مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
علم حضوری واجب علم فطری
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 186
تأملی در امکان استعدادی فطرت
نویسنده:
حسن قلی پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه متنی
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
چکیده :
آموزه «فطرت» یکی از مباحث بنیادین در اندیشه اسلامی تلقی می شود. بر اساس متون دینی اسلامی، همه انسان‏ها از فطرت خداشناسی برخوردارند؛ ولی مسئله فعلیت یا استعدادی بودن این معرفت حضوری یکی از مسائل مهمی است که نوعا در محافل و منابع علمی مرتبط مغفول واقع شده و کمتر بدان پرداخته شده است. این مقاله با رویکرد نظری و به روش کتاب‏خانه ای و اسنادی و با هدف بررسی تحلیلی بر اساس آیات قرآن کریم و روایات اهل ‏بیت علیهم ‏السلام، به این مسئله پرداخته است. به اعتقاد نگارنده، حتی اگر فعلیت فطرت الهیه را نتوان اثبات کرد، ادعای صرف استعدادی بودن آن نیز مخالف با فحوای متون دینی است. دست‏ کم می ‏توان ادعا کرد معرفت الهیه نهادینه‏ شده در درون انسان‏ها در مقامی بالاتر از استعداد عمومی قرار دارد.
مشخصات اثر
بازخوانی نگاه صدرایی به سرشت علم و اقسام آن
نویسنده:
محمدجواد پاشایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
کشف قناع از چیستی علم و اقسام آن و حل مسئلۀ «مطابقت» از دل‌مشغولی‌هایی است که پیشینۀ آن به ابتدای فلسفه و آغاز شکل‌گیری عالمان فلسفه بازمی‌گردد. تبیین حقیقت علم، اقسامِ حصولی و حضوری آن، نسبیت تقسیم علم، امکان و نیز چگونگی بازگشت اقسام علم به یکدیگر از اهمّ مسائلی است که نگارنده آنها را در این نوشتار پژوهیده است. همچنین، بازگشت علم حصولی به حضوری و ارائۀ خوانش‌های مختلف آن و، در نهایت، بیان خوانش برگزیده از فرازهای مهم‌ترِ این پژوهش به‌شمار‌می‌رود. گفتنی است که بازخوانی عناوین پیش‌گفته با تأکید بر آرای حکمت متعالیه، به سبب اعتلای علمی آن مکتب، انگیزۀ اصلی راقم در این نگارش است.
صفحات :
از صفحه 61 تا 86
مشخصات اثر
زبان عرفان از منظر ذات گرایان و ساختارگرایان با نظر به دیدگاه علامه طباطبایی
نویسنده:
علی فلاح رفیع
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
بحث و بررسی در زمینۀ متعلق تجربۀ عرفانی، برخورداری از واقعیت یا عدم آن، ازجمله مباحث مهم فلسفی در دین بوده است. درصورت اثبات واقعیت متعلق تجربۀ عرفانی می توان سخن از ویژگی ها و صفات آن به میان آورد. این موضوع به ویژه از قرن 19 به این سو در مغرب زمین مورد توجه فیلسوفان دین قرار گرفت. مسئله اصلی در این زمینه اثبات امر متعالی و به تعبیر متکلمان در حوزۀ ادیان ابراهیمی «وجود خداوند» است. درصورت اثبات ذات و واقعیت داری در تجربۀ عرفانی سخن از وجود خداوند و اثبات آن به میان می آید. درصورت عدم اثبات متعلق تجربۀ عرفانی و یا اثبات واقعیت ناداری آن، اثبات وجود باری از راه این استدلال منتفی است. نظریه پردازان در این زمینه در یک نگاه کلی به دو دستۀ ذات گرایان و ساختارگرایان قابل تفکیک هستند. دستۀ اول به عینیت تجربۀ عرفانی قائلاند، درحالیکه گروه دوم عینیت متعلق تجربۀ عرفانی را منکر هستند. در این نوشتار با طرح موضوع متعلق تجربۀ عرفانی به نقد مهمترین نظریه های فلسفی در مغرب زمین و سپس با طرح نظریۀ علامه طباطبایی و ذکر مبانی فلسفی وی تا انجام، کاری تطبیقی در این زمینه را انجام داده ایم.
صفحات :
از صفحه 108 تا 132
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی مبانی انسان شناسی از دیدگاه سهروردی و علامه طباطبائی و دلالت‌های تربیتی آن
نویسنده:
جلال میرلوحی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
این پایان نامه به دنبال بررسی تطبیقی مبانی انسان شناسی از دیدگاه سهروردی و علامه طباطبایی و دلالت های تربیتی آن می باشد و دارای ویژگی دو وجهی توصیفی، تحلیلی مفهومی است که در زمره پژوهش های کیفی قرار می گیرد تا بر اساس مفاهیم اصلی تشریح شده در نظریه های سهروردی وعلامه طباطبایی، به تبیین مبانی تربیت بپردازد. همچنین برای تبیین ، مقایسه و استخراج نقاط مشابه و متمایزمبانی انسان شناسی از دیدگاه ایشان و دلالت های تربیتی آن ،از روش جرج بردی ، استفادهگردیده است.در این مطالعه ضمن بررسی ویژگی های انسان از منظر سهروردی و علامه طباطبایی به ارائه دلالت های تربیتی ناشی از آن شامل اهداف ، اصول و روش های تربیتی پرداخته شده است و در پایان با مقایسه این نتایج نکات مشابه و متفاوت بیان گردیده است .از نظر ایشان آفرینش انسان توسط خداوند می باشد. انسان موجودی مشتمل بر بدن و نفس و حاکم بر سرنوشت خویش است . او می تواند با انتخاب خود یکی از دو راه سعادت و شقاوت را اختیار کند . راه نیل به کمال زدودن شهوات و تعلقات و شواغل مادی است. انسان در اجتماع می تواند استعدادهایش را بروز دهد و نیاز به یاری دیگران دارد. انسان زندگانی جاویدانی دارد که پایانی برای آن نیست و مرگ که جدایی روح از بدن می باشد. هردو به اصل تفاوت های فردی باور دارند. شیخ اشراق نفس ناطقه را حادث به حدوث بدن می داند اما به بیان علامه طباطبایی انسان قبل از زندگی دنیا زندگی دیگری داشته.
مشخصات اثر
علم النفس ازدیدگاه علامه طباطبائی
نویسنده:
جبار خداکرمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
چکیده :
مشخصات اثر
علم حضوری (ویژگی ها، اقسام و گستره)
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
کلیدواژه‌های فرعی :
اتحاد عاقل و معقول , کیف نفسانی بودن علم , معلوم بالذات و معلوم بالعرض , راه کشف و شهود , علم تفصیلی حضوری واجب بعد از ایجاد , علم تفصیلی حضوری واجب قبل از ایجاد , علم حضوری واجب , کشف صوری , کشف معنوی , اتحاد عالم و معلوم , ابتنای علم حصولی بر علم حضوری , الهام(القاء در نفس) , شهود((ادراک بی واسطه)، اصطلاح وابسته) , حدس((قوه)، اصطلاح وابسته) , معرفت شناسی عرفان , مراتب علم حضوری , علم به صورتهای ذهنی , ملاک تحقق علم حضوری , ویژگی های هستی شناسانه علم حضوری , ویژگی های معرفت شناسانه علم حضوری , حضوری یا حصولی بودن مکاشفات عرفانی , علم حضوری و صدق و کذب , بی واسطه بودن علم حضوری , عینیت علم و معلوم در علم حضوری , اتصال عالم و معلوم , امکان دست یابی به حقیقت وجود , علم بالکنه , شناخت ماهیت , غیر قابل انتقال بودن علم حضوری , اتصاف علم حضوری به احکام ذهنی , عینیت و وحدت علم و ذات عالِم , بی نیازی علم حضوری از قوای ادراکی , عینیت وجود علمی و وجود ادراکی در علم حضوری , امتناع تقدم علم بر معلوم در علم حضوری , حکایت وجود بودن ماهیت , تلازم علم به لازم و علم به ملزوم , تعلق علم حضوری به ماهیت , عدم اندراج علم حضوری تحت مقوله , تحت مقوله بودن علم حصولی , تشکیک پذیری علم حضوری , منشأ تشکیک پذیری علم حضوری , تشکیک پذیری علم حصولی , تقسیمات علم حضوری , علم حضوری به معلول از طریق معلول دیگر , نقس تأثرات حسی در احساس , اقسام کشف معنوی ,
چکیده :
علم حضوری ویژگی های بسیاری دارد كه آن را از علم حصولی متمایز می سازد. در میان انبوه ویژگی ها، تنها برخی از آنها، همچون خطاناپذیری، امری معرفت شناختی است، اما عمده آنها وجودشناختی اند. برای اینكه این ویژگی ها را تمییز دهیم و ویژگی های معرفت شناختی آنها را از وجودشناختی تفكیك كنیم، لازم است نگاهی گذرا به این ویژگی ها داشته باشیم. در این مقاله، پس از تقسیمات علم حضوری، بدین نتیجه رهنمون می شویم كه قلمرو علم حضوری گسترده است و موارد بسیاری را دربر می گیرد. از عصر شیخ اشراق تاكنون، نمونه های بسیاری ذكر شده كه درخور توجه و بررسی است. سپس، مكاشفه یا تجربه عرفانی نیز با علم حضوری بررسی كرده ایم. در ادامه، به این مسئله پرداخته ایم كه آیا معرفت هایی كه از راه مكاشفه و تجربه عرفانی حاصل می شوند، حضوری اند یا حصولی، یا برخی حضوری است و برخی دیگر حصولی؟
صفحات :
از صفحه 105 تا 146
مشخصات اثر
حواس باطنی از منظر معرفت شناسی
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
کلیدواژه‌های فرعی :
تصور و تصدیق , معرفت ظنی , علم حضوری , ادراک کلیات , عالم عقول , خیال متصل , معرفت یقینی , رابطه وجودی نفس و قوا , مفاهیم شهودی , تعبیر خواب , خواص نفس حیوانی , فعل مصوره , معرفت تقلیدی , یقین , عالَم مثال منفصل(مقابل مثال متصل) , عالَم مثال متصل(مقابل منفصل) , عالَم طبیعت کلی(مقابل هباء) , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , مبناگروی خطاپذیر(مقابل مبناگروی خطاناپذیر) , حواس ظاهر(مقابل باطن) , واهمه , خیال(معرفت شناسی) , متصرفه , صورت متخیله(اصطلاح وابسته) , قوه متفکره(اصطلاح وابسته) , مُثُل افلاطونی(اصطلاح وابسته) , سیر نفس به سوی خدا , قوای نباتی , تجرد قوای ادراکی , خطا پذیری حافظه , حلول قوا در مغز , نسبت خیال و حس مشترک , صور جزئیه , معانی جزئیه , ترکیب معانی و صور , ترکیب معانی کلی , خزانه صور و معانی , اقسام خواب و رؤیا , ادراکات حس مشترک , شرایط ادراک حسی , انکار قوه وهم , تمایز ادراک حسی و خیالی , تعریف «حواس باطنی» , تمایز و همکاری قوا , کارکردهای حسّ مشترک , قملرو حسّ مشترک , تمایز حسّ مشترک و حواس ظاهری , خطاپذیری ادراکات خیالی , حضوری یا حصولی بودن ادراکات خیالی , قیاس ذو الحدّین , معیار تعدد قوای نفس , خطا ناپذیری علم حضوری , خطا پذیری مکاشفات عرفانی , ارواح بسیط , جایگاه حافظه در روان‌شناسی , اقسام حافظه , مراحل حافظه در روان شناسی , گستره حافظه در معرفت‌شناسی , قلمرو حافظه , گزاره‌های مربوط به علوم پیشین , گزاره‌های مبتنی بر اخبار , نظریات در باب ادارک حسی , موجّه‌سازی در بادی امر , قضیه تجربی , مولد بودن حافظه , استدلال‌های پسین , دانشهای پسین , دانشهای پیشین , معرفتِ منطقی غیرمبتنی بر تقلید ,
چکیده :
گرچه بررسي حواس باطني از منظر معرفت‌شناسي كمتر مورد توجه قرار گرفته است و تفكيك ميان ساحت معرفت‌شناختي و وجودشناختي آنها مشكل به نظر مي‌رسد، اما در ميان انبوه مباحث، مي‌توان مطالبي يافت كه صبغه معرفت‌شناختي دارند. اين نوشتار پس از تعريف «حس باطني» و طبقه‌بندي آن، نگاهي گذرا به «حس مشترك» و خزانه آن، و «خيال» و قلمرو و كاركردهاي آنها دارد و ادراك خيالي (تخيّل) را از ابعاد و ساحت‌هاي گوناگون، به ويژه از بعد خطاپذيري و خطاناپذيري، بررسي كرده است. در ادامه، به حافظه، قلمرو، كاركردها و ويژگي‌هاي آن مي‌پردازد و اعتبار آن را ارزيابي مي‌كند. به نظر مي‌رسد حافظه مولّد معرفت يقيني نيست، بلكه راه يا ابزاري ثانوي است كه معرفت‌ها را حفظ و نگه‌داري مي‌كند و با يادآوري، آنها را در عرصه ذهن حاضر مي‌سازد. هرگاه كوچك‌ترين ترديدي نسبت به نتايجي كه در ذهن داريم حاصل شود، مي‌توان استدلال‌هاي آنها را مرور و ارزيابي كرد و در نتيجه، معرفت يقيني خود را تثبيت نمود. اگر صرفاً به حافظه استناد گردد و تنها بدان اكتفا شود، نمي‌توان از خطا ايمن بود.
صفحات :
از صفحه 65 تا 108
مشخصات اثر
گزینش نظریه ارجح در میان نظریات ملاصدرا پیرامون علم به مادیات و در مادیات
نویسنده:
الهه زارع، جهانگیر مسعودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
چکیده :
ملاصدرا در باره علم حضوری در باب وجود‌های مادی دارای سه رویکرد متفاوت است. ایشان در مواضع بسیاری امور جسمانی را که شامل انواع اجسام و اعراض می‌باشند، از حوزه علم حضوری خارج می‌داند و معتقد است آنها نه نزد خود حضور دارند نه نزد واقعیت دیگری حضور می‌یابند و نه واقعیت دیگری نزد آنها امکان حضور دارد. ایشان بنا به مبنایی دیگر معتقد به معلوم واقع شدن مادیات نزد علت مجردشان هستند. اما بنا بر رویکرد سوم در مواضع متعدد دیگر برای کلیه موجودات ادراک و شعور قائل شده‌اند. وی در این دیدگاه، علم و وجود را مساوق می‌داند. بعلاوه به نظر ایشان حضور، شرط علم و در واقع همان حقیقت علم است. تجرد هم شرط حضور است. بنابراین لازم می‌آید امور جسمانی هم دارای نوعی علم حضوری و تجرد باشند، پس هم می‌توان از فرض وجود معلوم در نزد آنها سخن گفت و هم از فرض معلوم واقع شدن آنها به علم حضوری. در این نوشتار سعی ما بر این بوده است که بنا به تعاریف و مبانی ای که ملاصدرا در مورد علم ارائه داده‌اند، مواضع ایشان در این امر را مورد تفکیک قرار داده و در نهایت به بررسی این امر بپردازیم که کدام سخن صدرا را می‌توان به نحو مستدل نظر نهایی و دقیق ایشان در این مساله قلمداد کرد. بنا بر دلایل ارایه شده در پایان مقاله نظریه و رویکرد سوم ترجیح داده شده است.
صفحات :
از صفحه 81 تا 95
مشخصات اثر
بررسی و نقد نظریه هیوم در باب علیت
نویسنده:
عبدالله امیدی‌فرد
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
علیت از نظر هیوم
چکیده :
بحث از «علیت» از مهم‌ترین مباحثی است که زیربنای بسیاری از دیگر مباحث فلسفه اسلامی را تشکیل می‌دهد، تا آنجا که انکار آن در حقیقت نفی همه علوم اسلامی است. از سوی دیگر پذیرفتن اصل علیت هم، اختلافات و کشمکش‌ها را در ابعاد و زوایای این قانون در پی داشته‌است، اما به ندرت موجب انکار اصل علیت شده‌است. یکی از کسانی که در مغرب زمین اصل علیت را به چالش کشیده و در صدد انکار آن برآمده‌است «دیوید هیوم» است. در این نوشتار پس از اشاره به برخی مباحث مهم فلسفی در باب علیت، با استدلال‌ها و نقطه نظرات این فیلسوف آشنا شده، سپس آنها را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
صفحات :
از صفحه 87 تا 112
مشخصات اثر
تبیین و بررسی ادراک حسی از دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی
نویسنده:
جواد پارسایی، محمد موسوی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
پس از پذیرش تجرد نفس، یکی از مسائل مهمی که در فلسفه طرح می‌شود این است که نفس که موجودی مجرد است چگونه به موجودات محسوس عالم طبیعت علم پیدا می‌کند و کیفیت ادراک حسی چگونه است؟ مبنای ملاصدرا در مسئلۀ ادراک حسی نسبت به فلاسفۀ قبل از خودش بسیار متفاوت است؛ به طوری که از نظر او، صور علمی حسی، مجرد از ماده‌اند و فاعل ایجادکنندۀ این صور خود نفس است و نفس به وسیلۀ همین صور به اشیای مادی علم پیدا می‌کند. بنابراین نفس در خیال متصل، صور اشیای مادی را مشاهده می‌کند. علامه طباطبایی به گونه‌ای دیگر در صدد تبیین چگونگی ادراک حسی برآمده است. از نظر ایشان به ازای هر فرد مادی، یک فرد مجرد مثالی در خیال منفصل وجود دارد که در ادراک حسی نفس به علم حضوری، فرد مثالی را که در عالم مثال تحقق دارد، مشاهده می‌کند. بنابراین ادراک حسی از سنخ علم حضوری است نه علم حصولی. در این نوشتار، ابتدا آرای این دو حکیم در مسئلۀ ادراک حسی بیان شده و سپس صحت این دو دیدگاه نقد و بررسی شده است و بیان شده که مسئلۀ ادراک حسی طبق نظریۀ ملاصدرا قابل حل می‌باشد اما ادلۀ نظریۀ علامه و لوازم نظریۀ ایشان قابل خدشه است.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 186