جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انگیزه مولف و شارح در تالیف کتاب مذکور، تهيه شرحي مناسب براي اصطلاحات کلامی اهل سنت خصوصاً اصطلاحات رایج در مکاتب کلامی ماتريديه و اشاعره است.

احمدیه نام فرقه‌ای تجدید نظر طلب در عقاید و احکام اسلامی است. احمدیه یا همانگونه که شناخته شده‌اند، قادیانیه یا مرزاییه (میرزاییه) جمعیتی هستند که فرقه خود را اسلام راستین می‌دانند. میرزا غلام احمد (متولد ۱۸۳۵م در قادیان هند، وفات ۱۹۰۸)،کسی که ادعای پیامبری می‌کرد، در ۲۳ مارس ۱۸۸۹م این جمعیت را در شهر لدهیانه هند بنیان نهاد. شهری که در نزد پیروان احمدیه دار البیعة خوانده می‌شود. غلام احمد با سوء استفاده از فضای باز سیاسی-مذهبی حاکم بر هند، که توسط استعمار بریتانیا در این کشور اجرا می‌شد، نهایت سعی خود را بکار گرفت تا بتواند در پناه حاکمیت انگلیس خود و پیروانش را در برابر مخالفان مسلمان و سیکها از هر گزندی مصون دارد و آزادنه به فعالیتهای تبلیغی بپردازد. در همین راستا او جهاد با انگلستان را جایز نمی‌دانست و همواره شکرگزار این حکومت بود.

کتاب حاضر، به بیان فرقه های میان ماتریدیه و اشاعره می پردازد. به بیانی دیگر، کتاب مذکور در جهت پاسخ به شخصی در مورد حقایقی از اختلاف میان دو مذهب بزرگ اهل سنت نگاشته شده است. در ابتدا مقدمه محقق، سپس مقدمه‌اى از مؤلف ذكر شده و در ادامه فصل اول كه در مسائل مورد اختلاف لفظي در هفت مسأله كه هر مسأله با تيتري جدا و مجزا بيان شده است. سپس فصل دوّم كه درباره مسائل مورد اختلاف معنوي است كه باز در هفت مسأله با تيتر و عناوين مجزا بيان شده است و در پایان تتمه‌اى از مباحث و خاتمه‌اى در مسأله اسم و مسمّي را ذكر كرده است. او كتاب خويش را در يك مقدمه، دو فصل و يك خاتمه تألیف نموده است. مقدمه كتاب، با حمد و ثناي الهي آغاز گرديده و سپس علت تألیف كتاب بيان شده و بعد از سخني طولاني پيرامون اصول عقائد اهل سنت كه در دو شخصيت بارز آنها ابوالحسن اشعري و ابومنصور ماتريدي بروز نموده و علماي ديگری كه از اين دو تبعيت و پیروی كرده‌اند، ادامه يافته است. همچنين به برخی كتاب‌های مرجع و منبع در شناخت عقائد اين دو مذهب اشاره شده است. ابوعذبه به طبیعی بودن وجود اختلاف ميان دو مذهب در برخی مسائل اشاره نموده و آن را به دو دسته لفظي و معنوي تقسيم نموده و آن را در دو فصل از كتاب به توضيح پرداخته است. فصل اول پيرامون: مسائل مورد اختلاف به صورت لفظي است و آن را در هفت مورد عرضه نموده و و ادله خويش را نيز در اثبات ادعای خويش بيان داشته است و در عين حال از خطاهایي كه در تفكر اشعري و ماتريدي كه توسط برخی افراد تندرو و اهل تشكيك در اين دو مذهب به وجود آمده و قصد مشوّه ساختن مذهب را داشته‌اند، دفاع كرده و تحليل خود را نيز از مضمون اختلافاتي كه با آراء معتزله وجود داشته بيان و سعي نموده تا ميان اجزاء تفكر اسلامی و آراء معتزله ارتباط برقرار سازد. و اما در فصل دوم: پيرامون مسائل مورد اختلافي معنوي است كه در اين بخش نيز به همان منهج و روشي كه در فصل اول آمده به هفت مورد اختلاف اشاره شده است. مؤلف در خلال توضيح آخرين مسأله بدون هر گونه تناسب و يا نيازي كه توجيهي برای اين اقدام وي به حساب آيد به شرح حال فخرالدين رازي پرداخته است كه محقق كتاب در مقدمه اشاره نموده است كه وي به دليل وجود نداشتن هر گونه تناسبي با موضوع از كتاب حاضر حذف نموده و در مكان حذف به آن اشاره شده است. تنها توجيهي كه برای اين اقدام مؤلف وجود دارد اين است كه فخر رازي از شخصيت‌های بارز اشعري مذهب بوده است. اين كتاب با تحقيق علي فريد دحروج كه به استخراج آيات و روايات و شرح حال اعلام و شخصيت‌های نام برده در كتاب و اماكن، كتاب‌ها، الفاظ، اصطلاحات و برخی مطالب مهم و با باب‌بندی و فصل بندی كه مورد اعتماد مؤلف بوده است به چاپ رسيده است. نسخه حاضر به كوشش دار سبيل الرشاد شهر بيروت لبنان، در سال 1996م. مطابق با 1416ق. در يك جلد و قطع رقعي و در 204 صفحه با تحقيق و پاورقیهای ارزشمندي از دكتر علي فريد دحروج كه علاوه بر آدرس برخی آيات و روايات و منابع مطالبی از متن كه نياز به توضيح خاصی داشته است را بيان نموده است. كتاب مزبور برای اولین بار در چاپخانه معارف نظاميه در حيدر آباد هندوستان در ماه رجب سال 1322ق. به چاپ رسيده است. در پایان مجموعه‌اى از فهرست كتاب كه شامل فهرست آيات، احاديث و روايات، اعلام و شخصيت‌ها، اسامي كتاب‌ها، اماكن، منابع و مصادرو موضوعات و محتويات كتاب ذكر شده است.

«الحصون المنیعۀ فى رد ما أورده صاحب المنار فى حق الشیعۀ» تألیف ارزشمند سید محسن امین در دفاع از حریم تشیع و به زبان عربى است. در ماه صفر سال 1326 ق مطلبى در مجله المنار مصر چاپ مى شود که نسبت هاى ناروائى را به علماى شیعه و عقائد تشیع وارد مى کند. شیخ محمد رشید رضا طرابلسى (صاحب المنار) نیز مطالب مشابهى در ذیل آن مى آورد. سید محسن امین در پاسخ به شبهات وارده پاسخ هاى مستدل و محکمى را با استناد به منابع اهل سنت و قرآن کریم در این کتاب ارائه مى کند. او بر خلاف نوشته المنار که بذر دشمنى و کینه را بین مذاهب شیعه و سنى مى پراکند، نوشته اى منصفانه و در جهت ترویج برادرى و وفاق ارائه کرده است.

سيرتنا و سنتنا سيرة نبينا و سنته صلی‌الله‌عليه‌و‌آله‌و‌سلم از جمله آثار عربى علامه شيخ عبدالحسين امينى (1320-1390ق) است. سؤال شخصى از علامه در سوريه پيرامون وجود غلو در ميان شیعیان و تك‌روى و افراط آنان در حبّ اهل‌بيت(ع) و مخصوصاًً امام حسين(ع)، انگيزه تأليف اثر حاضر بوده تا بدين‌منظور، شبهات مطرح شده در اين‌گونه مسائل، حل شده و پرده‌هاى ابهام از روى مبادى اعتقادى اين مسائل، بركنار رود[۱]كتاب به زبان عربى در يك جلد منتشر شده است.

ملحق البراهين الجليّة فى رفع تشكيكات الوهابيّة به زبان عربى، اثر سيد مرتضى رضوى نويسندۀ مصرى است كه اسامى 77 تن از علماى اهل سنّت را كه در ردّ وهابيت مطلب نوشته‌اند،ذكر كرده است. كتاب «البراهين الجليّة فى رفع تشكيكات الوهابيّة» نوشتۀ سيد محمدحسن قزوينى بوده كه مؤلف، كتاب حاضر را ملحق به آن قرار داده است. در ابتداى كتاب جمله‌اى از «ابوحامد بن مرزوق الدمشقى»آورده است كه «محمد بن عبدالوهاب» مؤسس اين فرقه را مورد اصابت تيرهاى علماء اسلام از شرق و غرب عالم مى‌داند.سپس در ارائۀ نام علماء به شيوۀ واحدى عمل نمى‌كند.در بعضى موارد تنها به ذكر نام عالم اكتفا مى‌كند:در تعدادى از موارد نام كتاب را نيز مى‌آورد.در برخى مانند«سيد احمد بن زينى دحلان» مفتى مكّه عبارات كتاب را نيز آورده و تفصيل داده است.

اين كتاب به مباحثي مي پردازد كه توسط «مروان خليفات» اردني بعد از هدايتش به مكتب نوراني اهل بيت عليهم السلام به رشته تحرير درآمده است. وي در اين كتاب مباحث اختلافي بين شيعه و اهل سنت را به بحث گذاشته و به اثبات عقيده ي حقه ي شيعه پرداخته است.