جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش در ده فصل با این موضوعات تدوین شده است: کشور مصر و فراعنه آن، ویژگیهای طبیعی و انسانی آن، سابقه تاریخی و مردم آن؛ واژه اسرائیل، نامگذاری یعقوب به اسرائیل، تاریخ حیات بنی اسرائیل؛ سیمای فرعون در قرآن: ادعای الوهیت، تفاوت ضعیف و مستضعف، روش عمومی مستکبران تاریخ؛ دوران تولد موسی و رشد او، اختلاف قرآن با تورات در این زمینه؛ موسی به مدین می رود، انواع وحی، موارد اختلاف قرآن با تورات در این خصوص؛ معجزات موسی، اختلاف قرآن با تورات درباره آن؛ رسالت موسی، نکات مستفاد از آیات، تفاوت رسول و نبی، موارد اختلاف قرآن با تورات در این موضوع؛ هلاکت فرعون و نجات بنی اسرائیل، اختلاف قرآن با تورات در این مسأله؛ درگیری موسی با بنی اسرائیل، جلوه خدا، نزول تورات، موارد اختلاف قرآن با تورات در مورد آن؛ موسی و قارون.

چکیده قرآن و سنّت، هر در امر هدایتگری نقش اساسی ایفا می کنند؛ قرآن مرجع نخستین و مشتمل بر اصول کلی دین، بیان عقاید، احکام ثابت و تغییر ناپذیر، اصول و قواعد احکام جزئی و اتمام حجت بر منکران است و سنّت نسخه عملی قرآن و راهنمای تطبیق عملی و التزام صحیح به آن و روشن گر احکام عملی اسلام بوده و تبیین و تفسیر قرآن شمرده می شود. قرآن و سنت، این دو مصدر جدایی ناپذیر و دو منبع جاودانه و بی بدیل، همواره با یکدیگر تعامل دو سویه داشته اند و برآیند این تعامل، راهنما و راهگشای مسلمانان و نماد معرفی دین به جامعه بوده است. پیامبر ه و بعد از ایشان ائمه اطهار ه مطمئن ترین مرجع جهت حل مشکلات مردم در زمینه فهم و تفسیر قرآن بوده اند و مسلمانان در طول تاریخ برای حل مشکلات خود از احادیث این بزرگان غفلت نورزیده اند، چرا که عموم علما و اندیشمندان اسلامی قائل به حجیت مطلق سنت بوده و انکار آن را انکار بخش مهمی از دین تلقی کرده اند. عموم مفسران نیز در تفاسیر خود به صورت گسترده از این روایات استفاده نموده اند. روایات کاربردهای متعددی در زمینه فهم و تفسیر قرآن دارند که مهمترین آنها عبارتند از : 1 کاربرد روایات در تعیین مبهمات آیات. 2 کاربرد روایات در توضیح واژه ها و مفردات آیات. 3 کاربرد روایات در بیان مصداق خارجی آیات. 4 کاربرد روایات در استخراج روشهای صحیح تفسیری. 5 کاربرد اسباب نزول در فهم و تفسیر قرآن. 6 کاربرد روایات در نوگستری و توسعه معنایی اصطلاحات قرآنی. 7 کاربرد روایات در تفصیل مجملات قرآنی در زمینه معارف و عقاید. در مواردی که آسیب هایی متوجه روایات تفسیری است، عرضه روایات بر آیات قرآن، بهترین راه حل چاره اندیشی برای این آسیب ها است که این عرضه به سه روش کلی امکان پذیر است؛ عرضه موضوع محور، عرضه آیه محور و عرضه حدیث محور

این پایان نامه به طرح و بررسی و مباحث می پردازد:ویژگیهای قصه در قرآن، اهداف قصه در قرآن و نکات تربیتی قصه های قرآنی از جمله: خدا محوری، هدایت الهی، اصلاح و خودآگاهی، بیداری وجدان وعزت نفس، تربیت عقلانی و امر به معروف و نهی از منکرو تذکر، معرفی نمونه های سازنده و مطابقت گفتار وعمل، عوامل تربیت و ارزشهای اخلاقی ادب و گذشت،و صبر و استقامت و ترک هوای نفس.

این پایان نامه در خصوص نگارش قرآن در زمان پیامبر و نوشت افزارهای آن است و این موضوعات رادربردارد: نحوه رسیدن پیام الهی به پیامبران، خط رایج در عصر پیامر، کیفیت انتقال خط به مکه و کاتبان کلام الهی در زمان پیامبر، کیفیت جمع آوری قرآن در زمان پیامبر، کیفیت جمع آوری قرآن در زمان پیامر، جمع ونگارش قرآن از دیدگاه خاورشناسان، نتیجه نگارش قرآن در زمان رسول خدا، و اولین گردآورنده قرآن بعداز وفات پیامبر.

در این پایان نامه تفسیر قرآن با توجه به علوم تجربی مورد بررسی قرار گرفته و از این موضوعات بحث شده است: مفهوم تفسیر و تفاوت آن با تأویل، معیارهای تفسیر، منابع تفسیر، روشهای مختلف تفسیری، قرآن و علم، علوم و مطالب علمی قرآن، قلمرو علم و دین و رابطه این دو و حوزه های مختص و مشترک آنها، دلایل مخالفان و موافقان تفسیر علمی و اقسام آن. در پایان، نمونه های تفسیر علمی آیات قرآن آورده شده است

هدف از این پایان نامه ارائه یک تحقیق موضوعی روشمند رد قران کریم و تبیین ماهیت قرآنی - حدیثی قرض الحسنه جهت بهره مندی فرد و اجتماعی از آثار و برکت آن می باشد لذا سعی در پاسخ یابی به سوالاتی چون تعریف قرض الحسنه در بیان قرآن وحدیث چیست و جایگاه آن کدام است ؟ آیا فرهنگ قرض الحسنه در جامعه کنونی با مفهوم قرآنی - حدیثی آن سازگار است ؟ را دارد . براساس فرضیات تحقیق قرض الحسنه در اختیار قرا دادن وقت مال است به غیر و جایگاه آن عبارت از این است که بعنوان نوعی از زکات در کنار زکاتهای واجب و مستحب در جهت برآوردن نیازهای مومنین در رفع فقر از جامعه عمل می کند و ارزشهای اخلاقی و رفتاری مرتبط با قرض الحسنه در فرهنگ قرآنی - حریثی با فرهنگ رایج آن در جامعه کنونی سازگار نیست . تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای انجام یافته مشتمل بر دو فصل است فصل اول تعریف و جایگاه قرض الحسنه را بطور کامل شرح می دهد فصل دوم تفاوتهای مفهوم قرآنی - جدیثی قرض الحسنه با مفهوم رایج آن در جامعه اسلامی را به طور کامل شرح می دهد براسا نتایج تحقیق قرض الحسنه مورد توجه قرآن و سنت ، علاوه بر رفع نیاز نیازمندان و حل مشکلات آنان ، در جهت تزکیه نفس ، زدودن گناهان و تریت نفسانی قرض دهندگان بسیار موثر است علاوه براین ، قرض الحسنه از جهت مادی و معنوی ، دارای آثار و برکت فراوان دنیوی و اخروی می باشد که خداوند به قرض دهندگان عطا می نماید و دو نکته اساسی در رابطه با مفهوم قرض الحسنه با تعریف قرآنی - حدیثی مورد ات==تاکید است یکی گیرنده اصلی قرض حسن ، خداوند است و اوست که از بنده اش قرض می خواهد و لذا تمامی رفتارها و برخوردهای قرض دهندگان باید براین اساس تغییر یابد و مورد توجه واقع شود و دوم نوع قرضی که خداوند خواسته و در قرآن کریم بر آن تاکید نموده است قرض حسن است و بر همین اساس شایسته اشت بندگان خداوند همواره در جهت حسن بودن و حسن ماندن قرضی که می دهند دقت و مواظبت نمایند تا از آثار و برکات فراوان آن محروم نگردند .

اهمیت مساله عقل در مباحثات عصر حاضر و لزوم توجه به بازتاب عقل و عقلانیت؛ حدود کارکرد و حدود مفهومی آن ، ضرورت معرفی عقل را آشکار می سازد. معانی و تعاریف مختلفی از عقل در حوزه های دینی ارائه شده است که در بسیاری از موارد با هم خلط می شوند. آنچه این تحقیق در پی شناساندن آن است؛ عقل مراد قرآن است. برای این منظور سعی کرده ایم با تکیه بر آیات قرآن کاری کنیم که قرآن خود سخن بگوید و نات حد امکان مانع تاثیرگذاری پیش فرض های مکاتب مختلف در این زمینه شویم. روش ما در این تحقیق روش معنی شناختی با تکیه بر نظریه های حوزه های معنایی است با رویکرد همزمانی؛ ‎۴۹ آیه ای که " عقل " در آنها - آن هم صرفا در شکل فعلی - به کار رفته را مطالعه نمودیم و با استخراج مفاهیم همنشین و جانشین عقل سعی کردیم به حوزه معنایی عقل دست یابیم. با تحلیل کاربردها متوجه شدیم فعل عقل در بیش از نیمی از کاربردها با آیه - آیات"( معنای نشانه) همنشین شده است. این کثرت همنشینی ما را بر آن داشت که معنای عقل فعل عقل را از طریق این همنشینی در یابیم. خداوند آیات خود اعم از تکوینی و تشریعی را برای انسانها فرو می فرستد. این آیات و نشانه ها به خودی خود موضوعیت ندارند. بلکه خدا از انسان می خواهد از ظاهر این نشانه ها(دال ها) بگذرد و به باطن(مدلول) آنها دست یابد. در واقع آیات متعلق فعل عقل هستند. بنابراین فعل " عقل ، یعقل" در قرآن در معنای اصلی خود ناظر به کارکرد ذهنی است که عبارت از " رابطه برقرار کردن " میان آیات و مدالیل آنهاست و عاقل کسی است که به آیات به دید طریقی و نه استقلالی می نگرد. " رابطه برقرار کردن" که در معنای اصلی فعل عقل قرآنی آمده است. خود یکی از مولفه های معنای لغوی عقل می باشد.

اسماءالحسنی، از پربسامدترین مفاهیم به کار رفته در قرآن کریم است. در نتیجه، بررسی کاربرد این اسامی در قرآن کریم، ارتباط نزدیکی با فهم و تفسیر قرآن کریم دارد.در تفاسیر و سایر منابع سنتی موجود، عمدتا به مباحث فلسفی - کلامی مربوط به هر یک از اسماءالحسنی توجه شده و بررسی معنی شناختی در این زمینه، معمول نبوده است.در این تحقیق حوزه ی معنایی (آفرینش) در قرآن کریم، به عنوان مبنای مطالعه انتخاب شده، و پس از بررسی منابع مهم لغوی و تفسیری، با استفاده از روش های نوین معنی شناختی در مطالعه ی حوزه های معنایی، به تحلیل معنایی اسماءالحسنی و سایر مفاهیم موجود در حوزه ی معنایی (آفرینش) در قرآن کریم پرداخته شده است. در نتیجه ی این تحقیق محدوده ی کاربرد و تا حدودی با معنایی اسم های، خلق، فاطر، بدیع، باری، مصور، با توجه به روابط همنشینی و جانشینی میان این اسامی با سایر مفاهیم به کار رفته زبانی قرآن کریم مشخص شده است.

الگو در این رساله عبارت است از استعاره ای که بیش از یک وجه مشابهت را بازنمایی می کند. برای شناسایی الگوهای رابطه انسان و خدا، فهرستی از استعاراتی که درباره رابطه انسان و خدا به کار رفته اند شامل عناصر معنایی آن استعارات تهیه شد از این میان استعاره عبد - رب شامل بیشترین عناصر معنایی و بیشترین کاربرد در متن قرآن کریم در مقایسه با سایر استعارات است. الگوی عبد و رب تصویر غالب رابطه انسان و خدا در ساختار تعالیم قرآن را تعیین می کند و در طول یک و نیم هزاره تاریخ، تاثیر عمیقی بر فرهنگ اسلامی گذاشته است. الگوی عبد و رب عناصر معنایی داد و ستد،اطاعت و تسلیم و ترس، امنیت و ناامنی توامان را در رابطه انسان و خدا برجسته می سازد. بسیاری از استعارات دیگر قرآنی در این الگو قابل اندراج اند. به لحاظ ساختاری این الگو از بیشترین قابلیت انسجام با سایر استعارات برخوردار است و در کانون استعارات قرآنی درباره رابطه انسان و خدا قرار دارد. برای پی جویی تاثیر الگوهای رابطه انسان و خدا بر مناسک، می توان عناصر مناسکی را به گفتنی ها و انجام دادنی ها طبقه بندی کرد. سپس به مقایسه عناصر مناسکی (گفتنی ها) با عناصر معنایی الگوها پرداخت. در تحلیل انجام دادنی ها، رویکردی پدیدار شناسانه راهگشای مقایسه خواهد بود. تحلیل نامهای مناسک و رفتارهای مناسکی یکی دیگر از زمینه های پی جویی این تاثیرات است.

هدف از نگارش این پایان نامه مشخص کردن مفهوم و ملاکهای لهو با توجه به مصادیق قرآنی و روائی آن می باشد . تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای انجام یافته مشتمل بر سه فصل است . فصل اول به کلیات می پردازد . فصل دوم در بحث لغوی ابتدا مفهوم واژه لهو و واژگان ندیک به آن و سپس تفاوت واژه لهو باواژه های نزدیک به آن بیان می گردد . درفصل سوم مصادیق لهو بیان می گردد ابتدا بحث لغوی طنز همراه با تفاوت آن با مقوله های دیگر در روایات و سنت و در جامعه کنونی بیان شده است سپس با بحث لغوی شعر و تاریخچه شعر به بررسی ادله درقرآن و روایات و کارکردهای شعر می پردازد بحث لغوی موسیقی با بررسی تاریخچه موسیقی و غنا ادامه می یابد موسیقی از منظر علم و کارکردهای موسیقی پایان بخش مبحث موسیقی است . قمار با بحث لغوی ، حکم قمار ، فلسفه تحریم قمار ، شرنج و نرد به پایان می رسد بحث امل با بحث لغوی و بررسی در روایات آغاز و با نتیجه گیری در این قسمت پایان می یابد و در انتها بحث دنیا با دنیای مذموم و ممدوح به پایان می رسد . براساس نتایج حاصل از تحقیق از عوامل صدق عنوان لهو بر یک مصداق عبارتند از مبتنی بودن بر عدم واقعیت ، برخاستن از جهل و بی خودی ، زاینده سفاهت و حمق بودن ، عامل نسیان ذکر خدا و مرگ و آخرت ، عامل روی آوردن به مفاسد دیگر ، عامل ایجاد حسرت پشیمانی ، عامل ایجاد فقر و تهیدستی ، عامل ایجاد دشمنی کینه و عداوت ، عامل زائل شدن ایمان ، عامل ایجاد خواری و ذلت و از بین بردن هیبت انسان ، عامل پیر و شکسته کردن انسان ، نشات گرفتن از حب دنیا و عامل بازماندن از ضروریات و اهداف حقیقی است و عوامل خروج یک مصداق از عنوان لهو عبارتند از : کارکرد آن در روان درمانی و یا تخلیه روانی ، کارکرد آن در تاثیر در فرد و جامعه ، کارکرد آن در جهت تشحیذ ذهن و خلاقیت فکری ، کارکرد آن به عنوان یک ابزار هنری ، کارکرد آن به عنوان ابزاری در جهت تبلیغ دین و مکتب و پیشبرد مذاهب ، کارکرد آن به عنوان زبان بین المللی ، کارکرد آن در جهت جلوگیری از افتادن در لهو و کارکرد آن به عنوان ابزاری مانگار و دائمی نام برد.