جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه ضمن بهره گیری از روایات و آراءو اقوال فریقین و نقد آنها، تحقیقی پیرامون کیفیت جمع و تدوین قرآن کریم صورت گرفته است. برخی جمع قرآن برای نخستین بار را به خلفا نسبت داده اند؛ اما آن نمی تواند چندان مورد قبول باشد. نویسنده پایان نامه کوشیده است ثابت نماید که این جمع در زمان نبی اکرم صلی الله علیه وآله صورت گرفته و ترتیب و تنظیم قرآن موجود به دستور آن حضرت بوده است.

این پایان نامه به جمع و تدوین تفسیر ابن عباس ازمنابع شیعی در جزء اول قرآن کریم پرداخته و از جمله موضوعات مطرح در آن عبارت است از: شرح حال ابن عباس و دوران او، تفسیر ابن عباس منقول از مصادرشیعه دوازده امامی در جزء اول قرآن کریم، تفسیرصحابه و تابعین و خصوصیات آن، مصادر و منابع تفسیری ابن عباس، روش ابن عباس در تفسیر قرآن کریم.

خلاصه و چکیده ای از پژوهش به شرح ذیل می باشد. خداوند متعال از سر لطف و مرحمت، با ارسال رسل و انزال کتب الهی و اعطای گوهر عقل و قدرت انتخاب و اندیشیدن و با مشخص نمودن راههای نجات و خوشبختی و نیز گمراهی و ضلالت، انسان را که گل سرسبد جهان آفرینش است، به بهترین طریق ممکن هدایت و راهنمایی نمود. خداوند رئوف با فراهم نمودن تمام وسایل سعادت و هدایت او را یاری نمود تا انسان به اختیار خود راه تحصیل کمالات و فضائل و رسیدن به قرب الهی را انتخاب و تلاش نماید و با بشارت نعمات بی شمار بهشت ایشان را در این طریق تشویق نموده است. بدلیل دو بعدی بودن انسان و داشتن گرایشات معنوی و حیوانی و گاهی تضاد بین این گرایشات خداوند جهت ایجاد تعادل در میان آنها علاوه بر بشارت، از انذار نیز استفاده نموده و با قرار دادن او در میان خوف و رجاء، امید به رسیدن نعمات الهی و مظهر کامل بهشت موعود از یک سو و ترس از عواقب سوء کردارهای ناپسند و زشت و گرفتار شدن در کانون خشم و غضب الهی یعنی جهنم، از سوی دیگر انسان را هدایت نموده است. در این تحقیق و پژوهش به بخش دوم یعنی انذار الهی پرداخته شده است و ابتدا با بیان کلیاتی پیرامون دوزخ و برزخ و ویژگیهای آن با تکیه بر آیات قرآن کریم و روایات ائمه اطهار ( ع) و بیان احوالات انسان مجرم و گناهکار در عالم برزخ و عذاب های روحلانی او سپس به تبیین علل و عوامل ورود به جهنم پرداخته ایم. در این قسمت تقریباً همه اعمال ناشایست و گناهانی که موجب ورود به جهنم می شود، از قرآن کریم استخراج و سپس با استفاده از تفاسیر المیزان و مجمع البیان و احادیث ائمه اطهار ( ع) به شرح و تفسیر آیات مورد نظر پرداخته شده است و در ادامه در مبحث مخلدین در جهنم و سپس و قبل از آن نیز عذاب های جسمانی و روحانی در جهنم را به تفصیل بیان داشته ایم و احوالات انسان گناهکار در قیامت و جهنم و گرفتاریهای وحشتناک او در انواع عذابهای جانکاه و طاقت فرسا و جزع و فزع و اعترافات و سخنان حسرت آمیز او نقل شده است تا انشاء الله با تعمّق و تأمّل در این آیات و روایات روح تعبد و بندگی را در خود زنده و با اطلاع از عواقب هولناک گناهان، خود را از این مهلکات نجات و با کسب فضایل و کمالات معنوی به حسرت بی پایان گرفتار نشده و از نعمات الهی در روز رستاخیز و بهشت عدن بهره مند گردیم.

این پژوهش با موضوع « جهاد و آثار سیاسی و اجتماعی آن از دیدگاه آیات و روایات » بر آن است که با بررسی آیات قرآن کریم و روایات ائمه اطهار و هم چنین سیری در منابع معتبر اسلامی و کتابهای مرتبط به بحث و بررسی، پیرامون موضوع بپردازد و بتواند به اهداف زیر دست پیدا کند : بررسی واژه جهاد و شهادت، اهداف و شرایط جهاد ابتدایی و دفاعی، شرایط و ویژگی های جهاد و مجاهدین ، جهاد و شهادت از دیدگاه امیرالمومنین ، شهید و شهادت در اسلام ، آثار سیاسی و اجتماعی جهاد و شهادت و هم چنین بررسی آثار سیاسی و اجتماعی جنگ تحمیلی عراق. روش این پژوهش با توجه به امکانات و یافته های تحقیق، روش توصیفی-تحلیلی می باشد، و بعد از تجزیه و تحلیل یافته ها فصل چهارم را در جهت رسیدن به پاسخ سوالات تحقیق به هفت بخش تقسیم کرده ام : در بخش اول مفهوم شناسی جهاد و شهادت از دیدگاه قرآن (جهاد و شهادت در لغت و اصطلاح ) مورد بررسی قرار گرفته است ؛ در بخش دوم اهداف و شرایط جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی از دیدگاه قرآن بیان شده ؛ در بخش سوم به بررسی شرایط و ویژگی های جهاد و مجاهدین پرداخته شده ؛ در بخش چهارم دیدگاه امیرالمومنین را درباره جهاد و شهادت به طور مفید و جامع توضیح داده ام ؛ در بخش پنجم جایگاه شهید و شهادت در اسلام بیان گردیده ؛ در بخش ششم به بررسی و تحلیل آثار سیاسی و اجتماعی جهاد و شهادت پرداخته شده و اما بخش هفتم و آخرین بخش فصل چهارم به سیری در آثار سیاسی و اجتماعی جنگ تحصیلی و دوران هشت سال دفاع مقدس پرداخته است. در انجام این پژوهش و با مطالعه کتب و منابع مرتبط و تفحص در آنها به این نتیجه رسیدم که : فرهنگ جهاد و شهادت از صدر اسلام توسط پیامبر در بین مردم رواج داده شده است و مورد توجه و اهتمام ایشان بوده تا تأثیر و نقش آن در بین مسلمانان بیشتر شناخته شود و اینکه دین مبین اسلام یک دین جنگ طلب و مخالف صلح و آرامش نبوده و تنها در ضرورتهایی که پیش آمده و برای جلوگیری از نابودی درخت نوپای اسلام، پیامبر دستور جهاد می دادند و شوق و شور شهادت را در بین جهادگران زیاد می کردند . از جمله تبعاتی که جهاد و شهادت چه درصدر اسلام و چه در زمان حال مخصوصاً در جنگ تحمیل شده بر کشورمان شاهد آن بودیم ؛ آثار سیاسی و اجتماعی جهاد در راه خداست که از مهم ترین این آثار : ایجاد ترس در ظلالمان و عزت سیاسی مسلمین ، تقویت روحیه شجاعت و ایثار و همبستگی در جامعه ، رواج فرهنگ ایثارگری در جامعه را نام برد که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند . در پایان پژوهش نیز در فصلی مجزا محدودیتهای تحقیق و پیشنهادهایی مطرح گردید.

این پایان نامه درباره نفاق و منافقان در آیات قرآن نوشته شده و دارای سه فصل با این موضوعات است: فصل اوّل، کلیاتی درباره موضوع؛ فصل دوم، نفاق و منافقان: نفاق و ابعاد آن، اشاره ای به شخصّیت و صفات منافقان در قرآن کریم؛ فصل سوم، نفاق در بستر تاریخ از نگاه قرآن: منافقان بعد از هجرت، منافقان بعد از جنگ بدر، منافقان بعد از جنگ احد، منافقان بعد از جنگ احزاب.

پژوهش حاضر با موضوع « بررسی اوصاف پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلّم) در قرآن کریم» با هدف بررسی و شرح آیاتی که پیرامون اوصاف پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلّم) در حوزه های فردی و اجتماعی وسیاسی, نازل شده , صورت گرفته است. خداوند در قرآن, پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلّم) را « اسوه الحسنه » معرفی نموده و اطاعت از ایشان را بر همه واجب دانسته است. از این رو لزوم الگو گیری و تبعیت از ایشان نیاز به شناخت آن حضرت دارد. بهترین معرف شخصیت ایشان , آیات قرآن کریم است. زیرا قرآن سندی محکم و موثق و به دور از افراط و تفریط در بیان ویژگی های آن حضرت می باشد. در طول تاریخ بسیاری از نویسندگان , به بیان و شرح ویژگی های پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلّم) پرداخته اند. اما برخی از آنها بیانی تاریخی داشته و برخی دیگر , از روایات استفاده نموده و برخی مطالب را به صورت کلی بیان داشته و یا بنا بر اختصار داشته و شرح وتوضیح نداده اند و یا فقط به یک جنبه از ویژگی های آن حضرت پرداخته اند. اما پژوهش حاضر به شرح آیات که پیرامون اوصاف آن حضرت نازل شده, پرداخته است. از آنجا که موضوع این پژوهش دینی و وحیانی است, پژوهشگر از طریق بررسی منابع و متون تفسیری قرآن و استخراج آیات و روایاتی که به تو صیف پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلّم) پرداخته در جهت تحقق اهداف خویش کوشش نموده است. در حوزه اوصاف فردی, در قرآن برای پیامبر خاتم ( صلی الله علیه و آله و سلّم) و یک سلسله فضایل و مزایا ذکر شده است که برخی از آنان جزء فضایل عامه و خطوط کلی نبوت است که تمام انبیای الهی از آنها بر خوردارند . برخی دیگر فضایل خاصه آن حضرت می با شد که با عنایت الهی به خاطر افضلیت بر دیگران واجد آنهاست و پیامبران دیگر از آنها بی بهره اند . در حوزه اوصاف اجتماعی و سیاسی, نیز مسائلی مطرح است که دراین پژوهش تحت عنوان " حاکمیت سیاسی پیامبر در قرآن" مورد بررسی قرار گرفته است. آیاتی در قرآن به شئون پیامبر در حاکمیت بین مردم در امور اجتماعی و سیاسی اشاره دارد و آیاتی دیگربه روشهای ایشان در تبیین رسالت اشاره شده و سیر دعوت به اسلام را بیان می کند . در آیاتی دیگربه اقداماتی که در راستای تشکیل حکومت الهی انجام داده اند اشاره دارد. واژگان کلیدی این رساله عبارتند از : اخلاق, اوصاف, پیامبر, حاکمیت , خاتمیت, سیاست, شرح صدر, شفاعت, عبودیت, عصمت, فضائل.

موضوع تحقیقی که در پیش رو دارید، جهاد از دیدگاه قرآن و سنت می باشد. هدف از ارائه این تحقیق، اولاً آشنایی بیشتر افراد جامعه با امر واجب دینی جهاد می باشد. با توجه به روحیه استعمارگری و سلطه قدرتهای متجاوز در جهان امروز، همچون آمریکای جنایتکار و اسرائیل غاصب، هر روز شاهد تجاوز و تعدی این دو قدرت هستیم. بر آن شدیم که با ارائه این تحقیق، مسلمانان را نسبت به وظیفه جهاد بیشتر آگاه کنیم تا با استمداد از دستورات کتاب آسمانی قرآن کریم و ائمه علیهم السلام به دفاع از کشور و کیان اسلامی بپردازند. ثانیاً تبیین جایگاه جهاد اسلامی در اذهان ملتها و معرفی آن به افرادی که، تصور می کنند اسلام دین خشونت است، در صورتی که دین اسلام، دین صلح و محبت است و تا زمانی که بتواند مشکلات میان جوامع را از طریق مسالمت آمیز و گفتگوی منطقی برطرف کند، دست به جنگ و نبرد نمی زند. بیشتر افراد جهاد را در میدان مبارزه می دانند، در حالی که جهاد واقعی، جهاد اکبر یا جهاد با نفس است و به عبارتی مبارزه با خواهش های نفسانی می باشد. اگر افراد بتوانند در جبهه جهاد با نفس ( دشمن درونی) پیروز شوند، به راحتی در جبهه جهاد با دشمن بیرونی به موفقیت دست می یابند. با این رویکرد، جهاد و فلسفه وجوب آن از دیدگاه قرآن کریم و سیره ائمه علیهم السلام مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه حدود و آداب جنگ، که شامل رعایت ارزشهای انسانی در جنگ، پیروزی و شکست در جنگ، سیره معصومینعلیهم السلام در جنگها، وجوب جهاد، اقسام جهاد، جهاد با کفار، شرایط قرارداد ذمه، پرداخت جزیه، مقام و فضیلت مجاهدان، صفات مجاهدان حقیقی، برترین مجاهدان، دیون مجاهد، رضایت والدین، جهاد و زن، شهید و جایگاه آن، مکان و زمان جنگ، فلسفه تحریم جنگ در ماه های حرام، پیامدهای ترک جهاد، اسیران جنگی، غنائم جنگی، صلح، جمهوری اسلامی و دفاع مقدس و... فصل ها و تا حدودی بخش های این تحقیق را به خود اختصاص داده است. در ابتدا با مراجعه به قرآن کریم که حکم کلی احکام را بیان فرمواه، حکم جهاد را بدست آوردم. سپس به کتابهای تفسیری، روایی، فقهی و کتابهایی که در این زمینه ( جهاد) به تألیف رسیده است، مراجعه کردم. روش کار بصورت کتابخانه ای بوده، در ابتدا با مراجعه به کتابخانه، مطالب را در فیش ها نوشته و پس از قرار دادن مطالب در کنارهم، به تنظیم فصل ها و بخش ها پرداختم. در نهایت امر، آنچه که شاکله تحقیق را تشکیل می دهد این است که: جهاد درونی که همان مبارزه با هواهای نفسانی است، زمینه ساز پیروزی فرد و جامعه در مقابل دشمن بیرونی می گردد و جامعه با داشتن روحیه جهاد، می تواند به استقلال و خودکفایی برسد. در مطالب جمع آوری شده، مسأله دفاع نیز مورد بررسی قرار گرفته است، زیرا بیشتر فقهای محترم، این عقیده و نظر را دارند که در زمان امام علیه السلام و نائب خاص او جهاد واجب می باشد. در بقیه زمان ها مسأله دفاع از مملکت و حیثیت اسلامی مطرح می گردد. واژگان کلیدی که در این تحقیق بکار گرفته شده عبارت است از: 1. جهاد 2. قتال 3. دفاع 4. جهاد عینی 5. جهاد کفایی 6. اسیر 7. غنائم 8. صلح 9. شهید

تحقیق حاضر از سه فصل با این مباحث تشکیل یافته است: فصل اول، استدلال: تاریخچه ی استدلال، تاریخچه ی استدلال در حیات بشر، تاریخچه ی استدلال از دیدگاه قرآن، روش های استدلال، تمثیل در قرآن، استقرا در قرآن، قیاس منطقی در قرآن، روش های استدلال در قرآن، جایگاه شعر و مغالطه در قرآن؛ فصل دوم، جدل: جایگاه جدل در منطق، تعریف جدل، کاربرد جدل منطقی، معروف ترین اصلاحات جدل در منطق، مبادی جدل در منطق، فرق جدل و برهان جدل در قرآن، جدال حضرت ابراهیم(ع) با قوم خود، جدال ابراهیم(ع) با نمرود، جدال حضرت نوح(ع) با قومش، جدال قرآن با اهل کتاب، جدال قرآن با یهود در انکار وحی، جدال قرآن با یهود و نصاری در مورد بهشت اختصاصی، جدال قرآن با مشرکین درباره ی فرشتگان، جدال با مشرکین درباره ی رازق حقیقی؛ فصل سوم، برهان: برهان در منطق، تعریف برهان از دیدگاه علم منطق، مبادی برهان، برهان در قرآن، برهان های قرآن برضد اهل کتاب، عیسی(ع) خدا نیست، خلقت عیسی(ع) چون آدم است، ادعای ابن الله بی اساس است، احتجاج در ردّ تثلیث، برهان های قرآن در مقابل شرک و بت پرستی، بت ها هیچ گونه توان و مالکیتی ندارند، معبود باید خالق باشد، خالق باید هادی بالذات باشد، شریک الباری محال است، شرک جهان را به تباهی می کشد، برهان های قرآن در اثبات توحید، برهان تمانع، برهان اجنّه در ایمان به قرآن، برهان ابراهیم(ع) در اثبات توحید، حدّ وسط برهان حضرت ابراهیم(ع)، برهان های مشرکین(مغالطه)، شرک خواست خداست، بت پرستی خواست خداست، فقر فقرا خواست خداست.

حج در لغت به معنای قصد و آهنگ است و در اصطلاح شرع مقدس اسلام سفری ایست به مکان مقدس و بلدی محترم و حرام بنام مکه در ماهی حرام و معظم « ذیحجه» به منظور زیارت خانه خدا و انجام چندین برنامه عبادی اسلام بنام مناسک حج، این سفر پر فیض و شکوهمند به شرط تمکن مالی و سلامت جسمی بر هر مسلمان « مستطیع» در تمام عمر یکبار بعنوان « حجة الاسلام» لازم و واجب است و ترک آن یا تأخیر در آن از گناهان بزرگ شمرده می شوند و عمره در لغت به معنی آهنگ زیارت و قصد کان معمور و آباد می باشند و در اصطلاح شرع اسلام اعمالی است مخصوص که در مکه انجام می گیرد. بیشتر ماسم عمره با حج مشترک است ولی حج با عمره در اصل برنامه و زمان و جهات دیگر چند فرق اساسی دارد: 1-حج مشتمل بر چند عمل اختصاصی است ( مثل وقوف در عرفات و مشعر 7) که در عمره وجود ندارد. 2-حج الزاماً در محدوده ی زمانی خاص 8 تا 13 ذیحجه انجام می گیرد ولی در عمره محدودیت زمانی به این شکل وجود ندارد. 3-با توجه به تسهیلات موجود در زمینه ی سیر و سفر و با انتخاب نزدیکترین « میقات» مراسم عمره را می توان در ظرف 1 روز یا کمتر انجام داد ولی برنامه های حج دقیقاً باید در همان محدوده ی زمانی یاد شده انجام شود. 4-پاداش حج بیشتر از عمره است و حج بیشتر به عنوان کلاس آموزنده و اجتماعی مطرح است ولی در عمره بیشتر تربیب فردی منظور است. 5-کلید واژه ها: حج، تمتع، عمره، اسلام، سنت

مباحث این پایان نامه در دو بخش تنظیم شده است.در بخش اول آیات مربوط به حسنات و اعمال نیک وسپس انواع آنها مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش دوم آیات مربوط سیئات و گناهان بررسی شده اند. درشرح آیات علاوه بر کتب تفسیر از کتب حدیث نیزاستفاده شده است.