مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: این کتاب با استفاده از منابع هنوز استفاده نشده از فلسفه اخلاقی و سیاسی، به دنبال پاسخگویی به این سوال است که آیا خدای همه خوب که فرض می شود همه قدرتمند است، منطقاً با درجه و میزان شر اخلاقی و طبیعی که در جهان ما وجود دارد سازگار است؟ به طور گسترده ای توسط خداباوران و بیخدایان به طور یکسان تصور می شود که ممکن است منطقاً غیرممکن باشد که یک خدای همه خوب و قدرتمند بتواند جهانی با عوامل اخلاقی مانند خودمان ایجاد کند که حداقل شرارت اخلاقی در آن وجود نداشته باشد. جیمز پی استربا بر این سؤال بیشتر تمرکز می کند که آیا خدا از نظر منطقی با درجه و میزان شر اخلاقی و طبیعی که در جهان ما وجود دارد سازگار است؟ پاسخ منفی که او ارائه می کند، مرحله جدیدی را در بحث دیرینه درباره وجود خدا نشان می دهد.

ترجمه ماشینی: برایان دیویس اولین مطالعه عمیق افکار سنت توماس آکویناس در مورد خدا و شر را ارائه می دهد و آشکار می کند که تفکر آکویناس در مورد خدا و شر را می توان از طریق فلسفه متافیزیکی او، افکار او در مورد خدا و خلقت، و نوشته های او در مورد مکاشفه مسیحی و آموزه های تثلیث و تجسم. دیویس ابتدا مقدمه ای بر الهیات فلسفی آکویناس و همچنین تحلیلی ظریف از شیوه هایی که نوشته های آکویناس در طول زمان مورد توجه قرار گرفته اند، ارائه می دهد. صدها سال است که محققان استدلال کرده‌اند که دیدگاه‌های آکویناس در مورد خدا و شر اصیل و متفاوت از دیدگاه‌های معاصرانش بوده است. دیویس نشان می‌دهد که دیدگاه‌های آکویناس بر اساس معیارهای مدرن بسیار اصیل بودند، اما در زمینه تاریخی آن‌ها سنتی‌تر از آن چیزی بودند که بسیاری از محققان از آن زمان به آن پی برده‌اند. توماس آکویناس در مورد خدا و شر راهنمای روشن و جذاب برای هر کسی است که با رابطه خدا و الهیات با مسئله شر مبارزه می کند.

توضیحات کاوه بهبهانی پیرامون سخنانش در این نشست: کتاب دربارۀ شر مجموعۀ برگزیده‌ای است از ترجمۀ مقالاتی در فلسفه و الاهیات شر به سرپرستی نعیمه پورمحمدی (انتشارات طه). جلد اول کتاب به الاهیات سنتی و جلد دوم آن به انواع الاهیات مدرن می‌پردازد. در این نشست کوشیده‌ام از اهمیت پروردن تصاویر نو از خداوند (پروردن ذائقۀ الاهیاتی) در رویارویی با شر سخن بگویم و با طرح ایدۀ انسان چندپاره به قدر وسع، نشان دهم که اهمیت خواندن این کتاب در چیست. دربارۀ کتاب: در این مجموعه، در جلد نخست کتاب دربارۀ شر نگاه‌های سنتی و در جلد دوم رویکردهای مدرن را از نظر خواهیم گذارند. در جلد نخست که به بازتاب واکنش‌های سنتی به مسئله شر اختصاص دارد، در آغاز مقدمۀ سرپرست مجموعه را می­خوانیم که به مرور کلی ادبیات مسئلۀ شر می­پردازد. پس از آن دو روایت تحلیلی و تازه از «برهان شر» آمده است تا با اصل برهان شر از راه تقریرهای تازۀ آن آشنا شویم. سپس پای سخن «فیلسوفان کلاسیک» همچون هایدگر، مک‌برَیِر، فروید و یونگ و «الاهیات ادیان» شامل «تئودیسه یهودی»، «تئودیسه مسیحی»، «تئودیسه اسلامی» و «تئودیسه هندی» می‌نشینیم. در آخر علل و عوامل «ناکامی تئودیسه‌های سنتی» را از نظر متفکران مدرن پی­گیری می‌کنیم. می‌خوانیم که از نظر اندیشمندان مدرن سه نوع نقد «گفتمانی»، «اخلاقی» و «اگزیستانسی» به اندیشمندان سنتی وارد است. در جلد دوم که به بازنمایی پاسخ‌های جدید می‌پردازد، گزیده‌ای از کوشش‌های خلاقانه و تحول‌خواه «الاهیات‌های مدرن» در پاسخ به مسئله شر آمده است: «الاهیات خدای گشوده»، «الاهیات پویشی»، «الاهیات اعتراض»، «الاهیات شکاکانه»، «الاهیات تحلیلی»، «الاهیات روایی»، «الاهیات صلیب»، «الاهیات شبانی»، «الاهیات اگزیستانسی»، «الاهیات عمل‌گرایانه» و «الاهیات فمینیستی». این نمونه‌ها خواندنی و آموختنی هستند. کتاب در دو جلد با حجم ۱۵۰۰ صفحه از سوی انتشارات کتاب طه در تابستان ۹۸ منتشر شده است. دربارۀ مقالات: شصت مقالۀ این مجموعه را در یک کتاب به زبان اصلی نمی­توان یافت. مقالات از منابع گوناگون گردآوری و در کنار هم چیده شده­اند. راز گردهم­آوری و چیدمان این شصت مقاله در یک مجموعه انتقادهایی است که این آثار به پاسخ­های الاهیات سنتی به مسئله شر وارد دانسته­اند و در پی آن از الاهیات سنتی به الاهیات مدرن گذر کرده­اند. دربارۀ مترجمان و ویراستار: نعیمه پورمحمدی، سید محمد حسین صالحی، مهدی خسروانی، محمد حقانی فضل، حمید هاشمی کهندانی، پریسا شکورزاده، کوثر طاهری، احمدرضا هاشمی، طیبه حقانی فضل، کوثر موسوی، سعیده میرصدری و فهیمه زعفرانی مترجمان این مجموعه هستند. سید محمدحسین صالحی ویراستار زبانی و ادبی کل مجموعه است. دربارۀ سرپرست مجموعه: نعیمه پورمحمدی، استادیار فلسفه دین در دانشگاه ادیان و مذاهب در قم، آثار متعددی در باب مسئلۀ شر در شکل مقاله، سخنرانی علمی در دانشگاه­های خارجی، کارگاه، تدریس و راهنمایی پایان­نامه در پروندۀ علمی خود دارد. سرپرستی این مجموعه (شامل انتخاب مقالات و مترجمان، نظارت بر کار مترجمان و ویراستار، فصل­بندی کتاب، نگارش چکیده برای مقالات، نگارش مقدمه کتاب و ترجمه بخش عمده­ای از مقالات) بر عهدۀ او بوده است. پیش­تر کتاب ایمان و اخلاق (انتشارات دانشگاه ادیان ۹۰) و کتاب جهان معلول­ساز (انتشارات توانمندان، ۹۸) به تألیف او و کتاب بازگشت به عقل (انتشارات علمی فرهنگی ۹۰) و درباره خدا (انتشارات علمی فرهنگی ۹۳) به ترجمه او منتشر شده است.

این اثر شامل سه مقاله در باب برخی از مباحث کلام جدید و فلسفه دین می‌باشد.

خدای من «خدایی قانون‌مدار» است. قانون او «سنن الهی» است و او با این سنن در کار جهان و انسان دائما حاضر و ناظر و فعال است. خدای کدیور در بالاترین حد متصور آزادی و اختیار انسانی را پاس می‌دارد. در زمان رخ دادن «شرورِ قلیلِ طبیعی» متاسف است که چرا انسان در مقابل این پدیده‌های طبیعی خود را مسلح نکرده، و در زمان وقوع شرور انسانی از آدمیان ستمگری که در حق دیگر بندگانش ظلم روا می دارند به شدت ناخشنود است و از اینکه بندگان مظلومش متحمل رنج و درد می‌شوند، عمیقا غمگین است. اما با توجه به «خیر کثیرِ آزادی و اختیار انسانی» کیفر ستمکار و پاداش ستمدیده را به آخرت موکول کرده است. افراد عجول و آنها که افق دیدشان در حد دنیای مادی است (یا می‌گویند آخرت را چه کسی دیده!) می‌خواهند با حذف «شرور قلیل دنیوی» بهشت اخروی به همین دنیا بیاید، فارغ از اینکه آنها با چنین تلقی دنیا را به جهنم تبدیل می کنند. کدیور این خدایِ حافظِ آزادی و اختیار انسان که حکمت و رحمتش را با تمام وجود لمس می کند عاشقانه دوست دارد. در زمان دشواری و بلا یاد او بزرگ‌ترین مایه آرامش، و دعا به درگاه او به روح آدمی چنان قوتی می‌دهد که هر ناملایمی تحمل کردنی است.

این کتاب برای دانشجویان رشته فلسفه اسلامی به عنوان منبع مبنایی در کلام جدید تدوین شده و مشتمل بر دوازده فصل است . نویسنده ابتدا کلیاتی در مورد مطالعات دین پژوهی ، تعریف دین و ویژگی های آن ، انواع دین ، رابطه دین و فلسفه و ارتباط فلسفه دین با کلام جدید ارایه نموده و سپس خاستگاه دین و منشا آن و دیدگاه های مختلف در این زمینه را مطرح کرده است . در ادامه وی به اثبات وجود خدا و براهین مربوط به آن اشاره کرده و در این راستا به برهان وجودی ، برهان صدیقین ، براهین جهان شناختی مانند برهان نظم و فطرت و سایر براهین پرداخته و صفات خداوند و ابعاد گوناگون آن جایگاه شرور در نظام آفرینش و نیاز بشر به دین به جهت عطش جاودانگی که در درون اوست را مورد بحث و بررسی فلسفی و کلامی قرار داده است . مباحثی مانند زبان دین ، رابطه عقل و وحی و دین و فلسفه ، تجربه دینی ، کثرت گرایی دینی ، ابعاد اجتماعی دین و نقد سکولاریسم ( جدایی دین از سیاست و نسبت بین دین و اخلاق از دیگر مندرجات این نوشتار است . کلام جدید از سوی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها ( سمت ) با همکاری مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ( ره ) در ۴۴۰ صفحه و در سال ۱۳۹۱ منتشر شده است. همچنین این کتاب درسنامه‌ای پژوهش‌محور در موضوع کلام جدید یا همان (فلسفه دین) است، که برای طلاب و دانشجویان، تدوین شده است. از منظر نویسنده آنچه در میان مسلمانان، دست کم از قرن دوم هجری، به «علم کلام» شهرت یافته، دانشی است که به تبیین و اثبات عقاید اسلامی و دفاع از آنها می‌پردازد. این علم – به دلیل آنکه مبانی عقیدتی و «اصول دین» (و در رأس آنها، مسئله توحید و صفات خداوند) را بررسی می‌کند – به نامهای دیگری چون «فقه اکبر» (در برابر فقه اصغر که بیان تکالیف عملی و «فروع دین» را بر عهده دارد)، «علم توحید و صفات» و «علم اصول دین» نیز خوانده شده است. از دیدگاه نویسنده در عصر حاضر گاهی وصف «جدید» را نیز به «کلام» می‌افزایند و از تعبیر «کلام جدید» استفاده می‌کنند، چرا که در آن برخی از چالشهایی را که دین در دنیای جدید ( همچون مسئله شر، عقل و وحی، تجربه دینی) با آنها روبه‌روست، بررسی می‌کند.

در این اثر سعی شده است با رویکردی تطبیقی و نگاهی واقع‌بینانه مهم‌ترین مباحث کلام جدید از قبیل چیستی کلام جدید، نسبت بین عقل و دین، رابطه بین دین و اخلاق، پلورالیسم دینی، نسبت بین وحی و تجربه دینی، زبان دینی، براهین اثبات وجود خدا، مسأله شر، رابطه بین علم و دین، هرمنوتیک متون دینی، خاتمیت، امامت و حکومت دینی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نویسنده خاستگاه این مباحث را بیشتر در میان غربیان دانسته و اختلاف‌نظر اندیشمندان مسلمان و غرب را در مورد ماهیت ایمان دینی و رابطه آن با عقل، عقل‌گرایی و ایمان‌گرایی و نقد آنها، جایگاه اخلاق و ارزش‌های اخلاقی در علم کلام، نقد تجربه دینی و تجربی انگاشتن ماهیت وحی، نقد نظریه سمبلیک دانستن زبان وحی و غیرشناختاری دانستن آن، نقد هرمنوتیک دینی، نقد پلورالیسم یا کثرت‌گرایی معرفتی، ویژگی‌های گزاره‌های دینی و تفاوت آن با ویژگی‌های علوم تجربی و برهان‌های اقامه شده در زمینه اثبات وجود خدا و تحلیلی از مفهوم شر و عدمی دانستن آن را مورد بحث قرار داده است. وی شبهاتی جدید پیرامون برخی از مسائل کلام جدید مانند مبحث انتظار، فلسفه خاتمیت، نسبت بین امامت و حکومت، رابطه عدالت‌گستری با سلب ارزش و آزادی انسان را مطرح و پاسخ داده و ادله اثبات معاد را نیز بیان نموده است.