مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

خداوند بر اساس نظام احسن و مصلحت اجتناب ناپذیر بقاء نسل و ایجاد آرامش و نشاط در زندگی، غریزه جنسی را در انسان به ودیعه نهاده است. از آنجا که پایبندی به اخلاق به عنوان اکسیـر نجات‌ بخش بشریت امری ضروری است؛ قرآن آموزه‌های اخلاقی در زمینـه تعامل با نیاز جنسی و چگونگی پیشگیری و مقابـله با نابـه-هنجارهای آن ارائه نموده که مشتمل بر راهکارهای تأمین، مهار و تعدیل غریزه جنسی است. موثرترین راهکاری که قرآن برای تأمین این نیاز پیش بینی کرده، پدیده ازدواج شامل ازدواج دائم و ازدواج موقت می‌باشد که فوائد متعددی بر آن مترتب است. از منظر قرآن، غریزه جنسی در صورتی که در مسیر صحیح قرار نگیرد، می‌تواند بنیاد عقیده و اخلاق را از هر جهت آسیب رساند. قرآن با تأکید بر خطر و آفت غریزه جنسی، در عین تسهیل راههای تأمین، نسبت به انحرافات آن بسیار حساس بوده و انواع شیوه‌ها و کیفرها را برای مهار و تعدیل این غریزه بیان کرده است.آنچه پیش‌رو دارید پژوهشی است با عنوان «اخلاق جنسی از منظر قرآن» که سعی دارد دیدگـاه قرآن دربـاره نحـوه تعامـل بـا غریزه جنسی و چگونـگی مقابلـه با نابه‌هنجارهای آن را تبیین نماید. این پژوهش بر شش فصل بنا شده است: فصل اول: کلیات؛ فصل دوم: ماهیت غریزه جنسی و چگونگی پیدایش و رشد آن؛ فصل سوم: رفتارشناسی اخلاق جنسی؛ فصل چهـارم: ازدواج؛ اصلی‌تریـن راهکـار تأمین غریزه جنسـی؛ فصل پنجم: آسیب شناسی جنسی؛ فصل ششم: نتیجه گیری.

این پروژه به عنوان اخلاق خانواده و آیین همسرداری در سیره امام رضا (علیه السلام ) در شش فصل نگارش یافته است. و قبل از فصول ، کلیّات و روش تحقیق آورده شده که شامل بیان مسأله ، پیشینه تحقیق ، سوالات و فرضیات تحقیق و ... می باشد . در فصل اول، مروری کوتاه و گذرا بر زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا ( علیه السلام ) و شخصیت علمی و عملی آن حضرت پرداخته شد . در فصل دوم ، به بررسی جایگاه و اهمیّت ازدواج در اسلام وبه عنوان اینکه ازدواج به عنوان محبوب ترین و مقدس ترین بنیان و پیمان در اسلام می باشد . در فصل سوم ، به بررسی جایگاه خانواده که سنگ بنای جامعه و سلول اوّلیه اجتماع محسوب می شود.که تحت عنوان خانواده خوب ، جامعه آرمانی ساخته می شود و ضرورت تشکیل خانواده در سیره رضوی که انسان ، ناگزیر برای رسیدن به کمال اگر قرار باشد از یک نردبان چند پله ای صعود کند به طور حتم اولین پله آن تشکیل خانواده می باشد و بعد در رابطه با معیار و مهارت های تقویت خانواده و مدیریت اقتصادی خانواده به بررسی پرداختیم .در فصل چهارم ، به بررسی روابط عاطفی اجتماعی همسران و رهنمودهای تربیتی برای زوجین که درزندگی مشترک می تواند کار آمد باشد پرداختیم . در فصل پنجم، مهارت های تربیتی همسران از جمله وظایف متقابل زن و مرد و بیان نیازها ، رغبت ها و ظرفیت ها مورد بررسی قرار گرفت که در سایه دانستن مسئولیت ها و وظایف خود زوجین می توانند خانواده خود را خانواده آرمانی سازند و در فصل ششم ، به مهارت های فرزند پروری در سیره رضوی از آغاز زندگی مشترک و روابط زناشویی زوجین تا تصمیم به داشتن فرزند و آغاز انعقاد نطفه و وظایف والدین در قبال فرزندان و نیازهای اساسی کودکان و جایگاه تشویق در تعلیم و تربیت کودکان و پرداختن به اشتباهات تربیتی والدین که گاهاً موجب بروز رفتارهایی نامناسب در فرزندان می شود ؛مورد بررسی قرار گرفت و در آخر به نتیجه گیری از مباحث مطرح شده پرداختیم .

موضوع این پژوهش بررسی اخلاق فضیلت فیلیپا فوت و معرفی نظریه هنجارمندی طبیعی و تعریف خوبی طبیعی از دیدگاه او، و مقایسه آن با نظریه ی خوبی طبیعی مطرح در عصر جدید است. پیشینه اخلاق مبتنی برفضیلت به اخلاق باستانی برمی گردد. فوت مانندآنسکومب، مک اینتایر، و مرداک در احیاء فلسفه اخلاق فضیلت محورتلاش نموده است. فوت خوب را بخشی از واقعیت می داند. وبه نظر او یک عمل وقتی عمل خوب است که ذیل فضیلتی قرار گیرد. بشر همواره دلیلی برای پی جویی فضیلت و پرهیز از رذیلت دارد، به فضایل نیازمند است به همان اندازه که به دستان و چشمانش نیاز دارد. فوت برمعنای عرفی خوب تأکید دارد و منظورش را از خوبی خصلت ِویژه یا کارکرد خاص یک موجودزنده منفرد معرفی می کند. عقلانیت را شامل هر عمل و باور و گرایش می داند که بر دلیل مشروعی استوار باشد. پایه «احکام اخلاقی» فضایل و رذایل فردی است. و برای گفتن اینکه فلان چیز فضیلت یا رذیلت است دلیل عینی وجود دارد. «نظریه فضیلت-رذیلت» روش عالی برای ساخت طرز فکر عینی در داوری اخلاقی است. «خوبی» استعدادها و اعمالی است که برای شیوه خاص زندگی ضروری هستند. احکام اخلاقی درباره خوبی ِطبیعی هایی است که آدمی «می خواهد». با توجه به «دستور هنجارمندی طبیعی»، «خوبی و بدی اخلاقی» یک زیر طبقه از رده عام «خوبی و بدی طبیعی» هستند و خوبی اخلاقی تافته جدا بافته از خوبی طبیعی نیست. مدعای تمایز بین این دو در عصر جدید اتفاق افتاده است: 1) وقتی خوب طبیعی توسط «اراده فرد» یا «حاکم» یا «خدا» تأیید شود خوب اخلاقی حاصل می شود. 2) خوب اخلاقی مستقل از خوب طبیعی است و بلکه شرط لازم آنست. بر خلاف هر دو گروه فوت معتقد است آنچه خوبی اخلاقی نامیده شده همان خوبی طبیعی است که در مورد انسان ها به کار می رود. خوبی طبیعی، فقط به موجودات زنده فی نفسه و اجزا، و مشخصات، و کارکردهای آنها قابل اسناد است. و آن یک خوبی مستقل هست که مستقیماً به ارتباط یک فرد با فرم زندگیِ نوعیش بستگی دارد. گر چه خوب ِبشری متفاوت با خوب در عالم حیوانی و گیاهی است با این حال یک ساختار مفهومی مشترک وجود دارد. فوت با تکیه بر قاعده ی عام هنجارمندی طبیعی، همه انواع خوبی را طبیعی می داند. آدم خوب کسی است که خوبی مربوط به بشر را داراست. پس عمل برطبق فضایل فردی ما را به خوبی بشر که همان سعادت است می رساند.

تعالیم و آموزه‌های اخلاقی در سه کتاب گلستان، کیمیای سعادت و قابوس‌نامه، بسیار به چشم می‌خورد. به‌طور کلی، آموزه‌های اخلاقی در سه کتاب فوق، به دو بخش مستقیم و غیرمستقیم دسته‌بندی می‌شوند: تعالیم اخلاقی در کیمیای سعادت و قابوس‌نامه، به‌طور مستقیم و تعالیم مطرح شده در گلستان، غیرمستقیم است. در گلستان، جلوه‌های اخلاقی، بیش‌تر واقع‌گرایانه‌اند؛ حال آن‌که در دو کتاب دیگر، این جلوه‌ها، آموزشی هستند. سعدی، بدی‌ها را نیز در کنار خوبی‌ها می‌آورد، به‌گونه‌ای که گلستان، نموداری است از دنیا، با همه خوبی‌ها و بدی‌های آن.غزالی در کیمیای سعادت، به جزئی‌ترین مفاهیم و ارزش‌های اخلاقی پرداخته و بیش‌تر مفاهیم اخلاق عملی، از دروغ، ریا، حسد، غیبت، بخل، حرص و طمع گرفته تا آداب نماز و آداب طعام خوردن و میزبان بودن و غیره، همگی در کیمیای سعادت مطرح شده‌اند؛ به‌گونه‌ای که آموزه‌ای به نظر نمی‌رسد که غزالی به نوعی به آن نپرداخته باشد. درحالی‌که تعالیم اخلاقی مطرح شده توسط سعدی، تمامی مفاهیم و ارزش‌های اخلاقی را شامل نمی‌شود. این تعالیم، در قابوس‌نامه، به حد گلستان، کلی مطرح نشده‌اند، ولی همانند کیمیای سعادت نیز شامل اکثر مفاهیم اخلاقی نیستند.بیش‌تر مفاهیم و ارزش‌هایی که غزالی از آن‌ها سخن گفته، در مورد مسلمانان است؛ به‌گونه‌ای که گویی هدف از نوشتن آن، ارائه کتابی برای مسلمانان و مطرح کردن آداب و رسوم اسلامی در بسیاری زمینه‌هاست؛ ولی تعالیم ذکر شده توسط سعدی، بیش‌تر طبقات مختلف اجتماع را دربرمی‌گیرد.با توجه به باب‌هایی که عنصرالمعالی به آیین شراب خوردن و آداب چوگان زدن اختصاص داده، می‌توان گفت که قابوس‌نامه، کتابی است که برای خواص و اشراف تنظیم شده است. ذکر این مطلب نیز اهمیت دارد که گلستان مانند کیمیای سعادت و قابوس‌نامه، به‌طور مستقیم، خط‌مشی اخلاقی ارائه نداده است و خواننده را ملزم به رعایت بایدها و نبایدها نکرده است؛ مسئله‌ای که در قابوس‌نامه و کیمیای سعادت به چشم می‌خورد. استناد به آیه و حدیث، اعتبار و هویت خاصی به تعالیم غزالی بخشیده‌اند؛ مسئله‌ای که گلستان و قابوس‌نامه فاقد آن هستند، از طرفی، ایجاز به‌کار رفته در گلستان و قابوس‌نامه را کیمیای سعادت فاقد است.

آنچه که در این پایان‌نامه گردآوری شده است دیدگاه خاصی است به اخلاق حرفه ای عملی در مقام مدیریت اجرایی در حکومت علوی و زمامداری که با معیار شرع مقدس اسلام و بوسیله‌ی فرمایشات گهربار حضرت امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیهما السلام مورد سنجش و بررسی قرار می گیرد. از آنجائی که در آموزه های اصیل اسلامی که مذهب مقدس و برحقّ تشیع آن را به وجه اتمّ دارا است، بر این مطلب بسیار تأکید شده است که وجود مبارک یک امام معصوم، عین قرآن و قرآن عین است و از هرگونه خطا و لغزشی کاملا بدور است، و همانند ذات قرآن کریم، غیرذی عوج می باشد، و نیز از آنجائی که وجود مبارک حضرت امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیهماالسلام از این قاعده مستثنا نمی باشد، ما نیز مبنا را بر آن نهاده‌ایم که فرمایشات آن امام همام را میزان قرار دهیم و تمام زوایای بحث خود را حدالامکان از دیدگاه مبارک ایشان موشکافی نمائیم.

تحقيق حاضر به بررسي و نقد تعارضات (ادعايي) در متون وحياني و اخلاق مي‌پردازد. تعارض دين و اخلاق از جمله روابط بين دين و اخلاق برشمرده شده است. مهمترين تعارضي که در اين رابطه مطرح شده مربوط به فرمان خداوند به قتل حضرت اسماعيل توسط حضرت ابراهيم مي‌باشد. در اين پايان نامه، پس ازتعاريف مختلف دين و اخلاق و تبيين ارتباط کلي ميان آن دو و ترسيم شقوق اين ارتباط، رابطه تعارض مورد بررسي قرار گرفته است. تأکيد دراين رابطه بر همان جريان فرمان به قتل حضرت اسماعيل مي‌‌باشد که فرمان خداوند به قتل با فرمان عقلاني يا اخلاقي به نادرستي قتل، با يکديگر در تعارض قرار مي‌گيرند. از نگاه اين پايان‌نامه تعارض مذکور ادعايي است و بسياري از متفکران بر همين عقيده اند. از اين رو در صدد توجيه و راه حلي براي تعارض ادعايي برآمده‌اند. در اين جا آراء کي يرکگور، آکوئيناس، آدامز، کوئين، لويناس و دريدا و ... مورد بررسي قرار گرفته است. در مقابل، برخي ديگر اين ناسازگاري را واقعي و جدي تلقي مي‌کنند. و براي برون رفت از اين تناقض معمولا جانب عقل را گرفته‌اند. در اين رابطه به آراء کانت و موني اشاره شده است. در پايان، اين مسأله از ديدگاه متفکرين مسلمان نيز بررسي شده است.

صفت خوف و رجاء در زندگی عملی انسان نقش تعیین کننده ای دارد،زیراانسان با داشتن امید،از خطر ورود در زمره کافرانرهایی یافته و با دارا بودن بیم، خود را از مکر الهیدر امان نمی بیند.خوف و رجای حقیقی،هرگونه موانع کمال را از سر راه انسان برداشته ، موجب وصول انسان به مراتب بالای قرب الهی می گرددو براى هر انسان خواهان سعادت، اعم از سعادت دنیوى و اخروى لازم است.مومن راستین هم امید به لطف و رحمت حق تعالی دارد و هم از عذاب و کیفر خداوند وحشت دارد. امیدِ تنها، بدون عمل، غرور و خود فریبی است؛ خوفِ تنها نیز ناامیدی می آورد که از گناهان بزرگ و خطر آفرین است، از این رو، دانشمندان علم اخلاق در مورد این دو صفت و همراهبودن آنها سخت تأکید کرده اند.احوال زندگی مردم نشان میدهد، بیشتر آنان دچار افراط و تفریط در این زمینه اند . یکی از دلایل این امر، روشن نبودن مسأله است.بنابر این با بیان دقیق جنبه های مسأله،میتوان از افراط و تفریط در این زمینه جلوگیری کرد.این پژ‍وهش درصدد است، با بررسی میزان خوف و رجاءو بررسی این دو مفهوم و نسبتشان با یکدیگر و پیامدهای ناشی از آن،نقش خوف و رجاء را در حیات اخلاقی انسان تبیین نماید،تا جامعه اسلامیمان به آرمان اصلی اش که جامه عمل پوشاندن به تمام دستورات دینی است نزدیک تر گردد.

ضرورت توجه به آموزش مجازی یک واقعیت است وگسترش سوء استفاده و اغراض سودجویانه و عدم پایبندی به ارزش های اخلاقی، مباحثی را در زمینه ی اخلاق آموزش مجازی به وجود آورده است به خصوص اینکه آموزش و پرورش را با چالش های جدی و نوین مواجه ساخته و نیاز آموزش مجازی به اخلاق را روزافزون کرده است. این پژوهش با عنوان بررسی مسائل اخلاقی در آموزش مجازیبا روش توصیفی و تحلیلی در صدد تعیین و تبیین مسائل اخلاقی در آموزش مجازی است که با ارائه یک مدل ضمن مشخص نمودن ابعاد گوناگون آموزش مجازی، مسائل اخلاقی هر بعد را تعیین، و با توجه به اصول اخلاقی تبیین می کند. یافته ها نشان داد که هرکدام از ابعاد یادگیری الکترونیکی با مسأله اخلاقی خاص خود مواجه است که شناسایی این مشکلات اخلاقی، می تواند در تدوین سیاست‌ها و قوانین مربوط به فعالیتهای علمی در آموزش مجازی کار ساز باشد.

هدف رساله ی حاضر آن است تا به بررسی و نقد اشعار پروین اعتصامی که از بزرگ ترین شاعران ادبیات فارسی مخصوصاً در دوران معاصر است ، از حیث اخلاق و مسائل اخلاقی بپردازد و با توجه به این که تا کنون هیچ اثری که به بررسی و نقد این موضوع در کل دیوان پروین پرداخته باشدگرداوری نشده است ، نگارنده به تفحص و تحقیق ، شناسایی منابع و مآخذ ، فیش برداری ، تحلیل مطالب و دسته بندی آن ها پرداخته است تا موقعیت و جایگاه ممتاز این شاعر را در ادبیات تعلیمی بیشتر نمایان سازد و منبعی برای شناخت بیشتر این شاعر گران قدر معاصر فراهم آورد و در پایان این گونه نتیجه می گیرد که دیوان پروین اعتصامی اثری تعلیمی و طبق بررسی های انجام شده ، حاوی هفتاد و یک نکته ی اخلاقی است که سی و سه تای آن ها جزء ناپسندها و سی و هشت تای آن ها جزء پسندهای اخلاقی می باشد . پروین در بیان این مضامین – چه پسندها و چه ناپسندها - از کلام وحی و تعالیم اسلامی بهره گرفته و این نکات را با بسامدهای مختلف در دیوانش مطرح نموده است .

مرگ‌اندیشی یکی از فضائلی است که در روایات و متون اخلاقی مورد توجه بوده است.«تأثیر مرگ‌اندیشی بر حیات اخلاقی»که مورد توجه این پژوهش است تلاشی است تا از روزنه‌ی آیات و روایات و متون اخلاقی این تأیید را استنتاج کند و به نظر، شیوه‌ی مناسب برای استنتاج تبیین مفهوم حیات اخلاقی و یافتن موانع چنین حیاتی، آیات و روایات است و یافتن ارتباط و تأیید مرگ‌اندیشی بر این موانع است. این موانع عبارتند از:غفلت، اصرار بر گناه و به تأخیرانداختن توبه، تسلط من سفلی بر من علوی، سختی دل، ترس از مرگ، طول امل و دنیاپرستی است که سه مانع اخیر، یعنی ترس از مرگ، طول امل و دنیاپرستی در روایات و متون اخلاقی بیشتر به عنوان موانع حیات اخلاقی که مرگ‌اندیشی می‌تواند روی آنها تأثیر مستقیم داشته باشد مورد توجه بوده است. همچنین برای نشان دادن تأثیر و تأثر مرگ‌اندیشی و حیات اخلاقی با رویکرد عرفانی، حیات اخلاقی، همان عشق معنا ‌شده تا از این طریق تأثیر و تأثر مثبت مرگ‌اندیشی از تأثیر و تأثر منفی آن، شناخته شود. از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش، این است که مرگ، حقیقت وجودی، تمامیت و کمال انسان است که شناخت و اندیشه در آن، عاملی تأثیرگذار در زندگی انسان، به ویژه بعد اخلاقی و ارزشی آن است.