جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش در هشت فصل با این موضوعات تنظیم و تدوین یافته است: فصل اول، معنای جهاد: واژه یِ جهاد، اصطلاح جهاد از دیدگاه شرع; فصل دوم، حکمت وجوب تشریع جهاد: جهاد و آزادی عقیده، پیشینه یِ جهاد و قتال در حرکت انبیا; فصل سوم، اهداف جهاد: اهداف اصلی و اهداف جنبی، سخنی از مرحوم کاشف الغطاء در تشریع اهداف جنگ در اسلام; فصل چهارم، سیر تحول آیات جهاد در قرآن; فصل پنجم، زمان تشریع جهاد اسلامی: جهاد اسلامی در سور مدنی (بررسی مسائل جهاد در سوره یِ بقره، انفال، آل عمران، احزاب، محمّد(ص)، فتح، حج، توبه، نصر); فصل ششم، اقسام جهاد: جهاد اکبر، جهاد اصغر، جهاد دفاعی، جهاد ابتدایی، جهاد آزادی بخش; فصل هفتم، تأمّلی چند پیرامون مسائل جهاد: دشمن شناسی و دشمن ستیزی از دیدگاه قرآن، عوامل پیروزی و شکست، فضیلت و برتری جهادگران، نکوهش کاهلان و سستی کنندگان در جهاد، آمادگی روحی برای جنگ، استقامت و پایداری در مقابله با دشمن (آیاتی که شدّت و سرسختی در حین نبرد را لازم و ضروری می شمارد)، امدادهای غیبی در جنگ، هجرت و جهاد، آثار جهاد، برخی از قوانین جنگ; فصل هشتم، اهمیت و فضیلت جهاد اصغر از دیدگاه روایات.

با توجه به اهمیت موضوع استفهام و گستردگی آن در قرآن کریم و توجه به تأثیر آن در فهم صحیح قرآن و جلوگیری از انحرافات تفسیری، تحقیقی همه جانبه در این مجموعه، صورت گرفته است. در این راستا، انواع استفهام و معانی مجازی آن، ویژگی و احکام، بلاغت، کاربرد، کارکرد و گونه های استفهامی قرآن مورد بررسی قرار گرفته و در پایان استفهامات هر سوره با ذکر تعداد و ادات آن مشخص شده است. با بررسی استفهامات قرآنی می توان گفت فقط در 18 سوره از 114 سوره، استفهام ذکر نشده است و از 1260 استفهام صریح و مقدر، 996 مورد در سوره های مکی و 264 مورد در سوره مدنی نمود بیشتری دارند. کاربرد استفهام در معنای حقیقی اندک است و بیشتر در معنای مجازی استعمال شده است. کثرت معانی مجازی به ترتیب عبارتند از:انکار، تقریر، تعجب، توبیخ، نفی، تعظیم، وعید، تشویق، تهکم، استبعاد، امر، تمنا، تذکر، عرض، تحضیض، تهویل، تحقیر، تنبیه و استهزاء. موارد دیگر استفهام مجازی در قرآن کمتر استعمال شده است. استفاده از اسلوب استفهام، به منظور طلب آگاهی و کسب خبر از چیزی که قبلاً معلوم نبوده و به سخن در آوردن مخاطب به دلیل اغراضی که سائل آگاه مد نظر دارد، با اداتی روان و ساده چون (همزه، هل، کیف، کم، متی، من، ما، ایّ، این، ایّان)، در قرآن مطرح شده است. این اسلوب گویای این حقیقت است که کلام الهی همواره از بلیغ ترین و فصیح ترین سخن استفاده نموده تا منظور خود را بدون هیچ غموضی و با ساده ترین الفاظ که عمیق ترین معنا را در بر دارد، به انسانها برساند. از شیوه های رایج استفهامات قرآنی این است که خداوند گفتمانی را در قالب پرسش و پاسخ بین افراد و گروه های مختلف نظیر خدا و پیامبران، پیامبران و مردم، ملائکه و خداوند، ابلیس و خداوند، بهشتیان و جهنمیان، .... و بالعکس به تصویر می کشد و با نشان دادن فرجام عملکرد آنان، شخصیت واقعی آنها را به مخاطب می نمایاند. این روش، علاوه بر اینکه به کلام خدا زیبایی خاص می بخشد، تأثیری شگرف بر روح و جان انسان می گذارد، عواطف و احساسات او را بر می انگیزد، حس کنجکاوی او را ارضا می کند و او را به فهم عمیق تر مسائل می رساند. این خود یکی از زیباترین هنرهای بلاغی و روش عالی تربیتی قرآن کریم در هدایت انسان ها به کمال، محسوب می شود. موضوع و محور اساسی استفهامات قرآنی در سور مکی بر پایه توحید، معاد و نبوت استوار شده و در سور مدنی، و احکام و اخلاق، نمود بیشتری داشته و تمامی آنها با سه مقولة مهم تعقل، اختیار، و شناخت پیوند ناگسستنی دارند. امید است با استفاده از درج مطلب ارایه شده در باب استفهام که مبتنی بر کتاب های علوم قرآنی، ادبیات عرب، بلاغت، تفاسیر مختلف و کتاب های روان شناسی می باشد و با کاربردی کردن اطلاعات این تحقیق، بستر مناسب را برای فهم صحیح استفهام در قرآن ایجاد نموده و هنر قرآن را در به کارگیری این اسلوب بلاغی بیشتر از گذشته آشکار نماییم.

این رساله به زبان عربی تدوین شده است. موضوع اصلی رساله تاریخ قرآن است که از مسائل مهم علوم قرآنی و معارف اسلامی به شمار می رود. اهمیت بحث از تاریخ جمع آوی قرآن در این است که ضمن تحقیق در این مساله مهم تارخی، اعتبار قرآن و مصونیت آن از تحریف نیز اثبات گردد. علت انتخاب موضوع این بوده است که با رجوع به منابع اولیه حدیثی و تاریخی و بدور از ذهنیتهای قبلی، بررسی جامعی انجام شود و تحقیقات ارزنده ای که تا کنون صورت پذیرفته کاملتر گردد. تحقیق با مراجعه به منابع اولیه از کتب حدیثی، تاریخی، قرآنی آغاز گردید و اطلاعات لازم گردآوری شد. محور اصلی در این باب مطالعه روایات منقول بود. که به دو دسته کلی تقسیم شده اند: گردآوری قرآن بین الدفتین در زمان خود پیامبر انجام گرفته است، جمع آوری قرآن در عهد خلفا انجام شده است. مساله مورد بحث این است که آیا جمع آوری قرآن بین الدفتین با همین ترتیب و سور در زمان خود رسول صورت پذیرفته است و یا آنکه بعد از رحلت پیامبر این کار توسط خلفا انجام شده است. هفت دلیل بر نظریه اول آورده شده است: یک - با در نظر گرفتن هدف رسالت پیامبر و اهتمام آن حضرت به تعلیم قرآن و امر به قراءات، حفظ و کتابت و مصون نگهداشتن آن از تحریف، داشتن کاتبان مخصوص تعهدات و دیون و صدقات و کاتبان وحی معقول نیست که آن حضرت قرآن را به صورت متفرق و پراکنده رها بگذارد و دار دنیا را وداع گوید دوم. صریح روایات متعددی بر این است که پیامبر چیزی جز مجموعه قرآن جلد شده بعد از خئد نگذاشت. سوم. در روایات زیادی آمده که پیامبر کلمه مصحف را به قرآن اطلاق کرده اند. چهارم . در روایات زیادی آمده که پیامبر افراد را به تدوین و جمع آوری قرآن تشویق می کردند و .... برای گردآوری قرآن در زمان خلفا هم دلایلی ذکر شده است اول. روایات زیادی که مدلول آنها این است ه قرآن در زمان خلفا جمع آوری گردیده است. دوم انتظار ورود نسخ سوم . عدم فرصت کافی برای جمع آوری قرآن در زمام پیامبر. و ... .در خاتمه به کار عثمان در رفع اختلاف قراءات پرداخته شده و ثابت شده است که وی قرآن را جمع آوری نکرده است، بلکه مردم راه بر همان قراءات پیامبر متحد ساخته است./

این پژوهش با عنوان « جهنم و جهنمیان از دیدگاه قرآن و سنت» که با هدف آگاه کردن و توجه دادن مردم به مسئله مهمی به نام معاد و اینکه انسان ها در قبال هر عمل و رفتاری مؤاخذه و یا پاداش داده می شوند، تدوین شده است. این امر باعث می گردد انسان ها از ترس عذاب و کیفر اعمال زشت، آنها را ترک کنند و به کارهای خوب و نیکی کردن تشویق شوند و اوامر پروردگار را اطاعت نمایند. این تحقیق با قلمی ساده و روان و با استفاده از منابع تفسیری و روایی و اعتقادی و اخلاقی گرد آوری شده است. ازجمله تفسیر نمونه آیت الله مکارم شیرازی و بحارالانوار علامه مجلسی و ابعاد تربیتی معاد نوشته علی راجی و... . روش انجام کاربه صورت کتابخانه ای و فیش برداری صورت گرفته است. اما جهنم که کانون قهر و غضب الهی است، مکانی که در آن گنهکاران عذاب و کیفر اعمال ناشایست خود را می بینند. کلمه جهنم 77 بار در آیات قرآن تکرار شده و به اسماء و اوصاف دیگر نیز آمده است. دارای طبقات هفتگانه ای است که هر طبقه مخصوص گروهی از گنهکاران می باشد. حقیقت جهنم لقاء پروردگار است. رسیدن به لقاء پروردگار از طریق برخی اسماء خدا همچون شدید العقاب، جبار، قهار و... صورت می گیرد. جهنم آفریده شد تا انسان بداند که خداوند او را بی هدف نیافریده است. ?وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإنْسَ إِلا لِیَعْبُدُونِ?؛ ( ذاریات(51)/56) همه انسان ها وارد جهنم خواهند شد، اما آتش جهنم بر نیکان سرد و سالم خواهد بود و بهشتیان به سرعت از آن عبور خواهند کرد تا قدر و لذت بهشت و نعمت های آن را بیابند، اما جهنمیان در آن خواهند ماند زیرا که جهنم مجرمان را می شناسد، می بیند و آنها را به کام خویش می کشد. حتی خطاب به پروردگار تقاضای افرد بیشتری می کند. در این کانون قهر و غضب الهی عذاب های گوناگونی وجود دارد که نه تنها جسم را بلکه روح انسان را می سوزاند، کفر و نفاق، فرار از جهاد، ترک نماز، ظلم و ستم و... عوامل ورود به این کانون عذاب می باشد. در مقابل ایمان و عمل صالح، اخلاص و ... نمونه هایی از عوامل نجات یافتن از عذاب های جهنم می باشد. می توان گفت جهنم بازتاب اعمال ناشایست است و وجود این عذاب برای تکامل بشر امری است ضروری و عین عدل پروردگار است. کلید واژه ها: جهنم، قرآن، سنت، عذاب، زقوم، کافر، معاد.

دوران جوانی مهمترین دوران زندگی هر فرد است و اگر بخواهیم دوران زندگی را تقسیم کنیم در ابتدا دوره ی قبل از تولد است که نوزاد در درون رحم مادر است و بعد از این دوران کودکی است و پس نوجوانی و بعد هم جوانی و در نهایت پیری است و دوران جوانی سنی بین 18 تا 30 سالگی است. من در این رساله موضوع جوان را به دلیل اهمیت و ارزشی که دارد از دیدگاه قرآن و روایات بررسی کردم. و هدف این نوشته این است که بدانیم جوانی بهترین فرصت در زندگی است که با استفاده ی درست از آن می توان به درجات عالی سعادت و کمال رسید و زمینه ی زندگی سالم و مورد نظر اسلام را در بقیه ی عمر در دوران بزرگسالی فراهم آورد. این رساله ابتدا به تعریف دوره ی جوانی می پردازد که سنی است بعد از دوران نوجوانی و مهمترین دوران شکل گیری شخصیّت جوان است که اگر خوب هدایت نشود دچار انحراف می شود. در فصل دوم بحث تربیت جوان را مطرح می کند که دوران به فعلیت رساندن استعدادهای درونی او است و به اهمیت بحث تربیت نظر دارد تا جایی که با الهام از قرآن کریم تربیت را مقدم بر تعلیم ذکر می کند. فصل سوم که شامل تهاجم فرهنگی است نمونه هایی از تهاجم فرهنگی و نفوذ فرهنگ بیگانه در جوانان و راه های مقابله با این تهاجم را بیان می کند. و سپس جوان را از منظر قرآن و در سطور تاریخ و روایات بررسی می کند و جوانانی چون حضرت یوسف – علیه السلام-، حضرت مریم، حضرت یحیی – علیه السلام- و ... را بیان می کند که نمونه و سرمشق در زمینه های مختلف می باشند و هم چنین در این رساله علاوه بر زندگانی پیامبر – صلی الله و علیه و آله و سلّم- زندگی امامان – علیه السلام- را در جوانی مطرح می کند. برای رسیدن به این مقصد از کتب معتبر روایی هم چون اصول کافی و نهج البلاغه و تفاسیر نمونه، المیزان استفاده کرده ام. جوانی، بهار زندگی است؛ بهاری ارزشمند ولی زودگذر از این جمله این گونه می توان برداشت کرد که جوان ما نیازمند راهنمایی است و بسیاری از تصمیماتی را که بدون راهنمایی می گیرد راه به بی راهه می برد پس اگر از این مسئولیت شانه خالی کنیم این فرصت ارزشمند از دست خواهد رفت. واژه های مورد استفاده شده در پایان نامه : خانواده: خاندان، اهل خانه، اهل بیت، دودمان. معنای مورد نظر اهل خانه است. اجتماع: 1- گردآمدن، تجمع، انجمن شدن، فراهم آمدن. 2- اتفاق کردن بر چیزی. 3- گروهی فراهم آمده. تعلیم : آموختن، دانش، یاد دادن. معنای مورد نظر یاددادن است. دین : 1- نام ایزدی است . 2- آیین و کیش . 3- راه و روش اسلام محمدی. غریزه : 1- سرنوشت، طبیعت طبع. 3- ملکه ای است که از آن صفات ذاتی صادر شود. 3- استعدادی که جبران را خود به خود یعنی پیش از تجربه با اجرای اعمال مفید برمی انگیزد. منظور سرشت و طبیعت است. این جانب در این رساله که عنوان جوان از منظر قرآن و روایات است کوشیده ام دوران جوانی را با توجّه به مجال مختصر و محدود بررسی کنم.

از آن جا که قرآن، دین خاتم است، بی شک مواجهه آن با فرهنگ های مختلف، مواجهه ای مستمر خواهد بود؛ از این رو بررسی مواجهه قرآن با فرهنگ های زمان نزولش همچون فرهنگ یهود و مسیحیت، امری لازم و ضروری است. بررسی شخصیت حضرت عیسی(علیه السلام) در قرآن و حدیث نشان می دهد که برخورد قرآن با این فرهنگ، برخوردی اصلاحی است نه بنیان کن و احکام قرآن نیز در باب مسیحیت، آمیزه ای از احکام ثابت و متغیر است. این رساله به بررسی زندگی و شخصیت حضرت عیسی(علیه السلام) در قرآن پرداخته و در شش فصل تنظیم شده است. فصل اول به طرح و موضوع رساله اختصاص دارد. فصل دوم به بررسی آغاز زندگی خاندان حضرت عیسی(علیه السلام) پرداخته است. در فصل سوم، نبوت، معجزات و کرامات حضرت عیسی(علیه السلام) مطرح شده است. فصل چهارم به مبارازت و دعوت های آن حضرت اختصاص دارد که مهم ترین دعوت این پیامبر مانند سایر پیامبران الهی، دعوت به توحید بوده است. در فصل پنجم، حضرت عیسی(علیه السلام) از نظر ادیان بزرگ آسمانی (اسلام، مسیحیت و یهود) مورد بررسی اجمالی قرار گرفته است. در فصل ششم، فرجام و عروج حضرت عیسی(علیه السلام) مطرح شده است.

در پژوهش حاضر حضرت داوود و حضرت سلیمان به صورت مقایسه ای در آیات قرآن و مندرجات تورات و انجیل بررسی شده و مطالب آن در چهار فصل آمده است: فصل اول، شخصیت حضرت داوود؛ فصل دوم، داوری حضرت داوود و آزمون الهی او؛ فصل سوم، شخصیت حضرت سلیمان؛ فصل چهارم، حکومت و سلطنت حضرت سلیمان. در هر فصل نخست دیدگاه قرآن، سپس دیدگاه عهدین بررسی شده و در پایان مقایسه به عمل آمده است

این تحقیق در شش فصل با این مباحث تنظیم و تدوین شده است: فصل اول، بررسی واژه حج از جهت لغت و اصطلاح و همچنین نام های کعبه در قرآن و وجه تسمیه آن، نام های مکه در قرآن و وجه تسمیه آن؛ فصل دوم، تاریخچه خانه کعبه از دیدگاه قرآن و روایت؛ فصل سوم، سیر تاریخی حج از زمان قبل از بعثت حضرت ابراهیم و بعد از آن تا ظهور اسلام و از زمان ظهور اسلام تاکنون؛ فصل چهارم، ویژگی های کعبه؛ فصل پنجم، آثار و برکات حج و تأثیر آن در پیوندهای اجتماعی مسلمانان: بعد اجتماعی حج و آثار و منافع آن، ابعاد عرفانی و معنوی و اقتصادی و اخلاقی و اعتقادی حج. فصل آخر به نتیجه گیری از مباحث فصول قبل اختصاص یافته است

رساله حاضر در ده فصل حسد را با تکیه بر آیات و روایات بررسی کرده است: فصل اول، کلیات؛ فصل دوم، تعریف و احکام حسد و غبطه؛ فصل سوم، ابعاد حسد؛ فصل چهارم، نشانه های حسود؛ فصل پنجم، قرآن و حسد؛ فصل ششم، ریشه های حسد و عوامل رشد آن؛ فصل هفتم، توارث و سرایت حسد؛ فصل هشتم، زیان های حسد؛ فصل نهم، بهداشت از حسد؛ فصل دهم، درمان حسد

موضوع تحقیق حسد از دیدگاه قرآن و سنت است که این تحقیق درصدد تبیین و بررسی آن می باشد ضرورتی که این موضوع را ایجاب می کند، وجوب بسیاری از مسائل تأسف بار در جامعه می باشد که یکی از علل آن داشتن رذائل اخلاقی همچون حسد است که منجر به از هم پاشیدگی روابط انسانی به خصوص خانواده ها می شود. از طرفی وجود تعداد زیادی از آیات و روایات، اهمیت این موضوع را بیشتر نمایان می سازد. این تحقیق با قلمی ساده و روان و با استفاده از منابع روایی، تفسیری و اخلاقی از جمله بحارالانوار، الکافی، تفسیر مجمع البیان، المیزان و معراج السعاده و جامع السعادات و.... گردآوری شده است. روش انجام کار به صورت کتابخانه ای و فیش برداری می باشد. حسد در واقع به معنی بدخواهی و خواستن زوال نعمت از دیگری است و از جمله موضوعاتی می باشدکه قرآن و روایات تأکید فراوانی بر ترک آن نموده اند. اسباب و انگیزه هایی که باعث ایجاد حسد می شود در هفت چیز خلاصه می گردد: عداوت و دشمنی، عزت خواهی، تکبر، تعجب، خوف، ریاست طلبی، خباثت نفس و بخل شدید. کسی که حسد می ورزد سه علامت دارد در پشت سر غیبت می کند، وقتی که باشد تملق و چاپلوسی می نماید و در وقت گرفتاری انسان، شماتت نموده و خوشحالی می کند. برای حسد نیز مراتبی وجود دارد از جمله بیزاری از حسادت، میل قلبی به حسادت، حسادت قلبی و عدم تظاهر به آن. حسد هم مانند دیگر رذائل و فضایل اخلاقی پیامدها و آثاری را به دنبال دارد که به صورت فردی و اجتماعی بروز می کند آثار فردی نیز به صورت دنیوی و اخروی است از جمله، ناراحتی همیشگی، ناکامی، بیماری و خارج شدن از رحمت حق، زوال ایمان و ... و آثار اجتماعی از جمله: اختلال امنیت، جلوگیری از ترقی و ... می باشد. دین مبین اسلام برای هر دردی درمانی قرار داده حسد نیز از این امر مستثنی نبوده و می توانیم آن را از دو راه علمی و عملی درمان کنیم تا بتوانیم به کمال نهایی که همان رسیدن به قرب الهی است دست یابیم. واژگان کلیدی: حسد، ریشه های حسد، درمان حسد، قرآن، سنت، غبطه