جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

كتاب «مفاهيم القرآن» اثر آيت‌ الله جعفر سبحانی، نخستين تفسير موضوعی قرآن كريم و به زبان عربی می‌ باشد كه در ده مجلد به نگارش درآمده و به چاپ رسيده است. مفسر در آغاز كتاب با مقدمه‌ ای در اهميت قرآن و تفسير در جامعه اسلامی به بايستگی انقلاب در جهان تفسير اشاره كرده و دانشمندان را از تكرار در شيوه تفسير برحذر داشته است، آنگاه به مباحثی در زمينه نهايت ناپذيری قرآن و سير تطور تفسير و انواع تفسير و روش تفسير موضوعی اشاره كرده است. جلد دهم در سه بخش به عدل الهى در هفت فصل و امامت و خلافت اهل‌بيت در سه فصل و حقوق اهل‌بيت در سه فصل اشاره مى‌كند.

«أبهى المداد فی شرح کتاب مؤتمر علماء بغداد»، تألیف مقاتل بن عطیه از علماى قرن پنجم است که توسط شیخ محمد جمیل حمود در سال 1423 ق شرح و تحقیق شده است که پیرامون امامت و خلافت و این که تشیع بدعتى در ادیان نیست، بلکه دین رسول اکرم (ص) است که در خلال یک مناظره تاریخى در عهد ملکشاه سلجوقى و وزیرش خواجه نظام الملک قرن پنجم بین علماى اهل تسنن و تشیع صورت گرفته، بیان شده است. کتاب؛ شامل مباحث علمى است که با تحقیق و دقت و دورى از سلیقه شخصى و منازعات سیاسى و تعصبات مذهبى تدوین گشته است و تصویر واضحى از دین به خواننده ارائه مى دهد.

کتاب حاضر درباره امامت و اهل بیت علیهم السلام می باشد. توضیحاتی درباره امام و جایگاه آن در دین و ذکر چهارده معصوم شیعه و توضیحات درباره هر معصوم خواننده را به تفکر درباره حقیقت امام در نزد شیعیان می اندازد.

«الإفصاح فی الإمامة» کتابی در اثبات عقاید شیعه درباره امامت و جانشینی پیامبر اکرم (ص) اثر محمد بن محمد بن نعمان مفید است. بنا بر اشاره مولف در ابتدای کتاب، هر آنچه در موضوع امامت ذکر آن لازم بوده در این کتاب آمده است. مؤلف با استفاده از استدلال‎ های کلامی به اشکالات پیرامون موضوع امامت و آراء مختلف فرقه‌ های اسلامی مانند: معتزلی ها، حشویه ها و خوارج جواب داده است. شیوه مؤلف در این کتاب بیشتر جدلی است، لذا حتی به قیاس هم بر اثبات مسائل امامت استناد می‌ کند. گر چه کتاب از ساختار منظمی برخوردار نیست، اما مباحث آن را می‌ توان در یک مقدمه، ۱۸ بخش، ۷ فصل و ۷ مسأله دسته‌ بندی کرد. مولف در مقدمه غرض از تالیف کتاب را که همان توضیح و تحریر مسئله امامت است بیان می‌ کند و در بخش‌ های متنوع، از موضوعات مربوط به قضیه امامت بحث می‌ کند از قبیل: تعریف امامت، شناخت امام، دلیل بر وجوب معرفت امام، اجماع مسلمین بر امامت علی (ع) اجماع بر وجود امام بعد از نبی (ص)، افضلیت علی (ع) نزد خدا و رسول (ص) او، فساد امامت مفضول بر فاضل، اجماع بر فضایل علی (ع)، علت ندادن حق علی (ع)، عدم اقرار مهاجرین و انصار بر تقدم ابوبکر، علت سکوت امیرالمومنین (ع) بر خلفاء قبل از خودش، عدم اجماع امت بر امامت ابوبکر و... فصل اول در فصل اول مولف سه موضوع را مورد بررسی قرار می‌ دهد: 1- ادعای تنزیه اهل سقیفه از خطا. 2- مسائل مربوط به روز احد. 3- تفسیر حدیث عشره. فصل دوم در این فصل به مواردی می‌ پردازد از قبیل عدم دلالت السابقون اول در آیه مبارکه بر ابوبکر و اصحاب بیعت شجره. فصل سوم در این فصل مولف از مباحثی نظیر اثبات امامت امیرالمومنین از آیه «قل للمخالفین من الاعراب»، کافر بودن محارب با امیرالمومنین (ع). فصل چهارم در این فصل از مواردی نظیر ردّ ادعای امامت ابوبکر با توجه به آیه «من یرتد منکم عن دینه» و اثبات امامت امیرالمومنین (ع) از این آیه بحث می‌ کند. فصل پنجم مؤلف در این فصل استدلال بر فضل ابوبکر به آیه «محمد رسول الله و الذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم» را رد کرده است. فصل ششم در این فصل نزول آیه «و الذی جاء بالصدق و صدق به» را در مورد ابی بکر قبول نمی‌ کند. بلکه او اثبات می‌ کند نزول این آیه در مورد امیر مؤمنان علی (ع) است. فصل هفتم مؤلف در فصل آخر از نتایج فاجعه بار تقدم دیگر خلفاء بر امیرالمومنین علی (ع) سخن می‌ گوید.

الشافي في الإمامة رساله‌اى است به زبان عربى از سيد‌‎مرتضى علم الهدى (متوفاى 436 ه‍.ق)، فقيه و متكلم نامدار شيعى.سيد‌‎مرتضى اين رساله را در نقد فصل امامت كتاب «المغنى في ابواب التوحيد و العدل» نوشتۀ قاضى عبدالجبار همدانى (متوفاى 415 ه‍.ق) از متكلمان نامدار معتزلى به نگارش درآورده و ديدگاه‌هاى او را دربارۀ مسألۀ امامت به چالش كشيده است. جلد چهارم: در سخن قاضی، در مورد کسی که اختیار (انتخاب امام) را، بی‌اعتبار می‌داند. در ردّ سخن قاضی، در مورد این‌که أبوبکر، برای امامت شایسته بود. در آنچه قاضی، به وسیلۀ آن، مطاعن وارده بر أبوبکر را، پاسخ گفته است. در جواب قاضی، در مورد امامت عمر بن خطاب. در جواب قاضی، در مورد مطاعن عمر. ردّ سخن قاضی، در امامت عثمان. در ردّ کلام قاضی، بر بی‌اعتبارکنندگان عثمان. در اثبات امامت امیر المؤمنین. در توبه طلحه، زبیر و عایشه.

این کتاب مجموعه‌ اى است از نه رساله کلامى اثر ضیاءالدین بن سدیدالدین جرجانی. رساله‌ ها نثرى فصیح و رسا دارند و مؤلف در نگارش آنها از آیات قرآن و احادیث نبوى بسیار بهره برده است. این رساله راجع به اصول دین است. این کتاب به صورت سوال و جواب نوشته شده است. مطالب آن هم در اثبات حقانیت مذهب امامیه است. ضیاءالدین در این رساله متکلمى متبحر است و بر علم منطق تسلط دارد. در اثبات خداوند از برهان علیت مدد مى‌ طلبد. راجع به صفات خدا بحث مفصلى دارد که در ضمن آن به عقائد فرقه‌ هاى مجبره و اشاعره اشاره مى‌ کند. ضیاءالدین در این رساله ولایت ائمه را در تعقیب نبوت ذکر مى‌ کند و بسیار به احادیث نبوى اشاره دارد و حتى در بعضى از موارد به آیات قرآن استشهاد مى‌ نماید. مندرجات: 1- رساله در یاد کردن علم‌ ها از فریضه و سنت؛ 2- رساله عقائد دینیه؛ 3- رساله خزائن الایمان؛ 4- رساله اصول خمسه؛ 5- رساله اصول و فروع؛ 6- رساله عقائد مذهب شیعه؛ 7- رساله عقائد؛ 8- اصول دین (1)؛ 9- اصول دین (2).

«أبهى المداد فی شرح کتاب مؤتمر علماء بغداد»، تألیف مقاتل بن عطیه از علماى قرن پنجم است که توسط شیخ محمد جمیل حمود در سال 1423 ق شرح و تحقیق شده است که پیرامون امامت و خلافت و این که تشیع بدعتى در ادیان نیست، بلکه دین رسول اکرم (ص) است که در خلال یک مناظره تاریخى در عهد ملکشاه سلجوقى و وزیرش خواجه نظام الملک قرن پنجم بین علماى اهل تسنن و تشیع صورت گرفته، بیان شده است. کتاب؛ شامل مباحث علمى است که با تحقیق و دقت و دورى از سلیقه شخصى و منازعات سیاسى و تعصبات مذهبى تدوین گشته است و تصویر واضحى از دین به خواننده ارائه مى دهد.

«دليل المرشدين إلى الحق اليقين» تأليف آيت‌ الله شيخ جعفر سبحانى است. اين كتاب، به‌ منظور تبيين عقايد شيعه و پاسخ به شبهات مخالفان و به انگيزه روشن ساختن حق و كنار زدن نقاب از چهره حقيقت و به هدف ايجاد وحدت ميان شيعه و فرقه‌ هاى ديگر اسلامى، نوشته شده است.

«أضواء على النافع یوم الحشر ، فی شرح الباب الحادی عشر» شرح و تفسير حیدر وکیل از کتاب «الباب الحادي عشر» تاليف علامه حلی است. باب حادی عشر حاوی سلسله مباحثی است كه طی هفت فصل در باب اصول عقايد نگارش يافته و فاضل مقداد (وفات 826) آن را شرح كرده است. شارح ذيل هر يك از مباحث ياد شده، به شرح و تفسير آنها اهتمام نموده است. عناوين اصلی اين كتاب عبارتند از: اثبات واجب الوجود لذاته، صفات ثبوتيه، صفات سلبيه، عدل، نبوت، امامت و معاد.

«مَنارُ الهُدی فی النَّص عَلی امامَة ِالْائمّة الْاثْنی عَشَر (ع)» کتابی کلامی به زبان عربی نوشته علی بن عبدالله بحرانی عالم شیعه در قرن چهاردهم قمری مي باشد. وی به امامت از دیدگاه شیعه اثنی عشریه پرداخته و در نقد آرای معتزله و اشاعره، دیدگاه‌ های ابن ابی الحدید در «شرح نهج البلاغه» و فاضل قوشجی در «الجدید فی شرح التجرید» را رد می‌ کند. کتاب شامل یک دیباچه و دو فصل است و مقدمه خود مشتمل بر دو مبحث، گردآوری شده است. 1- بررسی معنای امامت از دیدگاه شیعه 2- بررسی وجوب نصب امام از دیدگاه اشاعره، معتزله و امامیه. فصول کتاب: فصل اول: شرایط امام (۵ مسئله) فصل دوم: ذکر نصوص درباره امامت و عصمت امام علی (ع) و ائمه اثنی عشر (ع).