مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
تقدیر ترک تقدیر فعل قدر تکوینی قدر خیر قدر شر قدر طاعات قدر معاصی مقدر حسن مقدر سیی ء
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 20
رسالة القضاء والقدر
نویسنده:
عصام الدين ابوالخير احمد بن مصلح الدین المشتهر بـ طاش کبری زاده؛ اعتنی به: محمد زاهد کامل جول
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
کلن - آلمان: منشورات الجمل,
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی آراء ملاصدرا وابن عربی در مورد ارتباط قضا و قدر الهی با اختیار انسان
نویسنده:
جت‌الله رستم‌پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
چکیدهقضا از دید ملاصدرا عبارت است از صورت های علمی که منشأ حتمیت و ضرورت اشیاء است و قدر همان ثبوت جمیع صور موجودات در عالم نفس به صورت جزئی است که مطابق است با آنچه در خارج به واسطه اسباب و عللش در زمان ومکان معین وجوب پیدا کرده است. قضااز دید ابن عربی حکم کلی خداوند در باره ی اشیاءاست، که پس از علم او به احکام و احوال ممکنات در غیب و پیش از وقوع آنها در خارج واقع می شود. و قدر توقیت احوال اعیان و ممکنات است، به حسب اوقات و اختصاص دادن هر یک از آنها به زمانی معلوم، و وقتی مقدر و سببی معین.از دیدگاه ابن عربی بر اساس آموزه هایی همچون اعیان ثابته، تناکح اسمایی، وجه خاص و تجددامثال می توان قضا و قدر را تبیین کرد. همچنین چون علم حقتعالی به اشیاء چیزی بیش از خاستگاه خود اشیاء نیست؛ بدین معنی که علم او در این مرتبه تابع اعیان ثابته موجودات و اقتضائات آنها است واز جمله خواسته ها و اقتضائات انسان، اراده و اختیار و قدرت اوست وانسان بدون آنها دیگر انسان نیست. ملاصدرا برای تبیینقضا و قدر دو دیدگاه ارائه می دهد. در دیدگاه اول، سلوک از طریق کثرت در وحدت است، اما در دیدگاه دوم سلوک از طریق وحدت در کثرت می باشد. بر مبنای دیدگاه اول هر فعلی از یک جهت به فاعل قریبش استناد دارد، و از جهت دیگر به واسطه فاعل قریبش به فاعل فاعلش استناد دارد که این یک انتساب طولی است، به طوری که هر نسبتی نسبت دیگر را ابطال نمی کند و جبری هم لازم نمی آید. اما بر مبنای دیدگاه دوم هر فعلی بدون واسطه، به جهت احاطه حق تعالی به همه چیز، به او استناد دارد، همان طور که به فاعل ممکنش استناد دارد و این استناد مستلزم جبر هم نیست، زیرا احاطه حق تعالی به هر چیزی احاطه به ما هو علیه است و فعل اختیاری از آن جهت که اختیاری است منسوب به خدا و به انسان است.پس هیچکدام از تبیین ابن عربی و ملاصدرا در مورد قضا و قدر، نقض کننده اختیار انسان نیست ولی به نظر می رسد تبیین دوم ملاصدرا نسبت به دیدگاه ابن عربی در مورد قضا و قدر، با چالش کمتری رو به رو باشد.
مشخصات اثر
مفهوم الرزق: بین المعتزلة وأهل السنة وعلاقته بالقدر
نویسنده:
راجح عبد الحميد الكردي, شريف الشيخ صالح الخطيب
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مشخصات اثر
مراحل فعل الهی در آیات و روایات
نویسنده:
رضا برنجکار، مکارم ترجمان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: انجمن كلام اسلامی حوزه علميه ,
چکیده :
ﻣﺘﻜﻠﻤﺎن اﺳﻼمی ﺑﺮای ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻓﻌﻞ الهی، از اراده اﺳﺘﻔﺎده می ﻛﺮدﻧﺪ و ﻓﺎﻋﻠﻴﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻓﺎﻋﻠﻴﺖ ﺑﺎﻻراده می داﻧﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد آﻧﺎن، ﻋﻠﻢ الهی ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ ﻓﻌﻞ، ﻛﺎفی ﻧﻴﺴﺖ و ﭘﺲ از اراده، ﻓﻌﻞ ﺗﺤﻘﻖ می ﻳﺎﺑﺪ. ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺮآن و رواﻳﺎت، ﭼﻪ ﻣﺮاﺣﻞ و ﻣﻘﺪﻣﺎتی ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ ﻓﻌﻞ الهی ﻻزم اﺳﺖ. آﻳﺎت و رواﻳﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻓﻌﻞ الهی، ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ؛ ﮔﺎه ﻣﺸﻴﺖ ﻳﺎ اراده ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واﺳﻄه ﻣﻴﺎن ذات و ﻓﻌﻞ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻄﺮح می ﺷﻮد. در دﺳﺘﻪ ای دﻳﮕﺮ از رواﻳﺎت، ﻓﻌﻞ الهی دارای ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺣﻠﻪ: ﻣﺸﻴﺖ، اراده، ﻗﺪر، ﻗﻀﺎ، اذن، ﻛﺘﺎب و اﺟﻞ اﺳﺖ. ﺗﻤﺎمی اﻳﻦﻫﺎ ﻋﻠﻢ فعلی ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. در دﺳﺘه ﺳﻮم، ﻓﻘﻂ از ﭼﻬﺎر ﻣﺮﺣﻠه اول ﺑﻪ ﻋﻼوه اﻣﻀﺎ ﻛﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻗﻀﺎ و حتمی ﺷﺪن آن اﺳﺖ، ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ می رﺳﺪ، ﻣﺮاﺣﻞ اﺻلی ﺗﺤﻘﻖ شیء ﻣﺸﻴﺖ، اراده، ﻗﺪر و ﻗﻀﺎﺳﺖ و ﺑﻘﻴه ﻣﻮارد ذﻛﺮﺷﺪه، از ﻟﻮازم اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﺖ.
صفحات :
از صفحه 105 تا 120
مشخصات اثر
بررسی مساله بداء از نگاه علامه مجلسی و شیخ مفید
نویسنده:
حسنیه مرادی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
متن
وضعیت نشر :
دانشگاه اصفهان,
چکیده :
چکیده مسأله بداء یکی از مسائل د شوار کلامی و معضلات حدیثی است که مورد اختلاف بین شیعه و سنی است که در کنار دو اصل دیگر «رجعت» و «تقیه» از اختصاصات مذهب شیعی شناخته شده است. بداء در لغت به دو معناست؛ یکی به معنای آشکارشدن و وضوح کامل است و دیگر به معنای پشیمانی، به دلیل کشف مطلب تازه¬ای که قبلاً مکشوف نبود، بی¬تردید «بداء» به معنای دوم در مورد خداوند معنا ندارد و هیچ مؤمن عالمی احتمال مخفی¬بودن مطلبی بر خدا را نمی¬دهد که با گذشت زمان برای او مکشوف شود؛ زیرا لازمه¬ی آن نسبت¬دادن جهل و نادانی به ذات پاک خداوند است؛ و شیعه امامیه نیز هرگز چنین احتمالی را درباره خدا نمی¬دهد و هرگز روایاتی از ائمه معصومین علیهم¬السلام به معنای علم بعد از جهل، در مورد خداوند، وارد نشده است و آنچه فخر رازی و امثال او از صاحب¬نظران اهل سنت از بداء به معنای علم بعد از جهل به شیعه نسبت می¬دهند کاملاً غیرمحققانه است و نشان می¬دهد که وی و امثال او نه کلمات علمای شیعه را دیده¬اند و نه روایات اهل بیت علیهم¬السلام را بررسی کرده¬اند، ضمن اینکه روایات فراوانی در منابع اهل سنت درباره بداء و تغییر مقدرات در پرتو رفتار انسان وارد شده است و تمامی شیعه، نسبت جهل و ظهور علم و آگاهی بعد از جهل را، نسبت به خداوند، نفی می¬کنند. طبق گفته شیخ مفید، بداء درباره خداوند، به معنای آشکارشدن چیزی است که بر بندگان مخفی بوده و ظهورش برای آنان تازگی دارد بنابراین ظهور و انکشاف از طرف خداوند، برای مردم بوده است، نه جهل و نه تغییر و تبدیل رأی برای خداوند. سرنوشت انسان به دست خود اوست که با تغییردادن شرایط، می¬تواند خود را مشمول لطف، یا عذاب خداوند قرار دهد، و این بهترین و برترین ثمره بداء است. انسان موحد نمی¬¬تواند بداء صحیح را از خداوند نفی کند. علامه مجلسی و شیخ مفید هر دو بداء را در معنای لغوی به معنای ظهور می دانند. علامه مجلسی معنای لغوی بداء را که مستلزم علم خداوند پس از جهل است را مردود می داند و با استناد به نقل(وحی و احادیث) قائلین به حدوث در علم الهی را کافر می داند. شیخ مفید هم مسأله بداء را به معنای لغوی آن به معنای آشکارشدن چیزی برای انسان می داند نه برای خداوند. و بداء را از طریق تغییر در ساختار لغوی آن، آن گونه که اعراب در زبان فصیح عربی استعمال می کنند، به کار می برد« بدا لله» را در معنای «بدا من الله» به کار می گیرد تا به معنای «بدا از خدا برای ما آدمیان آشکارشد» باشد یعنی کار جدیدی که خلاف انتظار ما بود برایمان آشکارشد و با این نظریه، شیخ مفید بداء را مورد اتفاق مسلمانان می داند و اختلاف در این زمینه را اختلاف لفظی می داند. هم چنین در این پژوهش مشخص می شود که نظریات شیخ مفید به عنوان متکلم برجسته شیعه و علامه مجلسی به عنوان محدّث مشهور شیعه، درمورد سایر مباحث مربوط به بداء نزدیک و شبیه به هم است اگرچه تفاوت های مختصری نیز وجود دارد. کلید واژگان: بداء – علم الهی- لوح محو و اثبات- قضا- قدر- شیخ مفید- علامه مجلسی
مشخصات اثر
قضا و قدر در آثار آیت الله میرزا مهدی اصفهانی
نویسنده:
عباس شاه منصوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
نویسنده پس از مروری گذرا بر نظریات ابن سینا و ملاصدرا و سهروردی در مورد قضا و قدر، به تفصیل در مورد آراء میرزا مهدی اصفهانی سخن می گوید. اصفهانی در سخنان خود، درباره معنای کلمة قدریّه در روایات و اشکال ""ترجیح بلا مرجّح"" و بداء توضیحاتی ارائه کرده است.
مشخصات اثر
إختلاف فی اللفظ و الرد علی الجهمیة و المشبهة
نویسنده:
عبدالله بن مسلم ابن‌ قتیبه
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
فهرست معرفی کتاب
وضعیت نشر :
بیروت : دار الکتب العلمیة,
چکیده :
«الاختلاف فى اللفظ و الرد على الجهمية المشبهة» اثر ابو محمد كاتب دينورى معروف به ابن قتيبه است كه به زبان عربى، پيرامون كلام سلفيه نوشته شده است. كتاب حاضر رساله‌ اى است مختصر كه در 20 بخش تنظيم گشته است. موضوع‌ هايى كه در اين كتاب مورد بحث قرار گرفته، به طور كلى اين هاست: قدر، تشبيه، خلق قرآن، رؤيت خداوند، عرش الهى و بررسى احاديث مختلف در اين باب. انبوهى از اطلاعات موجود در تأويل مختلف الحديث و حتى بسيارى از عبارات آن عيناً در اين كتاب تكرار شده است. مطلب ديگرى كه در اين كتاب مورد بحث است، انحراف متوكل از على (ع) و متمايل شدن او به منحرفين از حضرت مى‌ باشد. همچنين از لوازم قول به جسم داشتن خداوند بحث مى‌ كند.
مشخصات اثر
مطالعه تطبیقی قضا و قدر در قرآن و عهدین
نویسنده:
نسرین ایمانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مقایسه معارف قرآن و عهدین در عصر حاضر یکی از حوزه های مطالعاتی مطرح است و پژوهش حاضر با روش جمع آوری «کتابخانه ای» و با روش تحقیق «توصیفی- تحلیلی» این مقایسه را در حوزه قضا و قدر و سرنوشت انسان بر عهده دارد تا از این رهگذر نقاط افتراق و اشتراک این دو کتاب (قرآن و عهدین) مشخص گردد. قضا یعنی افعال الهی که در عالم نسبت به مخلوقات انجام می شود و قَدَر، حد و اندازه هر چیزی است که همه امور بر طبق آن بنا می گردد. مبنای قَدَر علم الهی است زیرا تنها اوست که به حدود و مقادیر اشیاء عالم است.قضا و قدر به دو نوع تکوینی و تشریعی تقسیم می گردند که هرکدام از آنها بر دو قسم حتمی و معلقی می باشد که قرآن و عهدین در این مفاهیم مشترکند. در بحث اختیار انسان، در قرآن و عهدین آیاتی بر طبق اختیار و تقدیر الهی داریم که هردو کتاب به یک معنا، هم موافق تقدیر و هم موافق اختیار می باشند. هدایت بر دو نوع تکوینی و تشریعی می باشد که هردو کتاب در این مفاهیم مشترکند. در قرآن و عهدین آیاتی است که هدایت و ضلالت را کار خداوند می داند که در هردو منظور هدایت و ضلالت کیفری است. بر خلاف قرآن، عهدین به موروثی بودن گناه در نسل بشر و برگزیدگی افراد خاصی برای نجات اشاره کرده است. بر این اساس بسیاریِ نقاط اشتراک این دو کتاب به سبب منشأ مشترک الهی آندو است و نقاط افتراق، به سبب تحریف کتاب مقدس می باشد.
مشخصات اثر
نقش استعاره های مفهومی در تفکر دینی
نویسنده:
علیرضا قائمی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
یكی از ديدگاه های رايج در علوم شناختی، نظريه «استعاره مفهومی» است. اين نظريه در بـسياری از حوزه ها؛ از جمله مطالعات دينی، تأثير فراوانـی را برجـای گذاشـته اسـت . طبـق ايـن ديـدگاه، استعاره در درجه نخست نه به زبان، بلكه به نحوه انديـشيدن بـشر مربـوط مـی شـود و تفكـر اساسـاً خصلت استعاری دارد؛ بدين معنا كه آدمی ميان حوزه های مختلف، نگاشته ای معرفت شناختی و هستی شناختی می یابد و به همـين دليـل، يـك حـوزه را براسـاس مفـاهيم متعلـق بـه حـوزه ديگـر می فهمد. نگارنده، نخست به تبيين اين نظريه و بيان تفاوت آن با ديدگاه سنتی در بـاب اسـتعاره و سپس، به تأثير آن در تفكردينی ونحوه فهـم مفـاهيم و گـزارههـای دينـی ـ در اسـلام ـ پرداختـه است. بی ترديد، اين نظريه در فهم آيات قرآن و تأثير آنهـا در تفكـر اسـلامی نظريـه ای جديـد را به دنبال دارد
صفحات :
از صفحه 159 تا 168
مشخصات اثر
اجل معلّق و اجل مسمّی از منظر آیات و تجلّی آن در روایات
نویسنده:
محمدحسین بیات
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
موضوع اجل معلّق (قضای مشروط) و اجل مسمّی (قضای محتوم) در ارتباط با زمان مردن آدمیان، از دیرزمان مورد بحث مفسّران اسلامی بوده است. بعضی از آیات قرآن کریم، در اجل معلّق ظهور دارند؛ مثل آیة Pأَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطیعُونِ * یغْفِرْ لَکمْ مِنْ ذُنُوبِکمْ وَ یؤَخِّرْکمْ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی..: اینکه خدا را عبادت نمایید و تقوا پیشه کنید و از دعوت من اطاعت نمایید تا خداوند گناهانتان را بیامرزد و مرگتان را تا وقتِ نامیده شده (در علم خدا) به تأخیر اندازدO (نوح/ 3 4). لیکن برخی دیگر از آیات در اجل مسمّی ظهور دارند؛ مثل آیة Pنَحْنُ قَدَّرْنا بَینَکمُ الْمَوْتَ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقینَ: ما زمان مرگ را میان شما تعیین کرده ایم و هیچ کس آن را تغییر نتواند دادO (الواقعه/60). نویسندة این مقاله، نخست با استناد به آیات و روایات، اجل معلّق و مسمّی را به اثبات رسانیده، سپس با استناد به مراتب علم خداوندی، به این نتیجه رسیده که دو گونه بودن اجل آدمی با یکدیگر منافات ندارند؛ چراکه بازگشت اجل معلّق به اجل مسمّی می باشد.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 20