مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 101
بررسی ماهیت و کارکرد ایمان از دیدگاه قرآن کریم‎ ‎
نویسنده:
سیدعلی‌اصغر علوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
‎مفهوم و حقیقت ایمان از مفاهیم بسیار مهمی است، که در ساختار قرآن و دیگر منابع اسلامی به ‏عنوان عالی‌ترین صفت نفسانی هدایت‌گر مورد تأکید فراوان واقع شده است و بیشتر متکلمان و ‏مفسران در مورد چیستی و ماهیت آن سخن گفته اند. در باب حقیقت ایمان و شرایط آن نیز از دیرباز ‏گفت وگوهای دامنه داری در میان پیروان مکاتب الهی ـ به ویژه متکلمان مسلمان ـ صورت گرفته ‏است. در نگاه متکلّمان اسلامی ایمان عبارت است از تصدیق و اذعان قلبی که نوعی صفت و حالت ‏نفسانی نسبت به یک امر است. جایگاه تحقق ایمان نفس و قلب است اگرچه آثاری قولی و فعلی ‏دارد. نسبت میان اسلام و ایمان عام و خاص مطلق است؛ یعنی هر مومنی مسلمان است، ولی ممکن ‏است برخی از مسلمانان فقط در ظواهر تسلیم حق باشند و در واقع مومن نباشند. متعلقاتی بر ایمان در ‏نظام کلامی و در قرآن و روایات بیان شده است. اصلی ترین متعلقات ایمان بر پایه آنچه در قرآن و ‏سنّت آمده عبارتند از: خدا، غیب، ملائکه، پیامبران، معاد، کتب آسمانی و امامت و برای ایمان آثار و ‏کارکردهایی مترتب است کهبرخی از آنها هم ماهیت علمی دارند،‌ هم حالات نفسانی اند و برخی نیز ‏از مقوله اعمال و رفتارند. که در فصل آخر به پاره ای از مهم ترین آنها اشاره شده است. آنچه در این ‏رساله آمده، تبیین ماهیت ایمان و کارکردهای آن است برای درک درست و عمیق این بحث ابتدا از ‏چیستی آن سخن رفته و سپس حقیقت ایمان در آیات و روایات مورد کنکاش واقع شده است و پس ‏از نقل دیدگاه متکلمان، متعلقات ایمان و آثار آن شرح و بسط داده شده است. ‏
مشخصات اثر
حدوث عالم از دیدگاه ابن سینا و حکیم سبزواری
نویسنده:
مریم خوشدل روحانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
ابن سینا در بحث از مناط نیازمندی اشیا به علت، برخلاف متکلمان، معتقد است که‌ این نیاز به امکان اشیا برمی‌گردد نه به حدوث زمانی آنها، او با توجه به تفاوت بین‌ حدوث و امکان متعلق فعل فاعل را وجود شی‌ء ممکن می‌داند. ازاین‌رو ابن سینا به‌ حدوث ذاتی عالم قائل است. اما حکیم سبزواری با رویکردی کاملا عرفانی نظریه‌ حدوث اسمی را مطرح کرده است. از نظر او وجود ممکنات ناشی از صقع ربوبی‌ بوده و لذا مسبوق به عدم نمی‌باشند و هیچ حدوثی در آنها راه ندارد. از سوی دیگر وجود منبسط به عنوان فعل حق در عالم دارای مراتبی چون مرتبه عقل و سپس‌ مرتبه نفس، مثل معلقه، صور نوعی و جسمیه و هیولا می‌باشند. این مراتب مسبوق‌ به عدم و متأخر از مرتبه احدیت و حادث هستند. این اسما و رسوم به دلیل اینکه‌ حادث‌اند، در نهایت زایل می‌شوند.
صفحات :
از صفحه 125 تا 144
مشخصات اثر
گزارش و بررسی انتقادی برهان وجودی بر وجود خداوند در فلسفه دکارت
نویسنده:
سید صدرالدین طاهری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
چکیده :
اين مقاله به بحث انتقادی درباره «برهان وجودی» بر وجود خداوند به روايت دكارت و برحـسب سنت فلسفی او اختصاص دارد. دكارت برهان وجودی را در رساله مختصر و مهم خود ، تـأملات در فلسفه اولی، در تأمل پنجم ارائه كرده و در كتاب اصول فلـسفه و رسـاله دلايـل اثبـات وجـود خدا و جدايی نفس و بدن به روش هندسی نيز همان دليل را تلخيص و تكرار نموده است. درمقاله حاضر ابتدا صورت هايی از طرح برهان وجودی را در آثار مختلـف دكـارت ملاحظـه خـواهيم كرد و پس از استخراج مضمون مشترك آنها شش اعتراض را كه دكارت خـود پـيش بينـی یـا نقـل كـرده و پاسخ داده،همراه با پاسخ های او گزارش می كنيم و می كوشيم در هر مورد قضاوتی نيز داشته باشيم . در پايـان نيز يك اعتراض برنتيجه برهان،به ابتكار اين مقاله،برمجموعه اعتراضات می افزاييم.
صفحات :
از صفحه 121 تا 144
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی ماهیت وحی از دیدگاه تفاسیر قرآن کریم و کلام جدید
نویسنده:
زینب اخباری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
وحی در کاربردهای قرآنی اختصاص به وحی تشریعی و ارتباط ویژه خداوند با پیامبران ندارد؛ ولی معنای اصطلاحی ورایج آن ، وحی الهی به پیامبران است که ویژگی اصلی و معنای لغوی یعنی آگاهی بخشی رمزی و فوری در آن وجود دارد و پیامبران وحی را سریع و پنهان از درک دیگران دریافت می کردند . تفاسیر قرآن کریم نیز در راستای کاربرد واژه وحی در آیات ، آن را مشمول موجودات گوناگونی می دانند ؛ اما عمده کاربرد ها به وحی بر رسولان باز می گردد ، علاوه بر موارد کاربرد وحی ، گفتگوهای بین انبیاء و فرشتگان و یا گفتگوهای مستقیم بین خدا و پیامبران و وحی نوشتاری نیز از مصادیق وحی است . مفسران بر اساس آیات قرآن وحی را از سنخ کلام الهیمی دانند که اساس آن" علم " خواهد بود ؛ نه احساس ، افکار ، اندیشه ، خیال و یا اوهام .نگاه اهالی تفسیر در مورد فرآیند اخذ وحی و شیوه های دریافت آن به صورت بی واسطه ، از ورای حجاب و به واسطه فرشته است و در غالب موارد به صورت القاء و گفتگوی بین انبیاء و فرشتگان و یا گفتگوهای مستقیم با خداوند می باشد. آنان در فرآیند اخذ وحی از ساحت ربوبی برای فرشتگان علاوه بر نقش واسطه حقیقی ، نقش محافظت از وحی را نیز قائلند. بر این اساس که کلام جدید در مقام تحقق در ناحیه ى پیش فرض ها ، موضوعات ، روش ها و راه حل ها و سبک و تقدم و تأخر مباحث با کلام قدیم تفاوت پیدا کرده است و تکامل یافته ى کلام قدیم است و بسیارى از مسائل آن با فلسفه ى دین اشتراک دارد ، ماهیت وحی را در کلام جدید از سه نظرگاه عمده بحث می شود : دیدگاه گزاره ای که سرشت وحی را صرفاً دریافت حقایق محض می داند ؛ تجربه دینی ، که شالوده ی وحی در آن مواجهه با امر مقدس است و نظریه افعال گفتاری ، که وحی را افعال گفتاری خداوند با پیامبرش معرفی می کند . وحی در نگاه اصحاب تفسیر تحت تأثیر اشارت های کلام الهی ، نسبت به دیدگاه های کلام جدید ، در مراحل گوناگون آن ، از صدور تا ابلاغ ، فراتر ، متقن و کمال یافته است.
مشخصات اثر
در دانش عرفان، احد با واحد(احدیت با واحدیت) چه تفاوتی دارد؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
مشخصات اثر
بررسی ارتباط هستی شناسانه نور و ظلمت در اندیشه سهروردی
نویسنده:
فاطمه معظمی گودرزی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در نظام اشراقی، اشیاء هستی در دو دسته‌ی نور و ظلمت جای می‌گیرند. امّا تحقق در این نظام، چیزی جز ظهور که ویژگی منحصر نور است، معنا نمی‌شود و از سوی دیگر، میان نور و ظلمت رابطه علّی تعریف می‌شود. حلّ اشکالاتی از جمله توجیه‌ناپذیر بودن تحقق در موجوداتی که ظهور ندارند و یا عدم سنخیت نور و ظلمت را باید در ارتباط علّی ظلمت با نور و ارتباط هر دو با تحقق و هستی جست. سهرودی، منشأ صدور عالم ظلمانی جسم را ظهور فقر ذاتی نوراقرب می‌داند که به تبع ظهور کمالات نورالانوار برای وی ظهور می‌یابد. در نظر وی «ظهور فقر» و «تحقق عالم جسم»، تمایز مصداقی نداشته و همین ظهور تبعی در نگاهی دیگر، تحقق عالم جسم است. پس نور، واسطه در عروض تحقق برای ظلمت شده‌است و تحقق ظلمت به تحققی مستقل از تحقق نور نیست. لذا چیستی و نحوه‌ی تحقق ظلمت تا حدود زیادی قابل تطبیق با چیستی و نحوه‌ی تحقق ماهیت می‌شود. در پاسخ به اشکال سنخیت نیز، «سنخیّت ظلّی» یعنی تابعیّت مطلق و محاکات ظلمت از نور مطرح می‌شود. در این رویکرد، «صدور» نیز از معنای ایجاد موجوداتی مستقل و مباین به معنای عرفانی «ظهورِ» مظاهری غیرمستقل تغییر پیدا می‌کند. تعابیر دیگر عالم جسم نیز می‌توانند با این نگاه به رابطه‌ی نور و ظلمت سازگار باشند. «ظلمت» اشاره به ذات تاریک جسم دارد که جز با ظهوری تبعی قابلیّت تحقق نمی‌یابد. «برزخ»، در معنای حالت ثانوی، می‌تواند منع تحقق مرتبه‌ای ضعیف‌تر بعد از خود را نشان داده و در معنای حیلولت معرفت‌شناختی، می‌تواند حجاب بودن عالم جسم و در معنای حیلولت وجودشناختیِ برگرفته از آموزه‌ی صیرورت افلاطونی، بینابینی ظلمت را میان ظهور مستقل و عدم ظهور محض بنماید. «ظل» به معنای تابع در تحقق، رابطه‌ی علّی نور و ظلمت را نشان می‌دهد. در مجموع، تبیین ظلمت به عنوان «حدّ و مرز نور در مرتبه‎ی عالم جسمانی»، می‌تواند شاهدی باشد بر وحدت‌انگاری هستی‌شناسی حکمت اشراق و آن را از منتسب شدن به «ثنویت‌فلسفی» یا ثنویت در سنخیّت مبرا کند.
مشخصات اثر
نیازهای معنوی انسان در قرآن
نویسنده:
شهربانو عباس زاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
کل نظام خلقت، براساس نیاز و احتیاج به‌‌وجود آمده استو از طرف دیگر انسان به عنوان یک مخلوق در این نظام، موجودی نیازمند است. به لحاظ دو مبدأ در آفرینش انسان، دو گرایش هماهنگ با دو مبدأ نیز در درونش نهاده شده است. 1- مبدأ ملکوتى انسان گرایش به اصل خود یعنى عالم ملکوت دارد؛ لذا کشش‌هاى فطرى انسان همواره به سوى خدا بوده و خواسته‏هاى بى‏نهایت فطرت انسان به سوى شناخت و پیوند با اصل خویشتن است‏. انسان از این بعد به شناخت و پرستش خدا مفطور شده است. 2- در مقابل بعد ملکوتی، بعد طبیعى وجود دارد که گرایش به اصل خود یعنى عالم ملک و عالم ماده دارد؛ همان‌طور که فطرت گرایش به ملکوت دارد، طبیعت انسان گرایش به فجور دارد و انسان به هر دو گرایش وجودى خویش آگاه است. انسان در وجود خود دوگونه نیاز دارد: نیازهای مادی از قبیل نیاز به نان، آب، مسکن و...، و همچنین نیازهای معنوی از قبیل نیاز به پرستش، عبادات، محبت و اموری از این قبیل. هر دوی این نیازها در همه‌ی انسان‌ها وجود دارد. نیازهای مادی، نیازهایی موقت هستند و نیازهای معنوی، نیازهایی هستند که به طور کلی به سه بخش معرفتی(شناختی)، اعتقادی و اخلاقی تقسیم می‌شود و انسان را در جهت رسیدن به یک زندگی آرام و الهی راهنمایی و شخصیت فرد را تشکیل می‌دهند و همچنین هدف نهایی برآوردن آن نیازها رسیدن به قرب الهی و کمال است، مثلا «ذکر و یاد خدا» به عنوان یک نیاز معنوی محسوب می‌شود که باعث آرامش روحی و روانی انسان می‌شود.عبادت نیز به عنوان یک نیاز معنوی مطرح می‌شود؛ خداوند متعال همه موجودات را برای عبادت کردن آفریده است. از آیات و روایات مختلف نیز این برداشت می‌شود که نیازهای معنوی به اموری گفته می‌شود که انسان را در جهت زندگی بهتر و رسیدن به کمال هدایت می‌کند. هدف این پژوهش، بررسی اهمیت انسان‌شناسی، ویژگی‌های انسان، انواع نیازهای معنوی و آثار آن در زندگی است.کلیدواژه‌ها: معنویت، ماهیت انسان, نیازهای معنوی، آثار معنویت، روانشناسی
مشخصات اثر
هویت و ماهیت چه تفاوتی با هم دارند؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
کلیدواژه‌های فرعی :
وجود , چیستى ,
مشخصات اثر
نگرشی بر مسائل وجود و ماهیت در فلسفه اسلامی
نویسنده:
محمد علیمحمدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این رساله مشتمل بر پنج بخش است . در بخش اول مفهوم وجود، دلائل استغنای وج از تعریف ، برهان وجودی، اقسام وجود، وجود محمول حقیقی، رای برخی از اندیشمندان غرب پیرامون وجود محمولی، پاسخ فلاسفه اسلامی و اشکالهای وارده بر نظریه کانت مورد بحث قرار گرفته است .در بخش دوم حقیقت وجود، وحدت وجود موجود، وحدت در کثرت ، کثرت در وحدت بررسی گردیده .در بخش سوم دلایل زیادت وجود بر ماهیت در ظرف ذهن و رای قائلین به اصالت وجود شرح داده شده است . د بخش چهارم رای قائلین به اصالت ماهیت ، دلائل تامین به اصالت ماهیت و دلائل قائلین به اصالت ماهیت شرح داده شده است .در بخش پنجم وجود ذهنی و دلائل وجو ذهنی مد نظر بوده و در بخش ششم به ذکر اشتراک معنوی وجود، اشتراک لفظی و دلائل اشتراک معنوی وجود پرداخته شده است .
مشخصات اثر
ماهیت صفات از دیدگاه فلسفه اسلامی و فلاسفه تحلیل زبانی
نویسنده:
مرتضی قرایی گرگانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پایان‌نامه بحثی است در باره اینکه : اولا" تفکیک صفات هر شیء به صفات ذاتی و صفات عرضی امری است مستقل از نیازمندیها و واژگان و زبان ما انسانها (objedtive) یا متکی به این امور (subjective) . ثانیا": آیا همه صفات هر شیء صفات نفسی‌اند یا همه نسبی‌اند یا بعضی نفسی و بعضی نسبی‌اند ثالثا": آیا همه صفات هر شیء صفات ذاتی‌اند یا همه عرضی‌اند یا پاره‌ای ذاتی و پاره‌ای عرضی . برای اینکه این سوالها روشن شوند و صحت و سقم جوابهای ارائه شده آنها آشکارتر گردد به سیر تاریخی این مسائل عطف توجه شده است ; و در این سیر به آراء و نظرات ارسطو، لاک ، طرفداران نظریه نسب درونی (ایده‌آلیستهای مطلق)، طرفداران نظریه نسب بیرونی (فیلسوفان تحلیلی)، و متفکران مسلمان پرداخته‌ایم . رویکرد این رساله رویکردی تاریخی، تحلیلی، و نقدی است ، یعنی قبل از هر چیر، گزارش تاریخی دقیق و مستند از اقوال عرضه کرده‌ایم . سپس به تحلیل خاستگاههای نظری موافقتها و مخالفتهای اندیشمندان و مقایسه آراء و نظرات پرداخته‌ایم، و آنگاه آراء و نظرات عرضه شده را کمابیش نقد کرده‌ایم لکن از اتخاذ موضع صریح و قاطع اجتناب ورزیده‌ایم بدین سبب که : اولا": به نظر می‌رسد، در پاره‌ای از موارد، هنوز ابهامات و اشکالاتی برجا مانده است . و ثانیا": هدف ما بیشتر طرح اصل این نزاعهای منطقی، فلسفی، و معرفت شناختی برای اندیشمندان معاصر جامعه‌مان است . این کار، البته و ناگزیر، مقدمه لازمی است برای نقدی که این اندیشمندان به لطف و عون الهی درآینده خواهند داشت .
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 101