جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه با هدف بررسی معانی مختلف مثل وکاربردهای اصطلاحی آن و انواع مثلها در فصولی باعناوین ذیل تدوین شده است؛ معنای لغوی مثل و مثل،تعاریف گوناگون مثل، نظر بعضی از علما درباره مثل، امر به معروف و نهی ازمنکر از دیدگاه ...

در این پایان نامه پس از بیان مقدماتی درباره ریشه لغوی و مفهوم اصطلاحی مثل و ذکر معانی مختلف تمثیل یا تشبیه، به بررسی و تفسیر آیاتی پرداخته شده که درآنها مثلی به کار رفته است . تبیین قرابت امثال آیات قرآن با برخی از ضرب المثلهای عربی و فارسی وبررسی بلاغت و فصاحت آیات قرآن و بیان نظرات دانشمندان اسلامی در این زمینه از دیگر مباحث این پایان نامه است.

قوانین حاکم بر هستی که در اصطلاح فلسفه بنام « نظام جهان» و « قانون اسباب» خوانده می شود در فرهنگ دینی، سنت های الهی خوانده می شوند و در همه زمان ها جاری بوده و محدود به زمان خاصی نیستند. سنت ابتلاء که یکی از سنن الهی است از این قانون مستثنی نبوده و شامل همة انسان ها بوده و خواهد بود و منظور از آن آزمایش و امتحان خداوند در مورد انسان ها و در همة زمان ها برای آشکار شدن صفات درونی آنهاست و آن گاه است که مستحق دریافت پاداش و ثواب و یا تحمل کیفر و مجازات خواهند شد. بر طبق سنت الهی حوادث و مصائب و ابتلائات باید پیش آید چه در مورد مؤمن و چه غیر مؤمن؛ زیرا سنت و حکمت خداوند این نیست که مؤمنان را به همان حال و وضعی که دارند ثابت و راکد واگذارد. باید گرفتاریها و مصائب روی آورد تا اولاً استعدادهای درونی او آشکار گشته و به فعلیت و کمال لازم برسد و ثانیاً مجذوبین به زینت های دنیا از مؤمنان صادق و راستین جدا گردند. خداوند هر فردی یا امتی را به وسیله خاصی که متناسب با اوضاع روحی و اجتماعی آنهاست آزمایش می کند گروهی را به وسیلة قبض نعمت و گروهی را بسط نعمت، گروهی را به وسیلة دلبستگی ها و گروهی را به وسیلة مصائب و شداید و ... و رمز پیروزی در راه ابتلاء الهی، صبر و استقامت و پایداری است و برای صابران بر مصائب و مشکلات در راه خدا، و شکیبایان بر امتحانات و آزمون های الهی، اجر و ثواب بسیار است. «... اولئک علیهم صلوات من ربهم و رحمة و اولئک هم المهتدون» ( بقره، 157) «... بر صابران از سوی پروردگارشان مغفرت و رحمت است و آنها هدایت شدگانند.» این تحقیق با استفاده از متون قرآن و حدیث و کتابهای تفسیری و حدیثی شیعی به روش کتابخانه ای و فیش نویسی گردآوری شده و از کتابهای نویسندگان معاصر نیز کمک گرفته شده است. واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از: ابتلاء، امتحان، مصائب، فتنه، خیر و شر، بلا، سنت، تمحیص، سنت الله، قوانین مختلف، صبر، حوادث.

این پژوهش در پنج فصل با مباحث ذیل تدوین شده است: فصل اول، پیرامون مثل شامل مثل در لغت،معنای ضرب المثل یا مثل سائر، فوائد مثل، انواع مثل ومثل نزد عرب زبانان و فارسی زبانان. فصل دوم، مثل درقرآن حاوی هدف قرآن از بیان مثل، نحوه ذکر مثل درقرآن، معنای مثل در قرآن، ارزش علم امثال و اقسام امثال قرآنی. فصل سوم، امثال سائره و امثال کامنه قرآن با ذکر موارد. فصل چهارم، بررسی مضامین امثال قرآن در ادب فارسی و سرانجام فصل پنجم، امثال واضحه قرآن

این پژوهش به صبررسی تطبیقی امثال قرآن و امثال انجیل های چهارگانه اختصاص یافته است. نویسندة رساله پس از بیان کلیات، با تقسیم بندی موضوعی هر یکاز امثال قرآن و امثال انجیل در دو فصل مجزا، ذیل هر مثل شرح مختصری از تفاسیر و کتب معتبر پیرامون آن نوشته است. این تقسیم بندی با توجه به مفاد امثال در سه بخش: اقسام واصناف مردم. مباحث تربیتی واخلاقی. آخرت و احوال آن. به بحث گذارده شده است. شالوده واساس تحقیق، انطباق برخی از امثال قرآن با امثال انجیل و بررسی نقاط اشتراک و افتراق آن هاست. در پرتو این بررسی به برتری قرآن کریم نسبت به انجیل های چهارگانه پی بردیم و دریافتیم که امثال قرآن برخلاف امثال انجیل، متصف به صراحت، واقع بینی، پرهیز از خرافه، عمق نگری، ایجاز و... است./

مباحث این پایان نامه عبارتند از: معنای لغوی واصطلاحی طاعت، واژه طاعت و مشتقات آن در قرآن،فرق طاعت و انقیاد، فرق طاعت و تبعیت، تبعیت وتقلید، واجب الاطاعه، طاعت تکوینی و تشریحی، لوازم و موانع طاعت، رابطه شنیدن و طاعت، آیاتی که تقوا رامقدمه طاعت قرار می دهد، فوائد طاعت، خداوند ازطاعت بندگان بی نیاز است، موازنه میان طاعت و سیئه،اطاعت از رسول، حجیت سنت پیامبر (ص) و ائمه (ع).در این پژوهش بیش از صد آیه با استفاده از منابع تفسیری بررسی شده اند.

مباحث مطرح شده در این تحقیق به شرح ذیل است: علل نیاز به پیامبران بعثت انبیاء عملی پسندیده است و بعثت بر خدا واجب است ضرورت نبوت در قرآن و براساس تذکر و یادآوری دلایل عقلی و نقلی ضرورت نبوت اهداف انبیاء معجزه و ابعاد آن در رسالت انبیاء معجزات انبیاء

تربیت روحی واخلاقی انسان برای هر جامعه ای امری مهم وحیاتی است با وجود این نگاهی به اوضاع جوامع بشری نشان می دهد که آنچه قبل از همه به دست فراموشی سپرده شده ، تربیت اخلاقی ومعنوی انسان است. تمام نابسامانیهای موجود در سطح جهانی و انواع گرفتاریهایی که امروزه بشریت دست به گریبان است، همگی ناشی از غفلت انسان از تربیت وسازندگی روحی واخلاقی است ،بنابراین اصلاح وتهذیب نفس گام مهمی در تربیت و سازندگی روحی و اخلاقی است. یکی از راههای تهذیب نفس عمل به فضایل و دوری از رذایل اخلاقی است . در این میان یکی از راههایی که در این مسیر به ما کمک می کند ادعیه می باشد،دعای ابو حمزه ثمالی حاوی مضامین قرآنی ،اخلاقی بسیاری است که به بررسی آن می پردازیم. با توجه به عنوان ]مضامین قرآنی دعای ابوحمزه ثمالی( فرازهای اخلاقی)[ ابتدا به معرفی ابوحمزه ثمالی می پردازیم. پس از آن به معرفی اجمالی دعا اشاره می گردد. استخراج فضایل اخلاقی مذکور در دعا از جمله :محبت ، امید ، تواضع ، صبر، توکل ، توسل ،آرامش، ذکر،شکر، وحسن ظن به خداوند، استغفار واستخراج رذایل اخلاقی مذکور در دعا از جمله مکر ، ریا ،بخل ، تکبر، ، حسد،حرص وطمع در کنار قرآن ، روایات وکتب اخلاقی از مباحث فصلهای بعد خواهد بود. در نهایت به این نتیجه خواهیم رسیدکه امام در تمام فرازها، برگرفته ازآیات قرآنی ، بعنوان یک انسان کامل هدایت جامعه بشری را عهده دار شده اند.

این پایان نامه در یک مقدمه و پنج فصل تنظیم یافته است: در مقدمه ضرورت و اهمیت تفسیر قرآن کریم بویژه تفسیر آیات متشابه بیان شده است. فصل اول،تاریخچه ای است مختصر پیرامون زمینه های تدوین کتب تفسیری مربوط به آیات متشابه و مساعی مفسران اسلامی در ادوار مختلف . در فصل دوم، نقد و بررسی آراء گوناگون در مورد اصطلاح محکم و متشابه آمده است. فصل سوم، به بحث از حکمت ورود متشابهات وروشهای تفسیر آن پرداخته است. در فصل چهارم،دیدگاه قرآن در باب محکم و متشابه بررسی شده است و فصل پنجم در تبیین ریشه های توجه و روی آوری به آیات متشابه و ارائه نمونه هایی از این قبیل آیات است.