جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان ‌نامه با عنوان (روش تفسیری در میان دو تفسیر «مفاتیح الغیب» فخر رازی و «مواهب الرحمن» سید سبزواری: مطالعه‌ ای تطبیقی وانتقادی)، که از پژوهش‌های تفسیری مقایسه ‌ای به‌ شمار می‌ رود، به بررسی تحلیلی، تطبیقی وانتقادی میان دو تفسیر از بزرگ‌ترین و مهم‌ ترین تفاسیر در میان سایر مکاتب از یک سو و مکتب اهل‌ بیت(علیهم السلام) از سوی دیگر پرداخته است؛ علاوه بر جایگاه این دو تفسیر، جایگاه مؤلفان آن‌ ها نیز مورد توجه قرار گرفته است، یعنی تفسیر «مفاتیح الغیب» و تفسیر «مواهب الرحمن در تفسیر قرآن». این تفاسیر حاوی نکات و اندیشه ‌های عمیق نویسندگان خود برای فهم نصوص قرآنی هستند، و در این پایان‌نامه تلاش شده است تا با تکیه بر روش استقرایی در مسائل مورد بحث مفسران، اهداف پژوهش در جهت درک مقصود الهی از پیام جاودان او در ساماندهی زندگی دنیوی و اخروی انسان محقق شود. هدف این پژوهش، دستیابی به نقاط اشتراک و افتراق روش‌های تفسیری این دو مفسر با رویکردی عینی و علمی و به دور از تمایلات شخصی یا اعتقادی است. با توجه به فاصله زمانی میان فخر رازی وسید سبزواری که متأخر به‌ شمار می ‌آید، تلاش شده است روش تفسیری هر دو مفسر وتفسیر هایشان به وضوح مشخص شود وموضوعات ومسائل مطرح‌ شده در تفاسیر آن‌ ها از طریق تقسیم پایان ‌نامه به چهار فصل بررسی گردد. فصل دوم، پس از مقدمه، به بیان روش تفسیری فخر رازی اختصاص یافته؛ فصل سوم روش تفسیری سید سبزواری را توضیح می‌ دهد؛ و فصل چهارم به بررسی آثار و نتایج حاصل از اشتراک وافتراق روش ‌های آن ‌ها می ‌پردازد. پژوهشگر تلاش کرده است تا روش‌ های این دو مفسر را در پنج بخش اصلی از روش ‌های تفسیری قرآن بیان کند: تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر روایی، تفسیر عقلی واجتهادی، تفسیر اشاری عرفانی، وتفسیر علمی قرآن؛ و نهایتاً، اگر بتوان نام روش را بر آن گذاشت، تفسیر به رأی. همچنین در مباحث توحید، عدل، نبوت، امامت، معاد، آیات الاحکام، آیات اجتماعی، تاریخی وقصص قرآنی نیز به آن پرداخته است. شایان ذکر است که میان دو روش تفسیری مذکور از نظر کلی و جزئی شباهت ‌ها وتفاوت ‌هایی وجود دارد؛ در حالی‌ که هر دو روش در ترتیب تفسیر وابزارهای تفسیر مشابه هستند وهر دو پنج روش تفسیری را به‌ کار برده ‌اند، اما در نحوه استفاده از این روش‌ ها تفاوت دارند. تفاوت اصلی در تأثیر مبانی مکاتبی است که هر یک به وابسته ‌اند. برخی از مبانی مکتب اشاعره بر تفسیر فخر رازی سایه انداخته وبه تفکر رأیی او در بسیاری از موارد منجر شده است؛ در حالی ‌که سید سبزواری بر اساس مکتب اهل ‌بیت(علیهم ‌السلام) تفسیر خود را به انجام رسانده است.

روائع القصص یعنی بهترین و برترین داستان ها، موضوع محتوای کتاب حاضر می باشد که داستانهای اخلاقی بسیار سازنده و مفیدی را در این کتاب گردآوری کرده است.

گاهی (مسند) وصف کتاب است و در این صورت به كتابى كه در آن احاديث به ترتيب صحابه (يعنى: نخستين مرجع در اسناد حديث پس از پيامبر) گرد آمده باشد. یا به مجموعه‌ای از احادیث نبوی که یک راوی آن‌ها را از آن حضرت نقل کرده باشد، اطلاق می‌گردد. ھذا كتاب سجّلتُ فیه ما وقفتُ علیه من أحاديث الإمام أمیر المؤمنین عليّ ابن أبي طالب علیه من الصلوات أفضلھا، ومن التحیّات أزكاھا وأطیبھا وفقھه وفتاويه، وأقضیته، وسائر ما سُجّل عنه من ألوان العطاء المشعّ، والحكمة الھادية في مختلف مجالات الحیاة، ففیھا الأحكام وفیھا الإحتجاجات، والقضاء والنصائح، والحكم وشتّى المفاھیم التي تنیر للإنسان المسلم طريقه في الحیاة.

فلسفه اسلامی، با صدر المتألهین شیرازی (ره) در نتیجه قول به اشتراک معنوی وجود، تشکیک و اصالت آن و تحت تأثیر اندیشه عرفا، با تفسیری از توحید آشنا شد که از آن به بعد نظر غالب حکما در این بحث گردید. این نظریه همان وحدت وجود است که صدرالمتألهین، با تبیین آن بر اساس مبانی فلسفه خویش، آن ‌را به عنوان ناب-ترین نظریه توحید به فلسفه اسلامی عرضه کرد. وحدت وجود آن قدر در فلسفه و اندیشه فلاسفه نفوذ پیدا کرد که از آن به توحید اخصّ الخواصی تعبیر گردیده، در حالی‌که توحید مورد اعتقاد فلاسفة سابق، به توحید عوام تعبیر شده است. اما سیدعبدالأعلی سبزواری(ره) با ابتنای به قرآن و سنت و پیرو نفی سنخیّت بین واجب و ممکن، اشتراک لفظی و اصالت ماهیت، بیانی کاملاً متفاوت از توحید صدرایی ارائه می دهد. وی کامل‌ترین و بهترین بیان توحید را در قرآن و سنت می‌داند؛ توحیدی که نه تنها وحدت وجود نیست بلکه مخالف و مقابل وحدت وجود است. بر مبنای ایشان وحدت وجود نه تنها توحید حقیقی نیست بلکه «لاتوحید» است. اگر چه سخن از توحید حقیقی مجالی فراخ‌تر می‌طلبد، اما مقاله حاضر سعی دارد با تبیین مبانی هر یک از این دو نظریه توجه مخاطب را به این نکته جلب کند که کدام یک از دو نظریه فوق، شایسته مقام جلال و جمال الهی است.

دانشمند فرهیخته، محقق وارسته و پژوهشگر پرتلاش، مرحوم آیت الله سید عبدالعزیز طباطبایی، بیست وسوم جمادی الاولی 1348 ه.ق برابر با چهام آبان 1308 ه.ش در خاندانی اصیل، علم پرور و پرفضیلت در نجف اشرف به دنیا آمد. پدرش نوه دختری و مادرش نوه پسری فقیه بزرگ شیعه آیت الله العظمی سید محمد کاظم طباطبایی یزدی(م: 1337 ه.ق) صاحب عروةالوثقی بود. خاندان سید یزدی، یکی از خاندانهای مشهوری بودند که در حوزۀ علمیۀ نجف و فقاهت شیعه نقش موثری داشتند و دانش دوستی و ذکاوت علمی را از پدر خویش به ارث برده بودند.

دین مقدس اسلام، خداوند را قانون‌گذار حقیقی می‌داند. اندیشه ورزان مسلمان درباره برخورداری پیامبر اکرم (ص) از حق تشریع، اختلاف نظر دارند. دلایل معتقدان حق تشریع برای پیامبر و ائمه (ع)، قول به نقصان دین و تأیید نظریه بسط شریعت و تعدد مصادر تشریع و... را در پی‌دارد. این مقاله، دلایل این دیدگاه را بررسی می کند و نظریه حق تشریع برای غیر خدا را نامعتبر می شمرد.

---

مسئله تنقیح مناط یکی از مباحث فقهی است که مربوط به علل احکام و شرایع و حکم بر اساس آنهاست. این مقاله با رجوع به منابع معتبر فقهی سعی می کند که تعاریف متعدد این مفهوم را بیان کند و سپس این موضوع را با مسئله قیاس در فقه سنت مقایسه کند و در آخر ضوابط و حدود آن را بیان کند.