آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

براساس تحلیلی لغوی، در واژه ادب مفاهیمی چون ظرافت و تازگی، مقبولیت و جذابیت، دوام و ماندن نهفته و در اصطلاح برای آن توصیفات گوناگونی شده است که همه آنها به نوعی هیئت نیکو، صورت شایسته، شکل پسندیده و حالت آراسته بازمی گردد؛ هرچند برخی از آنها که به صورت عادت و رسوم و قرارداد، ساخته پدیده های اجتماعی هستند، الزاماً واقعیتی اخلاقی و حقیقتی ارزشی ندارند. ادب با اینکه غالباً از صفات خوب و فضائل اخلاقی برمی خیزد و نیز سبب رسوخ صفات درونی و فراهم شدن ملکات می شود، موضوع آن تنها رفتار آدمی است و صفات را دربر نمی گیرد. همچنین از جهت اینکه تنها در قالب های نیکو ارائه می شود و در شیوه به کارگیری، بیشتر دستخوش تحولات و دگرگونی ها قرار می گیرد، با اخلاق تفاوت پیدا می کند.

مجموعه حاضر با عنوان «مختص اعلام‌الهداية»، مجموعه‌اي چهارده جلدي مي‌باشد. کتاب حاضر به زبان عربي درباره زندگي چهارده معصوم است، که جمعي از محققان در معاونت فرهنگي مجمع جهاني اهل‌بيت عليهم‌السلام جمع‌آوري و تهيه نموده‌اند. جلد حاضر، جلد چهارم کتاب با عنوان «الامام موسي‌بن‌جعفرالکاظم (ع)، الامام علي‌بن‌موسي‌الرضا (ع)، الامام محمّدبن‌علي‌الجواد (ع)»مي‌باشد. در اين مجلد درباره شخصيت و فضائل سه امام بزرگوار سخناني بيان شده است. همچنين درباره ويژگي‌هاي عصر امام کاظم (ع)، موضع‌گيري ايشان در برابر منصور، و فعاليت‌هاي امام کاظم (ع)، به شرايط سياسي ـ اجتماعي امام رضا و عملکرد و نقش فکري و ديني ايشان در جامعه، يژگي‌هاي عصر امام جواد، خصوصيات حاکمان معاصر با ايشان، فعاليت‌هاي علمي امام جواد (ع) و ميراث علمي ايشان اشاره دارد.

از آنجایی که بخشی از منابع حدیثی امامیه را اخبار و روایات از راویان فرق و مذاهب غیر امامیه تشکیل داده است و این نوع روایات تاثیر قابل توجهی بر حدیث امامیه داشته‌اند لذا بررسی این نوع روایات، حائز اهمیت است زیرا ممکن است احادیثی طبق مذهب راوی غیر امامی به کتاب حدیثی امامیه انتقال یافته باشد و همچنین بررسی مواجهه شخصیتی چون ابن بابویه،( صدوق) با احادیث غیر امامی مهم است. بنابراین، اهمیت و نوآوری این پژوهش در تشخیص این‌گونه احادیث در کتاب عیون اخبار الرضا (ع) می‌باشد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر منابع کتابخانه ای و نرم افزار جامع الاحادیث نوشته شده است. به علت شیوع چشمگیر فرق و مذاهب غیر امامیه در زمان امام رضا(ع)، حضرت گفتگو و مناظراتی با سران این فرق داشتند که در برخی موارد موجب هدایت آنان شده‌اند که شیخ صدوق این روایات را در عیون آورده است و در اکثر موارد، روایات به‌کار برده شده روایاتی همسو با عقیده شیعه دوازده امامی بوده است چون بسیاری از این راویان بعدها به امامیه گرویدند و معدود روایاتی هم که راوی نظر فرقه خود را در آن مطرح کرده امام در خود روایت به آن پاسخ داده و شبهه ایجاد شده را برطرف کرده است لذا مواجهه شیخ صدوق با روایات این فرق عموما مثبت و در جهت تایید آنان بوده است. چنانکه به تفکیک بررسی مهم‌ترین فرق در عیون: فرقه زیدیه دو راوی در عیون داشته که شخصیت این راویان مورد تایید ائمه اطهار (ع) بودند و آنان بعدها به امامیه گرویدند،. فطحیه دومین فرقه از جهت کثرت روایات در عیون می‌باشد که بیشتر راویان این فرقه نیز از مذهب خود برگشته‌اند و اگر برنگشته باشند نیز نشانه‌ای از عداوت در آنها نیست. فرقه واقفیه پررنگ‌ترین فرقه در عیون بوده که راویانش تغییر مذهب داده‌اند البته معدود راویانش بر عقیده وقف ماندند. اهل سنت نیز روایات زیادی در عیون داشته‌اند که گرچه روایاتشان به نوعی مرتبط با بحث امامت بوده، اما اثری از تاثیر و تغییر مذهب در آنان گزارش نشده است.