مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

المسائل العشر في الغيبة به زبان عربى اثر محمد بن محمد بن نعمان مشهور به شيخ مفيد(336-413ق) مى‌باشد. اثر، درصدد پاسخ‌گويى به شبهات مربوط به اصل وجود، غيبت امام مهدى(عج) و به بررسى ابعاد گوناگون مسئله مهدویت و فلسفه غيبت مى‌پردازد. شيخ مفيد، ذكرى از نام پرسش‌گر در اثر نمى‌آورد؛ ولى عباراتى كه شيخ در وصف اين فرد از جايگاه و ارزش و حقى كه او دارد، بيان مى‌كند، معلوم مى‌شود او از علماء و از افراد قابل ستايش مى‌باشد و پرسش‌هاى او به خاطر اين نيست كه خود او قائل به اين شبهات است، بلكه اين شبهات در جامعه آن روز مطرح بوده و او اين پرسش‌ها و شبهات را جمع‌آورى و موضوع‌بندى و براى شيخ ارسال نموده است. شيخ هم درصدد پاسخ‌گويى به اين شبهات اقدام و طبق آن چه آن شخص پرسش‌ها را در ده فصل مطرح كرده، او هم به همان روش در مقام پاسخ بر مى‌آيد و آن چه اين مساله را تاييد مى‌كند، مطالبى است كه شيخ در آخر فصل دوم در نقد و ردّ فرقه‌هاى ضالّه مطرح كرده، روشن مى‌شود. در اثر، دو مطلب آمده كه تاريخ تألیف را روشن مى‌كند. يكى در مقدّمه اثر كه به معرفى فصل ششم مى‌پردازد و مى‌گويد: الى وقتنا هذا و هو سنه عشره و اربعمائه (سال 410ق) و ديگرى در فصل ششم كه آمده سال 411ق. از اين دو نص، مى‌توان نتيجه گرفت كه شروع تألیف اواخر 410ق و پایان آن 411ق مى‌باشد.

کتاب ارزشمند حاضر یک کتاب مهدوی است که به بررسی زندگانی امام زمان عج و اوصاف و فضایل و مقامات ایشان می پردازد ، علاوه بر آن به بررسی علائم ظهور و قیام امام زمان و... هم به طور مکفی در این کتاب شریف ذکر شده است.

«الشيعة و الرجعة»، اثر محمدرضا مروج طبسى، كتابى است، به زبان عربى در اثبات ديدگاه شيعه اماميه در مورد مساله رجعت. كتاب در دو جلد تهيه گرديده است. در جلد اول، ابتدا تفاسير مختلفى را كه از مساله رجعت ارائه شده بيان مى‌ كند و منتقدان رجعت را به دو گروه تقسيم مى‌ كند: در گروه اول كسانى چون ملّيون (مانند: يهود و نصارى) و در گروه دوم كسانى؛ مانند طبيعيون را جاى داده است. مولف، سپس در مقدمه كتاب به بيان معناى لغوى و اصطلاحى رجعت پرداخته و پس از آن و پيش از پرداختن به آيات قرآنى و نيز اخبار و رواياتى كه در اين زمينه از پيامبر (ص) و ائمه معصومين عليهم السلام در اين باره نقل شده، به توضيح و تبيين مفاهيم سه گانه: ظاهر، تفسير و تأويل مى‌ پردازد. در فصل نخست كتاب، مولف به اين نكته اشاره مى‌ كند كه قرآن داراى ظاهر و باطنى است كه تمام دانش‌ ها را در بر مى‌ گيرد و علم تفسير و تاويل نيز مخصوص امامان و راسخان در علم است. در فصل بعد، به پندار برخى كه گمان برده‌ اند، رجعت همانا عبارتست از ظهور حضرت مهدى عليه‌ السلام اشاره كرده است. در فصلى ديگر از كتاب مولف با استناد به منابع اهل سنت، به اثبات اين مطلب مى‌ پردازد كه مهدى منتظر همانا قرشى، هاشمى، مطلّبى و فاطمى و از صلب على (ع) و از فرزندان امام حسين و آخرين امام از ائمه دوازده گانه شيعه است. فصلى ديگر از كتاب به نقل خطبه‌ ها و از جمله خطبه البيان حضرت امير (ع)، كه به حضرت مهدى (ع) اختصاص يافته، پرداخته شده است. در ادامه اين فصل، ذيل يك تنبيه، به معرفى برخى از معمّرين ضمن دوازده طبقه پرداخته شده و از غيبت برخى از انبياء از امت خويش سخن گفته شده است. بخش دوم، جزء اول كتاب، به آياتى كه به وجود حضرت مهدى (ع) تأويل يا تفسير شده‌ اند، اختصاص يافته است.

«یوم الخلاص فی ظل القائم المهدی علیه‌السّلام»، اثر کامل سلیمان، تحقیقی است مستدل و مستند در اثبات مهدویت، دلایل آن و نیز علایم و نشانه‌های ظهور، با استناد به آیات و روایات فریقین که به زبان عربی و در سال ۱۳۹۹ ق نوشته شده است. مؤلف تحقیق و آشنایی با اوصاف آخرالزمان و ارائه راه‌های رهایی از مشکلات و گرفتاری‌های آن را لازم می‌داند، لذا اقدام به تالیف کتاب کرده است. اثر حاضر، یکی از تازه‌ترین کتاب‌هایی است که توسط یک نویسنده پرشور شیعی به رشته تحریر درآمده و از سوی خوانندگان مورد استقبال قرار گرفته است.

عصر السفيانى، اثر دكتر عبدالكريم الزبيدى، نويسنده شيعى معاصر، كتابى است، به زبان عربى درباره يكى از نشانه‌هاى بزرگ ظهور امام مهدى(ع)؛ يعنى خروج سفيانى. شناخت سفيانى از ديدگاه روايات و در مقابل، معرفى شخصيت امام مهدى(ع) به عنوان منجى آخرالزمان و تحليل حوادث اخير روى داده در جهان اسلام، به ويژه جنگ عراق به عنوان يكى از نشانه‌هاى آخرالزمان است. نويسنده در اين كتاب در پى اثبات اين نكته است كه آمريكا و متحدانش در عراق؛ يعنى اسرائيل و اروپا، مصداق سفيانى وعده داده شده در روايات‌اند. مؤلف در مقام اثبات اين ادعا، ابتدا احاديث رسيده از پيامبر(ص) و ديگر معصومان عليهم‌السلام درباره سفيانى را ذكر مى‌كند و معتقد است در روايات، دو شخصيت منفور به عنوان سفيانى معرفى شده‌اند كه يكى خالد بن يزيد بن ابى‌سفيان و ديگرى شخصى است كه در آخرالزمان به نبرد با مهدى موعود مى‌پردازد. او سپس حضرت مهدى(ع) را از ديدگاه روايات سنى و شيعى و نيز كتب مقدس يهود و مسيحيان معرفى كرده و رواياتى را درباره زمان ظهور و نشانه‌هاى آن بيان مى‌كند. وى در ادامه خروج سفيانى و فعاليت‌هاى او؛ از جمله حركت به سوى عراق و مناطق اطراف آن مانند سوريه را مطابق احاديث، تحليل مى‌كند و امپراتورى آمريكا و متحدانش را مصداق سفيانى مى‌داند. باب اول: سفيانى كيست؟ در فصل اول از اين باب، به بيان حقيقت و ماهيت سفيانى از منظر رواياتى كه از پيامبر اكرم(ص) و اهل بيت عليهم‌السلام نقل شده پرداخته شده است. بر اساس اين روايات خروج سفيانى قبل از ظهور حضرت مهدى(ع) محور و مركز ساير حوادث بزرگى است كه در اين دوره به وقوع خواهد پيوست. در بسيارى از روايات، به اين نكته اشاره شده كه سفيانى از نسل ابوسفيان ابن أميّه است. مؤلف از دو سفيانى ياد مى‌كند: سفيانى نخست كه همان ابوسفيان است. وى از معاويه به عنوان كسى كه در مسير تحقق اهداف سفيانى تلاش مى‌كرد، نام مى‌برد. سفيانى دوم كه پيش از ظهور مهدى(ع) خروج مى‌كند و خروج او از علائم بزرگ ظهور حضرت مى‌باشد. مؤلف آمريكا و متحدانش را مصداق سفيانى دوم مى‌داند. وى همچنين در ادامه از نظريه آرماگدون كه از سوى برخى رسانه‌هاى آمريكايى ترويج گرديده، ياد مى‌كند. فصل دوم، به موضوع بررسى موضوع سفيانى در ميراث دينى اهل كتاب و نيز مواريث اسلامى اختصاص يافته است. در اين فصل، مؤلف به نقل آن دسته از احاديث كه به معرفى سفيانى و هويت وى پرداخته‌اند، مى‌پردازد. باب دوم: مهدى كيست؟ در فصل نخست اين باب، درباره حقيقت مهدى(ع) سخن گفته شده و از وى به عنوان يكى از فرزندان فاطمه(ع) دختر گرامى پيامبر اسلام(ص) و از نسل امام حسين(ع) ياد شده و از كسانى كه شاهد ولادت با سعادت آن حضرت بوده‌اند، نام برده شده است. در اين فصل، همچنين اعتراف برخى از علماى اهل سنت را مبنى بر اين كه امام مهدى(ع) از فرزندان امام حسن عسکری(ع) مى‌باشد، ذكر شده است. در فصل دوم، به بررسى اين موضوع پرداخته شده كه آيا غير از مهدى‌اى كه فرزند امام حسن عسکری(ع) است، مهدى ديگرى هم وجود دارد؟ مؤلف در اين فصل به ادعاى كسانى كه مهدى را از فرزندان عباس بن عبدالمطلب يا از فرزندان امام حسن مجتبى(ع) دانسته‌اند، پاسخ گفته شده است. در اين فصل همچنين به نام حضرت كه همانا نام پيامبر اكرم(ص) است، اشاره شده و در فصل سوم دلائل اين ادعا بيان گرديده است. در فصل چهارم، به بررسى موضوع مهدويت در تورات و انجيل پرداخته شده است. فصل پنجم، بر اساس روايات به بررسى زمان ظهور مهدى(ع) پرداخته شده و وقايع و نشانه‌هاى عمومى ظهورو نيز علائم ويژه ظهور را مورد بررسى قرار داده است. باب سوم: خروج سفيانى در فصل اول به ظهور سفيانى اشاره شده و از حمله آمريكا به عراق در سال 1991م. به عنوان سرآغاز ظهور سفيانى ياد گرديده است. مراد از خروج سفيانى به گفته مؤلف، حمله آمريكا به عراق و سپس بسط سيطره نظامى آمريكا و متحدانش بر منطقه خاورميانه است. در فصل دوم، به بررسى كارهاى بزرگى كه سفيانى هنگام خروج از خود بروز مى‌دهد و نشان از كينه و خشم وى نسبت به اسلام و مسلمانان و به ويژه عراقى‌ها دارد، پرداخته شده و در فصل سوم، از حمله نظامى لشكر سفيانى به عراق و ورود آن به شهرهاى مهم عراق؛ همچون بغداد، بصره و كوفه و نيز فجايعى كه به بار مى‌آورد، ياد شده است. در فصل چهارم اين باب، از نقش ملت‌هاى مسلمان و عربى و به ويژه نقش ايرانيان در قبال آن چه پس از حمله سفيانى در عراق به وقوع مى‌پيوندد، سخن به ميان آمده است. در فصل پنجم، به موضوع حمله سفيانى به كشورهاى همجوار عراق، همچون سوريه و ايران پرداخته شده است. در اين فصل، همچنين به فجايعى كه لشكر سفيانى در مدينه منوره به بار مى‌آورد، اشاره شده است. باب چهارم: ظهور مهدى و تحقق وعده الهى در فصل نخست اين باب، به موضوع، سلامت رسيدن مهدى(ع) به مكه مكرمه، اشاره شده و در فصل دوم، از به زمين فرورفتن لشكر سفيانى كه متوجه مكه مكرمه شده، ياد شده است. در فصل سوم، از بيعت 313 يا 314 تن از ياران خاص حضرت در منى با ايشان ياد شده است. فصل چهارم، «ساعت صفر» نام گرفته است، ساعت و لحظه‌اى از از آغاز روز دهم محرم كه در آن مهدى(ع) به اتفاق 313 تن از يارانش وارد مسجدالحرام شده و قيام خود را علنى مى‌سازد. در اين فصل؛ همچنين مؤلف به عكس‌العمل ايالات متحده آمريكا (سفيانى) و هم‌پيمانانش در قبال حوادثى كه به وقوع مى‌پيوندد، اشاره مى‌كند. باب پنجم: رويارويى مهدى(ع) و سفيانى در فصل نخست اين باب، به تشكيل سپاه مقتدر اسلامى اشاره شده است. پس از آنكه مومنان در اقصا نقاط عالم نداى آسمانى‌اى را مى‌شنوند كه ظهور مهدى(ع) را اعلام مى‌كند، خود را به هر نحو ممكن مكه مكرمه مى‌رسانند و هيچ چيز مانع ايشان در راه يارى به امامشان نخواهد بود. به گفته مؤلف، در روايات حتى به كيفيت وصول ياران امام به مكه اشاره شده كه وى به برخى از آن‌ها اشاره مى‌كند. در اين فصل، همچنين به آزادسازى مدينه منوره از چنگال اشغالگران اشاره شده است. در فصل دوم، به رويارويى امام مهدى(ع) با لشكر سفيانى در عراق اشاره شده و از وقايعى كه طى اين رويارويى روى خواهد داد، سخن به ميان آمده است. در فصل سوم، به رويارويى امام با سفيانى‌ها در شام اشاره شده و به معرفى منطقه مجيدو كه در جنوب شرقى شهر حيفا قرار دارد، پرداخته شده است؛ منطقه‌اى كه رويارويى بزرگ حضرت با سفيانى در آن اتفاق مى‌افتد. پس از اين اتفاق بزرگ، امام مهدى(ع) و عيسى بن مريم براى اقامه ملكوت الهى در سرتاسر زمين اقدام مى‌كنند و حكومت عدل الهى را استقرار مى‌بخشند.

اندیشه منجی را می توان، تقریبا در تمام ادیان الهی و غیر الهی به دین گونه ترسیم کرد که در آخرالزمان مصلحی ظهور کرده و با بر پایی حکومت صالحان، جهان را از پر از عدل و داد می کند. بر اساس باورهای امامیه ظهور مهدی (علیه السلام) یکی از اصول مسلم اعتقادی است که در قرآن کریم و روایات به آن پرداخته شده است، در مقابل نقش کتاب مکاشفات یوحنا یا رساله کشف الاسرار که شرح رویایی است که یوحنای رسول مشاهده کرده است، در پرداختن به موضوع مورد نظر و ظهور عیسی (علیه السلام) از جایگاه ویژه ای برخوردار است، هرچند دیدگاه های دو حوزه یاد شده در مورد منجی در بعضی موارد متفاوت است اما با بررسی مأثورات آنها می توان به علائم و نقاط مشترک در مورد موضوع مورد نظر دست یافت. این تشابهات، زمینه ای مناسب برای مقایسه ی دو دیدگاه می باشد، از جمله می توان به مباحث مشترکی مانند، ظهور مصلح و منجی، حکومت صالحان، خارج کردن شیطان از صحنه، شکست و نابودی نیروهای شرور، زندگی همراه با امنیت و آرامش اشاره کرد. در مقاله حاضر، با بررسی موضوع مهدی (علیه السلام) در قرآن کریم و روایات شیعه امامیه و عیسی (علیه السلام) در مکاشفات یوحنا، سعی بر یافتن تشابهات آنها و تقریب دو دیدگاه می باشد.