جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور اعلام
>
خواجه نصیر الدین طوسی, محمد بن محمد (فیلسوف و متکلم ایرانی سده هفتم، موسس کلام فلسفی، شیعه امامی), 579ق./1201م.توس،ایران- 672ق./1274م.کاظمین،عراق
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 918
دیدگاه فخر رازی دربارۀ معیار حسن و قبح در گسترۀ افعال الهی؛ تأمّلی بر تفکیک معرفت‌شناسانۀ اخلاق الهی و بشری
نویسنده:
محمود صیدی، مصطفی موسوی اعظم، حسن اختر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
چکیده :
بسیاری از دیدگاه‌های علم کلام و فلسفۀ اخلاق، مبتنی بر تعیین ملاک حسن و قبح است. فخر رازی معتقد است حسن و قبح در افعال بشری عقلی، و در افعال الهی شرعی است. دیدگاه او خاص و منحصر‌به‌فرد است. در این جستار، نخست ادلۀ فخر رازی را برای تفکیک جایگاه عقل در اخلاق بشری و الهی و چرایی روی آوردن او را به چنین دیدگاهی خواهیم گفت. دلایل فخررازی را در دفاع از شرعی بودن حسن و قبح افعال الهی در سه جهت طبقه‌بندی می‌کنیم: تکلیف، خلقت و جبر حاکم بر عالم. در گام بعدی، ادّله او را با رویکرد تحلیلی- انتقادی سنجیده و نقد می‌کنیم. در پایان، با ردّ دیدگاه فخر رازی نتیجه می‌گیریم ملاک معرفت‌شناختی در تشخیص حسن و قبح افعال انسانی و الهی یکسان است.
صفحات :
از صفحه 91 تا 108
مشخصات اثر
معرفت شناسی از دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی و فخر الدین رازی
نویسنده:
محمدداود علوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
کتابنامه: ص. ۱۸۳ - ‎۱۸۷؛ همچنین بصورت زیرنویس // این تحقیق در راستای تبین آرای معرفت شناسی خواجه نصیر طوسی و فخر رازی گام برداشته است و سعی کرده است که آرای معرفت شناسی دو محقق پیش گفته را تبین و تحلیل کند. با توجه به نگاه هر یک از محقق طوسی و رازی به تعریف ناپذیری علم نکته اساسی سر بداهت علم است که در کلام رازی دیده می شود، گر چه رازی دو دلیلی پارادوکس طلب مجهول مطلق یا تحصیل حاصل و پارادوکس تعریف به خود و تعریف به خارج از خود را برای بداهت همه تصورات ذکر کرده، اما بساطت تصورات دلیل خوبی برای رازی در صورت اثبات می تواند باشد؛ زیرا وی معتقد است همه تصورات بسیط است و هر بسیطی بدیهی است. بر این اساس نمی توان در صغرا تردید کرد و تنها کبری قیاس جای مناقشه دارد. مشکل اساسی وجود ذهنی یا انطباع در نظریات این دو محقق دو چیز است یک: روشن نبودن مرز میان عین و ماهیت از سوی و بین ماهیت و صورت از سوی دیگر. دو: عدم توجه به این نکته که ماهیت در هر یک از وجود ذهنی و خارجی آثار مربوط به همان وجود را دارد. از امتیازات اساسی طوسی بازشناسی و تفاوت گذاری علم حضوری از علم حصولی است وی با این کار توانست از مشکلات خلط مباحث میان ایندو علم که رازی را سرگردان کرده بود سربلند بیرون آید. بر اساس پذیرش مطابقت به عنوان ملاک صدق قضیه، ( در بحث صدق و کذب قضایا که بحث مهم معرفت شناسی است) طرح صدق و مطابقت به عنوان رکن اساسی در یقین ضروری خواهد بود. با بررسی تعریف و ارکان یقین به تفاوت اساسی دیدگاه طوسی و رازی خواهیم رسید رازی نقش صدق را در معرفت یقینی نادیده می گیرد، درحالیکه محقق طوسی صدق را از ارکان اصلی یقین بشمار می آورد. این دو نگاه می تواند پیامدهای جدی معرفت شناسی داشته باشد. یکی از مسائل مورد اتفاق هر دو نظریه پرداز مبادی معرفت یقینی است؛ زیرا هر دو محقق تنها اولیات را به عنوان مبدا می پزیرند و معتقدند اولیات بر اصل امتناع تناقض مبتنی است اما در نحوه ابتنای علوم بر این اصل اختلاف اساسی بین آنها دیده می شود؛ رازی کیفیت ابتنای علوم ضروری را بر این علم استنتاج و تولید می داند در حالیکه محقق طوسی این رابطه را رابطه وضوح با اوضح تفسیر می کند. رازی با طرح مفصل دلایل شکاکیت و عدم نقد آن، خود را به شکاکان نزدیک می کند اما وی معرفت را همانند طوسی ممکن می داند. هر دو محقق با پذیرش مطابقت به عنوان ملاک صدق قضایا، مبنی گرایی را معیار اساسی برای سنجش و بازشناسی حقیقت از خطا پذیرفته اند.
مشخصات اثر
دیدگاه معرفت شناسی خواجه نصیرالدین طوسی و امام فخر رازی
نویسنده:
کریمی خوزانی محبوبه
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران: ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
مشخصات اثر
رابطه عقل و دین از دیدگاه فخر رازی و خواجه نصیرالدین طوسی
نویسنده:
فائزه علی‌اکبری شاندیز
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
در این پژوهش به بررسی رابطه عقل و دین از دیدگاه دو متکلم- فیلسوف مسلمان با گرایش‌های اشعری و امامی یعنی فخر رازی و خواجه نصیرالدین طوسی پرداخته شده است. به منظور یافتن دیدگاه آنان در خصوص جایگاه عقل در اثبات و تبیین آموزه‌های دینی و راه حل‌های ارائه شده در موضوعات مورد تعارض عقل و وحی، آرای دو متفکر در موضوعات مختلف از جمله پنج مسأله مهم کلامی یعنی صفات و اسماء الهی، رؤیت خداوند، حدوث یا قدم جهان، علم خداوند به جزئیات و معاد جسمانی بررسی و مقایسه شده است. می‌توان نتیجه‌گیری کرد که خواجه نصیرالدین طوسی تمامی گزاره‌های دینی را عقل‌پذیر دانسته و به این ترتیب در گروه عقل‌گرایان حداکثری جای می‌گیرد، در حالی که فخر رازی اغلب گزاره‌های دینی را عقل‌پذیر و برخی را مانند مسأله رؤیت خداوند،عقل‌گریز می‌داند؛ بنابراین در زمرة عقل‌گرایان معتدل جای می‌گیرد. این دو متفکر مسلمان در جهت هم‌گرایی عقل و وحی و عقل‌پذیر نمودن باورهای دینی تلاش بسیار نموده‌اند، اما خواجه نصیر به دلیل شناخت بیشتر و صحیح‌تری که از فلسفه و نیز از دین اسلام در قالب مکتب تشیع داشته است، در این امر موفق‌تر بوده و با تلاش‌ها و ابداعات خود، مکتب کلام فلسفی را پایه‌گذاری کرده است.
مشخصات اثر
اصل سنخیت از دیدگاه فخر رازی و خواجه طوسی
نویسنده:
مرتضی حسینی شاهرودی، فاطمه استثنایی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
فخر رازی سنخيت ميان خدای متعال و مخلوقات را به دليل اشتراک ميان واجب الوجود و ممکن الوجود و محدود شدن قدرت الهی انکار می کند و آن را با مقام تنزيه خدای متعال در تعارض می داند، ولی خواجه طوسی در آثار فلسفی خود، به دفاع از قاعده «الواحد» بر مبنای اصل سنخيت پرداخته و اعتقاد به اصل سنخيت، به خوبی از عبارات وی برداشت می شود. اما او در نگاه عرفانی خود، به گونه ديگری درباره قاعده «الواحد» سخن می گويد و معتقد است تبيين کثرت های جهان و ارتباط آن ها با خدای متعال و پرسش از سنخيت ميان آن ها، فرع بر صدور حقيقی کثرت ها از خداوند است، و در اين باره، هر کسی از ظن خود آن می گويد که شايسته خود اوست، نه شايسته خدای متعال.
صفحات :
از صفحه 71 تا 94
مشخصات اثر
گزارش تحلیلی از رساله (تعالیق المنطق) ابن سینا
نویسنده:
زینب برخورداری، نجفقلی حبیبی
نوع منبع :
مقاله , شرح اثر , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
از شیخ الرئیس ابو علی سینا رسائلی در منطق به ثبت رسیده که تاکنون به‌ صورت نسخ خطی باقی مانده است و بعضا انتساب آنها به وی نیز محل تردید است. بررسی و تحلیل این آثار و مقایسه آن با آثار محرز الانتساب ابن سینا در مشخص‌ کردن میزان احتمال انتساب این آثار و همچنین استقصای حداکثری نظرات وی در این‌ زمینه ضروری است. پژوهش در این راستا علاوه بر ضرورتهای ذکر شده موجب‌ تصحیح فهرستهای مربوط به آثار شیخ و گاه یافتن نسخی ثبت نشده می‌شود. یکی‌ از این رسائل«الاشاره الی علم المنطق»است که در این مجال مورد تصحیح و تحلیل‌ قرار گرفت.این رساله چنان‌چه از نامش پیداست به برخی از مسائل منطقی اشاره‌ مختصر و گذرا دارد. مسائل مطرح شده در این تعالیق کوتاه،شامل چیستی منطق و فائده آن،مقولات‌ عشر،اقسام قیاس،حد جنس،حد نطق، مقول در جواب«ای»،قیاس مختلطه،انواع‌ محمول و محمول براهین است که بو علی نظرات انتقادی خود را در مورد آنچه پیشتر درباره برخی از این موارد آمده بیان می‌دارد.
صفحات :
از صفحه 145 تا 156
مشخصات اثر
اخلاق عرفانی سلبی به روایت ترزا آویلایی و مولوی
نویسنده:
بخشعلی قنبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی , مرتضی مطهری
چکیده :
اخلاق عرفانی سلبی با اخلاق سلبی به معنای اعم کلمه تفاوت دارد، زیرا اخلاق عرفانی نه صرفا با هدف اخلاقی زیستن، بلکه به منظور دستیابی به احوال عرفانی تنظیم شده است. عموم عارفان سنت های مختلف، نظام های اخلاقی مخصوص به خود دارند که در میان آنها اشتراکات فراوانی هم دیده می شود. عارفان این سنت ها به تناسب نظام عرفانی شان از نظام اخلاقی سلبی خاصی هم پیروی می کنند که متاثر از سنت دینی آنها است. ترزا آویلایی و جلال الدین محمد مولوی از جمله این عارفان اند که به رغم فاصله زمانی و مکانی شان، در حوزه اخلاق عرفانی سلبی نقاط مشترک قابل توجهی دارند، چنان که هر دو در نظام اخلاقی شان به دو عنصر پرهیز از نومیدی و پرهیز از آمیختن با مردم (عزلت گزینی) به عنوان دو امر زمینه ساز ورود به سلوک اشاره کرده اند. افزون بر این دو عنصر، چند مفهوم اخلاقی دیگر نیز مورد عنایت این دو عارف بوده است که صاحب این قلم با بهره گیری از روش های معناشناختی و تطبیقی به بررسی آنها پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 81 تا 101
مشخصات اثر
پارادوکس کرول از منظر ویتگنشتاین، ابن سینا، و خواجه نصیر
نویسنده:
مهدی عظیمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم : دانشگاه قم ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
پارادوکس کَرول بنیادی‌ترین مفهوم منطق، یعنی مفهوم استنتاج را به چالش می‌کشد و چنین می‌نمایاند که در هیچ استنتاجی نمی‌توان از مقدّمات به نتیجه رسید. مقاله‌ی پیش رو این پارادوکس را بر سه اندیشمند بزرگ، ویتگنشتاین، ابن‌سینا، و خواجه نصیر، عرضه می‌کند و می‌کوشد تا راه‌حلّی را از سخنان آنان فرا چنگ آورد. ویتگنشتاین از یک وضع مقدّم «بیان‌ناپذیر» ولی «نشان‌دادنی» در همه‌ی استنتاج‌ها سخن می‌گوید که سرانجام به تفکیک «قاعده» از «مقدّمه» می‌انجامد. ابن‌سینا نیز اصول منطقی را «مکیال» می‌داند نه «مادّه»، که این دقیقاً همان تفکیک یادشده است. و خواجه نصیر از نیازمندی هر قیاس اقترانی به یک وضع مقدّمِ «معاون» و «مقارن» سخن می‌راند که بیان دیگری از «وضع مقدّم بیان‌ناپذیرِ نشان‌دادنیِ» ویتگنشتاین است که باز به تفکیک یادشده منتهی می‌شود. و تفکیک «قاعده» از «مقدّمه» و نارواییِ تبدیل اوّلی به دومی کلید حلّ پارادوکس کرول است. این دقیقاً همان تفکیک یادشده است. و خواجه نصیر از نیازمندی هر قیاس اقترانی به یک وضع مقدّمِ «معاون» و «مقارن» سخن می‌راند که بیان دیگری از «وضع مقدّم بیان‌ناپذیرِ نشان‌دادنیِ» ویتگنشتاین است که باز به تفکیک یادشده منتهی می‌شود. و تفکیک «قاعده» از «مقدّمه» و نارواییِ تبدیل اوّلی به دومی کلید حلّ پارادوکس کرول است.
صفحات :
از صفحه 163 تا 176
مشخصات اثر
مقایسه دفاعیه های خواجه نصیرالدین طوسی و ابن رشد از فلسفه (مساله بساطت واجب الوجود)
نویسنده:
احسان فتاحی اردکانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
فلسفه همواره مورد هجمه مخالفان بوده است و موافقان در برابر این حملات به دفاع از آن می پرداختند. در میان مخالفان فلسفه نام غزالی و فخر رازی می درخشد و ابن رشد و خواجه نصیر طوسی در برابر هجمه های بی امان این دو تن با نوشتن کتاب تهافت التهافت و شرح مشکلات الاشارات در مقام دفاع و پاسخ از این اشکالات برآمدند. در این مقاله دفاعیه های خواجه طوسی و ابن رشد در مساله بساطت واجب و تنها با استفاده از دو کتاب تهافت التهافت و شرح مشکلات الاشارات، مقایسه شده است، ولی برای روشن شدن بهتر دفاعیه ها اشکالات فخر رازی و غزالی هم ذکر شد. در این مقاله معلوم می شود که ابن رشد بر خلاف خواجه واجب را دارای ماهیت می داند اما ماهیت او را عین وجود او می داند و معتقد است واجب جنسِ مشکک است و در نتیجه، حد متناسب با خود دارد. در ضمن طرح گسترده دفاعیه های خواجه در میان فلاسفه بعد از او را ناشی از جایگاه دو کتاب اشارات و تجرید وی در میان فلاسفه دانسته است.
صفحات :
از صفحه 87 تا 120
مشخصات اثر
نقد و بررسی دیدگاه ابوالبرکات بغدادی دربارۀ چگونگی پیدایش کثیر از واحد
نویسنده:
عین اله خادمی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
ابوالبرکات بغدادی قبل از بیان دیدگاه مختار خویش درباره مساله چگونگی پیدایش کثیر از واحد، با نگاه تاریخی، نظریه مشائیان را تبیین می کند و سپس به نقد دیدگاه حکیمان مشایی می پردازد و در نهایت دیدگاه خویش را در طی چهار تقریر بیان می کند. در نقد و بررسی دیدگاه او نکات ذیل قابل طرح اند. او در بررسی دیدگاه مشائیان دچار خطای تاریخی شده است. میان دیدگاه او و برخی از متکلمان مشابهت ها و اختلاف هایی دیده می شود. ابوالبرکات به دیدگاه های فارابی و ابن سینا اشراف کامل ندارد و حتی در بیان نظریه خویش دچار تزلزل است. در دیدگاه او روابط موجودات در عوالم متعدد به صورت دقیق بیان نشده اند. ابوالبرکات در بیان دیدگاه خویش به هیات بطلیموسی بی توجه بوده و نقد او بر نظریه حکیمان مشایی صائب نیست.
صفحات :
از صفحه 39 تا 57
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 918