جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امامت به معنای پیشوایی و رهبری امت و خلافت به معنای جانشینی، در معنای لغوی امام پیروی لحاظ شده است و در معنای لغوی خلیفه جایگزین دیگری گردیدن. امامت در اصطلاح اهل سنت خلافت رسول در اقامه دین و حفظ حوزه شریعت می باشد اما در اصطلاح امامیه ریاست عام دینی و دنیوی است که خداوند آن را به امام واگذار نموده است و شیعه ولایت امام را ولایت پیامبر می داند و او را برخوردار از عصمت می شمارد. چنین کسی حجت خداوند بر مردمان است. خلافت از بزرگترین شئونات الهی است و کسی که به این مقام دست می یابد امانتدار الهی می باشد. بر این اساس حق تعالی مقام خلافت را به حضرت آدم ( ع) اعطا نمودند و ایشان را جانشین بر حق خویش نهادند و به اذن الهی هر یک از پیامبران جانشنی برای خویش نهادند تا زمان رحلت پیامبر ( ص) که بر سر جانشینی ایشان اختلاف پدید آمد و دودستگی میان مسلمانان ایجاد شد و اهل تشیع و تسنن پدید آمدند. امامت را از دو دیدگاه معنی نمودیم. بیان می داریم که شیعیان اوصاف و ویژگی هایی برای امام بیان می دارند که آگاهی ایشان از دین از آن جمله است و همچنین عصمت امام ویژگی بر حق دیگری می باشد. اما از نظر اهل سنت عدالت و اجتهاد و بیعت کافی می باشد و امام را مردم انتخاب می نمایند. از نظر شیعیان امام و خلیفه منصوص و منصوب خداوند می باشند، چرا که مالکیت مطلق از آن خداوند است و هر کس را که بخواهد به این مقام می رساند. دلالت برخی آیات بر این موضوع قطعی می باشد و روایاتی چون حدیث غدیر، حدیث ثقلین و حدیث دوازده امام از قریش نیز آشکارا دلالت بر مسئله امامت و خلافت می نماید. برای روشن نمودن موضوع این تحقیق در غالب دو بخش ارائه گردیده است؛ بخش اول امامت و خلافت از دیدگاه قرآن می باشد که در سه فصل مفاهیم امامت و خلافت، امامت و خلافت عامه در قرآن و امامت و خلافت خاصه در قرآن را مطرح می نماید و در بخش دوم امامت و خلافت از دیدگاه سنت ذکر شده که در دو فصل امامت و خلافت عامه در سنت و امامت و خلافت خاصه در سنت مطرح می گردد. کلید واژه ها: امامت، خلافت، قرآن، سنت، عامه، خاصه.

« امانتداری از دیدگاه قرآن و سنت و آثار و پیامدهای فردی – اجتماعی آن» می باشد. در ضرورت آن همین بس که؛ امانتداری درجامعه متضمن اعتماد است و اعتماد ضامن آرامش. پس عدم امانتداری مخالف آرامش اجتماعی در جوامع بشری است که این خود از مهمترین موضوعات جامعه شناختی می باشد. این نوشته که به منظور احیاء رسم امانت داری در جامعه و برچیده شدن خیانت از آن می باشد، برگرفته از تفاسیر و کتابهای معتبر و منابع روایی موثق است که از باب مثال می توان، تفسیر نمونه و المیزان و کتابهایی هم چون بحار الانوار، وسائل الشیعه، اصول کافی و منابع روایی مانند نهج البلاغه و نهج الفصاحه را نام برد. این نوشتار شامل چهار بخش می باشد که در آن ابتدا به معنی و مفهوم امانت و جایگاه آن در قرآن و روایات اشاره شده و در ادامه به مباحثی از قبیل: اقسام امانت ، آسیب شناسی آن، انگیزه ها و پیامدهای امانت، انسان امین ، داستانهایی در امانت و خیانت، شیوه پاسداری رسولان امین از امانت الهی، انسانی که باید بشویم، احکام فقهی امانت می پردازد. نتایجی که از این تحقیق به دست می آید در ابتدا جایگاه و موقعیت برگزیده انسان را نزد خداوندمتعال نشان می دهد چرا که تنها اوست که حامل امانت الهی گشته است و از طرفی به ما می فهماند که امانت از واجبات و ضروریات زندگی فردی و اجتماعی است به طوری که عدم رعایت آن از سوی افراد جامعه زمینه ساز مشکلات و مفاسد زیادی می شود. پیشنهاد من این است که امانت باید در جامعه نهادینه شود تا به عنوان یک فرهنگ و ارزش تلقی شود که راه کارهای آن در قسمت پشنهادها ارائه خواهد شد.

این پایان نامه در چهار فصل تنظیم و تدوین شده است: فصل اول، فضیلت قرآن؛ فصل دوم، فضیلت امام حسین(ع) در قرآن کریم؛ فصل سوم، نهضت حسینی؛ فصل چهارم، استشهادات قرآنی امام حسین(ع). در این فصل که بخش اصلی پایان نامه را تشکیل می دهد، آیات مندرج در سخنان امام حسین(ع) استخراج و شرح شده است.

مفسران در تفسیر و شرح آیات با هم اختلاف دارند. این اختلافات گاه آنچنان شدید است که به تناقض و تقابل آراء می انجامد. علت اصلی اختلاف وتنوع آراء تفسیری را می توان معلول دیدگاههای خاص مفسران دانست. در این بین دیدگاههای کلامی در به ثمررسیدن آراء مختلف تفسیری نقش اساسی داشته است.گرایش بعضی از مفسران به تشبیه موجب شده است که در تفسیر بسیاری از آیات قرآن، آراء نادرستی اظهارشود و آیات موهم تشبیه را بر معنای ظاهری آن حمل نمایند. مشبهه مطلق تحت تأثیر عقاید خود ضمن حمل آیات موهم تشبیه بر مدلول ظاهری آن، تصریح به تشبیه نموده اند و ظاهرگرایان نیز این گونه آیات را حمل بر معنای ظاهری آن نموده و کیفیت آنها را مجهول خوانده اند. تنزیه گرایان در مقابل تشبیه گرایان، حمل آیات موهم تشبیه را به معنای ظاهری آن نادرست خوانده اند و در این مورد به ادله عقلی احتجاج کرده اند.اهل تأویل و تفویض معتقدند فرد در هنگام مواجهه باآیات موهم تشبیه چنانچه از عهده تأویل آیات بر نیایدبر او واجب نیست در فهم و تأویل آیات کوشش نماید.تأویل گرایان مطلق نیز تأویل آیات موهم تشبیه را لازم دانسته و با هر نوع تفسیر تشبیه گرایانه به مخالفت برخاسته اند و به همین جهت در بحث رؤیت با نظریه اهل تأویل و تفویض مخالفت کرده اند . گرایش برخی ازمفسران به مسأله عدل و گرایش بعضی از آنان به مسأله جبر موجب شده که در تفسیر آیات آراء یکسانی رااظهار ننمایند بلکه در تفسیر آیات به مخالفت با یکدیگربرآمده اند . جبرگرایان آیات موهم جبر و عدل گرایان آیات نافی جبر را محکم می دانند.

یکی از مهم ترین علوم وابسته به قرائت قرآن، دانش «وقف و ابتدا» است. قرآن کریم از الفاظ، عبارتها و جمله های مختلف تشکیل شده است و دارای نظم و اسلوبی اعجاب انگیز می باشد. در این میان علم «وقف و ابتدا» در بر دارنده معیارها و قواعدی است که دانستن آنها تلاوتگر را برای هر چه بهتر خواندن کلام الهی و فهماندن آن به شنوندگان یاری می کند، و با بکارگیری آنها به هنگام تلاوت قرآن، نظم غریب و مفاهیم والای آن دستخوش تغییر و تبدیل نمی گردد. در این پایان نامه، ضمن بررسی مباحث کلی این دانش، مبانی و آراء علمای «وقف و ابتدا» مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است. در فصل اول، پس از یاد کرد تعریف های لغوی و اصطلاحی واژه های «وقف» و «ابتدا» ، و بیان اهمیت این دانش، جایگاه آن در ترتیل قرآن و تاثیر آن در اسلوب بدیع سخن وحی نمودار شده است. سپس توقیفی یا اجتهادی بودن محل های وقف، ودلایل ضرورت آشنایی با قواعد این علم بررسی شده است. همچنین درباره این که آیا در تلاوت قرآن اولویت با وقف است یا وصل، دیدگاههای مختلف مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه، رابطه «وقف وابتدا» با سایر علوم، و نیز سیر تطور تألیف در این موضوع بیان گردیده است. بررسی مبانی و معیارهای اصولی مورد نظر دانشمندان که عبارتند از: اتمام نفس، وقف بر آیات، مفهوم بودن کلام، و اتمام لفظ و معنا، موضوعی است که در فصل دوم آورده شده.

این پایان نامه مشتمل بر مباحث مقدماتی و معرفی الفاظی است که یک بار در قرآن کریم استعمال شده است. در مباحث مقدماتی علل تک کاربردی بودن و بلکه قلت استعمال پاره ای از الفاظ در قرآن بیان شده است؛ نظیر استفاده از الفاظ غریب در قرآن به جهت رعایت فاصله ی آیات، فروق لغوی و ظرافت معنایی شماری از الفاظ. شمار الفاظ تک کاربردی قرآن 373 واژه است که در این تحقیق 188 واژه ی آن به تفصیل و 185 واژه ی آن به اجمال شرح شده است.

چکیده نبوت و بررسی ویژگیهای تعلیمی انبیا یکی از مسائل مهم در تاریخ تفکر ادیان ابراهیمی است که بسیاری از محققان را بر آن داشته تا به دنبال تبیین قانع کننده ای برای این مسئله باشند. موضوعات این رساله عبارتند از : مفهومشناسی نبوت و معنای نبی ، ضرورت انبیا ، معجزات ، ویژگیهای اخلاقی و اجتماعی انبیا ، ارتباط ماوراءالطبیعی انبیا و هدف از حضور انبیا. این رساله با شیوه ای تطبیقی در پی آن است رویکرد انبیا و تعالیمشان را در متون مقدس- عهدین، کتب قانونی ثانی و قرآن- بررسی کند. ارتباط آن را میان سه دین؛ یعنی یهودیت ، مسیحیت و اسلام بررسی کرده است و علاوه بر آن به بررسی این مفهوم و ویژگی های نبوتی در کتب قانونی ثانی با رویکردی تازه نیز توجه کرده است.ضمن اینکه نویسنده به آیات مختلف در کتب مقدس در این سه دین استناد کرده است. سرانجام، نویسنده با نگاهی بر این سه کتاب مقدس در می یابد که تشابهات موجود در اسلام با یهودیت بیشتر از تشابهات اسلام با مسیحیت است ؛ ناگفته نماند که نویسنده شمول و جامعیت قرآن در زمینه نبوت را بر سایر کتب با ذکر موارد خاطر نشان می کند

رساله حاضر شامل یک مقدمه، نه بخش و دو ضمیمه به شرح ذیل است: مقدمه درباره اهمیت بررسی ترجمه قرآن، تعریف و ترجمه و شرایط آن مباحثی را ا رایه می دهد. بخش اول: جنبه های سه گانه قرآن بخش دوم: ضرورت ترجمه قرآن و دلایل این ضرورت بخش سوم: میزان ترجمه پذیری قرآن بخش چهارم: ترجمه قرآن پخش پنجم: شبهات مخالفین ترجمه قرآن و نقد و بررسی آن ها بخش ششم: عوامل باز دارنده ترجمه قرآن بخش هفتم: شرایط لازم برای ترجمه قرآن بخش هشتم: نخستین ترجمه قرآن بخش نهم: معرفی دو ترجمه کاملترین و کهن ترین ترجمه های قرآن ضمیمه یک: استنادات شرعی (فتواهای مراجع شیعه و نظرات علمای اهل سنت) ضمیمه دو: جدول ترجمه های قرآن به زبان های رایج دنیا

این پایان نامه در چهار فصل و هشت پیوست به شرح زیر تنظیم و تحقیق شده است: فصل اول، مقدمات تحقیق، تعریف مصطلحات و روش تحقیق و میزان اعتبار نتایج آن؛ فصل دوم، توقیف و اجتهاد در ترتیب سور و آیات مصحف عثمانی؛ فصل سوم، دانش قرآنی حضرت علی علیه السلام و سرگذشت و ترتیب سور مصحف آن حضرت؛ و فصل چهارم، ترتیبهای روایی اجتهادی و اعتبار آنها. پیوست اول، دانش قرآنی و ترتیب سورمصحف ابن مسعود؛ پیوست دوم، دانش قرآنی و ترتیب سور مصحف ابی بن کعب؛ پیوست سوم، مراحل شکل گیری و ترتیب سور و لحنهای مصحف عثمانی وتأیید آن مصحف از سوی حضرت علی علیه السلام؛ پیوست چهارم، شیوه های تقویم نزول قرآن؛ پیوست پنجم، انواع آن؛ و پیوست ششم، مشکلات آن؛ پیوست هفتم، اسانیدروایات ترتیب نزول؛ پیوست هشتم، شرح حال رجال معروف آن روایات.

متفکران مسلمان و مسیحی عموما" در موضوع ایمان نظریه پردازی کرده اند . برای دستیابی به حوزه معنایی ایمان باید مشخصه های اصلی مفهوم ایمان را به دست آورد که این شیوه در مورد کلیه مفاهیم انتزاعی کاربرد دارد . نظریه پردازی متالهان و متفکران مسیحی به دو حوزه نظریه های گزاره ای یا اراده گرا و نظریه های غیر گزاره ای قابل تقسیم است . این تقسیم بندی متناظر با مذاهب کاتولیک و پروتستان است . مشخصه هایی که می توان آن را به عموم این نظریه های نسبت داد عبارت است از خردپذیری ایمان ، تفاوت ایمان با علم و عقل ، حضور اراده در تحقق ایمان ، معرفت نبودن ایمان . همچنین عموم نظریه ها را می توان در جهت تبیین ایمان دینی ارزیابی نمود. در حوزه اسلامی مشخصه های برشمرده شده از اقرار زبانی و عمل ظاهری تا تصدیق قلبی و معرفت باطنی نوسان داشته است . خارج بودن عمل از حوزه مفهومی ایمان و تعبیر ایمان به دلبستگی درونی پسندیده ترین مشخصه های برشمرده شده در حوزه اندیشه اسلامی ارزیابی می گردد . متعلق ایمان جایگاه قابل توجهی در بحث ایمان دارد ولی ارتباطی به مفهوم ایمان ندارد. هرچند می تواند در گونه بندی ایمان موثر باشد . پذیرش گونه برای ایمان به معنی پذیرش زیستهای مومنانه متفاوت است که این تفاوت گاهی به تفاوت متعلقات ایمان و در مواردی به تفاوت خاستگاه و تعریف ایمان باز می گردد. در قرآن ایمان آوردن فرآیندی دوسویه معرفی شده است : عطای خداوند و اراده و پذیرش انسان در طول یکدیگر زمینه ایمان آوری را مهیا می سازند . مومن ، صاحب بینش ، آینده نگر و صاحب قلب پذیرا و ایمان آوردن او فعلی دلیل پذیر و عقل پسند است ، اما دلیل محور نیست . عمل صالح جزء ایمان به شمار نمی رود و گناهکاری مومن او را از دایره ایمان خارج نمی سازد . مومنین به توبه و تذکر و نو کردن ایمان خود ترغیب شده اند . تسلیم ، توکل ، اطمینانن و خشوع با ایمان قابل جمع هستند اما در مفهوم ایمان نمی گنجند . در آیات قرآنی توصیفی که ایمان ر مشخصا" امری فطری بنامد به چشم نمی خورد . معرفی قلب به عنوان جایگاه ایمان ( تصدیق قلبی ) ، مطلوبیت ایمان دینی ، تفاوت ایمان با علم و عقل ، پذیرفتن نقش اراده در ایمان از ویژگیهای مشترکی است که همسویی نظریه های ابراز شده در موضوع ایمان را با آموزه های قرآنی تایید می کند . قرآن متعلقات مختلفی برای ایمان برشمرده است اما نمی توان این متعلقات را جز در یک مورد ایمان به حق و ایمان به باطل ) گونه ساز دانست . شاید نزدیکترین رای به صواب این باشد که در قرآن گونه های مومنی کردن آمده است نه گکونه های ایمان . متعلق ایمان مطلوب قرآنی خداوند است و آنچه بر حضرت محمد (ص) نازل شده است . بررسی ویژگیهای مومن مطلوب قرآنی بیانگر این حقیقت است که قرآن در صدد ارائه الگویی موفق برای انسان، در صحنه زندگی دنیایی است .