آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله به تبارشناسی مفاهیم حکم، گزاره و جمله-نشانه و نحوه موضوعیت یابی آنها در منطق در خلال دو جریان اصلی مطالعات منطقی در قرن نوزدهم میلادی می پردازیم. این دو جریان را می توان سنت جبری، که منطق را نوعی از جبر و حساب قلمداد می کند، و سنت نظریه استنتاجی، که استنتاج را جدا از جبر و بنیادی تر از آن می داند، نامید. ما در این مقاله از کانت آغاز می کنیم که تلاش او برای تفکیک منطق از متافیزیک نقش عمده ای بر هر دو جریان داشته است و همچنین پژوهش های او در مورد حکم و انواع آن را می توان نقطه شروع نظریه سنت اسنتاجی دانست. نشان می دهیم که چگونه در یک سنت منطقی مفهوم حکم و در قدم بعدی گزاره مفاهیم مرکزی منطق قلمداد می شوند و در سنتی دیگر مفهوم جمله و به تبع آن مفهوم فرمول درست­ساخت و قواعد معطوف به آن محور مطالعات منطقی را شکل می دهد. سیر این تحولات را درآرای کانت، بولتزانو، بول و فرگه پی خواهیم گرفت و نهایتا به تحلیل دیدگاه پدیده شناسانه هوسرل از ماهیت مفاهیم مذکور و نسبت آنان با منطق خواهیم پرداخت.

کانت منطق را به دو حوزه کلی منطق عمومی و منطق استعلایی تقسیم می­کند. منطق عمومی نسبت به اعیان خنثی است و صرفا قواعد انسجام خود اندیشه و از این رو صرفا شرایط سلبی حقیقت را بیان می­کند. اما آیا اصل طرد شق ثالث که می­گوید از بین یک گزاره و نفی آن یکی درست است یک شرط صرفا سلبی برای حقیقت است؟ در این مقاله نشان می­دهیم که چنین نیست. در این راستا هم به لحاظ تاریخی به برهان کانتور اشاره می­کنیم و هم به تحلیل ماهیت این اصل با استفاده از پدیده­شناسی استعلایی می­پردازیم. با مقایسة دیدگاه­های مهم ارائه شده دربارة این اصل یعنی دیدگاه­های هوسرل، براوئر و هیتینگ، و همچنین از خلال تحلیل قصدی ادات نفی از آن رو که در اصل طرد شق ثالث فراخوانده می­شود، نسبت این اصل با منطق صوری را مورد بحث قرار می­دهیم.

حاول الفيلسوف ادورنو من خلال مقاله ميتا نقد, تحديد فينومنولوجيا هوسرل بالاعتماد على نموذج ملموس؛ باعتبارها تشكل نظرية معرفية تروم التأسيس للحقيقة وفهمها. فهدف ادورنو راديكالي بكل المقاييس: ما هو شكل ومحتوى الحقيقة الفلسفية في المجتمع الرأسمالي المعاصر؟ إذا كان واضحا لدى ادورنو, بان ما تراهن عليه الفلسفة هي الحقيقة؛ فهذه الأخيرة يجب أن تستعمل بالاعتماد على الظروف الحقيقية لمجتمعاتنا وأنظمة الفكر التي تعبر عنها. إذ نجد أن التيار الفكري الرئيسي يعبر عن فينومنولوجيا هوسرل ,لأنها تسمح لنا بمعرفة كل التيارات الفلسفية الأخرى السائدة في القرن العشرين.

این مقاله به مقایسه آرا فیلسوف غربی فرانتس برنتانو و فیلسوف، متکلم شرق، امام فخر رازی درباب ادراک می‌ پردازد. هر یک از این دو فیلسوف نظرات عمیقی در باب ماهیت ادراک عرضه کرده ‌اند که بررسی تطبیقی آنها می ‌تواند در فهم عمیق تر دیدگاه های هر یک از دو منشا اثر قرار گیرد. هدف این مقاله، روشن کردن شباهت ‌ها و تفاوت ‌های موجود در دیدگاه‌ های آنان درباره این پرسش ‌هاست که ادراک بشر به طور کلی تا چه اندازه با واقعیت انطباق دارد؟ آیا انسان واقعا می ‌تواند به خارج علم داشته باشد؟ آیا علم او صرفا به معنی امری ذهنی است؟ آیا اشیای خارجی با همان ماهیت بیرونی به ذهن می ‌آیند؟ و اینکه انسان چگونه به ممتنعات علم کسب می ‌کند؟ این دو فیلسوف در مباحث مهمی، نظیر علم و ادراک، وجود ذهنی، ادراک ممتنعات، اضافه عالم و معلوم دارای نظرات عمیقی هستند که در این مقاله به روش تطبیقی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

مكتب ساخت گرايی، عملاً به سـال 1978 بـا مقالـه اسـتيون كتـز، فيلـسوف و الهيـات دان آمريكايی، تحت عنوان زبان، معرفت شناسی و عرفان به ديدگاهی رايج و پر طرفدار در فلسفه عرفان بدل شد. شايد بتوان پيشينه تاريخی اين مكتب را به كانت برگرداند، به طوری كه خـود ساخت گرايان و از جمله كتز نيز معتقدند كه انديشه ساخت گرايـی را وامـدار اوينـد. سـاخت گرايی، رويكردی است فلسفی در حوزه عرفـان و مطالعـات عرفـانی، و عمـده مباحـث آن در ارتباط با سنتهای عرفانی گوناگون است. ساخت گرايـان امكـان هـر گونـه حكمتـی بـه نـام حكمت خالده را منتفی می دانند و بالطبع مطالعات تطبيقی در حوزه فلسفه و عرفان را نيز غيـر ممكن تلقی می كنند. در اين مقاله سعی شده تا در حـد امكـان مـدعای اصـلی سـاخت گرايـان مطرح و مورد ارزيابی و نقد قرار گيرد.

مثنوی و دیوان شمس مولوی را نه تنها باید شگرف ترین یادگار عرفان ایرانی به حساب آورد، بلکه این دو اثر بزرگ را باید حاوی بسیاری از اندیشه ها و نظریات فلسفی دانست که گاه تنها در غالب یک بیت با زبانی ساده بیان شده است. برای مثال، بینش فلسفی سولیپسیسمی پروست در خصوص عشق را در اندیشه مولوی زمانی که از عشق مجازی صحبت می کند، می توان جست وجو کرد. در اندیشه های مولوی می توان نظام فلسفی پیچیده روانکاوی فروید را نیز جست وجو نمود. همچنین نظام فلسفی پدیدارشناسی هوسرل تنها در بیتی از گنجینه ابیات مثنوی نمودار می شود، همان سان که می توان در اندیشه های مولوی به رگه هایی از فلسفه واسازی دریدا رسید. در این مقاله بی آن که به ساختار کلی حاکم بر اندیشه مولوی پرداخته شود، ادعا شده که عصاره و چکیده برخی از افکار و اندیشه های اندیشمندان غرب را می توان در اندیشه های این عارف بزرگ دنبال کرد.

مقاله حاضر کوششی در راستای بررسی نقادانه ای ارتباط میان سنت فلسفی هرمنوتیکی و ماهیت علوم اجتماعی در حوزه نظام فلسفی پل ریکور است. این جستار درصدد بیان این مطلب است که چگونه ریکور فلسفه فهم را هم زمان به عنوان نظریه ای در روش، معرفت شناسی، و هستی شناسی در نظر می گیرد، و چگونه با شلایر ماخر، دیلتای، هوسرل، هایدگر، ویتگنشتاین و فروید در اصول خاصی هم رای بوده و در عین حال با عرضه دیدگاه های ویژه و اصیل خاص خویش، خود را از همه آنان متمایز می کند. در بخش پایانی این پژوهش نظراتی منتقدانه درباره فلسفه هرمنویکی خاص خود ریکور عرضه گردیده است.

ترجمه ماشینی : در آغاز قرن بیستم، اندیشه فیلسوف مهاجر روسی، لو شستوف (1866-1938) هنجارهای فلسفی سنتی را به چالش کشید و تجربه فردی اضطراب مرگ را در خط مقدم بررسی فلسفی قرار داد. بر اساس تحقیقات من در آرشیو لو شستوف در سوربن، آرشیو کتابخانه و مجموعه های ویژه انجمن روانکاوی بریتانیا در موسسه روانکاوی و ترجمه های من از دست نوشته ها و مکاتبات منتشر نشده لو شستوف، این پایان نامه تفسیر جدیدی از این فیلسوف است. کار کردن با توجه به توسعه جهان بینی شستوف در چارچوب یک روایت تاریخی و زندگی نامه ای، من با نگاهی به منشور مفهومی تمثیل فرشته مرگ، به بررسی ریشه های موقعیت فلسفی شستوف پرداختم. تحلیل تطبیقی ​​و هرمنوتیکی مفاهیم کلیدی در فلسفه شستوف - مسائل حقیقت، مکاشفه و مرگ از طریق بررسی مفاهیم کلیدی فلسفه او در ارتباط با عقاید برخی از تأثیرگذارترین شخصیت های زمان خود، از جمله به دست آمد. مانند ویلیام جیمز، ادموند هوسرل، کارل یاسپرس و زیگموند فروید، و با اشاره به متفکران اصلی سنت غربی از افلاطون، فلوطین و ترتولیان گرفته تا آرتور شوپنهاور، و از سورن کی یرکگور و فئودور داستایوسکی تا فردریش نیچه، لئو تولستوی، مارتین. هایدگر و مارتین بوبر. ساخت شبکه ای از تعاملات هرمنوتیکی (فلسفی، روانکاوانه، مذهبی) بدین وسیله هدف دارد که فلسفه شستوف را به گفتگوی معنادار و متقابل آموزنده با سایر رشته ها برساند. نتیجه اصلی این اثر این است که تمثیل فرشته مرگ عنصری کلیدی در روش شناسی شستوف بود و نقش ترکیبی در توسعه بینش فلسفی او داشت. نتیجه مهم دیگر این است که گفتار تمثیل فرشته مرگ مفهوم مرگ را به عنوان بیداری برای زندگی (تولد دوباره فرد) منتقل می کند که موضوع اصلی فلسفه شستوف است. این یافته نه تنها اندیشه های متفکر روسی را در چارچوب سنت الهیات یهودی-مسیحی قرار داد، بلکه ارتباطی با نظریه روانکاوی زیگموند فروید، فلسفه ژاک دریدا و احیای الاهیات آپوفاتیک کنونی ایجاد کرد.

نظريه و روش پديدارشناسی، در پی بحران های فلسفی در غرب توسط ادموند هوسرل پديد آمد. وی كه بـر آگـاهی و كـنش و الـزام هـای فرهنگـی تأكيـد داشـت، در تـلاش بـود تـا خـود را از پيشفرض ها وتبيين های رايج رها كرده و شيوه ای برای شهود معانی ذاتی ارائـه دهـد. او در ايـن راستا كوشيد تا با به تعليق درآوردن رويكرد طبيعی كـه بـه نظـرش سرچشـمه كژانديشـی اسـت، به صورتی از آگاهی ناب نائل آيد. آلفرد شوتس كه دنباله رو اين نگاه و روش بود نيز سعی كرد اين نظريه را از فلسفه به جامعه شناسی آورد و نوعی پژوهش توصيفی درباره پديده های بيرونی به صــورت غيرتجربــی ارائــه دهــد. مفــاهيمی كــه وی در ادبيــات نظريــه خــود وارد كــرد، توجــه جامعه شناسان را به خود معطوف كرد. اين نظريه علی رغم برخی انتقاداتی كه به آن وارد است، به برخی دستاوردهای نظری كه در انديشه اسلامی دنبال می شود، از جمله تعليق و در پرانتز گذاشتن جهان طبيعی، تصوير ديالكتيك از فرد و ساختار و...، نزديك است؛ اما از جهاتی هم تفاوت های مبنايی را می توان مشاهده كرد.