیب سور مصحف آن حضرت؛ و فصل چهارم، ترتیبهای روایی اجتهادی و اعتبار آنها. پیوست اول، دانش قرآنی و ترتیب سورمصحف ابن مسعود؛ پیوست دوم، دانش قرآنی و ترتیب سور مصحف ابی بن کعب؛ پیوست سوم، مراحل شکل گیری و ترتیب سور و لحنهای مصحف عثمانی وتأیید آن مصحف از سوی حضرت علی علیه السلام؛ پیوست چهارم، شیوه های تقویم نزول قرآن؛ پیوست پنجم، انواع آن؛ و پیوست ششم، مشکلات آن؛ پیوست هفتم، اسانیدروایات ترتیب نزول؛ پیوست هشتم، شرح حال رجال معروف آن روایات.

متفکران مسلمان و مسیحی عموما" در موضوع ایمان نظریه پردازی کرده اند . برای دستیابی به حوزه معنایی ایمان باید مشخصه های اصلی مفهوم ایمان را به دست آورد که این شیوه در مورد کلیه مفاهیم انتزاعی کاربرد دارد . نظریه پردازی متالهان و متفکران مسیحی به دو حوزه نظریه های گزاره ای یا اراده گرا و نظریه های غیر گزاره ای قابل تقسیم است . این تقسیم بندی متناظر با مذاهب کاتولیک و پروتستان است . مشخصه هایی که می توان آن را به عموم این نظریه های نسبت داد عبارت است از خردپذیری ایمان ، تفاوت ایمان با علم و عقل ، حضور اراده در تحقق ایمان ، معرفت نبودن ایمان . همچنین عموم نظریه ها را می توان در جهت تبیین ایمان دینی ارزیابی نمود. در حوزه اسلامی مشخصه های برشمرده شده از اقرار زبانی و عمل ظاهری تا تصدیق قلبی و معرفت باطنی نوسان داشته است . خارج بودن عمل از حوزه مفهومی ایمان و تعبیر ایمان به دلبستگی درونی پسندیده ترین مشخصه های برشمرده شده در حوزه اندیشه اسلامی ارزیابی می گردد . متعلق ایمان جایگاه قابل توجهی در بحث ایمان دارد ولی ارتباطی به مفهوم ایمان ندارد. هرچند می تواند در گونه بندی ایمان موثر باشد . پذیرش گونه برای ایمان به معنی پذیرش زیستهای مومنانه متفاوت است که این تفاوت گاهی به تفاوت متعلقات ایمان و در مواردی به تفاوت خاستگاه و تعریف ایمان باز می گردد. در قرآن ایمان آوردن فرآیندی دوسویه معرفی شده است : عطای خداوند و اراده و پذیرش انسان در طول یکدیگر زمینه ایمان آوری را مهیا می سازند . مومن ، صاحب بینش ، آینده نگر و صاحب قلب پذیرا و ایمان آوردن او فعلی دلیل پذیر و عقل پسند است ، اما دلیل محور نیست . عمل صالح جزء ایمان به شمار نمی رود و گناهکاری مومن او را از دایره ایمان خارج نمی سازد . مومنین به توبه و تذکر و نو کردن ایمان خود ترغیب شده اند . تسلیم ، توکل ، اطمینانن و خشوع با ایمان قابل جمع هستند اما در مفهوم ایمان نمی گنجند . در آیات قرآنی توصیفی که ایمان ر مشخصا" امری فطری بنامد به چشم نمی خورد . معرفی قلب به عنوان جایگاه ایمان ( تصدیق قلبی ) ، مطلوبیت ایمان دینی ، تفاوت ایمان با علم و عقل ، پذیرفتن نقش اراده در ایمان از ویژگیهای مشترکی است که همسویی نظریه های ابراز شده در موضوع ایمان را با آموزه های قرآنی تایید می کند . قرآن متعلقات مختلفی برای ایمان برشمرده است اما نمی توان این متعلقات را جز در یک مورد ایمان به حق و ایمان به باطل ) گونه ساز دانست . شاید نزدیکترین رای به صواب این باشد که در قرآن گونه های مومنی کردن آمده است نه گکونه های ایمان . متعلق ایمان مطلوب قرآنی خداوند است و آنچه بر حضرت محمد (ص) نازل شده است . بررسی ویژگیهای مومن مطلوب قرآنی بیانگر این حقیقت است که قرآن در صدد ارائه الگویی موفق برای انسان، در صحنه زندگی دنیایی است .

در این پایان نامه به طور کلی تأثیر داستان قرآنی یوسف (ع)، بر اشعار مولوی، سعدی و حافظ بررسی شده است. ترتیب پایان نامه موضوعی بوده و بر اساس فرازهای سوره ی یوسف در قرآن مرتب شده است. بدین ترتیب ابتدا آیه ی مربوطه و سپس ترجمه ی آیه و بعد از آن اشعار شعرا و توضیحاتی در مورد نحوه ی تفکر شاعران پیرامون موضوعات قرآنی و برداشتهای مختلف ایشان گرد آوری شده و سرانجام در مورد شیوه ی استفاده و تأثیر پذیری شاعر از مضامین قرآنی در هر موضوع به اختصار توضیح داده شده است. کلید واژه: داستان قرآنی یوسف، شعرِ مولوی،سعدی، حافظ، تطبیق موضوعی

تفسیر روح المعانی تألیف سید محمود شهاب الدین آلوسی کتاب است که در علوم مختلف از جمله: صرف، نحو، بلاغه، فقه، قرائت قرآن و... بحث می کند. نگارنده در این پایان نامه، شواهد صرفی، نحوی و بلاغی سه جزء آخر قرآن کریم [ 30، 29، 28 ] را در تفسیر روح المعانی مورد بررسی قرار داده است. که این کار با مراجعه به کتابهای معتبر صرفی، نحوی، بلاغی و تفسیر صورت گرفته است که مهمترین آن کتابها عبارتند از شرح این عقیل، مبادی العربیه ج 4، شذور الذهب، شرح مختصر المعانی، جواهر البلاغه، بلاغه الواضحه، مجمع البیان، التبیان فی اعراب القرآن، تفسیر کشاف و... شواهدی که در روح المعانی بیان شده با کتابهای فوق الذکر تطبیق و مطالب ریشه یابی شده اند تا مستند باشند. نگارنده در بیشتر جاها در حد توان به توضیح و تفصیل مطالب پرداخته است و مطالب را واضح و گویا بیان کرده تا برای خواننده آسان باشد. همچنین شواهدی که در روح المعانی ذکر نشده اند، با استفاده از کتابهای یاد شده در این پایان نامه بیان شده اند. نگارنده علاوه بر ذکر منابع و مأخذ، توضیحات اضافی و مطالب استنباط شده خود را در داخل [ کروشه ] که با ستاره مشخص شده قرار داده است.

هدف از این پایان نامه، بررسی مساله بدعت از دیدگاه قرآن و حدیث است. تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای انجام یافته مشتمل بر هشت فصل است. در فصل اول مفاهیم لغوی و اصطلاحی بدعت و سنت و در فصل دوم ابعاد و ویژگیهای سنت و لزوم متابعت از کتاب و سنت بررسی شده است. در فصل سوم اقسام بدعت از دیدگاه علمای بزرگ اهل سنت و شیعه بررسی شده و وجوه افتراق بدعت از سنت بیان شده است. درفصل چهارم، عوامل و آثار و خصوصیات بدعت و در فصل پنجم بدعتهای پیشینیان، عصر حاضر و آخرالزمان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در فصل ششم بدعت گذاران از دیدگاه قرآن و حدیث و دانشمندان به تفصیل بحث شده و در فصل هفتم لزوم مقابله با بدعت گذاران و شیوه های آن بررسی شده است. سرانجام در فصل هشتم مساله اجتهاد مورد بحث قرار گرفته، نوع مذموم آن به عنوان یکی از مصادیق بدعت شناسانده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد، بدعت در همه ادیان پدیدآمده است و شرایع، بخصوص شریعت اسلام با آن به مقابله برخاسته و روشهایی را معرفی کرده که بهترین و کارآمدترین آنها احیاق سنت است. بدعت در مقابل سنت قرار دارد. با تمسک به سنت و استفاده از آیات قرآن، نیازی به نوآوری دردین نیست. بدعت عواملی دارد که مهمترین عامل آن، ترک سنت و سپس جهل و تبعیت از هوی و هوس و غرض ورزی فرصت طلبان است. از جمله آثار بدعت، ترک سنت و اختلاف میان مسلمین و درنهایت تسلط کافرین بر مسلمین است.

نهاد بردگی از پدیده های نامطبوع جامعه بشری و اشکال ناموزون اصل «استخدام» است. آزادی برده ها چه استحبابی و چه وجوبی بارزترین گواه آن است. تعلیمات قرآنی، ضمن اعلام این مطلب به عنوان یک اصل، با این نهاد ریشه دار، برخوردی هدفمند را در پیش گرفت و همین مسئله، مبنای دو گرایش قرار گرفت: 1) گرایش انفعالی، 2) گرایش گزینشی و انتخابی. «گرایش انفعالی» واکنشی به فرهنگ زنده برده داری است، وگرایش گزینی و انتخابی، برنامه ای تربیتی است و می تواند در کنار پدیده هائی مانند زندان، اردوگاههای اسرای جنگی، اعدام و ... درمحک آزمایش قرار بگیرد؛ اگر چه نامطبوع است، اما برای افراد نامطبوع، مطلوب است.در شرایط بردگی، برده ها دو چیز را تجربه می کنند: 1- نابرابری 2- احسان؛ تا، آزادی کامل و مکتوب، میسر شود، «والقمر قدرناه منازل حتی عاد کالعرجون القدیم»

هدف ازاین پژوهش بیان موضوع " علل انحطاط جوامع " و همچنین بررسی و تبیین ارتباط بین آیات قرآن کریم و خطبه ها و نامه ها و حکمتهای نهج البلاغه پیرامون این موضوع است روش نمونه گیری : در تهیه و تدوین این رساله از آیات قرآن و تفاسیر معتبر، نهج البلاغه و شروح آن و سخنان گهربار ائمه معصومین (ع ) که در منابع حدیثی معتبر موجود است استفاده گردیده است روش پژوهش : روش کتابخانه ای است طرح پژوهش : جامعه بشری دارای سه بعد فرهنگ ، سیاست و اقتصاد است که مبین اندیشه وارزش ها، نحوه توزیع قدرت و تولید مادی مربوط به انسان است و انحطاط یا اعتلای هر جامعه منوط به تکامل یا تضفیف این ابعاد است پس از بررسی علل انحطاط در زمینه های فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی این نتیجه بدست آمد که علل فرهنگی انحطاط از جمله مهم ترین عوامل سقوط یک جامعه می باشد، ضمن اینکه رابطه ای مستقیم بین جمیع این علل و عوامل وجود دارد و هرکدام بر دیگری تاثیرگذار است . برای ساختن جامعه ای سالم ، آموزه های ارزنده ای در آیات الهی و نهج البلاغه و احادیث معتبر یافت می شود که در خور توجه ویژه ای می باشند

هدف پژوهش بیان یافته های علوم تربیتی (متکی بر حس و تجربه بشری ) نیازمند بررسی عمیق و موشکافانه در حیطه منابع و حیاتی (قرآن و احادیث اسلامی ) و برقراری پیوندی محکم در میان آن ها است چرا که وحی عالی ترین وسیله ارتباط بین بشر (انبیاآ الهی ) و منبع الوهیت بوده و از استحکامی بی بدیل غیرقابل انکار برخوردار است در این تحقیق اقدام به بررسی تمام آیات قرآن کریم و ده ها منبع حدیثی شیعه و اهل سنت (در حد امکان و دانسته های نگارنده ) شده تا "تبیین های دینی " مربوط به تعلیم و تربیت اسلامی استخراج و مورد بحث و بررسی قرار گیرد. علوم تربیتی در نظام آموزش عالی ایران دارای هفده گرایش است و به مجموعه علومی اطلاق می گردد که امر تعلیم و تربیت را یاری می کند. در نهایت دو روش نسبتا نوین در این پژوهش به کار گرفته شده که به طور معمول در نگارش پایان نامه های دانشجویی مرسوم نبوده است : اول - استفاده از مجلدات تفسیر راهنما (در ۲۰ جلد نگارش یافت ) برای استخراج آیات تربیتی و غور و تفحص در ده ها منبع روایی با ترجمه آن ها به فارسی و بیان نکات تربیتی موجود در احادیث ، دوم - آوردن تمام دروس و سرفصل های گرایش های هفده گانه علوم تربیتی در بخش ضمیمه و نقد و بررسی آن ها با عنایت به این نکته که "انتقال به تعلیم و تربیت اسلامی " هدف اصلی انقلاب اسلامی ایران در تمام سطوح است .

در مقدمه این تحقیق سعی شده است روش منطقی و برهانی قرآن را که به طور مستقیم یا از طریق تحدی قرآن که در آیات بسیار صورت گرفته است بیان شود. لذا بدین منظور در آغاز از چند مفسر بزرگ اسلام کمک گرفته شده و روش برهانی قرآن تبیین گردیده است و سپس در متن رساله به کمک آیات قرآن کریم حقایق فلسفی مورد بحث قرار گرفته است. بخش اول تحت نام امور عامه (الهیات بمعنی الاعم) در مورد تعیین و تشخیص وجود، اسما، حسنای الهی، مسئله عرشی، فلسفی در کلام الهی از دیدگاه صدر المتالهین و تقسیمات وجود در علل چهارگانه بحث می کند. بخش دوم با نام در اثبات وجود حق تعالی (الهیات بمعنی الاخص) در مورد وجود خدای تعالی و خلق دنیا و آخرت، اشاره به صفات اشیاء از لوازم صفات حق تعالی، عدد ملائکه عقلی است. بخش سوم تحت عنوان معاد مباحث نفس در مورد تکون حیوان، دو مراتب بودن اقلاک، سعادت حقیقی انسان، اثبات معاد است. بخش پایانی هم با نام نبوت درباره اوصاف نبی و جایگاه آن در فلسفه الهی، وصف تردد و تغیر الهی در بنای شرایع، آنچه به همه انسانها واجب است و در فلسفه احکام در تفاوت و تمایز بین ثبوت و شریعت و سیاست، شریعت و فایده امتثال فرامین بحث می کند.