جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در قرآن آیات بسیاری وجود دارد که به نحوی مرتبط با اهل کتاب است‎۰ گاهی در این آیات به واژه یا عبارتی برمی خوریم که فهم صحیح آیه به شکلی منوط به چگونگی برداشت از آن واژه یا عبارت است‎۰ در اینگونه موارد عمدتا آگاهی از پیشینه آن واژه یا عبارت نزد اهل کتاب می تواند نقش موثری در درک صحیح ما داشته باشد‎۰ البته ممکن است گاهی همان آگاهی ها به ذهنیتی تبدیل شود که موجب برداشت نادرست از آیه بشوند‎۰ در این پژوهش، پژوهنده درصدد است که نقش آگاهی و اطلاع مترجم و مفسر از پیشینه واژه ها و عبارات قرآنی نزد اهل کتاب را در ارائه ترجمه و تفسیر صحیح تر و دقیق تر نشان دهد‎۰

در این رساله تلاش شده ضمن بیان اصالت و جایگاه و ابعاد گسترده این اعتقاد، زوایای شناخت حضرت مهدی (عج) و وجوه معرفت و موالات به آن حضرت، با نگرشی تاثیرگذار بر زندگی فردی و اجتماعی شیعه ترسیم گردد. بر پایه چنین نگرشی، شیعیان وظیفه دارند با باور صحیحی از مفاهیم اساسی این اعتقاد، و وظایف خود در عصر غیبت، با انتظاری سازنده، زمینه ظهور آن حضرت را مهیا نمایند، و یا محوریت بخشیدن به این باور راستین خود، در تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، تحقق وعده بزرگ خداوند را بطور ناگهانی در اولین جمعه ای که فرا می رسد، به اراده و اذن الهی عینیت بخشند. و انسانها با همه وجود به خوبی بیابند که خلقت آسمانها و زمین و انسان بیهوده و عبث نبوده است.

بخش اول رساله حاضر در مورد شأن قرآن و معصوم (ع)، راههای شناخت اهل بیت(ع) بحث می کند. بخش دوم نیز به بررسی شخصیت اهل بیت (ع) در قرآن می پردازد.

در پژوهش پیش رو، نگارنده ابتدا نگاهی مطلق به موضوع علل فروپاشی خانواده، بررسی آن از جهات علمی و بنیاد خانواده در جوامع غیر اسلامی افکنده، سپس با الهام گرفتن از آیات شریفه قرآن و استفاده از رهنودهای ائمه معصومین (ع)، خانواده و مسائل پیرامون آن و علل آسیب پذیری و فروپاشی این نهاد مقدس را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. بر این اساس دور افتادن از تعالیم حقیقی کتب آسمانی، غلبه هوا و هوس ها، ظاهرسازی و توجیهات نادرست از دلایل فروپاشی خانواده می باشد. البته در حال حاضر گذر جوامع از سنت به مدرنتیه انسان را از یکسری لوازم معنایی خالی کرده و بعضی از هنجارها و ارزش های انسانی و الهی را در او کمرنگ نموده و خانواده را به آسیب پذیری سوق می دهد.

در این رساله، موضوعاتی از قبیل: امامت از نظر لغت و مفاهیم قرآنی در دو مکتب شیعه و سنّی، جایگاه امامت در کتاب و سنّت و آیات امامت عامّه و خاصّه مورد بررسی قرار گرفته است. امامت در مکتب شیعه، جزء اصول دین شمرده می شود و در ردیف توحید، نبوّت و معاد قرار دارد. در مکتب شیعه، تمام وظایف امام و پیامبر| یکی است به جز وحی. درست است که باب وحی با رحلت پیامبر بسته شد، ولی به آن معنا نیست که جامعه اسلامی بعد از آن حضرت از بیان اصول، عقاید، شرح فروع، احکام، حکومت و حاکمیت شخصی که از ناحیه خدای متعال تعیین شده بی نیاز است. این وظایف، پس از رحلت پیامبر| به عهدة امام است و انجام چنین وظایفی بدون علم وسیع و بدون عصمت و مصون بودن از لغزش، امکان ندارد.

موضوع این تحقیق امامت از دیدگاه قرآن است این پژوهش در صدد آن است تا با بررسی آیات قرآن و سایر منابع اسلامی به بحث و بررسی در مورد امامت بپردازد و به اهداف زیر دست یابد : معنا و مفهوم امامت ، راههای تعیین امام ، و ویژگی های امام . روش این تحقیق با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات تحقیق روشی توصیفی تحلیلی است محقق در این پژوهش به نتایج زیر دست پیدا می کند . امامت در معنا به کسی گفته می شود که در پیشوایی او در قول و فعل اقدا می شود و یا کتابی ، و یا چیزی است چه بر حق و چه بر باطل باشد و همچنین گفته اند امام کسی است که از وی پیروی شود ، رئیس باشد ، یا غیر آن ؛ ریسمانی که بنا به دیوار می کشد تا راست ، بنا کند ، راه متوالی ، امر ، قرآن ، پیغمبر ، خلیفه و آنچه بچه هر روزه یاد می گیرد و نمونه ای که از روی آن نظیر آن را می سازد ... در خصوص تعیین امام دو نظر وجود دارد عده ای می گویند امام منصب الهی است و منصوص علیه می باشد و از طرف خداوند انتخاب می شود . عده ای دیگر می گویند انتخاب امام بر عهده مردم است و بر خدا نصب امام واجب نیست . با توجه به هر دو دیدگاه امام دارای ویژگی های می باشد . ویژگی های امام از دیدگاه گروه اول عبارتند از اینکه 1- آگاه ترین فرد نسبت به مکتب ، 2- بیشترین جهاد و فداکاری در راه خدا ، 3- الگوی مکتب ، 4-هوشیاری و تدبیر 5- مقبولیت عام . از دیگاه گروه دوم هم امام دارای ویژگی های می باشد : 1- قریشی بودن 2- مسلمان باشد 3- عاقل و دور اندیش باشد . این پژوهش اگر چه در دیدگاه شیعه و سنی پرداخته است و دیدگاه هر کدام را تشریح کرده است دارای محدودیت های می باشد یکی از محدودیت های این تحقیق آن است که منابعی را که بتوان از دیدگاه اهل سنت ، بحث امامت را مورد بررسی قرار داد خیلی زیاد و گسترده نیست و اگر منابعی هم وجود داشته باشد باز به صورت تکراری از موضوع بحث شده است . پیشنهاد می شود کسی که قصد تحقیق در این موضوع را دارد باید فقط یک جنبه از بحث امامت را مورد بررسی قرار دهد زیرا موضوع گسترده می باشد و نمی توان کلیات موضوع را مورد بحث و بررسی قرار داد .

مباحث این پایان نامه عبارتند از: ضرورت شناخت امام، دلایل نیاز به امام، واژه امامت در لغت و روایات وآیات، امامت خاصه در قرآن (آیه 124 سوره بقره)،خصوصیات امام از نظر شیعه، روایاتی درباره امامت ازجمله، حدیث غدیر خم و یوم الانذار، تفسیر آیات اولوالامر و ولایت.

مطالب این پایان نامه در چهار بخش به این قرار تنظیم و تدوین یافته است: بخش اول، مفهوم امامت، انواع امامت، مفهوم ولایت، انواع ولایت؛ بخش دوم، ضرورت وجود امام و ولی در جامعه، صفات و ویژگی های امام و ولی، تحقق و فعلیت امامت و ولایت؛ بخش سوم، ولایت خدا و رسول(ص)، امامت و ولایت حضرت علی(ع)، امامت و ولایت اهل بیت(ع)؛ بخش چهارم، ولایت در زمان غیبت، قیام در زمان غیبت، ظهور آخرین سفیر الهی.

دین مبین اسلام، برنامه ای برای رسیدن به سعادت است که توسط پیامبر| به جهانیان عرضه شد. پیامبر اسلام| این برنامه جامع و کامل را برای مردم تبیین فرمودند و حفاظت از آن را به جانشین بعد از خود محول کردند. این رساله با موضوع «امامت در قرآن از نظر فریقین» در پنج فصل تنظیم شده است: فصل اول به مفهوم امام و مفهوم عام نبی و رسول پرداخته است. فصل دوم به شئون امامت (مرجعیت دین، زعامت و رهبری و ولایت امور تکوینی) اختصاص دارد. منظور از ولایت تکوینی آن است که کسی بتواند به اذن خداوند در جهان آفرینش تکوینی تصرف کند. فصل سوم به بررسی جایگاه امامت در دین، امامت از دیدگاه شیعه، امامت از دیدگاه عامه و مناظره هشام و مرد شامی پرداخته است. فصل چهارم، شرایط امام را مورد بحث قرار داده است. فصل پنجم به مصادیق امام در قرآن اختصاص دارد.

نگارنده در این پایان نامه با استفاده از برخی از کتب تفسیری شیعه و اهل سنت مانند الدرالمنثور، روح البیان، روح المعانی، المیزان، نمونه و روض الجنان و جز آنها و همچنین کتب حدیثی نظیر کافی و وسائل الشیعه مفهوم امانت الهی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و حاصل آن را در هفت فصل با این موضوعات آورده است: فصل اول، تعریف و مفهوم امانت از دیدگاه قرآن و روایات: تعریف اجمالی امانت، اقسام امانت و اقوال مفسران درباره آن؛ فصل دوم، بررسی آیه امانت: عرضه امانت به آسمان ها و زمین، حمل امانت از جانب انسان؛ فصل سوم، حفظ و ادای امانت: حفظ و ادای امانت از نظر قرآن و روایات، عامل بقا و حفظ امانت، آثار حفظ و ادای امانت؛ فصل چهارم، خیانت در امانت و مفاسد آن: معنای واژه خیانت، خیانت در امانت از دیدگاه قرآن و روایات، آثار و تبعات خیانت در امانت؛ فصل پنجم، رسالت انسان: انسان متعهد مسئول، انسان خلیفه خدا، رسالت پیامبر اسلام(ص)؛ فصل ششم، جایگاه اهل بیت(ع) از حیث الگودهی: وظائف ائمه و نقش حضرت فاطمه(س) در دفاع از اسلام، سیره خلفای سه گانه، سیره علی(ع) در امر حکومت داری، علی(ع) و خوارج و تأثیر صلح امام حسن(ع) در حفظ اسلام، عوامل قیام امام حسین(ع)، امام زین العابدین(ع) پیک محبت، ویژگی های زمان امام صادق(ع) و تأثیر مقتضیات زمان در شکل مبارزه. در فصل هفتم به جمع بندی و نتیجه گیری کلی از مطالب رساله پرداخته شده است.