جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از نوشتن این رساله، شناخت رحمت خداوند با توجه به جایگاه خاص آن در زندگی انسان و بیان ابعاد گوناگون آن و زمینه های برخوداری یا عدم برخورداری از آن در دنیا و آخرت می باشد. روش وصول به این هدف، مستلزم دو مرحله است: الف) بررسی آیات مرتبط با واژة رحمت و واژه های مترادف با آن ب) خلاصه نمودن این آیات در چهار عنوان کلی با استفاده از روش تحلیلی توصیفی. در مرحله اول بیان می شود که این واژه ها تفاوتهایی دارند و خداوند در انتخاب هر کدام، منظور خاصی داشته است که می توان مفهوم کاملی برای آنها باتوجه به آیات قرآن و بیانات پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) عرضه کرد. و سپس به تبیین این مطلب پرداخته می شود که رحمت خداوند ویژگیهایی متفاوت با رحمت انسان دارد و دارای مصادیقی چون پیامبر اکرم(ص) و ائمه و موجباتی مانند ایمان و عمل صالح و موانعی برای رسیدن به آن می باشد که این موانع با عنوان کلی ظلم بررسی می شوند و سرانجام این نتیجه گرفته شده است که با پیروی از این مصادیق و متصف شدن به این موجبات و اجتناب از این موانع می توان هدف خلقت را که همان رحمت الهی است به ظهور رساند.

هدف پژوهش بررسی مبانی و اصول تربیت اجتماعی از منظر قرآن و روایات است. روش پژوهش کتابخانه ای و نوع تحقیق توصیفی تحلیلی است در این پژوهش سعی شده که با طراحی و تدوین مبانی تربیت اجتماعی اصولی عملی و کاربردی مبتنی بر آن مبانی استخراج شود. با انجام این تحقیق معلوم شد که مبانی در جهت گیری به اصول و نوع مواجهه با تربیت اجتماعی به طور مستقیم اثر گذار است بدیهی است هر اندازه شناخت از مبانی عمیق تر صورت گیرد و هر قدر پژوهشگر از حیث اعتقادی و عرفان عملی پیشرفته تر باشد استنتاج های قوی تری از مبانی بدست خواهد آمد.‬

گزینش و انتخاب برتر از اموری است که هم مورد توجه آفریننده نظام خلقت است و هم انسان که وجودی مختار آفریده شده، همواره در حال گزینش است. آنچه از تاریخ به ماه رسیده است، گواه بر این مطلب است که در میان انسان ها، خداوند بعضی را به وحی خویش مخصوص گردانیده و یا آن ها را برای این مهم برگزیده و بر سایر مردم برتری و ترجیح داده است. آیا در قرآن در این مورد سخنی به میان آمده است؟ خداوند چه افرادی را برگزیده است و چرا؟ آیا آن ها با مردم عادی تفاوت هایی داشته اند؟ به تعبیری دیگر، آیا گزینش خداوند قانونمند؛ یعنی بر اساس ملاک هایی صورت پذیرفته است؟ با مراجعه به قرآن کریم، و مبین آیات شریفه، یعنی روایات معصومین (ع) و منابع مربوط؛ چنین به نظر می رسد: خواست و ارده الهی اساس و پایه اصلی گزینش است. اما خواست او قانونمند است. علم نامحدود خدای تعالی به بندگان خویش و شناخت افرادی خاص از میان مردم، که با دیگران از لحاظ قابلیت و استعداد پذیرش هدایت الهی تفاوت دارند، موجب گزینش این افراد گردیده است. وجود اوصاف ویژه در این افراد، آن ها را لایق و شایسته این انتخاب نموده است. مهم ترین صفت و خصوصیات این افراد تسلیم محض آن ها در برابر خدای تعالی بوده است. همین خلوص و پاک بودن آن ها از هرچه غیر خداست آن ها را به مقام اصطفاء نزد خداوند سوق داده است. ملاک های دیگری که موجب گزینش آن ها بوده، از: اخلاص، قنوت، عبودیت، ایمان، شکر و حنفیت در همین ردیف و نزدیک به همین معنا و یا منطبق بر آن قرار می گیرند. مبانی دیگر چون شعاع هایی از نور از ملاک های قبلی سرچشمه می گیرند. در قرآن کریم، نام برگزیدگان گاه به روشنی و گاه در لفافه و غیر آشکار آمده است. مصداق بارز دسته دوم، آل محمد (ع) می باشند، که جامع صفات نیک و لایق اصطفاء از سوی خدای تعالی بوده اند.

صمت وسکوت از دیدگاه عرف و واژه شناسان ،مترادف و به معنای خاموشی هستند .اما دقت در مضامین آیات و روایات ،روشن می سازد که صمت در اغلب موارد ،به معنای خاموشی حکیمانه ، ارادی ، متفکرانه و ممدوح می باشد .اما سکوت از صمت ،عامتر است و همان اندازه که مدح شده ،مورد نکوهش هم قرار گرفته است. این پژوهش بر آن است که بابیان تفاوت صمت وسکوت و دلایل توصیه به خاموشی و پیامدهای پرگویی از دیدگاه قرآن و روایات وبهره گیری از برخی نتایج پژوهش های تربیتی و روانشناختی به معرفی سکوت های پسندیده و ناپسند و ارائه راهکارهایی برای ترویج فرهنگ صمت در جامعه بپردازد.

مباحث مطروحه در این رساله با استفاده از آیات قرآن کریم و احادیث و روایات و ؟ از پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) و شواهد تاریخی از صدر اسلام که گویای عملکرد مسلمانان در جنگهایشان با دشمنان اسلام و همچنین دستورالعملهای فرماندهان الهی در این زمینه بوده است، در قالب یک پیشگفتار یازده فصل بیان شده است که به توضیح و تبیین فلسفه و فضیلت جهاد، اقسام جهاد، ارزشهای اخلاقی و انسانی در جهاد علل و عوامل موثر در شکست و پایه ورزی در جهاد و موضوع مرگ و شهادت در ؟ رزمندگان و سپاهیان اسلام و مطالبی دیگر که به گونه ای منطقی مرتبط با مسئله جهاد بوده و در قرآن و روایات به آنها اشاره گردیده، پرداخته شده است.

هدف از تحقیق حاضر بررسی اقوال مفسران و متکلمان درباب اعجاز قرآن کریم و بیان وجوه مختلف اعجاز آن است. این پایان نامه در سه فصل تدوین گردیده است. فصل اول آن ذکر مباحث کلی درباب اصل اعجاز،ویژگی قرآن و مساله تحدی است. درفصل دوم به بیان نظریه صرفه و بستر تارخی و همچنین قائلین به آن از شیعه و سنی و نقد و بررسی این قول پرداخته شده است. درفصل سوم به وجوه اعجاز پرداخته شده است که به عنوان مهمترن وجه به فصاحت و بلاغت آن توجه خاصی شده است. همین وجه اعجاز است که در تمامی آیات و سور قرآن ساری و جاری است و هیچکس تابه امروز نتوانسته است سوره ای ولو کوچک همانند کوثر با آن زیبایی ظاهری و عمق و باطن معنا بیاورد. یکی دیگر از وجوه ذکر شده، امی بودن آورنده این کتاب عظیم است. از وجوه دیگر مورد نظر مفسرین و متکلمین مساله خبر از مغیبات و اسرار آفرینش درقرآن است. استنباط اخبار علمی ازقرآن یکی دیگر از وجوه اعجاز دانسته ششده است. درپایان رساله، وجه دیگری برای اعجاز قرآن ذکر شده است و آن هماناکاری است که با دلها می کند و تاثیری است که در نفوس می نهد.

آنچه پیش روی شما خواننده ی عزیز قرار دارد مطالبی پیرامون امانتداری و خیانت در امانت است که در سه فصل به رشته تحریر درآمده است. در فصل نخست ابتدا معنای لغوی امانت و خیانت و همچنین ضرورت امانت بیان شده است در ادامه به بررسی امانت از دیدگاه شرع پرداخته و رابطه ای که میان امانت داری و صداقت وجود دارد آمده است. انواع امانت از دیدگاه اسلام که شامل امانتهای مادی و معنوی است در قسمت دیگری از این فصل ذکر گردیده است. اما از آنجا که امانت داری ارزش و جایگاه ویژه ای دارد، لذا در فصل دوم به بیان اهمیت آن در قرآن و سنت پرداخته- ام. در قرآن مجید آیات زیادی در رابطه با امانت داری و ارزش و اهمیت آن آمده که در این نوشته بطور مختصر به ذکر 4 آیه همراه با تفسیر و تبیین آن اکتفا شده است. اما در مبحث اهمیت امانت داری در روایات سعی شده تا حد امکان از همه معصومین ( ع) در این رابطه حدیثی ذکر شود. البته به تناسب کثرت احادیث، ابتدا روایاتی از پیامبر اکرم ( ص)، سپس حضرت علی ( ع) و امام جعفر صادق ( ع) و در ادامه سخنانی از سایر ائمه هدی ( ع) آمده است. همانطور که امانت داری در قرآن و سنت از جایگاه ویژه ای برخوردار است در میان سایر انسان ها نیز ارزش و اهمیت زیادی دارد و در قسمت دوم از فصل دوم به بررسی جایگاه امانت داری در میان انسانها و ائمه ( ع) و همچنین کسانی که در گذشته و حال مورد اعتماد و امین مردم بودند پرداخته ام. در آخر امانت داری کارگزاران [ کسانی که امانت های سنگینی را بر عهده دارند] مورد بحث و بررسی قرار گرفته و مقایسه ای نیز میان کارگزاران گذشته و حال و سرنوشتی که داشته اند صورت گرفته است. در فصل سوم آثار و پیامدهای امانت داری آمده است. از آنجا که افراد هر فعلی را مرتکب می شوند اثری به دنبال دارد. این مسئله نیز از این قاعده مستثنی نیست، لذا اگر فردی خود را پایبند به رعایت این ارزش اخلاقی دانسته و به آن عمل کند از آثار و برکات آن هم در دنیا و هم در آخرت بهره می برد. اما در مقابل اگر فردی خیانت در امانت را ترجیج داد هم خود ضرر می بیند و هم جامعه متضرر می گردد. اما علاوه بر پیامدهای فردی، امانت داری آثار و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی نیز به دنبال دارد. در حقیقت اقتصاد جامعه را نیز تحت تأثیر قرار داده بدین صورت که امانت داری باعث رونق اقتصادی شده و در مقابل خیانت کاری افراد منجر به فلج شدن اقتصاد جامعه می گردد.

امتحان، ابتلاء و افتنان در آیات قرآن به مفهوم ناملایمات زندگانی دنیاست که خداوند آنها را برای تهذیب نفس آدمی و تصفیه اخلاق و تهییج استعدادهای نهفته او بوجود می آورد . در این پایان نامه آیاتی که حاوی این مفاهیم اند بررسی و تحلیل شده اند.

امانت داری از دیدگاه قرآن و سنت، آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن از مسائل بسیار مهمی است که در لسان اخلاق، یکی از اصول اخلاقی به شمار می رود و در منابع اسلامی از جمله قران و سنت بسیار تأکید می شود به طوری که خوب امانت داری کردن را اساس ایمان و اسلام و همچنین نشانه شخصیت انسان معرفی می نماید. وجوب برگرداندن امانت به صاحبش هم در قرآن و سنت حائز اهمیت می باشد تا جایی که حضرت علی ( ع) می فرمایند امانت را به صاحبش برگردانید هرچند قائل فرزند پیامبران باشد. به طور کلی امانت مصادیق بسیار زیادی دارد که از مهم ترین آن ها می توان به قرآن و عترت، تکالیف الهی و همچنین نعمت ولایت و امامت اشاره کرد. از مهم ترین اقسام امانت که شامل: امانت خدا، امانت پیغمبر ( ص) و هم امانت مردم می شود. در واقع می توان گفت تمام آن چه را که خدا به ما عطا کرده، چه مادی و چه معنوی در دست ما امانت است. از آثار و پیامدهای فردی و دنیوی امانتداری می توان به کامل کردن، دین، عزت و رستگاری، نشانه ایمان و شخصیت و .. . اشاره کرد. و از آثار اخروی آن به بهشت ابدی، دوست خدا و پیغمبر و ... اشاره کرد. از آثار اجتماعی آن هم می توان حفظ اطمینان و اعتماد عمومی، آرامش فکر و روح و .. را نام برد. اهدافی که این مجموعه تحقیقی به همراه داشت، یکی احیاء و ترویچ فرهنگ امانت داری، آشنایی افراد و جامعه به آثار و پیامدهای امانت داری و همچنین آشنایی با اقسام و مصادیق امانت است. نوع منابع مورد استفاده برای تحقیق هم بیشتر منابع تفسیری و اخلاقی و منابع معتبر است. روش انجام کار هم به صورت جمع آوری مطالب و یادداشت برداری از آن ها بود که طی مراحلی و با مراجعه به استاد راهنما شکل گیری می شد و در مرحله آخر نوبت تایپ و تکثیر بود. و نکته دیگر این که هر پژوهش گری در پژوهش خود به هر حال با یک سری مشکلات مواجه می شود، مشکلی که در این جا وجود داشت، رفت و آمد و دوری از محل تحصیل بود که امکان دسترسی به استاد راهنما را مشکل می ساخت که بحمد الله آن هم به خیر و خوبی به اتمام رسید.

موضوع تحقیق این پژوهش " امت الگو در قرآن " است . این پژوهش در صدد آن است که با توجه به آیات قرآن کریم به اهداف ذیل دست یابد . تعیین معنا و مفهوم امت ، تعیین علل رشد و انحطاط برخی امتها ، تعیین نشانه های جامعه ی سعادتمند و ایده آل ، بررسی امت میانه به عنوان امت الگو در قرآن ، تعیین ویژگی های اخلاقی _ عبادی امت الگو ، تعیین ویژگی های اجتماعی امت الگو ، تعیین ویژگی های اقتصادی امت الگو ، تعیین ویژگی های سیاسی _ حکومتی امت الگو . با توجه به ماهیت ، امکانات و اهداف تحقیق ، روش توصیفی _ تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شد . محقق با توجه به سؤالات پروژه به اهداف ذیل دست می یابد : امت از ماده ی اُم به معنی مادر است و در اصل به معنی انضمام اشیاء به یکدیگر می باشد ، به همین جهت به هر گروهی که در هدف یا در زمان و مکان واحدی جمعند ، امت گفته می شود . همبستگی بین افراد جامعه و اتحاد آنان ، تحت حمایت قرار دادن افراد ضعیف و از بین بردن فاصله ی طبقاتی از عوامل رشد جامعه به شمار می آیند ، از سوی دیگر پدید آمدن کشمکشها و جنگ های داخلی ، تبعیض در اجرای قوانین و همچنین ظلم و ستم از عوامل انحطاط امتهامی باشند و قرآن کریم امت میانه را به عنوان الگوترین امتها معرفی نموده است . در مورد ویژگی های اخلاقی _ عبادی امت الگو می توان به برپایی نماز در میان امت (جامعه) ، شایع بودن امر به معروف و نهی از منکر ، اعتقاد و ایمان اشاره کرد . ویژگی های اجتماعی امت الگو عبارتند از : قانونمند بودن اجتماع و پایبندی به سنن الهی ، پایبندی به قراردادهای اجتماعی ، ایجاد اصل مشورت در میان امت ، رعایت مساوات و عدالت اجتماعی و داشتن تعاون و همکاری . پرداخت زکات و خمس ، دوری از کم فروشی و گرانفروشی ، پرهیز از اسراف و تبذیر و لیاقت مسئولان اقتصادی از مهمترین ویژگی های اقتصادی امت الگو می باشند . در پایان در مورد ویژگی های سیاسی _ حکومتی امت الگو می توان دوری از تفرقه و دوگانگی و حفظ وحدت ، دوری از حاکمیت غیر خدا و پذیرفتن حکومت الهی ، اهمیت دادن به جهاد و فرمانبردای از رهبران سیاسی _ الهی را نام برد . نبود منبع مستقل و کافی پیرامون موضوع از محدودیت های تحقیق بوده و پیشنهاد می گردد که هر یک از بخش های این پروژه به صورت جداگانه مورد بحث و بررسی قرار گیرند .