مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

«تهذیب الوصول الی علم الاصول»، اثر حسن بن یوسف بن مطهر معروف به علامه حلی، فقیه و متکلم بزرگ شیعی قرن ششم و هفتم نگاشته شده است. این کتاب توسط سید محمد حسین رضوی کشمیری تحقیق شده است. بنابر آنچه در دیباچه این کتاب آمده است، انگیزه تالیف آن، درخواست فرزند علامه محمد، معروف به فخرالمحققین حلی بوده است که از ایشان درخواست تالیفی نموده که بدون تفصیل و ایجاز بیش از حد، مشتمل بر شناخت راه‌ های رسیدن به احکام شرعی باشد. از ویژگی‌ های این کتاب، که در کتاب‌ های هم دوره آن نیز به چشم می‌ خورد، طرح نظریات اهل سنت در بسیاری از مسائل و نیز بحث از موضوعات کلامی مثل وجوب شکر منعم و عدم صدور معصیت از انبیاست. بحث‌ هایی چون تعارض دو فعل نبی (ص)، جواز نقل حدیث به معنا نیز در این کتاب مطرح شده که در کتب جدید اصول فقه، مطرح نمی‌ شود.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فصول المهمة فی أصول الأئمة (تکملة الوسائل)

نویسنده:

محمد بن حسن حر عاملی؛ محقق: محمد قائینی

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

فهرست معرفی کتاب

وضعیت نشر :

قم: موسسه معارف اسلامی امام رضا (ع) ,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقاید شیعه امامیه , 13. علم کلام , اصول فقه شیعه , کتب حدیث شیعه

کلیدواژه‌های فرعی :

اصول دین , اصول فقه , 01. خداشناسی (کلام) , امام شناسی , امامت , نبوت , پزشکی اسلامی , روایات فقهی , احادیث شیعه , احادیث و روایات , فروع فقه (عبادات) , احکام فقهی , احادیث احکام , اصطلاحنامه فقه , مسایل فقهی , فقه جعفری ,

کد کنگره:

1376 50954ح/BP135

چکیده :

«ألفُصولُ المُهمّة فی أُصولِ الأئمّة (تکملةُ الوَسائل)» از تألیفات شیخ حر عاملی صاحب «وسائل الشیعة» می‌ باشد که در قرن یازدهم هجری به زبان عربی تألیف شده است. مؤلف، اصول کلی برگرفته از روایات را که هر مسلمانی باید بداند و به آن ها باور داشته باشد و به آن ها عمل کند را گرد آورده است. در این اثر ۳۱۹۴ روایت وجود دارد که در پنج بخش سامان داده شده است. کتاب، در سه جلد است: جلد اول؛ بعد از مقدمات محقق و مؤلف به اصول دین و اصول فقه پرداخته است. جلد دوم؛ در فروع فقه می‌ باشد. جلد سوم؛ ابواب کلیات متعلق به طب و نیز نوادر کلیات. ابواب پنج گانه کتاب شامل موضوعات اصول دین، اصول فقه، فروع فقه، طب و نوادر کلیات می‌ باشد. 1- ابواب متعلق به اصول دین: صد و بیست باب در مورد اصول دین و اعتقادات بیان شده که مؤلف ابتدا اسامی این ابواب را ذکر کرده سپس وارد بیان آنها می‌شود. 2- ابواب متعلق به اصول فقه: در مورد اصول فقه هم هشتاد و شش باب تبیین گردیده است. مؤلف در این باب به روایاتی که این مضامین را می‌ رسانند و غالبا روایات مشهوری هستند اشاره کرده است. 3- ابواب متعلق به فروع فقه: ابواب چهل و شش‌گانه فقهی موضوع دیگر بخش کتاب است که هر یک از آنها نیز دارای فروعاتی می‌باشد. روایات این بخش، همه از وسائل الشیعه انتخاب شده است. 4- ابواب متعلق به طب: در بخش طب ۱۴۱ باب وجود دارد. 5- ابواب نوادر کلیات: نوادر کلیات نام آخرین بخش کتاب است که دارای صد و سی و هشت باب می‌ باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

انتصار

نویسنده:

علی بن حسین علم الهدی

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه قائمیه فهرست معرفی کتاب نسخه متنی قائمیه

وضعیت نشر :

قم: جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقاید شیعه امامیه , فقه شیعه , روایات فقهی , احادیث شیعه , شیعه شناسی , احکام فقهی , دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات , اصطلاحنامه فقه , مسایل فقهی , 13. علم کلام , کتب فقه شیعه

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی

شماره ديويي:

297/342

چکیده :

کتاب «الانتصار» تالیف سيد ابوالقاسم على بن حسين موسوى بغدادى، معروف به شريف مرتضى يا علم الهدى (م 436 ق) است. اين كتاب كه در بردارنده منفردات و نظريات خاص مذهب شيعه است در جواب به تشنيع و بدگويى نسبت به مذهب شيعه نوشته شده است. كتاب در بردارنده بيش از 336 مسأله فقهى است كه مؤلف از ذكر تفصيلى روايات و اقوال فقهاء خوددارى نموده است و بيشتر به اجماع و آيات قرآن كريم استناد نموده است. مباحث موجود در كتاب عبارتند از: طهارة، صلاة، صيام، زكاة، حج، نكاح، طلاق ظهار، ايلاء، لعان، عده زنان، ايمان، نذور و كفارات، عتق، تدبير، مكاتبه، صيد و ذبائح، اشربه و لباس، بيوع و ربا و صرف، شفعه، قضاء، شهادات، حدود و قصاص، ديات، فرائض، مواريث و وصايا.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رویکردی روش شناختی به تمایزات عقاید و احکام دینی

نویسنده:

حمیدرضا شاکرین

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

11. عقاید dogmas (the distillate of doctrines) , روش (مسائل جدید کلامی) , روش شناسی , فلسفه اصول , احکام‌ دینی

کلیدواژه‌های فرعی :

حکم ثانوی , حکم ظاهری , احکام فقهی , اصطلاحنامه فقه , نقل (معرفت شناسی) , پلورالیسم صدق ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه حلی , عبدالله جوادی آملی

چکیده :

مسئله روش، يكی ازپيش نيازهای مهم هر علمی اسـت. علـم اصـول الفقـه ـ كـه روشـگان اسـتنباط فقـه اسـلامی اسـت ـ در طـول تـاريخ پابـه پـای فقـه، رشـد و بالنـدگی و جايگـاه درخوری يافته است؛ ولی در سپهر عقايد و علـم كـلام، مباحـث روش شـناختی چنـانكـه انتظار می رود رشد و توسعه نيافته است. پژوهش حاضر بر آن است تا بـه عنـوان درآمـدی بر روش شناسی عقايد به مقايسه اين دو حوزه دانشی بپردازد و در پرتو بازشناسی تمـايزات آنها، پاره ای بايسته های روش شناختی حوزه عقايد را دريابد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 5 تا 26

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگاهی به دیدگاه های مفسران در مورد گواهی (شهادت) زنان در قرآن

نویسنده:

احمدرضا حسن خانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه احکام , زن در اسلام , جایگاه زن در قرآن , عقل زنان , حقوق زن در اسلام , احکام فقهی , حقوق اجتماعی زن , اصطلاحنامه علوم قرآنی , آیه دَین , مسایل فقهی , شهادت ( گواهی ) , گواهی زن , تفاوت زن و مرد , عواطف زنان , تفسیر آیه 282 سوره بقره

کلیدواژه‌های فرعی :

عقل در قرآن , نقص زن , تلازم عقل و شریعت , آیه 34 نساء , عقل در روایات , عقل نظری((مدرک مربوط به نظر)، مقابل عقل عملی) , عقل عملی((مدرک کلیات مربوط به عمل)، مقابل عقل نظری)Alʿaql al-ʿamalī(practical intellect) , عقل ابزاری , اشتغال زنان در اسلام , احادیث عقل زنان , شرایط شاهد , فراموشی در زنان , آیه 18 زخرف ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , ناصر مکارم شیرازی , محمدجواد مغنیه

چکیده :

از جمله مباحث فقهی سؤال برانگیز در احکام متفاوت بین زن و مرد، مسئله گواهی است. طرح ناقص قضیه شهادت و گواهی در استراتژی فقه ژورنالیستی باعث به وجود آمدن این جنجال شده است. این مسئله تا بدان جا پیش رفته که بسیاری رویکرد غالب قرآن و فقه اسلامی را مردانه می‎انگارند تا زنانه و این خود باعث برخی کژفهمی‎ها، دگراندیشی‎های افراطی و نواندیشی‎های مخالف متون شریعت می‎گردد. مهم‎ترین دلیل برای اثبات نابرابری شهادت زنان و مردان در قرآن، آیه 282 سوره‌ بقره است که موضوع آن قرض و دَین بوده و علت و فلسفه‌ اختلاف را به ضلالت در ناحیه زن‎ها تعلیل کرده است. مفسران در بیان علت این ضلالت، مواردی چون کاستی عقل و حافظه، عاطفی بودن، عدم اشتغال زنان به امور تجاری و ... را بیان نموده‎اند که بیشتر بر حدس و گمان مبتنی است. آنچه در این نوشتار دنبال می‎شود، ارائه و تحلیل نظرات مفسران و صاحبنظران اسلامی در خصوص علت و فلسفه تفاوت گواهی زن و مرد است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 206 تا 234

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مفهوم شناسی متاع مطلقه (مهرالمتعه) گستره و احکام آن ازمنظر فقه شیعه و اهل سنت

نویسنده:

خدیجه بیدی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

شیعه , اهل سنت , ازدواج موقت , ازدواج , شیعه , معارف اسلامی , احکام فقهی , مفهوم , طلاق , مهریه , مهریه , سنجه نگرش , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی

چکیده :

مهر المتعه از اقسام مهریه است که بعد از اسلام با تکیه بر منابع فقه مورد پذیرش قرار گرفته است در عین حال از جهت دایره شمول و مصادیق آن اختلافات جزئی میان فقهای شیعه از یک سو و میان فقهای شیعه و اهل سنت از سوی دیگر در مورد مفهوم و مصادیق آن وجود دارد در این تحقیق در نظر است با روش تحلیلی و توصیفی و با استناد به منابع فقهی و اقوال فقها ضمن بررسی مفهوم مهرالمتعه، مصادیق آن نیز شمارش شود. وحکم تکلیفی ادای این مهریه و احکام فرعی مرتبط دیگر نیز مورد بررسی قرار گیرد.پرداخت مهريه بر زوج واجب است. اين در صورتي است که در عقد براي زن مهر‌المسمي قرار داده شده باشد ولي چنانچه در نکاح دائم براي زن مهري تعيين نشده باشد مستحق چه چيزي می‌باشد؟ آنچه که به دست می‌آید اين است که چنانچه براي زني در نکاح دائم مهري تعيين نشده باشد و قبل از هر گونه مواقعه اي، اين نکاح به طلاق بينجامد واجب است که به زن متاعي (متعه اي) داده شود. همين خود بيانگر آن است که مهر شرط در نکاح نيست بلکه فرع بر آن است. برخي به اطلاق آيات در رابطه با مهر‌المتعه استناد کرده و دادن آن را به هر مطلقه‌اي واجب مي‌دانند، برخي ديگر مستحب. ولي وجه اشتراک همگان آن است که دادن متعه به زن مطلقه غير مدخول بها که مهر‌المسمي ندارد، واجب است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی احکام فقهی فریقین نسبت به یکدیگر (بخش عبادات)

نویسنده:

مهدی مرویان حسینی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

شیعه , امامیه , اهل سنت , رافضی , شیعه , ناصبی (فرق کلامی) , معارف اسلامی , مسایل جدید فقهی (مسائل جدید کلامی) , احکام فقهی , قضاوت , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی

چکیده :

بخشی از گزاره‌های موجود در ابواب مختلف فقه شیعی مبیِّن وظیفه عملی مکلفان نسبت به مخالفان مذهبی است. مقصود از مخالفان مذهبی در معنای عام آن تمام افرادی‌اند که از نظر عقیدتی اعتقادی جز باور شیعه اثناعشری دارند. در این میان اهل سنت به عنوان گروه عمده‌ای از مخالفان مذهبی شیعه اثناعشری در لسان فقهای امامی به طور خاص مخالف نام گرفته‌اند. در فصول این تحقیق از طریق فحص در منابع فقهی فریقین، احکام فقهی شیعیان نسبت به اهل سنت و اهل سنت نسبت به شیعیان در بخش عبادات مطرح و گزارشی از آرای فقها در این موارد ارائه شده است. حاصل این پژوهش بیانگر آن است که فقهای فریقین همواره بر حفظ هویت و میراث فقهی خود پافشاری کرده و در مسائل فقهی به اختلاط و آمیزش با اصحاب مذاهب چندان اقبال نکرده‌اند؛ در این میان نباید غفلت کرد که نگاه فقیهان امامیه به سوی طرف دیگر از اعتدال و نرمش بیشتری برخوردار است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مفهوم و حجیت "مذاق شریعت" در فرایند استنباط احکام فقهی

نویسنده:

ابوالفضل علیشاهی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

استنباط احکام , استحسان , حجیت , 10. شریعت/ Šarīʿa , معارف اسلامی , مسایل جدید فقهی (مسائل جدید کلامی) , احکام فقهی , قیاس , هنر و علوم انسانی , قیاس , هنر و علوم انسانی , مقاصد (اصول)

چکیده :

واژه «مذاق» در ترکیب اضافی «مذاق شریعت» یا «مذاق شارع» و مانند آن، نزدیک به دو سده است که در لسان فقیهان و اصولیان امامی به کار می رود، ولی هیچگاه تعریف گویایی از آن، ارائه نشده است و همین نکته باعث شده تا این واژه که کاربرد وسیع و مهمّی در عرصه استنباط دارد، مفهوماً و مصداقاً دچار ابهام و ایهام گردد، اگرچه می توان به این باور رسید که این اصطلاح در میان پیشینیان با عناوین دیگری مانند عادت و شیوه شرع، طریقه شارع، دأب و دَیدَن شارع و شمّ فقاهت دارای سابقه می باشد و می توان در سخنان اهل بیت (ع) مصادیقی از آن مانند عدالت مداری را جویا شد.مذاق شریعت که به معنای واکاوی سبک و روش شارع در جعل احکام است، از عناصری مانند کلّیت، دائمی بودن، انتزاعی بودن و استثنا ناپذیر بودن برخوردار می باشد که در ابواب عبادات و معاملات به کار گرفته شده است. این اصطلاح با کارکردهایی مانند دلیل، مرجّح دلیل، تخصیص و تقیید کننده، ظهور ساز الفاظِ روایات و کاشف علّت، به میدان فقاهت گام گذاشته است. ارتکاز و اجماع، مناسبت، مصالح و مناطات از مهمترین ساز و کارهای کشف مذاق شریعت به شمار می آیند و از پشتوانه هایی مانند عقل و استقرا نیز برخوردار است.آشنایی با مقاصد شریعت، تعلیل، مصالح، استحسان و قیاس می تواند در برقراری پیوند بنیادین با مذاق شریعت سودمند باشد. با تفکیک حوزه های گوناگون دین می توان از مذاق شریعت به مثابه راهکاری برای نظام مند شدن شریعت بهره برد و به انتظار اجتهادی پویا با کارکردهایی بالا بود.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر