مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

در زمان انشقاق و خشونت و مهاجرت اجباری چگونه می توان خدا را درک کرد؟ ماریو آگیلار، گوشه نشین کاتولیک بندیکتین، با آخرین کتاب خود، هویت مذهبی هندوها و مسلمانان را پس از تجزیه هند در سال 1947 بررسی می کند. او با نگاهی به تجارب قربانیانی که ساکت شده‌اند، نشان می‌دهد که چگونه از این دوره آسیب‌زا، گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز بین مذاهب پدید آمده است که با انسانیت و دعای مشترک برگزار می‌شود. آگیلار که بر اساس شیفتگی به چیزی که مذاهب را به جای تقسیم می کند، پیوند می دهد، خوانشی الهیاتی از یک رویداد مهم در تاریخ قرن بیستم ارائه می دهد که هم خلاقانه و هم سازنده است.

با شروع دوره اسکولاستیک و خارج شدن آموزش متون دینی از دیر‌ها و وارد شدن آن‌ها به کلاس‌های درسی، لازم بود تغییراتی نیز در نظام آموزشی پدید آید؛ ازجمله این تغییرات اضافه ‌شدن مطالعه متون معتبر به مطالعات رهبانی بود. بدین منظور لازم بود تا الهیدانان متونی معتبر و با اهداف و معیارهای آموزشی فراهم آورند. summa یا خلاصه‌های نظام‌مند، یکی از گونه‌های نوشتاری بود که به چنین نیازی پاسخ می‌داد. در این آثار، آرا و نظرات آبای کلیسا در موضوع یا موضوعاتی خاص، در قالبی نظام‌مند بیان و سپس شرح می‌شد. به‌طور نمونه می‌توان به کتاب جمل نوشته پی‌تر لومبارد اشاره کرد که در الهیات قرون وسطا از جایگاه برجسته‌ای برخوردار بود. این اثر را می‌توان تألیفی انتقادی دانست از نقل قول‌هایی که بیشتر از آگوستین نقل شده‌ بود و الهیادانان قرون وسطی موظف بودند آن‌ها را نقد و بررسی کنند. وجه مهم این کتاب‌ها این بود که متناسب با اهدافی کاملاً آموزشی شکل گرفته بودند. اثر دیگری که آن نیز چنین هدف و رویکردی داشت مجموعه‌ای بود با عنوان مسائل جدلی که توماس آکویناس به رشته تحریر درآورد. توماس درباره این اثر می‌گوید: «هدف من از نوشتن این کتاب این نیست که به اشکالات الهیاتی پاسخ دهم بلکه هدفم بیشتر این است که مخاطبانی را که برای فهم بهتر آموزه‌ها تلاش می‌کنند به حقیقت رهنمون شوم». مهم‌ترین summa در قرون وسطی به قلم توماس آکویناس نوشته شد. اهمیت و شهرت این کتاب به‌حدی است که وقتی واژه summa بدون پسوند استفاده می‌شود معمولاً منظور از آن‌‌ همان کتاب آکویناس، یعنی اثر ارزشمند Summa theologiae است. عنوان این کتاب در فارسی معمولاً به جامع الهیات ترجمه می‌شود. شاید وجه تسمیه این نام آن باشد که یک دوره کامل الهیات مسیحی را به‌طور خلاصه و مختصر بیان کرده است. توماس آکویناس در فاصله سال‌های۱۲۶۵-۱۲۷۴، یعنی از چهل سالگی تا پایان عمر، کتاب ارزشمند جامع الهیات را نوشت. این کتاب مهم‌ترین و برجسته‌ترین اثر آکویناس نیز به‌حساب می‌آید. هرچند توماس موفق نشد این اثر را کامل کند ولی باز هم جامع الهیات، اثری کلاسیک در تاریخ فلسفه و در زمره تأثیرگذار‌ترین آثار در فرهنگ مغرب‌زمین به ‌شمار می‌آید. این اثر آکویناس هم از حیث جامعیّت و هم از حیث نظام‌مند بودن کم نظیر است. خود توماس می‌گوید هدفش از نوشتن جامع الهیات این بوده که به بخشی از نیازهای الهیاتی جامعه مسیحی پاسخ دهد نه این‌که بخواهد اثری هنری خلق کند. آکویناس کتاب جامع الهیات را نوشت تا برای نوآموزان در عرصه الهیات مسیحی کتابی راهنما و برای جامعه کاتولیک اثری خلاصه در زمینه آموزه‌های الهیاتی فراهم آورد. او معتقد بود یک متخصص در آموزه‌های کلیسایی، وظیفه‌اش این نیست که فقط به افراد خبره آموزش دهد؛ او باید مراعات حال نوآموزان را هم بکند. آکویناس برای تأیید این سخن، به عبارت پولس در رساله اول قرنتیان استناد می‌کند: «شما را شیر دادم نه خوراک سخت؛ [که] هنوز تاب آن را نداشتید». آکویناس در اولین مسئله کتاب با موضوع ماهیّت و محتوای آموزه‌های الهیاتی مسیحی می‌گوید: «هدف ما در این اثر بیان آموزه‌های مسیحی به زبانی است که مناسب حال نوآموزان باشد.» هانس کونگ الهیدان معاصر مسیحی می‌گوید معمولاً مبتدیان را مخاطب کتاب جامع الهیات معرفی می‌کنند؛ اما به‌نظر می‌رسد این نوعی مبالغه متعارف در بیان توانایی‌های دانشجویان است. کونگ کتاب جامع الهیات را این‌گونه معرفی می‌کند: «جامع الهیات کتابی راهنما، همراه با هدفی کاملاً علمی و آموزشی در درون کلیسا است که هدف آن بررسی نظام‌مند کل آموزه مقدس است. در اینجا به‌رغم تمام براهین عقلی آن، اصولاً پیام کتاب مقدس و در نتیجه ایمان مسیحی همواره مفروض گرفته شده است.» آکویناس در کتاب جامع الهیات فقط آرای مسیحیان را بیان نکرده است، او‌ گاه به فراخور بحث به دیدگاه‌های یهودیان و مسلمان نیز اشاره می‌کند. این کتاب به‌لحاظ ساختار تا حدودی شبیه کتاب دیگری است که آکویناس اندکی قبل آن را نگاشته بود، یعنی کتاب جامع علیه منکران؛ اما این کتاب‌ها اهداف متفاوتی را دنبال می‌کردند. کتاب جامع الهیات چنان که گفتیم به هدف آموزش یک دوره الهیات مسیحی برای نوآموزان مسیحی نوشته شده و کتاب جامع علیه منکران در پی ارائه براهینی برای دفاع از ایمان مسیحی در مقابل کسانی است که به آن باور ندارند.

چکیده ماشینی: در الهیات فلسفی معاصر، چارلز تالیافرو و چاد مایستر بر موضوعات کلیدی در الهیات فلسفی معاصر در مسیحیت، اسلام و یهودیت و همچنین هندوئیسم و ​​بودیسم تمرکز می کنند. این جلد با بحث در مورد ابزارهای روش شناختی کلیدی در دسترس الهیات فلسفی، مانند ایمان و عقل، علم و دین، وحی و کتاب مقدس، و مرجعیت و سنت آغاز می شود. نویسندگان از این ابزار برای کشف موضوعاتی از جمله زبان، ناگفتنی، معجزه، شر و زندگی پس از مرگ استفاده می کنند. آنها همچنین با الهیات فلسفی کاربردی، از جمله نگرانی های زیست محیطی، گفتگوی بین مذهبی، و ماهیت و اهمیت ارزش های سیاسی دست و پنجه نرم می کنند. یک بحث پایانی پیشنهاد می‌کند که الهیات فلسفی می‌تواند به تأملات و اقدامات مهم در مورد تغییرات آب و هوایی کمک کند.

کتاب حاضر مجموعه ای است که توسط جمعی از مشهور ترین فیلسوفان و پژوهشگران حوزه دین، درباره مساله "تئیسم" یا " خداباوری" به نگارش در آمده است. تئیسم اصطلاحی بود که توسط رالف کودورث در قرن هفدهم ابداع شد تا نشانی برای فلسفه خداوند باشد، فلسفه ای که بر طبق آن خداوند خالق و حافظ عالم است ، موجودی سراسر خیر، همه دان، همه توان ، و همه جا حاضر است. این کتاب به گسترده ترین وجه به این موضوع پرداخته است و با باز تعریف و اصلاح و بازبینی مفهوم تئیسم ، بسیاری از مسائل انتزاعی و انضمامی مرتبط با تئیسم یا خداباوری را مطرح کرده است. کتاب حاضر در فصل اول به لحاظ تاریخی مسئله تئیسم را در سنت های مختلف دینی بررسی کرده است و مساله را از دید سنت های ادیان ابراهیمی، سنت های آسیایی، هندی، آفریقایی و جنبش های جدید دینی مورد بررسی قرار داده است، در فصول بعدی این کتاب، مساله براهین اثبات خداوند، نوع شواهد ، اعتبار شواهد و و روش شناسی فلسفه دین به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته است. کتاب در ادامه مسائلی گسترده در حوزه های سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی، علمی را در رابطه با تئیسم پی گرفته است، مسائلی مانند حقوق بشر، فمینیسیم، قانون و جهانی سازی و .... در ادامه کتاب به نحوی مفصل به مساله فرم و صورت دینی زندگی نیز پرداخته است و مساله را دیدگاه، معنای زندگی ، سعادت، روابط جنسی و ... مورد بررسی قرار داده است. روی هم رفته این کتاب یک بررسی پیگیر است از طبیعت و خردپذیری تئیسم و همچنین بازبینی تضمنات آن برای فرهنگ، ارزش ها، سیاست ، علم و دیگر حوزه های مورد پژوهش.

ترجمه ماشینی: کتاب راهنمای ادیان ابراهیمی آکسفورد شامل مطالعات معتبر و در عین حال قابل دسترس در مورد موضوعات مختلفی است که در مقایسه با یهودیت، مسیحیت، و اسلام، و همچنین با تعاملات بین پیروان این ادیان در طول تاریخ سروکار دارند. مطالعه تطبیقی ​​ادیان ابراهیمی قرن هاست که انجام شده است. اغلب اوقات، این مطالعات منعکس کننده یک رویکرد جدلی به جای یک رویکرد کلی به موضوع بود. از قرن نوزدهم، مطالعه تطبیقی ​​ادیان ابراهیمی نه به صورت فشرده و نه سیستماتیک دنبال نشده است و اخیراً است که مطالعه تطبیقی ​​یهودیت، مسیحیت و اسلام مورد توجه جدی تری قرار گرفته است. این جلد به پیدایش و توسعه مطالعه تطبیقی ​​ادیان ابراهیمی کمک می کند، رشته ای که اکنون در مراحل شکل گیری خود است. این کتاب شامل دیدگاه‌های انتقادی و حمایتی درباره مفهوم ادیان ابراهیمی و بحث‌هایی درباره نقش شخصیت ابراهیم در این ادیان است. این شامل 32 مقاله، توسط برجسته ترین دانشمندان در زمینه، در مورد تعاملات تاریخی بین جوامع ابراهیمی است. در مورد کتاب مقدس و تفسیر آنها; درباره مفاهیم تاریخ دینی؛ در موضوعات و شاخه های مختلف اندیشه دینی، مانند توحید و عرفان; در مورد مناسک نماز، طهارت و تقدس، در مورد عشق در ادیان سه گانه و در مورد بنیادگرایی. این جلد با سه پایان نوشته شده توسط سه شخصیت تأثیرگذار در جوامع مسیحی، یهودی و مسلمان به پایان می رسد تا دیدگاه گسترده تری در مورد مطالعه تطبیقی ​​ادیان ابراهیمی ارائه دهد. این اثر نوآورانه، خوانندگان را با چالش ها و پاداش های مطالعه این سه دین با هم آشنا می کند.

نحوه ارتباط خدا با انسان از دیر باز، یکی از موضوعات چالش برانگیز همه ادیان بوده است. ادیان به بیان های مختلف این ارتباط را تشریح کرده اند. در میان همه ادیان، ادیان ابراهیمی این ارتباط را به گونه خاصی بیان کرده اند که لازمه آن پدیده وحی و الهام است. در دو دین اسلام و مسیحیت، خداوند از طریق وحی و الهام، پیام ها و دستورات و هر آنچه که برای هدایت انسان ها لازم بوده را به پیامبران و نویسندگان کتاب مقدس ابلاغ می کند. در هر دو دین اسلام و مسیحیت این مسئله به صورت جدی مورد بحث متکلمان و الاهی دانان واقع شده و هر کدام از این ادیان هم تعابیر مختلفی از مسئله وحی و الهام دارند. این تحقیق تلاش کرده است یکی از نظریات در این باره را، که در اسلام به آن "نظریه وحی لفظی" و در مسیحیت "نظریه الهام املایی" می گویند، را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. این نظریه ها بیان می کنند که قرآن و کتاب مقدس از طرف خداست و پیامبران یا نویسندگان آن، هیچ دخالتی در به وجود آمدن آنها نداشته اند و نویسندگان آنها تنها هر آنچه را خداوند گفته است، نوشته اند. همچنین در این تحقیق، مشابهتی که گمان می رود بین این دو نظریه در دو سنت تشیع و کاتولیک وجود داشته باشد، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

ترجمه ماشینی: «ادیان ابراهیمی» به عنوان راهی برای اشاره به یهودیت، مسیحیت و اسلام، در محافل علمی و جهان شناسی رایج شده است. کارول باخوس از کنوانسیون عقب نشینی می کند تا بپرسد: ابراهیمی در مورد این سه دین چیست؟ او ارجاعات به یهودیت و اسلام را به عنوان ادیان خواهر و برادر به چالش می کشد و نسبت به پذیرش غیرانتقادی این اصطلاح هشدار می دهد.

شخص‌وارگی به‌معنای بهره‌مندی از صفاتی چون آگاهی، اراده، حیات، قدرت، خیرخواهی و قابلیت تخاطب است و متون مقدس ادیان ابراهیمی چنین صفاتی را به خداوند نسبت می‌دهند. نحلۀ «الهیات گشوده» راه طی‌شده در الهیات کلاسیک مسیحی برای توصیف حقیقت الوهی را ناسازگار با کتاب مقدس می‌داند. این نحله به بازاندیشی در اوصاف الهی پرداخته، به بازتعریف اطلاق، بساطت و کمال مطلق الهی دست می‌یازد. اما علامه طباطبایی در برابر دوگانۀ تعالی یا شخص‌وارگیِ حقیقت الوهی، راه‌ سومی می‌یابد که هر دو جنبه را در جایگاه شایستۀ خود نگه‌دارد و هیچ‌کدام را فدای دیگر نکند. علامه طباطبایی ابتدا با استفاده از قواعد فلسفی، اتصاف خداوند به صفات کمالیِ شخص‌وار را اثبات می‌کند و آنگاه با تفکیک مقام احدیت از مقام واحدیت، تعالی، بی‌صورتی و فراشخص‌بودگی را به مقام احدیت، و اتصاف به صفات کمالیِ شخص‌وار را به مقام واحدیت خداوند اسناد می‌دهد.