جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه ملائکه از دیدگاه قرآن و حدیث بررسی شده و از این موضوعات بحث شده است: ریشه لغت ملک، تفاوت ملک باانسان و جن، اصناف ملائکه،اوصاف فرشتگان الهی، تعداد و مکان ملائکه الهی،شبهات مربوط به ملائکه در قرآن، ممثل شدن ملائکه الهی، عصمت ملائکه الهی، ملائکه بزرگ الهی، و روح وملائکه الهی.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: سیر اجمالی قرائات و قاریان از عصر صحابه تا عصر ابن مجاهد،اختلاف قرائات و علل آن، بررسی حدیث احرف سبعه،شرایط صحت قرائات، بررسی تواتر قرائات سبع، عدم حجیه قرائات در استنباط احکام شرعی، قرائت کنونی مصحف.

پایان نامه حاضر دارای پنج فصل با این موضوعات است: فصل اول، واژه ملک، ماهیت ملائکه، روایات در این زمینه، فرق بین تمثیل و تشکل، دلیل نقلی و عقلی وجود ملائکه؛ فصل دوم، افعال ملائکه، ملائکه و نزول امر تکوینی، ملائکه حامل عرش، استغفار ملائکه حامل عرش برای مؤمنان، لعن و سرزنش و عذاب کفار؛ فصل سوم، اوصاف ثبوتی ملائکه، بندگان مقرب، عدم رضایت ملائکه از پرستش و خضوع مشرکین، بندگان مؤدب فرمانبردار، عصمت ملائکه، انسان برتر است یا ملائکه، اطلاع ملائکه از معرفت و علم انسان، سجده همه ملائکه، فائده ملائکه؛ فصل چهارم، اوصاف سلبی ملائکه، درخواست نزول ملائکه توسط مشرکین و عدم امکان آن، نزول و رؤیت ملائکه توسط مشرکین هنگام مرگ؛ فصل پنجم، اصناف ملائکه، تعداد ملائکه، آیا روح از ملائکه است، حقیقت روح، همراهی روح با ملائکه وحی، امتیاز میان روح و ملائکه، سیطره روح بر ملائکه.

در این پایان نامه زندگینامه حضرت نوح (ع) و خصوصیات رسالت و روش آن حضرت از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. نام حضرت نوح (ع) نسبت آن حضرت، عمر و محل زندگی و فرزندان حضرت و همسر ایشان، رسالت و نبوت ایشان، شریعت قبل از آن حضرت و شریعت ایشان، کتاب و معجزه حضرت نوح (ع)، بتهای زمان آن حضرت و روش تبلیغ ایشان، ضامن اجرای شریعت، طوفان و کشتی حضرت نوح (ع)، نجات یافتگان از طوفان، و صفات حضرت نوح(ع). از مباحث مطروحه در این رساله هستند.

در این پایان نامه ابتدا از مذهب ابن تیمیه و عصر اواز نظر سیاسی و نظامی و آراء و عقاید رایج آن زمان بحث شده است. سپس، به بررسی عقیده ابن تیمیه درباره مفسران قرآن از صحابه و تابعین و روش آنان دراین زمینه پرداخته شده است و آنگاه سخن ابن تیمیه درخصوص متشابهات قرآن و تأویل شده و در پایان نقدآراء وی آمده است. نیز در مورد حقیقت و مجاز درقرآن دیدگاه ابن تیمیه نقادی شده است. همچنین برداشت ابن تیمیه درباره صفات الهی، ترجمه قرآن،مخلوق بودن قرآن، آیه 55 سوره نور، آیه ولایت ومعنای کلمه وسیله در قرآن نیز بیان شده است

نفاق مساله ای مقول به تشکیک است که نازل ترین درجات آن همواره با ایمان ضعیف است و می توان آنرا نفاق اخلاقی نامید و درجات بالای آن هم کفر و شرک است که می توان آنرا نفاق اعتقادی نامید. این همه تاکیدی که در قرآن و روایات روی مساله نفاق شده است خصوصا که در کتب آسمانی پیشین یا اسمی از منافقان نیست یا هست بسیار کم است برای این است که اولا خطر نفاق زیاد است و ثانیا هر چه بشر متمدن تر می شود نفاقش بیشتر می شود و قدرتش بر تصنع و ظاهرسازی افزایش پیدا می کند و به قول شهید مطهری در عصر صنعت بزرگترین ماشینی که ابتکار شده است ماشین قلب حقایق است. یعنی اینکه بشر اینهمه توانایی پیدا کرده است که حقایق را وارانه جلوه دهد. بنابر این یکی از اساسی ترین وظایف مسلمانان بصیرت داشتن در مقابل دسیسه های منافقان است زیرا جریان نفاق از دو جهت قابل گسترش است یکی تیز هوشی و فرصت طلبی و زیرکی سوءاستفاده از غفلت جهالت و بی خبری اهل ایمان. بر همین اساس بود که مقابله امام علی (ع) با ناکثین، فاسطین و مارقین به مراتب مشکل تر از برخورد پیامبر با بت پرستان بود زیرا در دوران امیرالمومنین(ع) هم شگردهای منافقان بیشتر و پیچیده تر و حساب شده تر بوده هم غفلت و بی خبری و سستی عوام مردم بیشتر شده بود لذا در برخورد با مقوله نفاق باید اولا کیاست و سیاست داشت ثانیا به اطلاع رسانی صحیح باید پرداخت ثالثا به شبهات باید پاسخ مناسب گفت و به افزایش بصیرت دینی و سیاسی پرداخت روشنگری و افشاگری یکی دیگر از راه های خنثی کردن فعالیت های سیاسی - فرهنگی منافقان است. حفظ وحدت یکی دیگر از مهمترین راه های مقابله با این جریان و ناکام گذاشتن شیوه های تفرقه افکنان منافقان است. به عنوان آخرین مطلب می توان برخورد قاطع و به دور از سهله و سمحه با منافقان را نام برد. خداوند ضمن اعلام برخورد قاطع خویش با منافقان به مومنان شیوه برخورد بامنافق را می آموزد (ان المنافقین فی الدرک الاسفل من انار) منافقان در پایین ترین درجات جهنم عذاب خواهند شد. و بر همین اساس قرآن خطاب به پیامبر (ص) می فرماید: (یا ایها النبی جاهد اکفار و المنافقین و اغلظ علیهم) ای پیامبر با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنها سخت بگیر. شاید منظور از (واغلظ علیهم) مذمت و توبیخ شدید و تهدید و رسوا کردن منافقان باشد. زیرا منافقان به ظاهر مسلمان است و نمی توان با او جنگید. البته این احتمال هم وجود دارد که تا هنگامی که اسرار درونی منافقان افشا نشده و فعالیت های خرابکارانه شان آشکار نشده باشد دارای احکام اسلامند اما هنگامی که باطن آنها افشا شد و روشن شد که قصد تخریب و براندازی دارند لازم هست که حتی با برخورد مسلحانه آنها را سرکوب کرد. همچنان که امام علی(ع) در برخورد با نفاق ابتدا برخورد فرهنگی و روشنگرانه داشت و وقتی جریان نفاق از مرحله حرف گذشت و به مرحله درگیری مسلحانه رسید با آنان برخورد مسلحانه و قهرآمیز نمود.

در بررسی اسنادی روایات اصلی جمع قرآن نقش ابن شهاب زهری به عنوان جامع و حلقه مشترک این روایات به خوبی به چشم می خورد. راویان این دسته روایات - که حکایت از جمع قرآن توسط ابوبکر عمر و عثمان دارد - عمدتا" مدنی بوده، اشاره ای به جمع قرآن توسط حضرت علی (ع) ندارند. با توجه به جایگاه محوری زهری به عنوان نماینده گروه مدنی اصحاب اثر در ربع نخست سده دو هجری و نیز به عنوان اول مدون حدیث نبوی به نظر می رسد وی بهترین منبع نقل حدیث برای راویان بعد از خود بوده است. از این رو وی روایاتی از جمع قرآن را که در انتهای قرن یک هجری رایج بوده نقل کرده و رواج دهنده اصلی این روایات، بعد از خود بوده است. از سوی دیگر روحیه انحصارگرایی علمای مدینه باعث شد تا به دنبال یکسان سازی مصاحف و اصل قرار دادن مصاحف مدینه تنها ایشان به روایات جمع قرآن اهتمام ورزند. علی رغم آنکه زهری حضرت علی(ع) را جزو خلفای راشدین نمی شمرده و عثمان را فصل از او می دانسته و بر اساس روایتی در ابوبکر و عمر توقف می کرده است نمی توان مطمئن شد که او در عدم نقل روایات جمع قرآن توسط حضرت علی(ع) تعمدی به خرج داده باشد. روایت جمع قرآن توسط حضرت علی(ع) را قاعدا" باید متعلق به بوم کوفه مرکز حکومتی حضرت علی(ع) و نیز محل اجتماع طرفداران ایشان دانست که از شیوع زیادی بر خوردار نبوده است.

این پایان نامه به بررسی «نگرشهای مختلف به زنان» در قرآن مجید و در ادیان سه گانه اسلام و یهود و مسیحیت پرداخته و با استناد به متون مقدس این ادیان «مواد اشتراک و اختلاف» را متذکر شده است. روش کار در این پژوهش استفاده از قرآن مجید و کتاب مقدس و روش کتابخانه است است. در نتیجه این پژوهش می توان گفت که کتب عهدین به دلیل اینکه پس ا ز نزول بر پیامبرانشان مستقیما توسط خود آنان و یا در زمان حیات آنان کتابت نشده و اینکه توسط شاگردانشان جمع آوری شده نمی تواند همه آیات آن از جهت اعتبار و ارزش مورد اعتماد قرارگیرد و می توان اینگونه بیان کرد که جامعیت و شیوایی مباحث قرآنی چنان است که شخصیت زن به عنوان یک انسان همپای مردان و موجودی دارای طبیعتی معنوی و والاست که مستحق همه حقوق و مزایای مادی و معنوی می باشد.

به موجب برخی روایات و گزارشها، نقد حدیث با قرآن به عنوان یک قاعده توسط پیامبر(ص) ، ائمه(ع)، صحابیان و تابعان مطرح شده است. همچنین گزارشهایی ناظر به اعمال آن توسط برخی ائمه(ع) و صحابه دیده می شود از سده دوم با آغاز دوره تدوین حدیث و دانش های پیرامون آن، این قاعده در دو مقام نظر و عمل مورد توجه اندیشوران مسلمان قرار گرفت در مقام نظر، دو دیدگاه ایجابی و انکاری پدید آمد. این دو دیدگاه با محوریت متون نامبردار به احادیث عرض شکل گرفت. امامیه و زیدیه، نگاه ایجابی و غالب اهل سنت نگاه انکاری را اختیار کردند. گویی در سده اخیر این مساله جایگاه یکی از شاخص های اندیشه اجتهادی در برابر سنت گرایی اخباری را پیدا کرده است. چه، محمد عبده، رشید رضا، احمد امین، ابوریه، سباعی و دهها عالم نقد حدیث اهل سنت به جانب اعتبار آن تمایل یافته اند. در مقام عمل از این قاعده چندان استقبال نشده است. این ادعا با تتبع در متون روایی و پیرامون آن معلوم می شود چنان که گستره این انطباق از سه حوزه دانش فقه، تفسیر و کلام فراتر نمی رود. این نحوه تعامل، ریشه در عوامل مختلف دارد که اختلاف در جایگاه سنت، زبان قرآن، گونه تناظر حدیث با قرآن در قاعده عرض و ... از آن جمله است. تاخر جایگاه سنت نسبت له قرآن ، زبان متعارف در نحوه تفهیم قرآن، تحریف ناپذیری قرآن، مخالفت قطعی در گونه تناظر قرآن، اثبات صدور در برایند قاعده یاد شده چارچوب نظری قاده قرآن محور را تشکیل می دهد.

مساله ی علت یابی تحول دیدگاه های تفسیری مطرح شده پیرامون یک متن قرآنی، در حوزه مباحث قرآنی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این پایان نامه بدنبال پاسخ به این پرسش اصلی سامان یافته است که چرا آراء تفسیری مفسران، پیرامون برخی از عبارات قرآنی در طول تاریخ تفسیر متحول شده و میان آنها اختلاف و گاه تعارض وجود دارد. هدف از نگارش این پایان نامه طرح مفهوم میثاق اجتماعی (قرارداد اجتماعی) به عنوان یک عامل در تحول آراء تفسیری به منظور پاسخ به این پرسش اصلی است. میثاق اجتماعی را می توان به مجموعه قواعد و الگوهایی تعریف کرد که به صورت مجموعه ای از دانسته ها در سطح ناخودگاه ذهن افراد قرار دارند، و تمام انواع کنش های آنها را تحت تاثیر قرار می دهند. آنها زاده ی گفتمان ها هستند و با تحول آنها متحول می شوند. تحول آراء تفسیری بر پایه ی این مفهوم اینگونه قابل تبیین است که با گذر زمان و تحول گفتمان ها، میثاق های نو پدید می آیند که موجب شکل گیری یک اندیشه ی تفسیری متفاوت نسبت به سایر دوره های تاریخی می گردند. به این ترتیب تفسیر یک عبارت قرآنی متحول می گردد. نو بودن گونه ی پرداخت به این پرسش، موجب شد تا دو پژوهش مستقل برای رفع نقیصه ی موجود در مبانی نظری در فصل نخست صورت بگیرد. در انجام این دو پژوهش از علوم اجتماعی و سه حوزه ی تاریخ، نقد ادبی و نشانه شناسی از علوم انسانی بهره گرفته شد. نتیجه ی این دو پژوهش دستیابی به تعریفی روشن تر از میثاق اجتماعی بوده است. سابق بودن این پژوهش، نیز موجب گشت تا فصلی جداگانه به مباحث روش شناختی اختصاص یابد، که در اصل روش شناسی تفسیر متون ادبی است. در فصل سوم که بدنه ی اصلی پایان نامه را تشکیل می دهد، به بررسی تحولا تفسیری ‎7‎ عبارت قرآنی پرداخته شده است. در این بررسیها تلاش شد تا میثاق های اجتماعی موثر در این تحولات در دوره های تاریخی متقدم (‎6-1‎ق)، میانه (‎9-7‎ق)، متأخر (‎12-10‎ق) و معاصر (‎14-13‎ق) مورد بررسی قرار گیرد. در انتخاب دیدگاهها این مسأله مورد توجه قرار گرفت که مفسر در مورد آیه ی مورد نظر رویکردی اجتماعی داشته باشد و تلاش کرده باشد تا آیه ی مورد بحث را با توجه به واقعیت عصر خود فهم کند.