مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله «تشیع و قرآن» اثر مستشرق یهودی «بارآشر» است، که با تأکید بر برخی اقوال ناصواب و برجسته نمودن بعضی از فرقه‌های نادر و حتی مطرود شیعه، درصدد ارائه تصویری غیر واقعی از نگاه شیعه پیرامون قرآن کریم می‌باشد. مقاله مزبور در دایرةالمعارف قرآن (لیدن) منتشر شده که یکی از دایرةالمعارف‌های برجسته و مورد رجوع جهانی پیرامون قرآن کریم است و مطالب آن در سراسر جهان مورد رجوع و استناد قرار می ­گیرد. نوشتار پیش رو ضمن اشاره به محتوای مقاله مذکور، نظریات ناصواب بارآشر درباره‌ نگاه شیعه به قرآن را با استفاده از مصادر معتبر شیعی و استدلال‌های متقن در بوته نقد قرار داده است. این مقاله در آغاز به معرفی سوابق علمی مؤلف پرداخته و در ادامه هر یک از بخش‌های مقاله مذبور را به همراه ذکر موارد ناصواب آن به اختصار ارائه کرده و سپس نقد هر قسمت به صورت مجزا و با تکیه بر منابع مهمی که مؤلف از آن‌ها استفاده چندانی ننموده را بیان کرده است

نویسنده در تحقیق حاضر به این نتیجه رسیده است که تمدنی که از این ویژگیها برخوردار باشد، جاوید خواهد ماند: از توحید شروع شده و در توحید رشد نماید، در آن مردم بر سرنوشت خود حاکم باشند، ثروت در انحصار قشر خاصی نباشد، تشکیلات بر اساس عدالت باشد، قانونی که عدالت را تثبیت کند، وجود داشته باشد؛ نیروی تفکر جامعه فعال باشد، علم و ایمان و کار همگام باشد، عواملی چون اختلاف، رفاه طلبی، شرک، امر به معروف و نهی از منکر، جهل و نادانی، تفرقه و دوگانگی، تهاون و سستی در دفاع، عدم اطاعت از رهبری، ظلم پذیری، تقلید کورکورانه، عدم درک صحیح از دین، مفاسد اخلاقی از عوامل سقوط تمدنها است.

قرآن ، کتاب الهی و معجزه جاودانه آخرین پیام آور الهی برایبیان اغراض و مفاهیم مورد نظر خود در راستای هدایت انسان به سرمنزل مقصود برترین و زیباترین روش های حکیمانه را در قالب تراکیب و الفاظ فصیح و بلیغ به کار برده است . از جمله این روش ها ، زینت کلام با پرسش ها و پاسخ هایی است که آدمی را به طور غیر مستقیم در مسیر معانی بلند و اهداف والا سوق می دهد .اسلوب استفهام از جمله اسلوب هایی است که قرآن کریم مکرّر از آن استفاده می کندو حدود 1200 بار این اسلوب بیان در آن به کار گرفته شده است و با توجه به این که پروردگار سبحان ، آگاه و عالم به همه چیز است ؛ بنابراین در اغلب موارد که استفهام از جانب خداست ، غرض او از استفهام آگاهی یافتن نسبت به مجهول نیست ؛ بلکه در این استفهامات راز و رمز و حکمت هایی نهفته است که این امر سخن شناسان و علمای علم بلاغت و به ویژه مفسّران را بر آن وا داشته تا در پی کشف اغراض نهفته در ورای استفهام های قرآن باشند و به زیبایی های آن پی ببرند .این پژوهش تلاشی در جهت بررسی دیدگاه مفسّران شیعه در راستای کشف زیبایی استفهام در سه جزء اول قرآن است که در 5 فصل تکمیل و ارائه گردیده است ؛ در فصل اول بنا به شیوه معمول و رایج نگارش پایان نامه در دانشگاه یزد کلیات تحقیق مطرح می گردد و در فصل دوم به بیان تعریف استفهام و ادوات استفهام و کاربردهای متفاوت آن ها و معانی مجازی و فرعی استفهام از قبیل : تقریر ، توبیخ ، انکار ، استبعاد و ... پرداخته می شود و در فصل سوم نظرات مفسّران شیعه درباره ی اغراض و مفاهیـم استفهـام های موجود در جـزء اوّل قرآن مورد بررسی قرار می گیـرد ؛ در فصـل چهارم استفهام های جزء دوّم قرآن و در فصل پنجم استفهامات موجود در جزء سوم از دیدگاه این اندیشمندان مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد که در رأس این مفسّران می توان از کسانی چون : شیخ طوسی ، شیخ طبرسی ، شریف کاشانی ، میرزا محمّد مشهدی ، علّامه طباطبایی ، فیض کاشانی و شیبانی نام برد که یکی از هدف های اصلی این پژوهش تبیین جایگاه نظرات مفسّران شیعی در بحث استفهامات قرآنی و بیان نقاط اشتراک و افتراق دیدگاه های آنان در این خصوص است. لازم به بیان است که در هر آیه علاوه بر بیان اغراض و معانی فهمیده شده از استفهام ، به موضوع اصلی یا شأن نزول آیه اشاره شده و در پایان ، دیگر جلوه های بلاغی موجود در آیه نیز آورده شده است .

انقلاب اسلامی ایران زمانی به پیروزی رسید که قابلیت پذیرش استعمار و استبداد در میان مردم از میان رفت. این اتفاق در فضای فرهنگی ای رخ داد که توسط سه تن از احیاگران و مجددان بزرگ معاصر شیعه، یعنی امام خمینی (ولایت فقیه)، علامه امینی (ولایت) و علامه طباطبایی (علوم قرآن) مهیا شده بود. ضمن آنکه حلقه احیاگران مذکور در کنار حلقه تقریب مذاهب اسلامی، فرهنگ اصلی انقلاب اسلامی ایران را شکل دادند. از منظر آسیب شناسی فرهنگی انقلاب، از دهه 1370، کوشش بسیاری در راستای محو آثار علامه امینی، علامه طباطبایی و امام خمینی از سوی مخالفان انقلاب به عمل آمده است.انقلاب اسلامی ایران تا زمانی در مسیر صحیح خود گام برمی دارد که از این بستر پربار فرهنگی فاصله نگیرد و پی در پی به غنای آن بیفزاید.

«روح التشيع» از آثار شيخ عبدالله نعمه، به زبان عربى جديد است كه در آن، مباحث اعتقادى و تاريخى مرتبط با تشيع را به‌ صورت مستند و علمى - تحليلى بررسى كرده است. مطالعه اين اثر مى‌ تواند پژوهشگران را در شناخت و تحليل بهتر واقعيت تشيع از نظر كلامى و تاريخى و پاسخ به شبهات و پرسش‌ هاى مطرح در مورد آن، يارى رساند. كتاب حاضر از مقدمه نويسنده و 4 فصل به ترتيب ذيل تشكيل شده است: 1-درباره تشيع و شيعه؛ 2-مباحث اعتقادى شامل 23 موضوع؛ 3-مباحث تاريخى و سيره شامل 14 بحث؛ 4-عرضه اجمالى عقايد شيعه. زبان و ادبيات اين اثر، زبان عربى جديد و رسا و شيواست، ولى البته براى كسانى كه عادت به عربى قديمى و سنتى دارند، مشكل است و چندان گويا نيست. نويسنده از كتاب‌ هاى مهم و متعدد كلامى، تاريخى، روايى، رجالى، تراجم و... از آثار علمى انديشمندان قديم و جديد، براى توليد اثر حاضر بهره برده است.